جانۋارلاردىڭ مىنەز - قىلىعى تۋرالى ءبىلىمدى ءىس - جۇزىندە پايدالانۋ
ساباق: 49
تاقىرىبى: §51. جانۋارلاردىڭ مىنەز - قىلىعى تۋرالى ءبىلىمدى ءىس - جۇزىندە پايدالانۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: توپتىق مىنەز - قىلىق تۋرالى تۋرالى ءبىلىمنىڭ پراكتيكالىق پايداسىن كورسەتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: حابارلاما جانە جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ
ادىستەمەلىك شەشىم: سۇحبات، اڭگىمە - سۇحبات، كەستەلەردى جانە سۋرەتتەردى قولدانۋ، كورنەكىلىك
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى
توپتاسىپ تىرشىلىك ەتۋ قانداي جانۋارلارعا ءتان؟
تابىن، ءۇيىر بولىپ تىرشىلىك ەتەتىن قانداي ءۇي حايۋاناتتارىن بىلەسىڭدەر؟
قۇمىرسقا، بالارا، ارا سياقتى بۋناقدەنەلىلەردىڭ ءبىر - بىرىنەن ءوزارا «اقپارات بەرەتىن ءتىلىن» نە سەبەپتى باي دەيمىز؟
ينستينكت دەگەن نە؟
ءىىى. جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى
جانۋارلاردىڭ جەكە - دارا جانە توپتىق مىنەز - قىلىعىن، تىرشىلىك قالپىن زەرتتەۋ، بالىق ءوسىرۋ، قۇس، اڭ، مال شارۋاشىلىقتارىن دامىتۋ، قۇستاردىڭ جىلى جاققا قايتۋ كەزىندە اۋەدە ۇشاقتارمەن قاقتىعىسىپ قالۋىن بولدىرماۋ سياقتى اسا ماڭىزدى شارالاردى ساۋاتتى تۇردە ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
مىسالى، جىلىنا 2 رەت ورىن اۋىستىرىپ ۇشاتىن جىل قۇستارى ۇشاقتار ۇشاتىن اۋە جولدارىنا شىعىپ، ەلەۋىلى ءقاۋىپ تۋعىزادى.
ءقازىر 35 ەلدە اۆياسيالىق - ورنيتولوگيالىق قىزمەتپەن شۇعىلداناتىن كوميتەتتەر، باسقا دا ۇيىمدار بار. ولاردىڭ قولىندا توپتاسىپ تىرشىلىك ەتەتىن نەمەسە توپتاسىپ ۇشاتىن قۇستاردىڭ مىنەز - قىلىعىن زەرتتەپ، سوعان سايكەس جاسالعان راديولوكاتور سياقتى قۋاتتى تەحنيكا بار. وسىنداي تەحنيكانىڭى كومەگىمەن اۋە جولىنداعى قۇستاردىڭ توپتارىن تاۋىپ، ولاردى ۇركىتۋ ارقىلى ۇشاقتىڭ اۋە جولىن تازارتادى.
قۇستاردىڭ توپتاسىپ ۇشۋ كەزىندەگى ۇشۋ باعىتتارىن باعدارلايتىن سەزىم مۇشەلەرىن، ولاردىڭ باعداردى انىقتاۋداعى ءرولىن زەرتتەپ، نىساندارىن جاسىندى تۇردە وزگەرتۋ ارقىلى دا قۇستاردىڭ ۇشۋ باعىتىن وزگەرتەدى. مىسالى، قاراتورعاي، ۇزاق، شاعالا سياقتى قۇستاردىڭ ءقاۋىپ - قاتەردى سەزگەن كەزدەگى شىعاراتىن شارتتى دىبىسىن ارنايى اسپاپ ارقىلى قايتالاپ، ۇركىتۋمەن باۋ - باقشانى، ەگىستىكتى، بالىق شارۋاشالىعىن، ساياباقتى قورعايدى.
دەگەنمەن بۇل جۇمىس ناعاز عىلىمي نەگىزدە دۇرىس جولعا قويىلعان دەۋ قيىن. جىل سايىن اۋە جولدارىندا 4 000 - عا جۋىق ۇشاق قۇستارمەن سوقتىعىسادى ەكەن. كوپ جاعدايدا قۇس ۇشاقتىڭ ماتورىنا تۇسەدى دە، ونى ىستەن شىعارادى. ۇشاق كەيدە ەبىن تاۋىپ قونعانىمەن، جاناعى موتوردى جوندەۋ قۇنى ميلليونداعان تەڭگە شىعىن اكەلەدى.
