سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 كۇن بۇرىن)
جەتكىنشەكتەردەگى مازاسىزدىق دەڭگەيىن دياگنوستيكالاۋ ادىستەمەسى
اتىراۋ وبلىسى، اتىراۋ قالاسى،
№4 يۋ. ا. گاگارين اتىنداعى ورتا مەكتەپ پسيحولوگى
نۇرعالييەۆا رىسگۇل مۇحامبەت قىزى

جەتكىنشەكتەردەگى مازاسىزدىق دەڭگەيىن دياگنوستيكالاۋ ادىستەمەسى

«جاڭبىر استىنداعى ادام» ادىستەمەسى
گرافيكالىق ادىستەر كوبىنەسە دەربەس جانە كومەكشى رەتىندە قۇراستىرىلادى. مامانداردا ولار نەگىزىنەن وتە ناشار سەنىمسىز رەتىندە باعالانادى. الايدا، ولار ادامعا شىندىقتى جوبالاۋ جانە ءوز بەتىنشە ەلەمەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. دەمەك، سۋرەت بەلگىلى دارەجەدە ادامنىڭ جەكە تۇلعاسىن، ونىڭ كوڭىل - كۇيىن، سەزىمدەرىن، ۋايىمدارىن، قارىم - قاتىناسىن كورسەتەدى.
پراكتيكتەر سۋرەت تەستتەردى ءجيى قولدانادى. سۋرەتتىڭ ناتيجەسى بالا ءوزىنىڭ كۇيزەلىستەرىن اۋىزشا ايتىپ جەتكىزە المايتىندىعىنان ونىڭ ىشكى دۇنيەسىنىڭ كورىنىسىن بىلدىرەدى. ارينە، زەرتتەۋشى ءۇشىن ونىڭ سۋرەتتەرى قانداي بەينەدە قولدانعانى جانە ولاردىڭ كومەگىمەن قانداي مالىمەت الىنعاندىعى ءارقاشان تۇسىنىكتى.

پسيحودياگنوستيكانىڭ ماقساتى جوبالىق گرافيكالىق ادىستەرىنىڭ ونىڭ ناتيجەسىنىڭ پسيحوتۇزەتۋ ۇردىسىندە قولداندى، سول سياقتى كوبىنەسە ولار بالا ءوزىنىڭ ىشكى دۇنيەسىن كورسەتۋگە جانە ءوزىن تۇسىنۋگە ىقپال ەتەدى.
«جاڭبىر استىنداعى ادام» ادىستەمەسى سيرەك كەزدەسەتىن، ءبىراق قىزىقتى جانە مالىمەتتى ادىستەمە بولىپ تابىلادى. ول ادامنىڭ ەگو كۇشىنىڭ دياگنوستيكاسىنا، ونىڭ جاعىمسىز جاعدايلارعا قارسى ءتۇرۋ قابىلەتىنە باعىتتالعان. سونىمەن قاتار، قورعانىس مەحانيزمدەرىنىڭ قاسيەتتەرى مەن جەكە تۇلعا رەزەرۆتەرىن اشۋعا كومەكتەسەدى.

نۇسقاۋ
نۇسقاۋ كلاسسيكالىق ۆاريانتتا قاراپايىم تۇردە بەرىلەدى. زەرتتەۋشىگە تىك باعىتتالعان قاعازدىڭ ا4 اق پاراعىنا ادامنىڭ سۋرەتىن سالۋ ۇسىنىلادى، ال بۇدان كەيىن سونداي باسقا پاراققا بولەك - جاڭبىر استىنداعى ادامنىڭ سۋرەتىن سالۋدى تاپسىرادى.
ەكى سۋرەتتى سالىستىرۋ ادامنىڭ سترەسستىك قولايسىز (جاعىمسىز) جاعدايدا ول قيىندىق كەزىندە نە سەزىنەتىندىگىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
تەستىلەۋ كەزىندە سالىنعان سۋرەتتى باقىلاۋ ماڭىزدى جانە زەرتتەۋشىنىڭ بارلىق ايتقاندارىنا نازار اۋدارۋ كەرەك. كوبىرەك سەنىمدى مالىمەت الۋ ءۇشىن زەرتتەلىنۋشىگە قوسىمشا سۇحبات جۇرگىزۋ كەرەك.
سۋرەتتەردى ينتەرپرەتاسيالاۋ كەزىندە كەلەسى مالىمەتتەرگە كوڭىل ءبولۋ كەرەك. ينتەرپرەتاسيادا ۇسىنىستارعا سۇيەنە وتىرىپ، لوگيكالىق كوزقاراسپەن بارلىق ارنايى داتالداردى تالداۋعا كوشۋگە بولادى.
«جاڭبىر استىنداعى ادام» سۋرەتىن «ادام» سۋرەتىمەن سالىستىرعاندا كوپتەگەن ايىرماشىلىقتاردى ايقىنداۋعا بولادى.
ەكسپوزيسيا قالاي وزگەرگەنىن قاراۋ ماڭىزدى. سونىمەن، مىسالى، ەگەر ادام كۇتىپ تۇرعانداي بەينەلەنسە، وندا بۇل ءومىردىڭ قيىن جاعدايلارىنان كەتۋ تەندەنسياسىمەن بايلانىستى، قيىندىقتان قاشۋمەن دە بايلانىستى بولۋى مۇمكىن (مىسالى، اسىرەسە، ەگەر ادامنىڭ بەينەسى قۇس ۇشاتىن بيىكتىكتەن باقىلانعانداي بەينەلەنسە).
جاڭبىر استىنداعى ادام كەسكىنى پاراقتىڭ جوعارعى جاعىنا جىلجۋ جاعدايىندا زەرتتەلۋشىنىڭ ارەكەتتەن قاشۋ بەيىمدىلىگى، سونىمەن قاتار قورعانىس مەحانيزمدەرىنىڭ بار ەكەندىگى ايتىلادى.

كەسكىننىڭ وزگەرۋى (ترانسفورماسيا)
كەسكىننىڭ كولەمىنىڭ ۇلعايۋىن كەيدە جاسوسپىرىمدەردە كەزدەسەدى. ولار كوبىرەك كۇشتى جانە وزدەرىنە سەنىمدى بولعاندىعىن بىلدىرەدى.
كەسكىننىڭ كىشىرەيۋى زەرتتەلۋشى ءوزىن قورعاۋ مەن جاقتاۋشىلىقتى قاجەت ەتكەندى تانىتادى، ءوزىنىڭ ومىرىندەگى جاۋاپكەرشىلىكتى باسقا ادامدارعا كوشىرۋدى كوزدەيدى. كىشكەنتاي كەسكىندەۋلەردى سالاتىن بالا ادەتتە ءوزىنىڭ سەزىمىن كورسەتۋگە ۇيالادى جانە ادامدارمەن ءوزارا قارىم - قاتىناسى كەزىندە كەيبىر كەدەرگىلەر مەن كوپشىلىك تەندەنسيالارىنا يە بولادى. ولار سترەسس ناتيجەسىندە دەپرەسسيالىق جاعدايعا دۋشار بولاتىندىعىن سەزدىرەدى.
ەگەر دە جاڭبىر استىنداعى ادام سۋرەتىندە كەسكىندەردى بەينەلەۋ كەزىندە دەنەنىڭ قانداي دا ءبىر بولىگى (اياق، قول، قۇلاق، كوز) سالىنباسا، وندا بۇل قورعانىس مەحانيزمدەرىنىڭ وزگەشەلىكتەرىن جانە ەگو رەاكسياسىنىڭ كورىنۋ ەرەكشەلىكتەرىن كورسەتەدى. كيىمنىڭ بولماۋى مىنەز - قۇلىقتىڭ انىقتالعان تاپتاۋرىندارىن ەسكەرمەۋمەن، سەزىنۋدىڭ البىرتتىعىمەن بايلانىستى.

جاڭبىر بەلگىلەرى (اتريبۋتتار)
جاڭبىر - ادامداردا بولاتىن كەدەرگىلەر، جاعىمسىز اسەرلەر.
بەينەلەۋدىڭ سيپاتى ادامنىڭ قيىن جاعدايلاردى قالاي قابىلدايتىندىلىعىمەن بايلانىستى: سيرەك تامشىلار - ۋاقىتشا، جەڭۋگە بولاتىن جاعدايلار، بويالعان تامشى نەمەسە سىزىقتار - قيىن، ۇزدىكسىز جاعدايلار.
جاڭبىردىڭ قايدان «كەلەتىنىن» (ادامنىڭ وڭ نەمەسە سول جاعىنان) جانە قانداي بولىك كوپ جاعدايدا ارەكەتكە دۋشار بولاتىنىن انىقتاۋ كەرەك. ينتەرپرەتاسيا ادام كەسكىنى نەمەسە وڭ جانە سول جاعىنىڭ جازىلعان مانىمەن قاتىسىپ جۇرگىزىلەدى.
قارا بۇلت جاعىمسىز جاعدايلاردى كۇتۋ بەلگىسى بولىپ تابىلادى. بۇلتتار، قارا بۇلتتاردىڭ سانىنا، ولاردىڭ مولشەرىنىڭ قالىڭدىعىنا، ورنالاسۋىنا نازار اۋدارۋ ماڭىزدى. دەپرسسيۆتىك جاعدايدا بارلىق اسپاندى الاتىن اۋىر قارا بۇلت بەينەلەنەدى. شالشىق سۋ، باتپاق، بالشىق بۇل ۇرەيلى جاعدايدىڭ سالدارىن «جاڭبىردان» كەيىن قالاتىن قايعىرۋلاردى بەينەلەيدى.
شالشىقتىڭ بەينەلەۋ ەرەكشەلىگىنە نازار اۋدارۋ قاجەت (فورما، تەرەڭدىگى، شاشىراندى). ادام كەسكىنىنە شالشىق قالاي ورنالاسقانىن ەسكەرۋ ماڭىزدى. (كەسكەننىڭ ارتقى جاعىنان نەمەسە الدىڭعى جانىنا ورنالاسقان با، ادامداردى بارلىق جاعىنان قورشاعان نەمەسە ونىڭ ءوزى شالشىقتا تۇر ما؟).

قوسىمشا بولشەكتەر
بارلىق قوسىمشا بولشەكتەر (ءۇي، اعاش، ورىندىق، ماشينا) نەمەسە ادام قولىنا ۇستايتىن زاتتار (سومكە، گۇل، كىتاپ) قوسىمشا سىرتقى تىرەككە دەگەن قاجەتتىلىكتىڭ كورىنىس رەتىندە قاراستىرىلادى.
بولشەكتەردى كوبىرەك تولىقتاي ءتۇسىندىرۋ (ءمانىن اشۋ) كورسەتىلگەن بەينەنىڭ سيمۆولدىق ءمانىن قۇرايدى. مىسالى، نايزاعاي دامۋداعى جاڭا سيكلدىڭ باستاۋىن جانە ادامنىڭ ومىرىندەگى قايعىلى وزگەرىستەردى بەينەلەۋى مۇمكىن. نايزاعايدان كەيىن ءجيى پايدا بولاتىن كۇننىڭ شىعۋىن الدىن - الا بىلدىرەتىن كەمپىرقوساق تولىعىمەن ورىندالماعان ارمانداردى بىلدىرەدى.
قولشاتىردىڭ سىرتى جاعىمسىز نوسەرلەردەن پسيحيكالىق قورعانۋدىڭ سيمۆوليكالىك بەينەسىن تۇسىندىرەدى. بەينەلەردى ءتۇسىندىرۋ كوزقاراسى بويىنشا قولشاتىر بەينەسىندە انا مەن اكەسىنە بايلانىستى بەلگى رەتىندە قاراستىرىلادى. قولشاتىردىڭ جاۋىن-شاشىننان قورعاۋى دا، قورعاماۋى دا مۇمكىن.
سونىمەن، مىسالى ۇلكەن قولشاتىر - ساڭىراۋقۇلاق ادام ءۇشىن بارلىق قيىن جاعدايلاردى شەشەتىن اناسىنىڭ نەمقۇرايدىلىعىن دالەلدەۋى مۇمكىن. ادامداردىڭ كەسكىنىنە قاتىستى قولشاتىردىڭ كولەمى مەن ورنالاسۋى پسيحولوگيالىق قورعانىس مەحانيزمى ارەكەتىنىڭ قارقىندىلىعىن كورسەتەدى.
قاتىستى بولشەكتەردىڭ بولماۋى شيەلەنىستى جاعدايلارعا جانە پسيحيكالىق قورعانىس مەحانيزمدەرىن ىعىستىرۋدىڭ سالدارى بولۋىن كورسەتۋى مۇمكىن. مىسالى، سۋرەتتە قولشاتىردىڭ قاتىسپاۋى قيىن جاعدايدا اتا - اناسى جاعىنان كومەكتىڭ بولماۋى جاعدايىن كورسەتۋى مۇمكىن.

سۋرەتتەردەگى تۇستەر
سۋرەتتى قاراپايىم قالاممەن ورىنداۋعا بولادى. كوپ ادامدار ءتۇرلى - ءتۇستى قالامنىڭ قولدانۋىن قالايدى. ەگەر زەرتتەلۋشىدە ءتۇرلى - ءتۇستى قالامداردىڭ بارلىعى تۇگەل بولماعان جاعدايدا تۇستەرگە قاراپ شەشىم شىعارۋدىڭ قاجەتى جوق.
تۇستەر بەلگىلى ءبىر سەزىمدەردى، كوڭىل - كۇيدى جانە ادامداردىڭ قارىم - قاتىناسىن ءبىلدىرۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، ءارتۇرلى رەاكسيالاردىڭ جانە شيەلەنىسۋ جاعدايدىڭ دا بەينەلەۋى مۇمكىن. جاقسى بەيىمدەلگەن ەموسيالىق قالاپتى بالا ادەتكە 2 - دەن 5 - كە دەيىنگى تۇستەردى قولدانادى. 7 - 8 تۇستەر جوعارى لابيلدىلىكتى كورسەتەدى. ءبىر ءتۇستىڭ قولدانىلۋى ەموسيالىق وزگەرۋدە قورقىنىشتىڭ بولۋىن كورسەتەدى.

قورىتىندىلاۋ كەزەڭى
سۋرەتتىڭ ينتەرپرەتاسيالاۋ كەزەڭى 1 - ءشى جانە 2 - ءشى كەزەڭىنەن الىنعان مالىمەتتەر جيىنتىعى بولىپ تابىلادى. ستاندارتتى تەستتەر ناتيجەسىنىڭ جانە ادام تۋرالى مالىمەتتەرگە قاتىسىپ الىنعان بارلىق ماتەريالدار تالدانادى.
تەست ناتيجەسىن تالداۋ كەستەسى
بالالار اتى
تالداۋ ناتيجەسى

پايدالاناتىن ادەبيەتتەر:
1. دياگنوستيچەسكايا ي كوررەكسيوننايا رابوتا شكولنوگوگ پسيحولوگا. پود. رەد. ي. ۆ. دۋبروۆينوي. م.، 1987.
2. كومەكبايەۆا ل. ك. پسيحولوگيالىق قىزمەتتى ۇيىمداستىرۋ. ا.، 2003.
3. لەونوۆا ل. ب. پسيحولوگيچەسكايا دياگنوستيكا ي رەگۋلياسيا فۋنكسيونالنىح سوستويانيي ۋچاششيحسيا. م.، 1990.
4. مايەرس د. سوسيالنايا پسيحولوگيا. پيتەر، 1998.
5. پسيحولوگيچەسكيە تەستى دليا دەلوۆىح ليۋدەي. پود. رەد. ليتۆينسيۆوي. م.، 2000.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما