ۇلى جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق!
م. ءادىلوۆا
ۇلى جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق!
تاربيە ساعاتىنىڭ ماقساتى:
جاس ۇرپاقتى بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋعا جانە نىعايتۋعا، ءوز وتانىن سۇيۋگە، وتانىمىزدىڭ ساياساتىن قولداۋعا، ەرلىككە، ادال، باتىل بولۋعا تاربيەلەۋ، ءوزىن - ءوزى باسقارۋعا، ەركىن سويلەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، پورترەتتەر. گۇلدەر، سلايد، كىتاپتار كورمەسى. ت. ب.
جۇرگىزۋشى:
قايىرلى كۇن قادىرمەندى سوعىس ارداگەرلەرى، ۇستازدار، اتا - انالار، وقۋشىلار! بۇگىنگى 10 سىنىپ ۇيىمداستىرعان «ۇلى جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق!» اتتى تاربيە ساعاتىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
ءمۇعالىم: - يا، جەڭىستى سان ميلليونداعان ادامدار بەس جىل بويى مينۋتتاپ، ساعاتتاپ، جىلداپ سارىلا كۇتتى ەمەس پە؟ اقىرى، ولاردىڭ ءۇمىتى مەن سەنىمى اقتالدى. ءبىراق سول جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق. جەڭىس جولىندا وتان ءۇشىن وت كەشىپ ميلليونداعان اسىل ازاماتتار مەرت بولدى.
ءبىزدىڭ قازاقستاندا دا سوعىس وتى شارپىماعان شاڭىراق كەم دە كەم.
جاۋعا قارسى اتىلعان ون وقتىڭ توعىزى قازاقستاندا جاسالدى. وسى قان مايداندا مەرت بولعان ەرلەردىڭ رۋحىنا، ءبىزدىڭ ارامىزدا اسقار تاۋداي بولىپ جۇرگەن اتا – اپالارىمىزعا باسىمىزدى ءيىپ تاعزىم ەتەيىك. ولاردىڭ ەرلىك ىستەرىن ەشكىم دە، ەشقاشان دا ۇمىتپاۋعا ءتيىس.
ءان: «جويىلسىن جالعىز ءسوز سوعىس دەگەن!»
ورىندايتىندار: قالاۋ گۇلاجار مەن زاپەنوۆا نۇراينا.
جۇرگىزۋشى:
«جويىلسىن جالعىز ءسوز سوعىس دەگەن،
وق داۋسى ماڭگىلىك جويىلسىن.
بومبانىڭ ورنىن تەگىستەگەن،
كۇرەكتەر مۋزەيگە قويىلسىن».
كىم كەلىسپەيدى بۇل تىلەكپەن! ءار كوكتەمدە جەڭىس كۇنى وسى ءاندى بۇكىل قازاق ەلى بوپ شىرقاساق! ءتىپتى تەك ءبىر ءبىز عانا ەمەس، بۇكىل ادامزاتقا ۇسىنار الەمدىك ءان.
فيلم - گە نازار اۋدارايىق.
تۋعان ولكەمىزدىڭ ءتول پەرزەنتى ءاليا مولداعۇلوۆا جايىنداعى ءفيلمدى بارلىعىمىز بىرگە كورەيىك.
كورىنىس: «مايداننان جازىلعان حاتتار». 10 سىنىپ وقۋشىلارى.
