«جازعىتۇرى» اباي قۇنانبايەۆ
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «قاتىناس»، «شىعارماشىلىق» ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس – ارەكەتى: كوركەم ادەبيەت
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «جازعىتۇرى» اباي قۇنانبايەۆ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. پوەزيا تۇرىندەگى شىعارمالاردى جاتتاي ءبىلۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرەدى.
2. ولەڭ مازمۇنىن ءتۇسىنىپ، ايتىپ بەرە بىلۋگە ۇيرەتەدى.
3. ولەڭ سوزدەرىن ەسكە ساقتاپ، مانەرىنە كەلتىرە جاتقا ايتا بىلۋگە داعدىلانادى.
بىلىمدىلىك ماقساتى:
1. قازاق حالقىنىڭ ۇلى اقىنى اباي قۇنانبايەۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىسادى.
2. كوكتەم مەزگىلىندەگى تابيعاتتا بولاتىن قۇبىلىستاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەنەدى.
دامىتۋشىلىق ماقساتى:
1. سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، بالالاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتادى.
2. بالالاردىڭ ويلاۋى، كورە، سەزىنە، ەسكە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتادى.
تاربيەلىك ماقساتى:
1. پوەزيالىق شىعارمالارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىنە تاربيەلەيدى.
2. جاقسى مەن جامان ادەت قىلىقتاردى اجىراتا بىلۋگە، وزدىگىنەن جەتىلۋگە تالپىنعان ادامگەرشىلىك سەزىمى، پارىزى بار ونەگەلى تۇلعانى تاربيەلەيدى.
3. بالالاردى تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە تاربيەلەندى.
كورنەكىلىگى: اباي سۋرەتى سلايد ارقىلى كورسەتىلگەن كوكتەم مەزگىلىندەگى كورىنىستەر، كۋبيزم، ۆەنن دياگرامماسى، توپتاستىرۋ، تابيعات قۇبىلىسىن بەينەلەيتىن جۇمباقتار، ابايدىڭ تابيعاتقا بايلانىستى شىعارعان ولەڭى،
قولداناتىن ءادىس - ءتاسىلى: اڭگىمەلەسۋ، سۇراق – جاۋاپ، سلايدتارمەن جۇمىس، شىعارماشىلىق جۇمىستار، مانەرلەپ جاتقا وقىپ بەرۋ، جاتتاۋ، بوي سەرگىتۋ، سالىستىرۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، بەينەلەۋ ونەرى، اينالانى قورشاعان ورتا، ءتىل دامىتۋ، ءان - مۋزىكا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
شاتتىق شەڭبەرى
قايىرلى كۇن قىمباتتى بالالار! بۇگىن مەن سەندەردى جاقسى كوڭىل كۇيمەن قارسى العىم كەلىاپ تۇر. ءوزىمىزدىڭ شاتتىق شەڭبەرىمىزدە تۇرىپ، ءبىر – بىرىمىزگە جاقسى سوزدەر مەن يگىلىكتى سوزدەر ايتايىق:
ارمىسىڭ، الەم!
ارمىسىڭ، جارىق كۇن!
ارمىسىڭ، ابزال ادام!
ارمىسىڭ، مەنىڭ دوسىم!
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
كىم تاپقىر؟
بالالار مەن سەندەرگە ءبىر جۇمباق ايتايىن ويلانىپ كورىڭدەرشى:
قار، مۇز، ەرىپ،
سۋ كوبەيىپ،
ساي – سالاعا اعادى،
بۇرشىك شاشىپ
جاپىراق اشىپ،
جەر گۇل، شاشاق تاعادى.
قوي ماڭىراپ،
ءتول جامىراپ،
جايلاۋ مالعا تولادى.
بوبەكتەرىم!
ايتىڭدارشى،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
بالالاردىڭ جاۋابى: كوكتەم مەزگىلىندە بولادى.
كوكتەم ايلارىن كىمدەر اتايدى؟ ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر.
ءىى. ماعىنانى اشۋ
ويلان تاپ
ولاي بولاتىن بولسا، بۇگىن ءبىز اباي قۇنانبايەۆتىڭ «جازعىتۇرى» ولەڭىمەن تانىسامىز.
