جۇيەلىك تاڭداۋدىڭ نەگىزگى تۇسىنىگى
جاڭاوزەن پوليتەحنيكالىق كوللەدجى
وقىتۋشى: سۋيۋندىكوۆا گۋلنار مۋنالبايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇيەلىك تاڭداۋدىڭ نەگىزگى تۇسىنىگى
ساباقتىڭ ءتۇرى: پراكتيكا - تاجىريبە
ساباقتى وقىتۋ ادىستەرى:
ينتەراكتيۆتى تەحنولوگيالىق ادىستەردى (انيماسيالىق سلايدتار مەن پرەزەنتاسيا جاساۋ) لەكسيا ساباعىندا قولدانۋ
ماقساتى: جۇيە تۇسىنىگىن انىقتاۋ، كۇردەلى جانە ۇلكەن جۇيەلەرمەن تانىسۋ، جۇيەنىڭ جالپى تەورياسىن زەرتتەۋ.
تانىمدىلىق:
• مالىمەتتەردى وڭدەۋ جۇيەسىن قۇرۋ تەحنولوگيالارىمەن تانىسۋ، كوپتەگەن ەلەمەنتتەردەن تۇراتىن جۇيەلەردى قاراستىرۋ.
دامىتۋشىلىق:
• وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ جانە ولاردىڭ كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىقتارىن دامىتۋ، جۇيەنىڭ وبەكتىلىك ءتۇرىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىلىك:
• وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، يماندىلىققا، ازاماتتىق پەن جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ جانە ۇقىپتىلىق پەن تياناقتىلىققا باۋلۋ.
كورنەكىلىگى:
• ەلەكتروندىق وقۋلىق، ينتەراكتيۆتى تاقتا
تەوريادان قىسقاشا تۇسىنىكتەمە:
حح - شى عاسىرعا دەيىن عىلىم نەگىزىنەن سانى كوپ ەمەس ەلەمەنتتەردەن تۇراتىن جۇيەلەرمەن اينالىستى. عىلىمداردىڭ جانە تەحنولوگيالاردىڭ دامۋى سانى كوپ ەلەمەنتتەردەن تۇراتىن كۇردەلى جۇيەلەردى قۇرۋعا جانە وقۋعا الىپ كەلدى. وسىنداي جۇيەلەردىڭ مىسالدارى: يادرولىق جانە تەرمويادرولىق قارۋلاردى قۇرۋ جوبالارى؛ قازىرگى زامانعى اۆتوموبيلدەر، ۇشاقتار جانە راكەتالار، ولاردى جوبالاۋ جۇيەلەرى، ولاردى وندىرەتىن زاۋىتتار؛ ارنالاردى، ءىرى زاۋىتتاردى، حيميالىق وندىرىستەردى قۇرۋ؛ ميكروچيپتەر جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋ؛ كومپيۋتەرلەر ءۇشىن پروگراممالار جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋ بولىپ تابىلادى.
جۇمىستىڭ ورىندالۋ ادىستەمەسى:
ۇلكەن جۇيە كۇردەلى جۇيەلەردى وقىتۋمەن اينالىساتىن عىلىم «جۇيەنىڭ جالپى تەورياسى» دەپ اتالادى. جۇيە تەورياسىنا ەكى كوزقاراس بار. ءبىر جاعىنان، شىنايى وبەكتىلەرى تۇرىندە جۇيەنىڭ وبەكتىلىك بولاتىندىعى جانە ولاردىڭ ءوزارا ارەكەتتەستىگى مويىندالادى. ەكىنشى جاعىنان، ەشقانداي جۇيەلەر جوق دەپ بولجاۋعا بولادى، ال ءبىراق وبەكتىلەردى جۇيە تۇرىندە كورسەتۋ ءادىسى تۋرالى، ياعني جۇيەلىك تۇرعى تۋرالى ايتۋ قاجەت. ۋ. ەشبي، مىسالى، بىلاي دەپ جازادى: «... ءبىز جۇيە قالاي انىقتالاتىنىڭ انىق ەلەستەتە الۋىمىز كەرەك».
«ۇلكەن» جانە «كۇردەلى» جۇيە ۇعىمدارى سۋبەكتيۆتى. ەگەر ءارتۇرلى جۇيە كۇيىنىڭ سانى بەلگىلى بولعان جاعدايدا، ول ۇلكەن جۇيە دەپ اتالادى.
ۇلكەن جۇيەلەر – بۇل ەلەمەنتتەر كۇيىنىڭ سانى نەمەسە ەلەمەنتتەر اراسىنداعى ءوزارا بايلانىستار كومبيناتورلى ۇلكەن جانە سان جەتپەيتىن جۇيەلەر.
كۇردەلى جۇيەلەر – بۇل ۇردىستەرى كلاسسيكالىق ماتەماتيكا، فورمۋلالار تىلىندە، اناليتيكالىق قۇرىلىمدار تىلىندە سيپاتتالا المايتىن جۇيەلەر.
ۇلكەن جۇيە مىندەتتى تۇردە كۇردەلى بولۋى ءتيىس ەمەس، ال كۇردەلى مىندەتتى تۇردە ۇلكەن بولۋى ءتيىس ەمەس.
جۇيە دەپ، بىرمەزگىلدە ءبىرتۇتاستىق رەتىندە قاراستىرىلاتىن جانە الدىعا قويىلعان ماقساتتارعا جەتۋ ءۇشىن ءارتۇرلى ەلەمەنتتەردىڭ جيىنتىعى رەتىندە بىرىكتىرىلگەن كەز كەلگەن وبەكت. جۇيەلەر ءبىر - بىرىمەن قۇرامى جانە باستى ماقساتتارى بويىنشا ەرەكشەلەنەدى.
ۇيگە تاپسىرما.
باعالاۋ.
وقىتۋشى: سۋيۋندىكوۆا گۋلنار مۋنالبايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇيەلىك تاڭداۋدىڭ نەگىزگى تۇسىنىگى
ساباقتىڭ ءتۇرى: پراكتيكا - تاجىريبە
ساباقتى وقىتۋ ادىستەرى:
ينتەراكتيۆتى تەحنولوگيالىق ادىستەردى (انيماسيالىق سلايدتار مەن پرەزەنتاسيا جاساۋ) لەكسيا ساباعىندا قولدانۋ
ماقساتى: جۇيە تۇسىنىگىن انىقتاۋ، كۇردەلى جانە ۇلكەن جۇيەلەرمەن تانىسۋ، جۇيەنىڭ جالپى تەورياسىن زەرتتەۋ.
تانىمدىلىق:
• مالىمەتتەردى وڭدەۋ جۇيەسىن قۇرۋ تەحنولوگيالارىمەن تانىسۋ، كوپتەگەن ەلەمەنتتەردەن تۇراتىن جۇيەلەردى قاراستىرۋ.
دامىتۋشىلىق:
• وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ جانە ولاردىڭ كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىقتارىن دامىتۋ، جۇيەنىڭ وبەكتىلىك ءتۇرىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىلىك:
• وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، يماندىلىققا، ازاماتتىق پەن جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ جانە ۇقىپتىلىق پەن تياناقتىلىققا باۋلۋ.
كورنەكىلىگى:
• ەلەكتروندىق وقۋلىق، ينتەراكتيۆتى تاقتا
تەوريادان قىسقاشا تۇسىنىكتەمە:
حح - شى عاسىرعا دەيىن عىلىم نەگىزىنەن سانى كوپ ەمەس ەلەمەنتتەردەن تۇراتىن جۇيەلەرمەن اينالىستى. عىلىمداردىڭ جانە تەحنولوگيالاردىڭ دامۋى سانى كوپ ەلەمەنتتەردەن تۇراتىن كۇردەلى جۇيەلەردى قۇرۋعا جانە وقۋعا الىپ كەلدى. وسىنداي جۇيەلەردىڭ مىسالدارى: يادرولىق جانە تەرمويادرولىق قارۋلاردى قۇرۋ جوبالارى؛ قازىرگى زامانعى اۆتوموبيلدەر، ۇشاقتار جانە راكەتالار، ولاردى جوبالاۋ جۇيەلەرى، ولاردى وندىرەتىن زاۋىتتار؛ ارنالاردى، ءىرى زاۋىتتاردى، حيميالىق وندىرىستەردى قۇرۋ؛ ميكروچيپتەر جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋ؛ كومپيۋتەرلەر ءۇشىن پروگراممالار جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋ بولىپ تابىلادى.
جۇمىستىڭ ورىندالۋ ادىستەمەسى:
ۇلكەن جۇيە كۇردەلى جۇيەلەردى وقىتۋمەن اينالىساتىن عىلىم «جۇيەنىڭ جالپى تەورياسى» دەپ اتالادى. جۇيە تەورياسىنا ەكى كوزقاراس بار. ءبىر جاعىنان، شىنايى وبەكتىلەرى تۇرىندە جۇيەنىڭ وبەكتىلىك بولاتىندىعى جانە ولاردىڭ ءوزارا ارەكەتتەستىگى مويىندالادى. ەكىنشى جاعىنان، ەشقانداي جۇيەلەر جوق دەپ بولجاۋعا بولادى، ال ءبىراق وبەكتىلەردى جۇيە تۇرىندە كورسەتۋ ءادىسى تۋرالى، ياعني جۇيەلىك تۇرعى تۋرالى ايتۋ قاجەت. ۋ. ەشبي، مىسالى، بىلاي دەپ جازادى: «... ءبىز جۇيە قالاي انىقتالاتىنىڭ انىق ەلەستەتە الۋىمىز كەرەك».
«ۇلكەن» جانە «كۇردەلى» جۇيە ۇعىمدارى سۋبەكتيۆتى. ەگەر ءارتۇرلى جۇيە كۇيىنىڭ سانى بەلگىلى بولعان جاعدايدا، ول ۇلكەن جۇيە دەپ اتالادى.
ۇلكەن جۇيەلەر – بۇل ەلەمەنتتەر كۇيىنىڭ سانى نەمەسە ەلەمەنتتەر اراسىنداعى ءوزارا بايلانىستار كومبيناتورلى ۇلكەن جانە سان جەتپەيتىن جۇيەلەر.
كۇردەلى جۇيەلەر – بۇل ۇردىستەرى كلاسسيكالىق ماتەماتيكا، فورمۋلالار تىلىندە، اناليتيكالىق قۇرىلىمدار تىلىندە سيپاتتالا المايتىن جۇيەلەر.
ۇلكەن جۇيە مىندەتتى تۇردە كۇردەلى بولۋى ءتيىس ەمەس، ال كۇردەلى مىندەتتى تۇردە ۇلكەن بولۋى ءتيىس ەمەس.
جۇيە دەپ، بىرمەزگىلدە ءبىرتۇتاستىق رەتىندە قاراستىرىلاتىن جانە الدىعا قويىلعان ماقساتتارعا جەتۋ ءۇشىن ءارتۇرلى ەلەمەنتتەردىڭ جيىنتىعى رەتىندە بىرىكتىرىلگەن كەز كەلگەن وبەكت. جۇيەلەر ءبىر - بىرىمەن قۇرامى جانە باستى ماقساتتارى بويىنشا ەرەكشەلەنەدى.
ۇيگە تاپسىرما.
باعالاۋ.
You Might Also Like
-
ەركىنقالا ورتا مەكتەبىنىڭ
