قازاقتىڭ قولونەر بۇيىمدارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقتىڭ قولونەر بۇيىمدارى
ماقساتى: قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارىمەن جاقىنىراق تانىسۋ، ولاردى باعالاي بىلگىزۋ.
بىلىمدىلىگى. قازاقتىڭ اشەكەي بۇيىمدارىنىڭ قولدانىلۋ ەرەكشەلىكتەرىن ءتۇسىندىرۋ.
دومبىرا، قوبىز سياقتى قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىنىڭ پايدالانۋ
ەرەكشەلىكتەرىن اۋىزشا جانە ءىس جۇزىندە جەتكىزە ءبىلۋ. وقۋشىلاردى ساۋاتتى جازىپ، سۇراقتارعا ورىندى جاۋاپ بەرۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىلىگى. وقۋشىلاردى ەڭبەككە باۋلۋ جانە دومبىرامەن كۇي ونەرىن تاماشالاتا وتىرىپ وقۋشىلاردى قازاق ونەرىن باعالاپ، قۇرمەتتەي بىلۋگە باۋلۋ.
دامىتۋشىلىعى.
قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتە ءتۇسۋ.
كۇندەلىكتى ومىردە پايدالارىنا جاراتا ءبىلۋ. ءتۇرلى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ ءتىلىن، ساۋاتتى جازا ءبىلۋىن، ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرا ءتۇسۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: بىلەزىك، ساقينا، سىرعا (ەسكى، جاڭا ۇلگىلەرى)، ساۋكەلە، قۇراق كورپەشە، قوبىز، دومبىرا جانە ولاردىڭ ۇلكەيتىلگەن سۋرەتتەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ ءتۇرى، ءادىسى: ساياحات ساباق، ويىن، سۇراق - جاۋاپ ادىستەرى
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ
2. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى
3. مۇراجايعا ساياحات جاساۋ
4. مۇراجايدان العان اسەرلەرىن سۇراۋ
5. «قورجىن توي» ويىنىن ويناتۋ
6. رەبۋس شەشۋ
7. سۋرەت بويىنشا جەكە جۇمىستار
8. بەكىتۋ. قورىتىندىلاۋ
9. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
10. باعالاۋ.
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى. – سالەمەتسىزدەر مە، بالالار؟ وتىرىڭىزدار.
- بۇگىن سىنىپتا كەزەكشى؟
- كەزەكشى، سىنىپتا كىم جوق؟
- جاقسى، راحمەت
2. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى.
بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە ساباق. بىزگە قوناقتار كەلىپ وتىر
- بالالار، قانە كىم ايتادى، ءقازىر قاي اي؟ (ءقازىر ناۋرىز ايى)
- دۇرىس، ءقازىر قانداي مەيرام بولىپ جاتىر. نەمەسە كەلە جاتىر؟ (ءقازىر ناۋرىز بولىپ جاتىر)
- ناۋرىز قانداي مەيرام؟ (جىل باسى)
- ناۋرىز مەيرامىندا قالاي كيىنەدى؟ قانداي كيىمدەر؟ جانە تاعى نەلەر بولادى؟
( ادەمى، جاڭا كيىمدەر كيەدى. قازاقشا كيىمدەر كيەدى..، سىرعا، ساقينا، بىلەزىكتەرىن تاعادى
ءان ايتادى، بي بيلەيدى، دومبىرا، قوبىزدا وينايدى ت. ب.)
ءيا، دۇرىس ايتاسىزدار. ناۋرىز مەيرامىندا دومبىرامەن ءان ايتىپ، كۇي تارتادى. قازاقتىڭ
داستۇرلەرى كورسەتىلەدى. ءتۇرلى قول ونەر بۇيىمدارى بولادى. كيىز ۇيلەر تىگىلەدى.
بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ دا تاقىرىبى وسىعان بايلانىستى «قازاقتىڭ قولونەر بۇيىمدارى» دەپ اتالادى.
سىزدەر بۇگىن قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارىمەن قىسقاشا تانىساسىڭدار بۇل زاتتاردى مۇراجايعا ساياحات جاساۋ ارقىلى تانيمىز، ۇيرەنەمىز.
مۇراجايعا ساياحات بارىمىزگە تۇسىنىكتى مە؟ (پۋتەشەستۆ ۆ مۋزەي)
3. ساياحات جاساماس بۇرىن داپتەرلەرىڭىزگە كۇننىڭ جادىن، ساباقتىڭ تاقىرىبىن جازىپ قويامىز.