1) اباي قۇنانبايەۆ سەمەي وبلىسى قازىرگى (شىعىس قازاقستان وبلىسى) شىڭعىس - تاۋ بوكتەرىندەگى قاسقابۇلاق دەگەن جەردە 1845 جىلى تامىزدىڭ ونىنشى جۇلدىزىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1904 جىلى ومىردەن وتكەن
2) اباي قۇنانبايەۆتىڭ اكەسى قۇنانباي بي سۇلتان بولىپ ەل باسقارعان ادام، ال اناسى ۇلجان وتە اقىلدى، مەيىرىمدى بولعان. اباي اجەسى زەرەنىڭ تاربيەسىندە بولعان ەكەن. اجەسى ءيبراھيمدى ەركەلەتىپ، «اباي» دەپ اتاعان. اجەسى قازاقتىڭ ەرتەگى، اڭىز جىرلارىن كوپ بىلگەن. ابايعا كىشكەنە كەزىنەن اڭگىمەلەردى قىزىقتىرا ايتىپ، ونىڭ ساناسىنا قۇيا بىلگەن. اباي 12 جاسىنان باستاپ ولەڭ جازا باستايدى. ءوز ولەڭدەرىنە 20 - دان استام ءان شىعارعان ۇلكەن سازگەر. اباي ۇلكەن اۋدارماشى ورىستىڭ ۇلى اقىندارى لەرمونتوۆ، پۋشكين، كرىلوۆ ولەڭدەرىن قازاقشاعا اۋدارعان. قىسقا بولعانمەن ماعىناسى تەرەڭ 45 قارا ءسوزى بار. ابايدىڭ ولەڭدەرىمەن قارا سوزدەرىن باستاۋىش سىنىپقا بارعاندا نەمەسە جوعارعى سىنىپتاردا قازاق ادەبيەتى ساباقتارىنان وقيسىڭدار.
2) بۇگىن اباي يبراھيم قۇنانبايەۆتىڭ تابيعاتقا بايلانىستى شىعارعان «جازعىتۇرى» ولەڭىمەن تانىسامىز. ءمۇعالىم بالالارعا جازعىتۇرى ولەڭىن مانەرلەپ جاتقا وقىپ بەرەدى:
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «جازعىتۇرى» اباي قۇنانبايەۆ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. پوەزيا تۇرىندەگى شىعارمالاردى جاتتاي ءبىلۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرەدى.
2. ولەڭ مازمۇنىن ءتۇسىنىپ، ايتىپ بەرە بىلۋگە ۇيرەتەدى.
3. ولەڭ سوزدەرىن ەسكە ساقتاپ، مانەرىنە كەلتىرە جاتقا ايتا بىلۋگە داعدىلانادى.
بىلىمدىلىك ماقساتى:
1. قازاق حالقىنىڭ ۇلى اقىنى اباي قۇنانبايەۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىسادى.
2. كوكتەم مەزگىلىندەگى تابيعاتتا بولاتىن قۇبىلىستاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەنەدى.
دامىتۋشىلىق ماقساتى:
1. سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، بالالاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتادى.
2. بالالاردىڭ ويلاۋى، كورە، سەزىنە، ەسكە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتادى.
تاربيەلىك ماقساتى:
1. پوەزيالىق شىعارمالارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىنە تاربيەلەيدى.
2. جاقسى مەن جامان ادەت قىلىقتاردى اجىراتا بىلۋگە، وزدىگىنەن جەتىلۋگە تالپىنعان ادامگەرشىلىك سەزىمى، پارىزى بار ونەگەلى تۇلعانى تاربيەلەيدى.
3. بالالاردى تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە تاربيەلەندى.
كورنەكىلىگى: اباي سۋرەتى سلايد ارقىلى كورسەتىلگەن كوكتەم مەزگىلىندەگى كورىنىستەر، كۋبيزم، ۆەنن دياگرامماسى، توپتاستىرۋ، تابيعات قۇبىلىسىن بەينەلەيتىن جۇمباقتار، ابايدىڭ تابيعاتقا بايلانىستى شىعارعان ولەڭى،
قولداناتىن ءادىس - ءتاسىلى: اڭگىمەلەسۋ، سۇراق – جاۋاپ، سلايدتارمەن جۇمىس، شىعارماشىلىق جۇمىستار، مانەرلەپ جاتقا وقىپ بەرۋ، جاتتاۋ، بوي سەرگىتۋ، سالىستىرۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، بەينەلەۋ ونەرى، اينالانى قورشاعان ورتا، ءتىل دامىتۋ، ءان - مۋزىكا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
شاتتىق شەڭبەرى
قايىرلى كۇن قىمباتتى بالالار! بۇگىن مەن سەندەردى جاقسى كوڭىل كۇيمەن قارسى العىم كەلىاپ تۇر. ءوزىمىزدىڭ شاتتىق شەڭبەرىمىزدە تۇرىپ، ءبىر – بىرىمىزگە جاقسى سوزدەر مەن يگىلىكتى سوزدەر ايتايىق:
ارمىسىڭ، الەم!
ارمىسىڭ، جارىق كۇن!
ارمىسىڭ، ابزال ادام!
ارمىسىڭ، مەنىڭ دوسىم!
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
كىم تاپقىر؟
بالالار مەن سەندەرگە ءبىر جۇمباق ايتايىن ويلانىپ كورىڭدەرشى:
قار، مۇز، ەرىپ،
سۋ كوبەيىپ،
ساي – سالاعا اعادى،
بۇرشىك شاشىپ
جاپىراق اشىپ،
جەر گۇل، شاشاق تاعادى.
قوي ماڭىراپ،
ءتول جامىراپ،
جايلاۋ مالعا تولادى.
بوبەكتەرىم!
ايتىڭدارشى،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
بالالاردىڭ جاۋابى: كوكتەم مەزگىلىندە بولادى.
كوكتەم ايلارىن كىمدەر اتايدى؟ ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر.
ءىى. ماعىنانى اشۋ
ويلان تاپ
ولاي بولاتىن بولسا، بۇگىن ءبىز اباي قۇنانبايەۆتىڭ «جازعىتۇرى» ولەڭىمەن تانىسامىز.
1) اباي قۇنانبايەۆ سەمەي وبلىسى قازىرگى (شىعىس قازاقستان وبلىسى) شىڭعىس - تاۋ بوكتەرىندەگى قاسقابۇلاق دەگەن جەردە 1845 جىلى تامىزدىڭ ونىنشى جۇلدىزىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1904 جىلى ومىردەن وتكەن
2) اباي قۇنانبايەۆتىڭ اكەسى قۇنانباي بي سۇلتان بولىپ ەل باسقارعان ادام، ال اناسى ۇلجان وتە اقىلدى، مەيىرىمدى بولعان. اباي اجەسى زەرەنىڭ تاربيەسىندە بولعان ەكەن. اجەسى ءيبراھيمدى ەركەلەتىپ، «اباي» دەپ اتاعان. اجەسى قازاقتىڭ ەرتەگى، اڭىز جىرلارىن كوپ بىلگەن. ابايعا كىشكەنە كەزىنەن اڭگىمەلەردى قىزىقتىرا ايتىپ، ونىڭ ساناسىنا قۇيا بىلگەن. اباي 12 جاسىنان باستاپ ولەڭ جازا باستايدى. ءوز ولەڭدەرىنە 20 - دان استام ءان شىعارعان ۇلكەن سازگەر. اباي ۇلكەن اۋدارماشى ورىستىڭ ۇلى اقىندارى لەرمونتوۆ، پۋشكين، كرىلوۆ ولەڭدەرىن قازاقشاعا اۋدارعان. قىسقا بولعانمەن ماعىناسى تەرەڭ 45 قارا ءسوزى بار. ابايدىڭ ولەڭدەرىمەن قارا سوزدەرىن باستاۋىش سىنىپقا بارعاندا نەمەسە جوعارعى سىنىپتاردا قازاق ادەبيەتى ساباقتارىنان وقيسىڭدار.
2) بۇگىن اباي يبراھيم قۇنانبايەۆتىڭ تابيعاتقا بايلانىستى شىعارعان «جازعىتۇرى» ولەڭىمەن تانىسامىز. ءمۇعالىم بالالارعا جازعىتۇرى ولەڭىن مانەرلەپ جاتقا وقىپ بەرەدى:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: زەردەلى بولساڭ بيىك شىڭعا جەتەرسىڭ. (توپتىق سايىس)