ءمۇعالىم: 2015 جىلى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ اياقتالعانىنا 70 جىل تولادى. 1941 جىلدىڭ 22 ماۋسىمىندا فاشيستىك گەرمانيانىڭ كەڭەس وداعىنا وپاسىزدىقپەن باسىپ كىرگەنىنە بيىلعى جىلى 70 جىل تولماق. 1418 كۇن مەن تۇنگە سوزىلعان سۇراپىل سوعىستا ءبىزدىڭ سان مىڭداعان باۋىرلارىمىز وتان ءۇشىن وتقا ءتۇسىپ، قانشاما بوزداقتارىمىز سۇم سوعىستىڭ قۇربانى بولعانى – اششى شىندىق. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى ەرلىكتىڭ ەرەن ۇلگىسىن كورسەتىپ، حالقىمىزدىڭ ەرلىك رۋحىن اسقاق¬تات¬تى. مىسالى؛ مانشۇك مامبەتوۆا، ءاليا مولداعۇلوۆا، باۋىرجان مومىش ۇلى، تالعات جاقىپبەك ۇلى بيگەلدينوۆ -
1942 جىلعى جەلتوقسان ايىندا تالعات بيگەلدينوۆ كەيىننەن 144 - ءشى گۆارديالىق دەپ اتالعان العى شەپتەگى 800 - ءشى شابىلداۋشى اۆياپولككە كەلىپ قوسىلىپ، سونىڭ قۇرامىندا سوعىستىڭ سوڭعى كۇندەرىنە دەيىنگى بۇكىل وت - جالىندى باستان وتكەرە كەشىپ ءوتتى. كىتاپتار كورمەسى:
سۋرەتتەر سىر شەرتەدى.
جۇرگىزۋشى:
ۇلى وتان سوعىسى تاريحىنىڭ بەتتەرىن پاراقتاعان ادام جەڭىس ساعاتىن سوقتىرۋعا قازاقستاننىڭ قوسقان ۇلەسى تەلەگەي - تەڭىز ەكەنىن بايقار ەدى. وسى ءبىر اياق استىنان باستالعان ادىلەتسىز ارپالىسقا قازاقستاننان 2 ميلليونعا جۋىق ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى اسكەر قاتارىنا شاقىرىلدى. مايدان دالاسىنان 394 مىڭ قازاق بوزداقتارى قايتپاي قالدى. بۇل سوعىس قايعى - قاسىرەت اكەلمەگەن بىردە - ءبىر وتباسى بولمادى... ءبىرىنىڭ اكەسى، ءبىرىنىڭ اعاسى قازا تاپتى. قانشاما جاس بوزداقتاردىڭ قىرشىن جاسى قيىلدى... ىشىندە اقىن دا، ءانشىسى دە بار ەدى. قاۋىزىن اشپاي كوكتەي قىرقىلعان سول جاستاردىڭ ىشىندە، اتتەڭ داريعا - اي، قانشا اباي، قانشا شوقان كەتتى ەكەن...
ءان: «جەڭىس جىرى». ورىندايتىن: ساندىبايەۆا ارايلىم.
ءمۇعالىم: ۇلى وتان سوعىسىنداعى ەرلىكتەرى ءۇشىن 11600 ادامعا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعى بەرىلسە، ونىڭ 497 - ءسى قازاقستاندىق، ونىڭ ىشىندە 97 - ءسى قازاق.
110 قازاقستاندىق داڭق وردەنىنىڭ تولىق يەگەرى.
ۇلى وتان سوعىسى تاريحىندا زەرتتەلمەگەن اقتاڭداقتار بەتى جەتكىلىكتى. سونىڭ ءبىرى قازاقستاندا سوعىس جاعدايىندا دەپ جاريالانعان جالعىز وبلىس گۋريەۆ(اتىراۋ) بولعانى. ولكە تاريحىن زەرتتەۋشى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ح. ب. تابىلدييەۆ ق ر پرەزيدەنتى ارحيۆىنەن بۇنى دالەلدەيتىن قۇجاتتاردى تاۋىپ، باسپاسوزگە جاريالادى.
جۇرگىزۋشى:
«قايعىنى بىلمەسىن انا جانى،
قازىرگى ادامدا ارمان سول.
الەمنىڭ بار ءسابي بالالارى،
ويانسىن ۇيقىسى قانعان سوڭ.»
ارمانىمىز ورىندالسىن! سابيلەردىڭ ۇيقىسى بۇزىلماسىن. كەلىڭىز ءبارىمىز قوسىلىپ، الەمگە وسى ءاندى سالىپ بەرەيىك. ساۋ بولىڭىزدار!
