InfoHub Logo

تاقىرىبى: جاپىراق

بيولوگيا 6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاپىراق
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا جاپىراقتىڭ قىزمەتىمەن، سىرتقى قۇرىلىسىمەن تانىستىرۋ، جاپىراقتىڭ جۇيكەلەنۋى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ
2. دامىتۋشىلىق: ءار وقۋشىنىڭ قابىلەتىن شىڭداپ، ىزدەنىمپازدىعىن، جاۋاپكەرشىلىگىن دامىتۋ
3. تاربيەلىك: ۇتىمدى ويلاۋعا، بەلسەندى قيمىلداۋعا، وزگەنىڭ پىكىرىن تىڭداۋعا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، تاراتپا ماتەريالدار، تىرەك سىزبالار
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: تىرەك - سىزبامەن، توپپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ بارىسى:

I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ( بيولوگيالىق ديكتانت)
1. ءتۇرى وزگەرگەن جەر استى وركەندەرگە ___________، ________ جاتادى.
2. تامىرعا ۇقساس قوڭىرقاي، كۇڭگىرت ءتۇستى بولعاندىقتان ____________ دەپ اتاعان
3. تامىرساباقتىڭ ۇشىندا ___________ بولادى.
4. شىرىندى ساباقتار ____________ وسىمدىكتەرىندە بولادى.
5. جەر استى پيازشىقتى وسىمدىكتەرگە ___________ جاتادى.
6. ساباقتىڭ ءتۇپ جاعىنداعى وركەننىڭ ۇشىنداعى بۇرشىك ________
7. جاپىراق شىعارمايتىن كوپ جىلدىق جەر استى وركەن ________
8. تۇينەكتەرى ارقىلى كوبەيتەدى ____________
9. ىشكە كۇن ساۋلەسىن وتكىزەدى ____________
10. ءوڭ، توز، ءتىن قاباتىنان تۇرادى ____________
جاڭا تاقىرىپتى باستاماس بۇرىن جۇمباق شەشۋ ارقىلى تاقىرىپتى انىقتاپ الۋ.

كوكتەمدە تۇرادى بۇتاققا اسىلىپ
كۇزدە جەردە جاتادى شاشىلىپ
(جاپىراق)

III. جاڭا تاقىرىپ:
جاپىراق وسىمدىكتىڭ ءوسۋ مۇشەسى.
جاپىراقتىڭ اتقاراتىن قىزمەتى
↓
فوتوسينتەز
سۋدى بۋلاندىرۋ
گاز الماستىرۋ
ورگانيكالىق زاتتاردى قورعا جيناۋ
كوبەيۋ

جاپىراقتىڭ سىرتقى قۇرىلىسى
↓
جاپىراق تاقتاسىنان
ساعاقتان

ەگەردە ساعاق بار بولسا وندا ساعاقتى، ال ەگەر ساعاق جوق بولسا ساعاقسىز جاپىراق دەپ اتايدى
فوتوسينتەز، سۋدى بۋلاندىرۋ، گاز الماستىرۋ، قورعا جيناۋ جاپىراق تاقتاسىندا جۇرەدى. ال ساعاقتىڭ اتقاراتىن قىزمەتى جاپىراق تاقتاسىمەن ساباقتى بايلانىستىرىپ تۇرادىجانە جاپىراققا بەرىكتىك قىزمەت بەرەدى. وسىمدىكتەردە جاپىراقتارى بىردەي پىشىندە بولمايدى.

جاپىراق پىشىندەرى
بۇيرەك ءتارىزدى ---- قىلقاندى --------- تاسپا ءتارىزدى ---- جۇرەك ءتارىزدى ---- جەبە ءتارىزدى
(بەگونيا) ------------(قاراعاي) -----------(بيداي) -----------(جوكە) ----------------(شىرماۋىق)

جاپىراق
جاي (ءبىر عانا تاقتاسى بار جاپىراق)
كۇردەلى (ەكى نەمەسە ودان دا كوپ جاپىراق)

جاي جاپىراق
↓
تەرەك، قايىڭ، ەمەن، جوكە، قاراعاش

كۇردەلى جاپىراق:
1. ءۇش قۇلاقتى - ساعاقتا 3 جاپىراقشا بولادى.
2. ساۋساق سالالى – ساعاقتا 5 - 7، ودان دا كوپ جاپىراق ساۋساققا ۇقساپ ورنالاسادى.
3. قاۋىرسىن ءتارىزدى – نەگىزگى ساعاقتى بويلاي قۇس قاۋىرسىنى ءتارىزدى بويلاي ورنالاسادى.

جاپىراقتىڭ جۇيكەلەنۋى دەگەنىمىز وتكىزگىش شوقتاردىڭ جاپىراق تاقتاسىنا ورنالاسۋىن ايتادى.
جۇيكەلەنۋدىڭ قىزمەتى
سۋ مەن وندا ەرىگەن مينەرالدى زاتتاردى وتكىزەدى
بەرىكتىك قاسيەت بەرەدى
جۇكەلەنۋ بىرنەشە تيپكە بولىنەدى:
1. قاۋىرسىن ءتارىزدى تورلى جۇيكەلەنۋ
2. ساۋساق سالالى
3. پاراللەل
4. دوعالى جۇيكەلەنۋ
جاپىراقتىڭ ورنالاسۋىنىڭ 3 ءتۇرى بار.
1. كەزەكتەسە
2. قاراما - قارسى
3. توپتانىپ
ساباقتى بەكىتۋ:
كۇردەلى جاپىراق جاپىراقشالارىنىڭ ورنالاسۋىنا قاراي نەشە توپقا بولىنەدى:
ا) 1
ءا) 3
ب) 4
ۆ) 2
2) وسىمدىكتىڭ ءوسۋ مۇشەسى
ا) ساباق
ءا) تامىر
ب) جاپىراق
ۆ) وركەن
3) ساباقتىڭ ءار بۋىنىندا ءبىر جاپىراق قانا بولاتىن ورنالىسى
ا) كەزەكتەسە
ءا) توپتانا
ب) قاراما - قارسى
ۆ) سالالى.
4) جاپىراق تاقتاسىنىڭ پىشىندەرى نەشەۋ
ا) 3
ءا) 4
ب) 5
ۆ) 6
5) قانداي وسىمدىك جاپىراقتارى پاراللەل جۇيكەلەنۋى
ا) ۇيەڭكى، بەگونيا
ءا) بيداي، جۇگەرى
ب) تال، تەرەك
ۆ) ىنجۇگۇل، جولجەلكەن.
سۋرەتتە جاپىراق تاقتاسى، ساعاق جاپىراق، نەگىزى، ساباق، بۋىن قانداي سيفرلارمەن بەلگىلەنگەن؟

مىنا سۋرەتتە جۇيكەلەنۋدىڭ قانداي تيپتەرى كورسەتىلگەن؟

V. قورىتىندىلاۋ: بۇگىنگى جاڭا تاقىرىپ بويىنشا جاپىراقتىڭ نەگىزگى ءوسۋ مۇشەسى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزدىك. جاپىراقتىڭ سىرتقى قۇرىلىسىمەن، جۇيكەلەنۋمەن، ساباققا بەكىنۋى تۋرالى بىلدىك ن. ءا نازاربايەۆتىڭ «جاسىل ەل» باعدارلاماسى بويىنشا جايقالعان جاسىل جەلەكتى ەل بولايىق دەپ ءوزىمنىڭ ساباعىمدى اياقتايمىن
VI. باعالاۋ
VII. ۇيگە تاپسىرما: