جارىس كۇنگى جاڭالىق
ەكى كورىنىستى شاعىن قويىلىم
قاتىسۋشىلار:
10-11 جاسار وقۋشى بالالار
ءبىرىنشى توپ: №107 مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى – ارمان، ماقسات، مۇرات
ەكىنشى توپ: №52 مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى – ەسەن، حاسەن، ۇسەن
قىدىر اتا – اق ساقالدى، اسا تاياقتى قارت
تورەشىلەر
جۇرگىزۋشى
كوپشىلىك جانكۇيەر قاۋىم – وقۋشى بالالار
وقيعا قازاق مەكتەپتەرىنىڭ بىرىندە وتەدى.
ءبىرىنشى كورىنىس
جاز. كوك مايسالى الاڭ. شىمىلدىق اشىلعاندا ءۇش ۇل جەردە وپىر-توپىر بولىپ، الدەنەگە تالاسىپ جاتادى.
ارمان(بارىنەن بۇرىن ورنىنان كوتەرىلە، قورجىندى يىعىناسالىپ). ايتتىم عوي، تاپقان تاپقاندىكى! تالاسپاڭدار!
ماقسات. جوق، سەنىكى ادىلدىك ەمەس. ءبىرىنشى كورگەن مەن عوي.
مۇرات. ەكەۋىڭنەن دە بۇرىن مەن جەتتىم...
ارمان. ءبىرىنشى يە بولعان – مەن! سوندىقتان قورجىن مەنىكى.
ماقسات. توقتاڭدارشى شۋلاماي. ۇشەۋمىز دە بىردەي كوردىك.
مۇرات. ءيا، دەمەك، ولجا ۇشەۋمىزگە – ورتاق.
ارمان. ورتاعى قالاي سوندا، ءبىر قورجىندى ۇشكە بولمەكسىڭ بە؟
وسى كەزدە ساحناعا قىدىر اتا شىعادى.
قىدىر اتا. ءاي، بالالار، بۇل نە داۋ؟ نەگە كەلىسە الماي، قىزىل كەڭىردەك بولىپ جاتىرسىڭدار؟..
بالالار(جارىسا). اسسالاۋماعالەيكۋم، اتا! (قوس قولدارىن ۇسىنادى.)
قىدىر اتا. ۋاعالەيكۇماسسالام، بالالار! تاۋداي ازامات بو-لىڭدار! وركەندەرىڭ ءوسسىن!
ماقسات. ايتقانىڭىز كەلسىن، اتا! راقمەت!
مۇرات(تاڭدانا). ءبىراق ءسىزدى ريزا ەتەردەي ءبىز ەشتەڭە تىندىرا قويعان جوقپىز عوي، اتا؟!.
ارمان. ءيا-ا؟..
قىدىر اتا. سالەم بەردىڭدەر عوي. اسسالاۋماعالەيكۋم دەگەن – اللانىڭ نۇرى جاۋسىن دەگەن ىزگى تىلەك. ال مەن سەندەرگە اللانىڭ نۇرى وزدەرىڭە ەكى ەسە جاۋسىن دەپ جاۋاپ قايتارىپ، باتامدى بەردىم.
ارمان. قانداي كەرەمەت ءسوز، ءا!
مۇرات. ءيا-ا، ماعىناسىن بىلمەيتىن سوزدەرىمىز كوپ قوي، ءبىزدىڭ.
قىدىر اتا. ال ەندى سالەمدەسىپ بولساق، جاڭاعى تالاسىمىزعا كەلەيىك. ول نە داۋ، ءوزى؟..
ماقسات. ول...
ارمان (ماقساتتى تۋ سىرتىنان ءتۇرتىپ، سىبىرلاي). ايتپا!
مۇرات. ول مىنا قورجىننىڭ داۋى، اتا.
قىدىر اتا. ءيا، بۇل نە قورجىن؟!.
ماقسات. ۇشەۋمىز كەلە جاتىپ تاۋىپ الدىق. ءبىرىنشى كورگەن مەن ەدىم. ءبىراق مىنا جەلاياق مۇرات بارىمىزدەن بۇرىن جەتتى.
مۇرات. ال بارىمىزدەن كۇشى مىعىم مىنا ارمان ءبىرىنشى بولىپ يە بولدى.
ماقسات. سوعان كەلىسە الماي... تورەلىگىن ايتىڭىزشى، اتا، ادىلىندە قورجىن قايسىمىزدىكى؟
قىدىر اتا(ماقساتقا). سەن ءبىرىنشى كوردىڭ. (مۇراتقا) سەن ءبىرىنشى بولىپ جەتتىڭ. ال سەن (ارمانعا) ءبىرىنشى يە بولدىڭ، ءا؟ قىزىق ەكەن! ءبىر قاراعاندا ۇشەۋىڭدىكى دە ءجون سياقتى.
ارمان. سوندا نە ىستەۋىمىز كەرەك؟!
ماقسات. تەڭدەي ءبولىپ الامىز!
مۇرات. ءيا، ولجا ۇشەۋمىزگە ورتاق.
قىدىر اتا(ويلانعان بولىپ). وسى سەندەر اسىعىسسىڭدار، ءا؟.. جارىسقا كەتىپ باراسىڭدار عوي.
ارمان. ءيا، اتا، ستاديونعا، مەكتەپارالىق جارىسقا كەتىپ بارامىز.
قىدىر اتا. سوندا نەدەن جارىسپاقسىڭدار؟
ماقسات. ارمان – قول كۇرەستىرۋدىڭ شەبەرى. مۇرات جۇگىرۋدەن الدىنا جان سالمايدى.
مۇرات. ال مىنا ماقسات بالاڭىز فۋتبول وينايدى.
قىدىر اتا. ءجون، ءجون، بالالار...
ماقسات(ساعاتىنا قاراپ). جارىس باستالۋعا ون بەس-اق مينۋت قالدى! اسىقپاساق بولمايدى.
قىدىر اتا. ەندەشە، سەندەر جولدارىڭنان قالماي جۇرە بەرىڭدەر. قورجىن وسىندا، مەندە قالسىن. سەندەر جارىستان قايتقانشا مەن ويلانىپ-تولعانىپ، قازىلىعىن شەشىپ قويارمىن.
مۇرات. جارايدى، اتا! سىزگە سەنەمىز. ادىلدىگىن ايتساڭىز بولدى.
ارمان. جاقسى، اتا، كەلىستىك!
ماقسات. ال وندا، اتا، بىزگە جەڭىس تىلەپ، اق باتاڭىزدى بەرىپ جىبەرىڭىز.
ءبارى جۇرەلەپ وتىرا كەتەدى.
قىدىر اتا (الاقانىن جايىپ).
ۋا، قۇدايىم وڭداسىن،
قىزىر بابا قولداسىن!
سۋلى بولسىن قۇدىعىڭ،
قۇلىندى بولسىن قۇرىعىڭ.
الامان بايگە، جارىستا
جەڭىس بولسىن تۇعىرىڭ!
ۇلاندارىم جارىسكەر،
ورالىڭدار تابىسپەن!
ءاۋمين! (بەتىن سيپايدى.)
بالالار دا بەتتەرىن سيپاپ، ورىندارىنان تۇرعان كۇيى اسىعىس جۇگىرە شىعىپ كەتەدى. ولار كورىنبەي كەتىسىمەن ساحناعا سولار قۇرالپاس تاعى ءۇش-تورت بالا شىعادى. ولار دا اسىعىس.
الدارىندا تۇرعان قورجىندى دا، قارتتى دا قاعا-ماعا وتە بەرەدى.
قىدىر اتا. ءاي، بالالار، قاي بالاسىڭدار؟ مىنا قورجىن سەن-دەردىكى ەمەس پە؟..
حاسەن (ارتىنا بۇرىلىپ، توقتايىن دەگەن دوسى ەسەندى جەڭىنەنتارتىپ). نەڭ بار الجىعان قايىرشى شالدا؟! كەتتىك!
ەسەن. قورجىن دەي مە؟..
حاسەن. ديۋانانىڭ قورجىنىندا نە بار دەپ ەڭ؟ ودانشا جارىس-تى ويلاساڭشى. قالاي، بۇگىن ارماندى تىزە بۇكتىرە الاسىڭ با؟
ۇسەن. ءاي، بۇگىن ءبىر كوكەسىن كورىستىرشى ءوزىنىڭ!
ەسەن. ايتساڭ، بولدى عوي! سول دا ءسوز بە ەكەن...
ءبارى داۋرىعىسىپ كەتە بارادى.
قىدىر اتا(ولاردىڭ سوڭدارىنان جاقتىرماي قاراي تۇرىپ). ءبوس! ءبوس! كورەرمىز اۋسەلەڭدى. (قورجىنىن يىعىنا سالىپ، شىعىپ كەتەدى.)
ەكىنشى كورىنىس
قىزىلدى-جاسىلدى جالاۋلارعا تولى جارىس الاڭى.
ورتادا جەڭىل كيىنگەن سپورتشىلار. ولاردى اينالا قورشاعان جانكۇيەرلەر. شىمىلدىق اشىلعاندا (نەمەسە جارىق جانعاندا) ءار جەردە ەكى-ەكىدەن جۇپتاسا قول كۇرەستىرىپ وتىرعان سپورتشى بالالار كورىنەدى. ولاردىڭ ءارقايسىلارىنىڭ جانىنداعى تورەشىلەر جەڭىمپازداردى انىقتاپ، قاعازعا الدەنەلەردى بەلگىلەپ جۇرەدى. ءدال ورتا تۇستا قارسىلاسىمەن قول كۇرەستىرىپ وتىرعان ارماندى كورەمىز.
جانكۇيەرلەر. ارمان! ارمان! باس، باس!
– وي، جارايسىڭ! وي، ازامات!
– بارەكەلدە!
ءتور جاقتان «جاساسىن №107 مەكتەپ!» دەگەن لوزۋنگ كوتەرىلەدى.
تورەشى(ارماننىڭ قولىن جوعارى كوتەرىپ). بۇل سايىستا №107-مەكتەپتىڭ سپورتشىسى ارمان بايجان ۇلى تاعى دا تازا جەڭىسكە جەتتى!
جانكۇيەرلەر قوشەمەتى.
– جاسا، ارمان!
– جارايسىڭ!
– مىنە، جىگىت!
تورەشى. وسىلايشا، قارسىلاستارىنىڭ ءبارىن شاق كەلتىرمەي جەڭگەن ءنومىرى 107-مەكتەپتىڭ ءتورتىنشى سىنىپ وقۋشىسى ارمان بايجان ۇلى اقتىق كەزدەسۋگە جولداما الدى. بۇل شەشۋشى سايىس-تاعى ونىڭ ەندىگى قارسىلاسى – ەلۋ ەكىنشى مەكتەپتىڭ سپورتشىسى ەسەن دوسان ۇلى بولماق.
وسى ءسات ميكروفوننان جارىس كوممەنتاتورىنىڭ داۋىسى ەستىلەدى.
جۇرگىزۋشى. قۇرمەتتى جارىسقا قاتىسۋشى سپورتشىلار مەن جان-كۇيەرلەر، بۇل ەكى جەڭىمپاز ءسال تىنىعىپ، اقتىق سايىسقا دايىن-دىق جاساپ العانشا، ءبىز سىزدەرمەن جەلاياقتار جارىسىن تاماشا-لايىق. مىنە، وزدەرىڭىز كورىپ تۇرعانداي، بۇل الامان جارىس تا مارەگە جەتۋگە جاقىن. جەلاياقتارىمىز سوڭعى اينالىمدى دا ورتالاپ قالعانىن كورىپ تۇرسىزدار. ال ازىرگە قارسىلاستارىنان وق بويى وقشاۋلانىپ، العا شىققان جەلاياقتارىمىز – ەكەۋ. ولار – №107ء-شى جانە 52ء-شى مەكتەپتىڭ جەلاياقتارى مۇرات ايتجان ۇلى مەن حاسەن اسان ۇلى. ازىرگە ەكەۋى قاتار كەلە جاتىر. مىنە، ولار جارىس جولىنىڭ شەشۋشى كەزەڭىنە شىقتى! الدا – مارە.
ارمان. مۇ-رات! مۇ-رات! سال بارىڭدى!
ماقسات. باس! باس قامشىنى!
ۇسەن. حا-سەن! قالما، قالما! نامىستى جىبەرمە!
ەسەن. ۋادە قايدا؟!. ىشقىن! ىشقىنساڭشى-ەي!..
ارمان. وپ، بارە-كەل-دە-ە! جاسا!
ماقسات. تاعى، تاعى! ەكپىندەت! مىنە، جارايسىڭ!
جارىس الاڭى «مۇرات! مۇرات!» دەپ ۇرانداعان جانكۇيەرلەر ۇنىنە تولىپ كەتەدى.
جۇرگىزۋشى. مىنە، مۇرات ايتجان ۇلى سۋىرىلىپ العا شىقتى! جەڭىس جاقىن. مارەگە ەلۋ، قىرىق، جيىرما، ون بەس مەتردەي-اق قالدى. بارە-كەل-دە!!!
وسى ءسات جانكۇيەرلەر الدىنان وقتاي زۋلاپ جەلاياق سپورتشى
مۇرات ايتجان ۇلى وتە بەرەدى. ونىڭ سوڭىن الا ەكىنشى، ءۇشىنشى، ءتورتىنشى سپورتشى ءوتىپ جاتادى. جارىس الاڭى ۋ-شۋعا تولى.
جانكۇيەرلەر. مۇ-رات! مۇ-رات! مۇ-رات!
جۇرگىزۋشى. سونىمەن، ءۇش شاقىرىمدىق الامان بايگەدە №107 ورتا مەكتەپتىڭ 4-سىنىپ وقۋشىسى مۇراتجان ايتجان ۇلى جالعىز دارا كەلىپ، چەمپيوندىق تۇعىرعا كوتەرىلدى. قۇتتىقتايمىز!
تورەشى (ورتاعا شىعىپ). ال ەندى قول كۇرەسىنەن اقتىق كەز-دەسۋىمىزدى باستايمىز. ورتاعا ارمان بايجان ۇلى مەن ونىڭ قارسى-لاسى – ەسەن دوسان ۇلى شاقىرىلادى!
ەكى سپورتشى ورتاعا شىعىپ، ۇستەل باسىنا جايعاسادى.
تورەشى ولاردىڭ جارىس ەرەجەسىنە ساي دۇرىس وتىرۋىن تەكسەرىپ شىققان سوڭ، سايىستىڭ باستالعانى جونىندە بەلگى بەرەدى.
تورەشى. ءبىر، ەكى، ءۇش! جەكپە-جەك باستالدى.
ماقسات. ارمان، دەس بەرمە! بىردەن تۇقىرتىپ ال!
مۇرات. ءيا، ارۋاق! كۇش اتاسىن تانىماس!
جانكۇيەرلەر ءۇنى.
– ار-مان-ان! ار-ما-ان!
– ە-سە-ەن! ە-سە-ەن! باس! تارت!
– ءوي، مىناۋىڭ كوجە ىشپەگەن نەمە عوي!..
كوممەنتاتور. اقتىق سايىسقا ءتۇسىپ وتىرعان ارمان دا، ەسەن دە وڭاي-وسپاق سپورتشى ەمەس. ءارقايسىسى بۇعان دەيىن وتكىزگەن ءۇش جەكپە-جەكتە دە قارسىلاستارىن تىزە بۇكتىرگەن مىقتىلار. ەندەشە، ءبىرىن-بىرى الا قويۋى دا وڭاي بولا قويماس.
ماقسات(ارقالانا). ە، مىنە، از-زا-مات! تارت! اكەت!
جانكۇيەرلەر. ار-مان! ار-مان! ار-مان!
قارسىلاسىنىڭ قاسارىسقان قولىن جايلاپ وزىنە قاراي قايىرا باستاعان ارمان دوستارىنىڭ ۇراندى ۇنىمەن ارقالانىپ، سول كۇيىندە شالقايتا اپارىپ، ۇستەل ۇستىنە ءبىر-اق باسادى.
مۇرات (سەكىرە ءتۇسىپ). از-زا-مات! جارايسىڭ!
ماقسات. ۋ-را-ا! مىنە، جىگىت!
تورەشى(ارماننىڭ قولىن كوتەرىپ). اقتىق سايىس جەڭىمپازى – ارمان بايجان ۇلى! №107 مەكتەپ!
جانكۇيەرلەر. ۋ-را-ا! جارايسىڭدار، جىگىتتەر!
جۇرگىزۋشى. سونىمەن، ارمان بايجان ۇلى قول كۇرەستىرۋدەن باس-تاۋىش سىنىپتار اراسىندا وتكەن ءداستۇرلى مەكتەپارالىق جارىس-تىڭ چەمپيونى اتاندى! جارىس قورىتىندىسى بويىنشا جاڭا عانا وسى مەكتەپتىڭ تاعى ءبىر وقۋشىسى ماقسات ماقاش ۇلى ەڭ كوپ دوپ سوققان مەرگەن فۋتبولشى بولىپ تانىلدى.
مۇرات(جانىنداعى ماقساتتىڭ قولىن الىپ). جارايسىڭ، سۇرمەرگەنىم! ءجۇر ەندى، ارماندى بارىپ قۇتتىقتايىق.
ەكەۋى جۇپتاسا ارماننىڭ جانىنا كەلەدى.
ماقسات (اندەتە). ارمان، ار-ما-ان،
توپتى جارعان.
كەپپە ەسەن،
تىراپاي اسىپ،
جولدا قالعان.
اكەل قولدى! قاتىردىڭ! جارايسىڭ!
مۇرات(ارماننىڭ قولىن قىسىپ). ەرلەدىڭ!
ماقسات. «جولى بولار جىگىتتىڭ جەڭگەسى شىعار الدىنان» دەگەندەي، تاڭەرتەڭگى ولجامىزدى جاقسى ىرىمعا جورىپ ەدىم. ءدوپ كەلدى! ۇشەۋمىزدىڭ دە جولىمىز بولدى.
ارمان. ايتپا! اقساقالدىڭ اق باتاسى وڭ بولىپ، ايتقانى كەلدى! (ماقساتقا) باتا سۇراۋ قايدان ويىڭا كەلە قالدى؟
ماقسات. اتام بار عوي. «اتاسى باردىڭ – باتاسى بار».
جۇرگىزۋشى. قادىرمەندى سپورتشىلار مەن جانكۇيەر قاۋىم، ەندى جارىس جەڭىمپازدارىن ماراپاتتاۋ راسىمىنە كەزەك بەرەمىز.
تورەشى. سپورتسۇيەر جۇرتشىلىق! سىزدەرگە جاقسى جاڭالىق حابار جەتكىزگەلى تۇرمىن. ءبىزدىڭ بۇگىنگى جارىسىمىزدىڭ وزگە-لەردەن ەرەكشەلىگى سول، ورتامىزعا قىدىر اتامىز كەلىپ تۇر. جانە ول كىسى جايدان-جاي كەلمەي، بۇگىنگى جارىستىڭ باس جۇلدەسىن، ياعني گران-پريىن ءوزى تاعايىنداپ الا كەلىپتى. مىنە!
وسى ءسات ورتاعا يىعىندا قورجىنى بار، اسا تاياقتى قىدىر اتا شىعادى.
ارمان(اۋزى اشىلا). قى-دىر اتا؟!!
ماقسات(تاڭىرقاي). ءيا ءداپ ءوزى! باعاناعى ءبىزدىڭ اتامىز!
مۇرات. قورجىندى قارا! ءبىزدىڭ قورجىن عوي؟!.
ارمان. مىنە، قىزىق!..
قىدىر اتا(قورجىنىنان سپورتتىق اياق كيىمىن الىپ). مىناۋ – جەلاياق بالام، مۇرات، ساعان! كەل، كەلە عوي. (قورجىنىنان تەڭبىلدوپ الىپ) مىناۋ – شابۋىلشى سۇرمەرگەن، ماقسات بالام، ساعان! (تابىسەتەدى. قورجىنىنان قوس گانتەل الىپ) مىناۋ – بىلەكتى بالام، ارمان ساعان! (سىيلىقتارىن ءارقايسىسىنىڭ قولدارىنا تاپسىرادى).
تورەشى. بۇل جەڭىمپازداردىڭ ۇشەۋى دە جالپى كوماندالىق ەسەپتە ءبىرىنشى ورىندى يەمدەنگەن №107 ورتا مەكتەپتىڭ شاكىرتتەرى.
جانكۇيەرلەر. ۋرا-ا-ا! جاساسىن 107-مەكتەپ!
قىدىر اتا(قاسىندا تۇرعان ۇشەۋىنە قاراپ). مىنە، بالاقاندار، ولجالارىڭدى وسىلاي ءبولۋ ءادىل كورىندى. وعان وزدەرىڭ تەر توگىپ، ەڭبەك ەتتىڭدەر. بۇل – ناعىز ءادىل جەڭىس!
ارمان. راقمەت، اتا!
ماقسات. قۇداي تىلەۋىڭىزدى بەرسىن، اتا! وتە ءادىل شەشىم!
مۇرات. رازىمىز، اتا!
قىدىر اتا. ال مىنا كيەلى دە بەرەكەلى قورجىن – جەڭىمپاز مەك-تەپتەرىڭە تارتۋ. ونىڭ قابىرعاسىنان بەرەكە-بىرلىك پەن جەمىستى جەڭىستەر ارىلماعاي! ءاۋمين! (بەتىن سيپاپ، قورجىندى ارمانعا تاپسىرادى.)
ارمان. راقمەت! ايتقانىڭىز كەلسىن!
ماقسات. ءسىزدىڭ تاپقىرلىعىڭىزعا راقمەت، اتا!
مۇرات. بۇگىن ءوزى جاقسىلىق پەن جاڭالىققا تولى جەڭىستى كۇن بولدى.
ماقسات. ءيا... مۇسىلمانشا سالەمدەسۋدىڭ ءمان-ماعىناسىن بىل-دىك. قىدىر اتا... (بۇرىلا بەرىپ، جانىندا تۇرعان قىدىر اتانى تاپپاي، اڭتارىلىپ قالادى. جان-جاعىنا الاقتاپ، ىزدەي) ...سىزبەن تانىستىق... دەيىن دەسەم... ءىزىم-عايىم! وي، ءتاۋبا-اي!.. (ول كىسى بۇل كەزدە قاۋمالاسقان كوپشىلىكتىڭ اراسىن تاسالانا، ساحنادان شىعىپ كەتكەن-دى.)
قولدارىندا جوعارى كوتەرگەن «جاساسىن №107 ورتا مەكتەپتىڭ سپورتشىلارى!» دەگەن ۇرانى بار توپ بالا ارمان، مۇرات، ماق-ساتتاردى ورتاعا الىپ، جاپا-تارماعاي قۇتتىقتاسىپ جاتادى. ساحنانى اسقاق مۋزىكا اۋەنى كەرنەيدى. قولدارىندا جوعارى كوتەرە بۇلعاعان جالاۋشالارى مەن گۇل شوقتارى بار كوپشىلىك مۋزىكا ىرعاعىمەن «تولقىن» جاساي تەربەتىلىپ، اۆانسەناعا قاراي جىلجىپ كەلە جاتادى...
ءان.
العا، دوستار،
قىران قۇستاي سامعا،
جارىس وتىن لاۋلاتىڭدار،
جەڭىستەرگە باستار
اسۋلارى اسقار
شاقىرادى الدا سىندار...
شىمىلدىق
سوڭى
You Might Also Like