ۇلى جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق!
تاربيە ساعاتىنىڭ ماقساتى:
جاس ۇرپاقتى بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋعا جانە نىعايتۋعا، ءوز وتانىن سۇيۋگە، وتانىمىزدىڭ ساياساتىن قولداۋعا، ەرلىككە، ادال، باتىل بولۋعا تاربيەلەۋ، ءوزىن - ءوزى باسقارۋعا، ەركىن سويلەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، پورترەتتەر. گۇلدەر، سلايد، كىتاپتار كورمەسى. ت. ب.
جۇرگىزۋشى:
قايىرلى كۇن قادىرمەندى سوعىس ارداگەرلەرى، ۇستازدار، اتا - انالار، وقۋشىلار! بۇگىنگى 10 سىنىپ ۇيىمداستىرعان «ۇلى جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق!» اتتى تاربيە ساعاتىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
ءمۇعالىم: - يا، جەڭىستى سان ميلليونداعان ادامدار بەس جىل بويى مينۋتتاپ، ساعاتتاپ، جىلداپ سارىلا كۇتتى ەمەس پە؟ اقىرى، ولاردىڭ ءۇمىتى مەن سەنىمى اقتالدى. ءبىراق سول جەڭىس وڭايلىقپەن كەلگەن جوق. جەڭىس جولىندا وتان ءۇشىن وت كەشىپ ميلليونداعان اسىل ازاماتتار مەرت بولدى.
ءبىزدىڭ قازاقستاندا دا سوعىس وتى شارپىماعان شاڭىراق كەم دە كەم.
جاۋعا قارسى اتىلعان ون وقتىڭ توعىزى قازاقستاندا جاسالدى. وسى قان مايداندا مەرت بولعان ەرلەردىڭ رۋحىنا، ءبىزدىڭ ارامىزدا اسقار تاۋداي بولىپ جۇرگەن اتا – اپالارىمىزعا باسىمىزدى ءيىپ تاعزىم ەتەيىك. ولاردىڭ ەرلىك ىستەرىن ەشكىم دە، ەشقاشان دا ۇمىتپاۋعا ءتيىس.
ءان: «جويىلسىن جالعىز ءسوز سوعىس دەگەن!»
ورىندايتىندار: قالاۋ گۇلاجار مەن زاپەنوۆا نۇراينا.
جۇرگىزۋشى:
«جويىلسىن جالعىز ءسوز سوعىس دەگەن،
وق داۋسى ماڭگىلىك جويىلسىن.
بومبانىڭ ورنىن تەگىستەگەن،
كۇرەكتەر مۋزەيگە قويىلسىن».
كىم كەلىسپەيدى بۇل تىلەكپەن! ءار كوكتەمدە جەڭىس كۇنى وسى ءاندى بۇكىل قازاق ەلى بوپ شىرقاساق! ءتىپتى تەك ءبىر ءبىز عانا ەمەس، بۇكىل ادامزاتقا ۇسىنار الەمدىك ءان.
فيلم - گە نازار اۋدارايىق.
تۋعان ولكەمىزدىڭ ءتول پەرزەنتى ءاليا مولداعۇلوۆا جايىنداعى ءفيلمدى بارلىعىمىز بىرگە كورەيىك.
كورىنىس: «مايداننان جازىلعان حاتتار». 10 سىنىپ وقۋشىلارى.
