جۇرەگىمدە جاقسىلىق
تاقىرىبى: «جۇرەگىمدە جاقسىلىق»
ماقساتى: «جاقسىلىق» ۇعىمىنىڭ ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارى رەتىندەگى ءمانىن اشۋ.
بىلىمدىلىك: ءوزارا دوستىق، «جاقسىلىق» ۇعىمدارى جونىندە تۇسىنىك بەرۋ. ادام بويىنداعى ادامگەرشىلىك قۇندى قاسيەتتەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، دۇرىس ارەكەت جاساۋعا ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوزىن جانە اينالاسىن سۇيۋگە، جاقسى كورۋگە دەگەن نيەتتەرىن وياتۋ، اينالاسىنداعىلارعا، قورشاعان ورتاعا، تابيعاتقا دەگەن قامقورلىق، جاقسىلىق سەزىمدەرىن قالىپتاستىرۋ جانە دامىتۋ.
تاربيەلىك: قورشاعان ورتاعا جاقسىلىق جاساي بىلۋگە، جاقسى مەن جاماندى اجىراتا بىلۋگە، سۇيىسپەنشىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، رياسىز جاقسىلىق جاساۋعا، اينالاسىنداعىلارعا قيانات جاساماۋعا تاربيەلەۋ
مىندەتتەرى:
- ادام بويىنداعى قۇندى قاسيەتتەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ؛
- ءوزىن جانە اينالاسىن سۇيۋگە، جاقسى كورۋگە دەگەن نيەتتەرىن وياتۋ؛
- قورشاعان ورتاعا جاقسىلىق جاساي بىلۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد، الىپپە داپتەر، جەلىم، كوك قاعاز، كورنەكى سۋرەتتەر، دوپ، ۆيدەو كورىنىس، تەلەديدار، مۋزىكا.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋ: ادامگەرشىلىك، سۇيىسپەنشىلىك، جاقسىلىق جايلى مالىمەتتەردى ءبىلدى.
مەڭگەرۋ: وسى قاسيەتتەردى بويلارىنا ءسىڭىرىپ، مەڭگەردى.
جاساي الۋ: ءبىر - بىرلەرىنە جاقسىلىق، قامقورلىق جاساي الدى.
ءجۇرۋ بارىسى:
- قايىرلى كۇن بالالار! كۇنىمىز ءساتتى بولسىن! ادەتتەگىدەي سەندەرمەن كەزدەسىپ تۇرعانىما قۋانىشتىمىن. قاراڭدارشى، ءبارىڭ سونداي قۋانىشتى، ءبىر - بىرىڭە كۇلىپ قاراپ، جايدارلى اقجارقىن بولىپ تۇرسىڭدار، سەندەردىڭ كوزدەرىڭنەن مەيىرىمدىلىكتىڭ، جاقسىلىقتىڭ، قامقورلىقتىڭ، سۇيىسپەنشىلىكتىڭ بەلگىسىن كورىپ تۇرمىن. ولاي بولسا ساباعىمىزدى جارقىن كوڭىلمەن باستايىق!
سالەمدەسۋ! جارقىراپ كۇن اشىلدى،
كۇن نۇرى تۇگەل شاشىلدى.
قايىرلى كۇن قوناقتار!
ءبىز ادەپتى بالامىز.
قايىرلى كۇن ۇستازىم!
ءبىز كوڭىلدى بالامىز.
مۋزىكا اۋەنىمەن «اتامنىڭ وسيەتى» دەگەن انىمەن باستاۋ.
- بالالار ءان نە تۋرالى ايتىلعان؟
- جاقسىلىق، ادامدارعا قايىرىمدى بولۋ تۋرالى.
-«جاقسىلىق» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- جاقسى ادام - ول قانداي ادام؟
- ادامدار ءبىر - بىرىنە قالاي جاقسىلىق جاساي الادى؟
بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالىپ، تاربيەشى قورىتىندىلايدى:
- دۇرىس ايتاسىڭدار، بالالار! جاقسىلىق دەگەنىمىز – اينالا قورشاعان ورتاعا، ادامدارعا دەگەن قايىرىمدىلىق، راقىمدىلىق، مەيىرىمدىلىك تانىتۋ، جاقسى ءىس جاساۋ. ال وسى ايتقان قايىرىمدىلىق، ىزگىلىك، مەيىرىمدىلىك سياقتى قاسيەتتەر بويىندا بار ادامدى – جاقسى ادام دەيمىز. ال سەندەردىڭ بارلىقتارىڭنىڭ وسىنداي جاقسى ادام بولاتىندىقتارىڭا سەنەمىن.
وزىممەن – ءوزىم: ترەنينگ وتكىزۋ.
ەندەشە، وڭ الاقانىمىزدى جۇرەگىمىزدىڭ تۇسىنا قويىپ، لۇپىلدەپ سوققان كىشكەنە جۇرەگىمىزدىڭ دۇرسىلىنە ءبىر ءسات قۇلاق ءتۇرىپ تۇرەيىكشى.
- جۇرەكتەرىڭنىڭ سوعىسىن سەزەسىڭدەر مە؟
- ءبىزدىڭ جۇرەگىمىز قانداي، نە دەپ سوعادى ەكەن؟
- مەنىڭ جۇرەگىم قامقورشى.
- مەنىڭ جۇرەگىم جىلى.
- مەنىڭ جۇرەگىم قۋانىشتى. (بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى)
اڭگىمەلەۋ
تاربيەشى ق. كوپىشيەۆتىڭ “ءوزىم جۇرەم” اڭگىمەسىن بالالارعا وقىپ بەرەدى، اڭگىمەنى سلايد ارقىلى كورسەتۋ.
«ءوزىم جۇرەم» اڭگىمەسى. (ق. كوپىشيەۆ)
داۋرەن اكەسىمەن كولحوز بازارىنا باردى. اكەسى ءسابىز، جۋا، سارىمساق، كارتوپ ساتىپ الدى.
- اكە، مەن الىپ جۇرەيىن دوربانى، - دەدى داۋرەن.
- اكەسى: “كوتەرە المايسىڭ،” – دەپ ەدى، داۋرەن كونبەدى. ول جىلاپ تا الدى. اكەسى دوربانى ونىڭ قولىنا بەرە قويدى.
- وي، وي…، اكە، كوتەرە المايمىن. ءوزىڭ الىپ ءجۇرشى، - دەدى داۋرەن. ەندى دوربانى اكەسى الىپ ءجۇرىپ كەلەدى. داۋرەن ابدەن شارشادى. داۋرەننىڭ شارشاعانىن سەزگەن اكەسى:
- داۋرەنجان، شارشاساڭ، ارقاما مىنە عوي، - دەدى.
- جوق، اكە، ءوزىم جۇرەمىن. جۇگىڭ اۋىر عوي، - دەدى داۋرەن.
- داۋرەن قانداي بالا؟
- ۇيلەرىڭدە ۇلكەندەرگە قالاي كومەكتەسەسىڭدەر؟
بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالىپ، تاربيەشى قورىتىندىلايدى.
دايەكسوز.«ناعىز ادامدىق - ءوز ويىن مەن ءىسىن جاقسىلىققا باعىتتايدى» دەگەن ناقىل ءسوزدى ساباقتىڭ دايەك ءسوزى رەتىندە تۇسىندىرەدى.
-«ناعىز ادامدىق - ءوز ويىن مەن ءىسىن جاقسىلىققا باعىتتاي الۋ» دەگەن ناقىل ءسوز وتە ورىندا ايتىلعان. ناقىل سوزدە ايتىلعانداي كۇندەلىكتى ومىردە ءاربىر ءىسىمىزدى، نيەتىمىزدى تەك جاقسىلىققا باعىتتاي الساق، ءبىزدى قورشاعان ورتا، تۋعان جەرىمىز كوركەيىپ، تۋعان - تۋىستارىمىز، دوستارىمىز وزدەرىن باقىتتى سەزىنەتىنى ءسوزسىز.
ماقساتى: «جاقسىلىق» ۇعىمىنىڭ ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارى رەتىندەگى ءمانىن اشۋ.
بىلىمدىلىك: ءوزارا دوستىق، «جاقسىلىق» ۇعىمدارى جونىندە تۇسىنىك بەرۋ. ادام بويىنداعى ادامگەرشىلىك قۇندى قاسيەتتەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، دۇرىس ارەكەت جاساۋعا ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوزىن جانە اينالاسىن سۇيۋگە، جاقسى كورۋگە دەگەن نيەتتەرىن وياتۋ، اينالاسىنداعىلارعا، قورشاعان ورتاعا، تابيعاتقا دەگەن قامقورلىق، جاقسىلىق سەزىمدەرىن قالىپتاستىرۋ جانە دامىتۋ.
تاربيەلىك: قورشاعان ورتاعا جاقسىلىق جاساي بىلۋگە، جاقسى مەن جاماندى اجىراتا بىلۋگە، سۇيىسپەنشىلىككە، مەيىرىمدىلىككە، رياسىز جاقسىلىق جاساۋعا، اينالاسىنداعىلارعا قيانات جاساماۋعا تاربيەلەۋ
مىندەتتەرى:
- ادام بويىنداعى قۇندى قاسيەتتەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ؛
- ءوزىن جانە اينالاسىن سۇيۋگە، جاقسى كورۋگە دەگەن نيەتتەرىن وياتۋ؛
- قورشاعان ورتاعا جاقسىلىق جاساي بىلۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد، الىپپە داپتەر، جەلىم، كوك قاعاز، كورنەكى سۋرەتتەر، دوپ، ۆيدەو كورىنىس، تەلەديدار، مۋزىكا.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋ: ادامگەرشىلىك، سۇيىسپەنشىلىك، جاقسىلىق جايلى مالىمەتتەردى ءبىلدى.
مەڭگەرۋ: وسى قاسيەتتەردى بويلارىنا ءسىڭىرىپ، مەڭگەردى.
جاساي الۋ: ءبىر - بىرلەرىنە جاقسىلىق، قامقورلىق جاساي الدى.
ءجۇرۋ بارىسى:
- قايىرلى كۇن بالالار! كۇنىمىز ءساتتى بولسىن! ادەتتەگىدەي سەندەرمەن كەزدەسىپ تۇرعانىما قۋانىشتىمىن. قاراڭدارشى، ءبارىڭ سونداي قۋانىشتى، ءبىر - بىرىڭە كۇلىپ قاراپ، جايدارلى اقجارقىن بولىپ تۇرسىڭدار، سەندەردىڭ كوزدەرىڭنەن مەيىرىمدىلىكتىڭ، جاقسىلىقتىڭ، قامقورلىقتىڭ، سۇيىسپەنشىلىكتىڭ بەلگىسىن كورىپ تۇرمىن. ولاي بولسا ساباعىمىزدى جارقىن كوڭىلمەن باستايىق!
سالەمدەسۋ! جارقىراپ كۇن اشىلدى،
كۇن نۇرى تۇگەل شاشىلدى.
قايىرلى كۇن قوناقتار!
ءبىز ادەپتى بالامىز.
قايىرلى كۇن ۇستازىم!
ءبىز كوڭىلدى بالامىز.
مۋزىكا اۋەنىمەن «اتامنىڭ وسيەتى» دەگەن انىمەن باستاۋ.
- بالالار ءان نە تۋرالى ايتىلعان؟
- جاقسىلىق، ادامدارعا قايىرىمدى بولۋ تۋرالى.
-«جاقسىلىق» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- جاقسى ادام - ول قانداي ادام؟
- ادامدار ءبىر - بىرىنە قالاي جاقسىلىق جاساي الادى؟
بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالىپ، تاربيەشى قورىتىندىلايدى:
- دۇرىس ايتاسىڭدار، بالالار! جاقسىلىق دەگەنىمىز – اينالا قورشاعان ورتاعا، ادامدارعا دەگەن قايىرىمدىلىق، راقىمدىلىق، مەيىرىمدىلىك تانىتۋ، جاقسى ءىس جاساۋ. ال وسى ايتقان قايىرىمدىلىق، ىزگىلىك، مەيىرىمدىلىك سياقتى قاسيەتتەر بويىندا بار ادامدى – جاقسى ادام دەيمىز. ال سەندەردىڭ بارلىقتارىڭنىڭ وسىنداي جاقسى ادام بولاتىندىقتارىڭا سەنەمىن.
وزىممەن – ءوزىم: ترەنينگ وتكىزۋ.
ەندەشە، وڭ الاقانىمىزدى جۇرەگىمىزدىڭ تۇسىنا قويىپ، لۇپىلدەپ سوققان كىشكەنە جۇرەگىمىزدىڭ دۇرسىلىنە ءبىر ءسات قۇلاق ءتۇرىپ تۇرەيىكشى.
- جۇرەكتەرىڭنىڭ سوعىسىن سەزەسىڭدەر مە؟
- ءبىزدىڭ جۇرەگىمىز قانداي، نە دەپ سوعادى ەكەن؟
- مەنىڭ جۇرەگىم قامقورشى.
- مەنىڭ جۇرەگىم جىلى.
- مەنىڭ جۇرەگىم قۋانىشتى. (بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى)
اڭگىمەلەۋ
تاربيەشى ق. كوپىشيەۆتىڭ “ءوزىم جۇرەم” اڭگىمەسىن بالالارعا وقىپ بەرەدى، اڭگىمەنى سلايد ارقىلى كورسەتۋ.
«ءوزىم جۇرەم» اڭگىمەسى. (ق. كوپىشيەۆ)
داۋرەن اكەسىمەن كولحوز بازارىنا باردى. اكەسى ءسابىز، جۋا، سارىمساق، كارتوپ ساتىپ الدى.
- اكە، مەن الىپ جۇرەيىن دوربانى، - دەدى داۋرەن.
- اكەسى: “كوتەرە المايسىڭ،” – دەپ ەدى، داۋرەن كونبەدى. ول جىلاپ تا الدى. اكەسى دوربانى ونىڭ قولىنا بەرە قويدى.
- وي، وي…، اكە، كوتەرە المايمىن. ءوزىڭ الىپ ءجۇرشى، - دەدى داۋرەن. ەندى دوربانى اكەسى الىپ ءجۇرىپ كەلەدى. داۋرەن ابدەن شارشادى. داۋرەننىڭ شارشاعانىن سەزگەن اكەسى:
- داۋرەنجان، شارشاساڭ، ارقاما مىنە عوي، - دەدى.
- جوق، اكە، ءوزىم جۇرەمىن. جۇگىڭ اۋىر عوي، - دەدى داۋرەن.
- داۋرەن قانداي بالا؟
- ۇيلەرىڭدە ۇلكەندەرگە قالاي كومەكتەسەسىڭدەر؟
بالالاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالىپ، تاربيەشى قورىتىندىلايدى.
دايەكسوز.«ناعىز ادامدىق - ءوز ويىن مەن ءىسىن جاقسىلىققا باعىتتايدى» دەگەن ناقىل ءسوزدى ساباقتىڭ دايەك ءسوزى رەتىندە تۇسىندىرەدى.
-«ناعىز ادامدىق - ءوز ويىن مەن ءىسىن جاقسىلىققا باعىتتاي الۋ» دەگەن ناقىل ءسوز وتە ورىندا ايتىلعان. ناقىل سوزدە ايتىلعانداي كۇندەلىكتى ومىردە ءاربىر ءىسىمىزدى، نيەتىمىزدى تەك جاقسىلىققا باعىتتاي الساق، ءبىزدى قورشاعان ورتا، تۋعان جەرىمىز كوركەيىپ، تۋعان - تۋىستارىمىز، دوستارىمىز وزدەرىن باقىتتى سەزىنەتىنى ءسوزسىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: «قوياننىڭ قۇلاعى نەگە ۇزىن؟» ەرتەگىسى