- سەندەر مۇراجايدا بولىپ كوردىڭدەر مە؟
- اقتوبەدە قانداي مۇراجايلار بار؟
- ەندى ءبىزدىڭ مەكتەبىمىزدەگى قازاقتىڭ قولونەر بۇيىمدارى مۇراجايىنا ساياحات جاسايىق.
مىنا زاتتاردىڭ جەكە - جەكە سۋرەتتەرىن ينتەراكتيۆتى تاقتادان كورسەتەمىن.
كورپە، ساۋكەلە، بىلەزىك، ساقينا، سىرعا، دومبىرا، قوبىز جانە ول زاتتاردىڭ وزدەرى تاقتانىڭ باسقا شەتىندە ءىلۋلى بولادى
ال ءبارىمىز مۇراجايعا كەلدىك دەپ ەلەستەتەيىك. ەندى سىزدەرگە مۇراجايدى ارالاتىپ، قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارىمەن تانىستىرىپ شىعايىن.
1 - سلايد
مىناۋ - كورپە. بۇل نە ءۇشىن كەرەك؟ توسەنىپ وتىرۋ ءۇشىن، توڭساق جامىلۋ ءۇشىن قاجەت. كورپەلەر ءارتۇرلى بولىپ جاسالادى. اجەلەرىمىز، انالارىمىز وزدەرىنىڭ فانتازيالارىمەن
تۇرلەندىرىپ تىككەن. قوناق، ءجاي، شاي كورپە دەگەن سياقتى تۇرلەرى كوپ بولادى.
2 - سلايد
ساۋكەلە. ساۋكەلە - كەلىنشەك باس كيىمى. ونى ۇزاتىلعان قىزدار جانە جانىنا ەرگەن
قۇربىلارى كيگەن. ساۋكەلەنىڭ نەگىزگى بولىكتەرى - ءتاج، توبە، قۇلاقباۋ جانە ارتقى بويى.
ساۋكەلەنىڭ توبەسى قيىق كونۋس ءتارىزدى بولادى. ول وتە بيىك بولادى. «ءتاج» بولىگىن اسىل تاستارمەن اشەكەيلەيدى.
3، 4، 5 - سلايد قازاقتىڭ زەرگەرلىك اشەكەي بۇيىمدارى. بۇل اشەكەي بۇيىمداردى ساندىك
ءۇشىن تاققان. كوبىنە كۇمىستەن جاساعان. ءتۇرلى ويۋ - ورنەكتەرمەن اشەكەيلەنگەن. قازىرگى كەزدە دە كوپ. كۇمىس، التىن سياقتى قىمبات مەتالداردان جاساعان.
6 - سلايد
دومبىرا. دومبىرا - قازاقتىڭ ەڭ كەڭ تانىمال مۋزىكالىق اسپابى. 2 شەكتى، 9 پەرنەلى. ءان - كۇي، تەرمە، جىرلار ورىندايدى. وزدەرىڭىز ءقازىر ءجيى كورىپ جۇرسىزدەر. قازاقتىڭ ءيىسىن
شىعاراتىن اسپاپ.
7 - سلايد. قوبىز. قوبىزدىڭ تۇرلەرى كوپ. شي، قىل، شاڭ قوبىز ت. ب. ورىستىڭ سكريپكاسىنا كەلەدى. كۇي، جىر ورىندايدى.
ءار سۋرەتكە توقتالعان سايىن سول زاتتىڭ ءتۇپ نۇسقاسىن دا كورسەتىپ شىعامىن. ساياحاتتىڭ سوڭىندا بالالاردىڭ قولدارىنا بەرىپ كورسەتەمىن.
IV. مۇراجايدان العان اسەرلەرىن ءبىلۋ.
سونىمەن بىزدەر جاڭا مۇراجايدا بولىپ كەلدىك.
ا) وندا نە بولدى؟ نە كوردىك؟
ءا) وسى زاتتاردان سىزدەردە قايسىسى بار؟
ب) ارالارىڭىزدا دومبىرادا ويناي الاتىن بالا بار ما؟
( بولسا، ويناتامىز. جوق بولسا، باسقا كلاسس بالالارىنىڭ اراسىنان دايىنداپ قويامىز)
V. «قورجىن توي» ويىنىن ويناتۋ
- بالالار، ءقازىر قانداي مەيرامنىڭ كەزى؟
- دۇرىس. ناۋرىز مەيرامى. بۇگىن بىزدە توي. تويعا كەلگەن ادامدار مىنا قورجىننان ۇناعان زاتىن سۇراقتارعا دۇرىس جاۋاپ بەرۋ ارقىلى الۋعا بولادى.
