«جىر كۇلاشى» (اقىن كۇلاش احمەتوۆانىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان كەش)
اتىراۋ قالاسى،
ەركىنقالا ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جۇماعالييەۆا نۇرگۇل قايىرجان قىزى
«جىر كۇلاشى» (اقىن كۇلاش احمەتوۆانىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان كەش)
ماقساتى: اقىن وقۋشىلاردى شىعارماشىلىعىمەن تانىستىرۋ، ءوز وتانىن سۇيە بىلۋگە، ادامگەرشىلىككە، مەيرىمدىلىككە، ءسوز سەنەرىن قۇرمەتتەۋگە، ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە، پوەزياعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن تاربيەلەۋ قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: اقىن پورترەتى، كىتاپ كورمەسى، سلايد (قاناتتى سوزدەر)
ورتاعا جۇرگىزۋشىلەر شىعادى
1 - جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن جىر سۇيەر قاۋىم! كۇلاش احمەتوۆانىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر. ءبىزدىڭ قازاق ەلى كيەلى، ۇلى تۇلعالارعا كەمدە ەمەس. سولاردىڭ ءبىرى - ولەڭ ولكەسىندە وزىندىك ونەرىمەن ەرەكشەلەنەتىن، قيالعا قانات سەرمەگەن قازاقتىڭ اقىن قىزى - كۇلاش احمەتوۆا.
1 - جۇرگىزۋشى: جىرىم مەنىڭ
قارسى شىق سوڭعى وقتارعا،
كومەككە بار كۇرەسكەر سولداتتارعا،
جالاۋ بولىپ جەلبىرە ايقاستاردا
ادىلەتتىڭ جەڭىسىن قورعاپ قالدى!
وينا ايازدا - وينا نۇر شاشىپ قارعا،
كۇزدە بۇلتتى الىپ كەت قاشىقتارعا
جاپىراققا جاڭبىر بول جاز التىندا
كوكتەمدەردە كومەكتەس عاشىقتارعا،
ءوزىڭ بىردە ەل جۇگىن كوتەرەمىن،
جۇرەگىمدى ءتۇسىنىپ وتەر ەلىم.
ءبىر كومەككە ءزارۋ بوپ جاتقاندارعا
«جەدەل جاردەم» سياقتى جەت، ولەڭىم!
2 - جۇرگىزۋشى: ءان الەمىندە ءبىز بىلەتىن ءبىر كۇلاش بار، ونىڭ ەسىمى امبەگە ايان. كۇلاش بايسەيىتوۆا!
ولەڭ ولكەسىندە، جىر دۇنيەسىندە تاعى ءبىر كۇلاش بار. ول - ءبىزدىڭ بارىمىزگە بەلگىلى اقىن - كۇلاش احمەتوۆا.
ءبىرى - ءان كۇلاشى
ءبىرى - جىر كۇلاشى.
ءبىرى - حالىق جۇرەگىن انمەن تەربەتتى.
ءبىرى - ەل جۇرەگىن جىرىمەن ەلجىرەتتى.
1 - جۇرگىزۋشى:
ءان مەن جىر!
ءان مەن جىر ءالىمساقتان ەگىز - ماڭگى بىرگە ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى. ماسەلە، سونى كىمنىڭ قالاي جۇرەككە جەتكىزە بىلۋىندە!
ەندەشە، بۇگىنگى اڭگىمە جىر جايىندا، جىر كۇلاش جايىندا بولماق.
2 - جۇرگىزۋشى:
اقىننىڭ ءومىر جولىمەن اراي تانىستىرادى.
احمەتوۆا 1946 جىلى 25 ساۋىردە قىرعىزستاندا دۇنيەگە كەلگەن. جامبىل وبلىسىنىڭ تالاس اۋدانىنداعى ءۇشارال ورتا مەكتەبىن بىتىرگەن. 1961 جىلى جامبىل مەديسينالىق ۋچيليششەنى، 1973 جىلى قازمۇۋ - ءدى تامامداعان. ءۇشارال مەدپۋنكتىندە مەڭگەرۋشى، تالاس اۋداندىق «لەنين جولى»، 1973 - 1977 جىلدارى رەسپۋبليكالىق «قازاقستان پيونەرى» (قازىرگى «ۇلان») گازەتتەرىندە ادەبي قىزمەتكەر، ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، 1977 - 1980 جىلدارى «جالىن» باسپاسىنىڭ پوەزيا بولىمىندە رەداكتور بولدى.
1 - جۇرگىزۋشى:
بارلىق اقىنداردىڭ جاندارىنا جاقىن تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى - تۋعان جەر. بالالىق شاقتىڭ ەلەسى قالعان، كەڭ جازيرا دالاسىندا ءان سالىپ، باۋىرىندا بايشەشەك گۇل تەرگەن، تۋعان جەرگە دەگەن ساعىنىش ءاربىر جاندى بەيجاي قالدىرمايتىنى انىق. ال ويلارىن ولەڭمەن ورە بىلگەن نازىك جۇرەكتى اقىنداردىڭ ساعىنىشىن سەزبەۋ، ونى وقي وتىرىپ ەرەكشە كۇيگە ەنبەۋ مۇمكىن ەمەس.
2 - جۇرگىزۋشى:
جىر كۇلاشى! ولەڭنىڭ ءوز كۇلاشى! اسىرەسە، سوڭعى شيرەك عاسىر ىشىندە قازاق ولەڭىنىڭ ءون بويىن كۇلاشتىڭ اسەم انىندەي ءبىر عاجايىپ ساز تەربەتىپ كەلە جاتقانى اقيقات. سول ساز ەشكىمدى دە جالىقتىرار ەمەس، قايتا بارعان سايىن قۇمارتىپ، قۇنىقتىرا تۇسكەندەي.
1 - جۇرگىزۋشى:
تالاستىڭ قۇتتى تورىندە كوكتەپ، ءبۇر جارعان جاس قايىنداي تالدىرماش اققۇبا قىز مەكتەپ قابىرعاسىندا – اق ولەڭ جازا باستايدى. جامبىلدىڭ دارىگەرلىك ۋچيليششەسىندە وقىپ جۇرگەن كەزىندە - اق ءوز ورتاسىنا اقىن بولىپ تانىلا باستادى.
2 - جۇرگىزۋشى:
قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندەگى ستۋدەنتتىك شاقتا پوەزيانىڭ قاسيەتتى ولكەسىنە نازىك سىرلى، ىستىق سەزىمدى كۇمىستەي سىڭعىرلاعان سۇلۋ اۋەندى دارىندى ولەڭدەرىمەن ەلەڭ ەتكىزگەن اقىننىڭ كوپ ۇزاماي وقىرمانى مولايا ءتۇستى.
1 - جۇرگىزۋشى:
ەندىگى كەزەكتى اقىننىڭ جىرلارىنا بەرەيىك.
«وتاندى ءسۇيۋ»
2 - جۇرگىزۋشى:
وسى ومىردە ادام بالاسىنا جاقىن ەكى اسىل جان بار. ونىڭ ءبىرى - اياۋلى انا، ەكىنشىسى - ارداقتى اكە.
«مەن سەنى بولاشاققا جەتكىزەمىن»، «اكە» ولەڭدەرىن وقيدى.
1 - جۇرگىزۋشى:
اقىن ولەڭدەرى - سەزىم مەن تەبىرەنىسكە تولى. ونىڭ جىرلارى كەيىنگى ۇرپاقتى ادالدىق سياقتى سەزىمدەرگە جەتەلەپ، ادامزاتتى سۇيۋگە باستايتىن جول ءتارىزدى.
«جاس بالانىڭ جانارىنا قاراڭدار» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى:
اقىن جىرلارى ءوز وقىرمانىن ويشىلدىعىمەن، سىرشىلدىعىمەن، تۇنىقتىعى - مەن باۋرايدى. ونىڭ ءاربىر ولەڭى ءبىر - بىرىمەن ۇندەسىپ، ۇشتاسىپ جاتقان تۇتاس الەم. ەندەشە اقىننىڭ تاعى ءبىر ولەڭىنە كەزەك بەرەيىك.
«اقىن جۇرەك» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى:
قازاق پوەزياسىندا سارالى جولى بار، ايشىقتى ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىلعان اقىننىڭ قاي ولەڭىن الىپ قاراساق تا، ويدى شيراتارى انىق. اينالاسىنا جىر جولدارى ارقىلى شۋاق شاشا بىلگەن اقىننىڭ ەندىگى ولەڭىنە قۇلاق تۇرەيىك.
«سونبەڭدەر، جارىق شامدارىم»
«جاپىراق – جازدىڭ جۇرەگى»
2 - جۇرگىزۋشى:
قازاق جەرى – عاسىرلار كوشىنىڭ كونە كۋاگەرى، بايلىقتىڭ كەنى، ونەر ورداسى، دوستىقتىڭ مەكەنى - مىنە، اقىن وسى تاقىرىپتى جىرلايدى. ءسوز مارجانىن تەرگەن اقىننىڭ ونەر تۋىندىسىنا ۇڭىلگەن سايىن بويىڭدى ەرەكشە سەزىم بيلەيدى.
«ءومىر» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى:
ءقادىرلى قوناقتار! حالىقتىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنىپ جۇرگەن، اقىن اپامىزعا ارنالعان كەشىمىز ءوز مارەسىنە جەتتى.
2 - جۇرگىزۋشى: ۋاقىت ءبولىپ كەلگەندەرىڭىزگە راحمەت!
كەش قوناقتارىنا ءسوز بەرەمىز.
ەركىنقالا ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جۇماعالييەۆا نۇرگۇل قايىرجان قىزى
«جىر كۇلاشى» (اقىن كۇلاش احمەتوۆانىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان كەش)
ماقساتى: اقىن وقۋشىلاردى شىعارماشىلىعىمەن تانىستىرۋ، ءوز وتانىن سۇيە بىلۋگە، ادامگەرشىلىككە، مەيرىمدىلىككە، ءسوز سەنەرىن قۇرمەتتەۋگە، ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە، پوەزياعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن تاربيەلەۋ قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: اقىن پورترەتى، كىتاپ كورمەسى، سلايد (قاناتتى سوزدەر)
ورتاعا جۇرگىزۋشىلەر شىعادى
1 - جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار مەن جىر سۇيەر قاۋىم! كۇلاش احمەتوۆانىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر. ءبىزدىڭ قازاق ەلى كيەلى، ۇلى تۇلعالارعا كەمدە ەمەس. سولاردىڭ ءبىرى - ولەڭ ولكەسىندە وزىندىك ونەرىمەن ەرەكشەلەنەتىن، قيالعا قانات سەرمەگەن قازاقتىڭ اقىن قىزى - كۇلاش احمەتوۆا.
1 - جۇرگىزۋشى: جىرىم مەنىڭ
قارسى شىق سوڭعى وقتارعا،
كومەككە بار كۇرەسكەر سولداتتارعا،
جالاۋ بولىپ جەلبىرە ايقاستاردا
ادىلەتتىڭ جەڭىسىن قورعاپ قالدى!
وينا ايازدا - وينا نۇر شاشىپ قارعا،
كۇزدە بۇلتتى الىپ كەت قاشىقتارعا
جاپىراققا جاڭبىر بول جاز التىندا
كوكتەمدەردە كومەكتەس عاشىقتارعا،
ءوزىڭ بىردە ەل جۇگىن كوتەرەمىن،
جۇرەگىمدى ءتۇسىنىپ وتەر ەلىم.
ءبىر كومەككە ءزارۋ بوپ جاتقاندارعا
«جەدەل جاردەم» سياقتى جەت، ولەڭىم!
2 - جۇرگىزۋشى: ءان الەمىندە ءبىز بىلەتىن ءبىر كۇلاش بار، ونىڭ ەسىمى امبەگە ايان. كۇلاش بايسەيىتوۆا!
ولەڭ ولكەسىندە، جىر دۇنيەسىندە تاعى ءبىر كۇلاش بار. ول - ءبىزدىڭ بارىمىزگە بەلگىلى اقىن - كۇلاش احمەتوۆا.
ءبىرى - ءان كۇلاشى
ءبىرى - جىر كۇلاشى.
ءبىرى - حالىق جۇرەگىن انمەن تەربەتتى.
ءبىرى - ەل جۇرەگىن جىرىمەن ەلجىرەتتى.
1 - جۇرگىزۋشى:
ءان مەن جىر!
ءان مەن جىر ءالىمساقتان ەگىز - ماڭگى بىرگە ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى. ماسەلە، سونى كىمنىڭ قالاي جۇرەككە جەتكىزە بىلۋىندە!
ەندەشە، بۇگىنگى اڭگىمە جىر جايىندا، جىر كۇلاش جايىندا بولماق.
2 - جۇرگىزۋشى:
اقىننىڭ ءومىر جولىمەن اراي تانىستىرادى.
احمەتوۆا 1946 جىلى 25 ساۋىردە قىرعىزستاندا دۇنيەگە كەلگەن. جامبىل وبلىسىنىڭ تالاس اۋدانىنداعى ءۇشارال ورتا مەكتەبىن بىتىرگەن. 1961 جىلى جامبىل مەديسينالىق ۋچيليششەنى، 1973 جىلى قازمۇۋ - ءدى تامامداعان. ءۇشارال مەدپۋنكتىندە مەڭگەرۋشى، تالاس اۋداندىق «لەنين جولى»، 1973 - 1977 جىلدارى رەسپۋبليكالىق «قازاقستان پيونەرى» (قازىرگى «ۇلان») گازەتتەرىندە ادەبي قىزمەتكەر، ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، 1977 - 1980 جىلدارى «جالىن» باسپاسىنىڭ پوەزيا بولىمىندە رەداكتور بولدى.
1 - جۇرگىزۋشى:
بارلىق اقىنداردىڭ جاندارىنا جاقىن تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى - تۋعان جەر. بالالىق شاقتىڭ ەلەسى قالعان، كەڭ جازيرا دالاسىندا ءان سالىپ، باۋىرىندا بايشەشەك گۇل تەرگەن، تۋعان جەرگە دەگەن ساعىنىش ءاربىر جاندى بەيجاي قالدىرمايتىنى انىق. ال ويلارىن ولەڭمەن ورە بىلگەن نازىك جۇرەكتى اقىنداردىڭ ساعىنىشىن سەزبەۋ، ونى وقي وتىرىپ ەرەكشە كۇيگە ەنبەۋ مۇمكىن ەمەس.
2 - جۇرگىزۋشى:
جىر كۇلاشى! ولەڭنىڭ ءوز كۇلاشى! اسىرەسە، سوڭعى شيرەك عاسىر ىشىندە قازاق ولەڭىنىڭ ءون بويىن كۇلاشتىڭ اسەم انىندەي ءبىر عاجايىپ ساز تەربەتىپ كەلە جاتقانى اقيقات. سول ساز ەشكىمدى دە جالىقتىرار ەمەس، قايتا بارعان سايىن قۇمارتىپ، قۇنىقتىرا تۇسكەندەي.
1 - جۇرگىزۋشى:
تالاستىڭ قۇتتى تورىندە كوكتەپ، ءبۇر جارعان جاس قايىنداي تالدىرماش اققۇبا قىز مەكتەپ قابىرعاسىندا – اق ولەڭ جازا باستايدى. جامبىلدىڭ دارىگەرلىك ۋچيليششەسىندە وقىپ جۇرگەن كەزىندە - اق ءوز ورتاسىنا اقىن بولىپ تانىلا باستادى.
2 - جۇرگىزۋشى:
قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندەگى ستۋدەنتتىك شاقتا پوەزيانىڭ قاسيەتتى ولكەسىنە نازىك سىرلى، ىستىق سەزىمدى كۇمىستەي سىڭعىرلاعان سۇلۋ اۋەندى دارىندى ولەڭدەرىمەن ەلەڭ ەتكىزگەن اقىننىڭ كوپ ۇزاماي وقىرمانى مولايا ءتۇستى.
1 - جۇرگىزۋشى:
ەندىگى كەزەكتى اقىننىڭ جىرلارىنا بەرەيىك.
«وتاندى ءسۇيۋ»
2 - جۇرگىزۋشى:
وسى ومىردە ادام بالاسىنا جاقىن ەكى اسىل جان بار. ونىڭ ءبىرى - اياۋلى انا، ەكىنشىسى - ارداقتى اكە.
«مەن سەنى بولاشاققا جەتكىزەمىن»، «اكە» ولەڭدەرىن وقيدى.
1 - جۇرگىزۋشى:
اقىن ولەڭدەرى - سەزىم مەن تەبىرەنىسكە تولى. ونىڭ جىرلارى كەيىنگى ۇرپاقتى ادالدىق سياقتى سەزىمدەرگە جەتەلەپ، ادامزاتتى سۇيۋگە باستايتىن جول ءتارىزدى.
«جاس بالانىڭ جانارىنا قاراڭدار» ولەڭى
2 - جۇرگىزۋشى:
اقىن جىرلارى ءوز وقىرمانىن ويشىلدىعىمەن، سىرشىلدىعىمەن، تۇنىقتىعى - مەن باۋرايدى. ونىڭ ءاربىر ولەڭى ءبىر - بىرىمەن ۇندەسىپ، ۇشتاسىپ جاتقان تۇتاس الەم. ەندەشە اقىننىڭ تاعى ءبىر ولەڭىنە كەزەك بەرەيىك.
«اقىن جۇرەك» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى:
قازاق پوەزياسىندا سارالى جولى بار، ايشىقتى ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىلعان اقىننىڭ قاي ولەڭىن الىپ قاراساق تا، ويدى شيراتارى انىق. اينالاسىنا جىر جولدارى ارقىلى شۋاق شاشا بىلگەن اقىننىڭ ەندىگى ولەڭىنە قۇلاق تۇرەيىك.
«سونبەڭدەر، جارىق شامدارىم»
«جاپىراق – جازدىڭ جۇرەگى»
2 - جۇرگىزۋشى:
قازاق جەرى – عاسىرلار كوشىنىڭ كونە كۋاگەرى، بايلىقتىڭ كەنى، ونەر ورداسى، دوستىقتىڭ مەكەنى - مىنە، اقىن وسى تاقىرىپتى جىرلايدى. ءسوز مارجانىن تەرگەن اقىننىڭ ونەر تۋىندىسىنا ۇڭىلگەن سايىن بويىڭدى ەرەكشە سەزىم بيلەيدى.
«ءومىر» ولەڭى
1 - جۇرگىزۋشى:
ءقادىرلى قوناقتار! حالىقتىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنىپ جۇرگەن، اقىن اپامىزعا ارنالعان كەشىمىز ءوز مارەسىنە جەتتى.
2 - جۇرگىزۋشى: ۋاقىت ءبولىپ كەلگەندەرىڭىزگە راحمەت!
كەش قوناقتارىنا ءسوز بەرەمىز.
You Might Also Like