سول سياقتى بالىقتاردىڭ، قۇستاردىڭ سۇتقورەكتىلەردىڭ تۇرلەرىن جاپپاي قۇرتىپ الماۋ ءۇشىن ادام ولاردىڭ اۋلاۋ مەرزىمىن جاقسى ءبىلۋى كەرەك. مىسالى، تەڭىزدەن ءتۇششى سۋلارعا قاراي ورىستەپ كەلە جاتقان بەكىرە بالىعىن اۋلاۋعا تيىم سالىنادى. ۇيا سالىپ بالاپان شىعارۋ ءۇشىن تۋعان جەرىنە توپ - توپ بولىپ قايتادان جىل قۇستارىن ءدال وسى مەرزىمدە اۋلامايدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
تاقىرىبى: §51. جانۋارلاردىڭ مىنەز - قىلىعى تۋرالى ءبىلىمدى ءىس - جۇزىندە پايدالانۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: توپتىق مىنەز - قىلىق تۋرالى تۋرالى ءبىلىمنىڭ پراكتيكالىق پايداسىن كورسەتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: حابارلاما جانە جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ
ادىستەمەلىك شەشىم: سۇحبات، اڭگىمە - سۇحبات، كەستەلەردى جانە سۋرەتتەردى قولدانۋ، كورنەكىلىك
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى
توپتاسىپ تىرشىلىك ەتۋ قانداي جانۋارلارعا ءتان؟
تابىن، ءۇيىر بولىپ تىرشىلىك ەتەتىن قانداي ءۇي حايۋاناتتارىن بىلەسىڭدەر؟
قۇمىرسقا، بالارا، ارا سياقتى بۋناقدەنەلىلەردىڭ ءبىر - بىرىنەن ءوزارا «اقپارات بەرەتىن ءتىلىن» نە سەبەپتى باي دەيمىز؟
ينستينكت دەگەن نە؟
ءىىى. جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى
جانۋارلاردىڭ جەكە - دارا جانە توپتىق مىنەز - قىلىعىن، تىرشىلىك قالپىن زەرتتەۋ، بالىق ءوسىرۋ، قۇس، اڭ، مال شارۋاشىلىقتارىن دامىتۋ، قۇستاردىڭ جىلى جاققا قايتۋ كەزىندە اۋەدە ۇشاقتارمەن قاقتىعىسىپ قالۋىن بولدىرماۋ سياقتى اسا ماڭىزدى شارالاردى ساۋاتتى تۇردە ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
مىسالى، جىلىنا 2 رەت ورىن اۋىستىرىپ ۇشاتىن جىل قۇستارى ۇشاقتار ۇشاتىن اۋە جولدارىنا شىعىپ، ەلەۋىلى ءقاۋىپ تۋعىزادى.
ءقازىر 35 ەلدە اۆياسيالىق - ورنيتولوگيالىق قىزمەتپەن شۇعىلداناتىن كوميتەتتەر، باسقا دا ۇيىمدار بار. ولاردىڭ قولىندا توپتاسىپ تىرشىلىك ەتەتىن نەمەسە توپتاسىپ ۇشاتىن قۇستاردىڭ مىنەز - قىلىعىن زەرتتەپ، سوعان سايكەس جاسالعان راديولوكاتور سياقتى قۋاتتى تەحنيكا بار. وسىنداي تەحنيكانىڭى كومەگىمەن اۋە جولىنداعى قۇستاردىڭ توپتارىن تاۋىپ، ولاردى ۇركىتۋ ارقىلى ۇشاقتىڭ اۋە جولىن تازارتادى.
قۇستاردىڭ توپتاسىپ ۇشۋ كەزىندەگى ۇشۋ باعىتتارىن باعدارلايتىن سەزىم مۇشەلەرىن، ولاردىڭ باعداردى انىقتاۋداعى ءرولىن زەرتتەپ، نىساندارىن جاسىندى تۇردە وزگەرتۋ ارقىلى دا قۇستاردىڭ ۇشۋ باعىتىن وزگەرتەدى. مىسالى، قاراتورعاي، ۇزاق، شاعالا سياقتى قۇستاردىڭ ءقاۋىپ - قاتەردى سەزگەن كەزدەگى شىعاراتىن شارتتى دىبىسىن ارنايى اسپاپ ارقىلى قايتالاپ، ۇركىتۋمەن باۋ - باقشانى، ەگىستىكتى، بالىق شارۋاشالىعىن، ساياباقتى قورعايدى.
دەگەنمەن بۇل جۇمىس ناعاز عىلىمي نەگىزدە دۇرىس جولعا قويىلعان دەۋ قيىن. جىل سايىن اۋە جولدارىندا 4 000 - عا جۋىق ۇشاق قۇستارمەن سوقتىعىسادى ەكەن. كوپ جاعدايدا قۇس ۇشاقتىڭ ماتورىنا تۇسەدى دە، ونى ىستەن شىعارادى. ۇشاق كەيدە ەبىن تاۋىپ قونعانىمەن، جاناعى موتوردى جوندەۋ قۇنى ميلليونداعان تەڭگە شىعىن اكەلەدى.
سول سياقتى بالىقتاردىڭ، قۇستاردىڭ سۇتقورەكتىلەردىڭ تۇرلەرىن جاپپاي قۇرتىپ الماۋ ءۇشىن ادام ولاردىڭ اۋلاۋ مەرزىمىن جاقسى ءبىلۋى كەرەك. مىسالى، تەڭىزدەن ءتۇششى سۋلارعا قاراي ورىستەپ كەلە جاتقان بەكىرە بالىعىن اۋلاۋعا تيىم سالىنادى. ۇيا سالىپ بالاپان شىعارۋ ءۇشىن تۋعان جەرىنە توپ - توپ بولىپ قايتادان جىل قۇستارىن ءدال وسى مەرزىمدە اۋلامايدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: §48. ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ كوبەيۋ ەرەكشەلىكتەرى