ءمۇعالىم: 2015 جىلى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ اياقتالعانىنا 70 جىل تولادى. 1941 جىلدىڭ 22 ماۋسىمىندا فاشيستىك گەرمانيانىڭ كەڭەس وداعىنا وپاسىزدىقپەن باسىپ كىرگەنىنە بيىلعى جىلى 70 جىل تولماق. 1418 كۇن مەن تۇنگە سوزىلعان سۇراپىل سوعىستا ءبىزدىڭ سان مىڭداعان باۋىرلارىمىز وتان ءۇشىن وتقا ءتۇسىپ، قانشاما بوزداقتارىمىز سۇم سوعىستىڭ قۇربانى بولعانى – اششى شىندىق. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى ەرلىكتىڭ ەرەن ۇلگىسىن كورسەتىپ، حالقىمىزدىڭ ەرلىك رۋحىن اسقاق¬تات¬تى. مىسالى؛ مانشۇك مامبەتوۆا، ءاليا مولداعۇلوۆا، باۋىرجان مومىش ۇلى، تالعات جاقىپبەك ۇلى بيگەلدينوۆ -
1942 جىلعى جەلتوقسان ايىندا تالعات بيگەلدينوۆ كەيىننەن 144 - ءشى گۆارديالىق دەپ اتالعان العى شەپتەگى 800 - ءشى شابىلداۋشى اۆياپولككە كەلىپ قوسىلىپ، سونىڭ قۇرامىندا سوعىستىڭ سوڭعى كۇندەرىنە دەيىنگى بۇكىل وت - جالىندى باستان وتكەرە كەشىپ ءوتتى. كىتاپتار كورمەسى:
سۋرەتتەر سىر شەرتەدى.
جۇرگىزۋشى:
ۇلى وتان سوعىسى تاريحىنىڭ بەتتەرىن پاراقتاعان ادام جەڭىس ساعاتىن سوقتىرۋعا قازاقستاننىڭ قوسقان ۇلەسى تەلەگەي - تەڭىز ەكەنىن بايقار ەدى. وسى ءبىر اياق استىنان باستالعان ادىلەتسىز ارپالىسقا قازاقستاننان 2 ميلليونعا جۋىق ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى اسكەر قاتارىنا شاقىرىلدى. مايدان دالاسىنان 394 مىڭ قازاق بوزداقتارى قايتپاي قالدى. بۇل سوعىس قايعى - قاسىرەت اكەلمەگەن بىردە - ءبىر وتباسى بولمادى... ءبىرىنىڭ اكەسى، ءبىرىنىڭ اعاسى قازا تاپتى. قانشاما جاس بوزداقتاردىڭ قىرشىن جاسى قيىلدى... ىشىندە اقىن دا، ءانشىسى دە بار ەدى. قاۋىزىن اشپاي كوكتەي قىرقىلعان سول جاستاردىڭ ىشىندە، اتتەڭ داريعا - اي، قانشا اباي، قانشا شوقان كەتتى ەكەن...
ءان: «جەڭىس جىرى». ورىندايتىن: ساندىبايەۆا ارايلىم.
ءمۇعالىم: ۇلى وتان سوعىسىنداعى ەرلىكتەرى ءۇشىن 11600 ادامعا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعى بەرىلسە، ونىڭ 497 - ءسى قازاقستاندىق، ونىڭ ىشىندە 97 - ءسى قازاق.
110 قازاقستاندىق داڭق وردەنىنىڭ تولىق يەگەرى.
ۇلى وتان سوعىسى تاريحىندا زەرتتەلمەگەن اقتاڭداقتار بەتى جەتكىلىكتى. سونىڭ ءبىرى قازاقستاندا سوعىس جاعدايىندا دەپ جاريالانعان جالعىز وبلىس گۋريەۆ(اتىراۋ) بولعانى. ولكە تاريحىن زەرتتەۋشى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ح. ب. تابىلدييەۆ ق ر پرەزيدەنتى ارحيۆىنەن بۇنى دالەلدەيتىن قۇجاتتاردى تاۋىپ، باسپاسوزگە جاريالادى.
جۇرگىزۋشى:
«قايعىنى بىلمەسىن انا جانى،
قازىرگى ادامدا ارمان سول.
الەمنىڭ بار ءسابي بالالارى،
ويانسىن ۇيقىسى قانعان سوڭ.»
ارمانىمىز ورىندالسىن! سابيلەردىڭ ۇيقىسى بۇزىلماسىن. كەلىڭىز ءبارىمىز قوسىلىپ، الەمگە وسى ءاندى سالىپ بەرەيىك. ساۋ بولىڭىزدار!
You Might Also Like