تاپسىرمالار:
1. قازاقشا كەلىنشەك باس كيىمى
2. قازاقشا جاڭا جىل قاشان بولادى؟
3. ناۋرىز تۋرالى ولەڭ بىلەسىڭ بە؟
4. جەر، ەل، وتان، ءتىل تۋرالى ماقال ايت
5. دومبىرا تۋرالى ولەڭ وقىپ بەر
6. بىلەزىك، ساقينا، سىرعا قانداي بۇيىمدار؟
VI. رەبۋس شەشۋ. ( ناۋرىز ءسوزى جاسىرىلادى)- نا (ن)– (تا) ۋ - (قا) ر(ب) ىز
VII. ناۋرىز سوزىمەن سوزدەر قۇرعىزۋ ( 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى)
VIII. سۋرەتپەن جەكە جۇمىستار جاساتۋ
1 قاتارعا – كورپە، بىلەزىك.
2 قاتارعا - ساۋكەلە، بىلەزىك
3 قاتارعا - قوبىز، دومبىرا
وسىلاردىڭ سۋرەتتەرى بەرىلەدى. ولاردى تولىقتىرىپ بوياپ، سول زاتتاردى قاتىستىرىپ 2 - 3 سويلەم قۇراتۋ (جازباشا). 3 - 4 بالادان سۇراپ قالعاندارىنىڭ جۇمىستارىن جيناپ الامىن.
بەكىتۋ. بالالار، بۇگىن ءبىز ساباقتا نە ۇيرەندىك؟ ولار نە ءۇشىن كەرەك؟ ءبىز بۇل زاتتاردى ۇيرەنۋ ماقساتىمىز نە؟ سۇراقتارعا اۋىزشا جاۋاپ الامىز.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
1. مۇراجايعا ساياحاتتا ساعان نە ۇنادى، نە ۇنامادى؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ جازىپ كەلۋ.
2. بىلەزىك قوبىز، دومبىرا - سوزدەرىنە فونەتيكالىق تالداۋ جاساۋ
باعالاۋ
ماقساتى: قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارىمەن جاقىنىراق تانىسۋ، ولاردى باعالاي بىلگىزۋ.
بىلىمدىلىگى. قازاقتىڭ اشەكەي بۇيىمدارىنىڭ قولدانىلۋ ەرەكشەلىكتەرىن ءتۇسىندىرۋ.
دومبىرا، قوبىز سياقتى قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىنىڭ پايدالانۋ
ەرەكشەلىكتەرىن اۋىزشا جانە ءىس جۇزىندە جەتكىزە ءبىلۋ. وقۋشىلاردى ساۋاتتى جازىپ، سۇراقتارعا ورىندى جاۋاپ بەرۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىلىگى. وقۋشىلاردى ەڭبەككە باۋلۋ جانە دومبىرامەن كۇي ونەرىن تاماشالاتا وتىرىپ وقۋشىلاردى قازاق ونەرىن باعالاپ، قۇرمەتتەي بىلۋگە باۋلۋ.
دامىتۋشىلىعى.
قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتە ءتۇسۋ.
كۇندەلىكتى ومىردە پايدالارىنا جاراتا ءبىلۋ. ءتۇرلى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ ءتىلىن، ساۋاتتى جازا ءبىلۋىن، ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرا ءتۇسۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: بىلەزىك، ساقينا، سىرعا (ەسكى، جاڭا ۇلگىلەرى)، ساۋكەلە، قۇراق كورپەشە، قوبىز، دومبىرا جانە ولاردىڭ ۇلكەيتىلگەن سۋرەتتەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ ءتۇرى، ءادىسى: ساياحات ساباق، ويىن، سۇراق - جاۋاپ ادىستەرى
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ
2. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى
3. مۇراجايعا ساياحات جاساۋ
4. مۇراجايدان العان اسەرلەرىن سۇراۋ
5. «قورجىن توي» ويىنىن ويناتۋ
6. رەبۋس شەشۋ
7. سۋرەت بويىنشا جەكە جۇمىستار
8. بەكىتۋ. قورىتىندىلاۋ
9. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
10. باعالاۋ.
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى. – سالەمەتسىزدەر مە، بالالار؟ وتىرىڭىزدار.
- بۇگىن سىنىپتا كەزەكشى؟
- كەزەكشى، سىنىپتا كىم جوق؟
- جاقسى، راحمەت
2. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى.
بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە ساباق. بىزگە قوناقتار كەلىپ وتىر
- بالالار، قانە كىم ايتادى، ءقازىر قاي اي؟ (ءقازىر ناۋرىز ايى)
- دۇرىس، ءقازىر قانداي مەيرام بولىپ جاتىر. نەمەسە كەلە جاتىر؟ (ءقازىر ناۋرىز بولىپ جاتىر)
- ناۋرىز قانداي مەيرام؟ (جىل باسى)
- ناۋرىز مەيرامىندا قالاي كيىنەدى؟ قانداي كيىمدەر؟ جانە تاعى نەلەر بولادى؟
( ادەمى، جاڭا كيىمدەر كيەدى. قازاقشا كيىمدەر كيەدى..، سىرعا، ساقينا، بىلەزىكتەرىن تاعادى
ءان ايتادى، بي بيلەيدى، دومبىرا، قوبىزدا وينايدى ت. ب.)
ءيا، دۇرىس ايتاسىزدار. ناۋرىز مەيرامىندا دومبىرامەن ءان ايتىپ، كۇي تارتادى. قازاقتىڭ
داستۇرلەرى كورسەتىلەدى. ءتۇرلى قول ونەر بۇيىمدارى بولادى. كيىز ۇيلەر تىگىلەدى.
بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ دا تاقىرىبى وسىعان بايلانىستى «قازاقتىڭ قولونەر بۇيىمدارى» دەپ اتالادى.
سىزدەر بۇگىن قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارىمەن قىسقاشا تانىساسىڭدار بۇل زاتتاردى مۇراجايعا ساياحات جاساۋ ارقىلى تانيمىز، ۇيرەنەمىز.
مۇراجايعا ساياحات بارىمىزگە تۇسىنىكتى مە؟ (پۋتەشەستۆ ۆ مۋزەي)
3. ساياحات جاساماس بۇرىن داپتەرلەرىڭىزگە كۇننىڭ جادىن، ساباقتىڭ تاقىرىبىن جازىپ قويامىز.
- سەندەر مۇراجايدا بولىپ كوردىڭدەر مە؟
- اقتوبەدە قانداي مۇراجايلار بار؟
- ەندى ءبىزدىڭ مەكتەبىمىزدەگى قازاقتىڭ قولونەر بۇيىمدارى مۇراجايىنا ساياحات جاسايىق.
مىنا زاتتاردىڭ جەكە - جەكە سۋرەتتەرىن ينتەراكتيۆتى تاقتادان كورسەتەمىن.
كورپە، ساۋكەلە، بىلەزىك، ساقينا، سىرعا، دومبىرا، قوبىز جانە ول زاتتاردىڭ وزدەرى تاقتانىڭ باسقا شەتىندە ءىلۋلى بولادى
ال ءبارىمىز مۇراجايعا كەلدىك دەپ ەلەستەتەيىك. ەندى سىزدەرگە مۇراجايدى ارالاتىپ، قازاقتىڭ قول ونەر بۇيىمدارىمەن تانىستىرىپ شىعايىن.
1 - سلايد
مىناۋ - كورپە. بۇل نە ءۇشىن كەرەك؟ توسەنىپ وتىرۋ ءۇشىن، توڭساق جامىلۋ ءۇشىن قاجەت. كورپەلەر ءارتۇرلى بولىپ جاسالادى. اجەلەرىمىز، انالارىمىز وزدەرىنىڭ فانتازيالارىمەن
تۇرلەندىرىپ تىككەن. قوناق، ءجاي، شاي كورپە دەگەن سياقتى تۇرلەرى كوپ بولادى.
2 - سلايد
ساۋكەلە. ساۋكەلە - كەلىنشەك باس كيىمى. ونى ۇزاتىلعان قىزدار جانە جانىنا ەرگەن
قۇربىلارى كيگەن. ساۋكەلەنىڭ نەگىزگى بولىكتەرى - ءتاج، توبە، قۇلاقباۋ جانە ارتقى بويى.
ساۋكەلەنىڭ توبەسى قيىق كونۋس ءتارىزدى بولادى. ول وتە بيىك بولادى. «ءتاج» بولىگىن اسىل تاستارمەن اشەكەيلەيدى.
3، 4، 5 - سلايد قازاقتىڭ زەرگەرلىك اشەكەي بۇيىمدارى. بۇل اشەكەي بۇيىمداردى ساندىك
ءۇشىن تاققان. كوبىنە كۇمىستەن جاساعان. ءتۇرلى ويۋ - ورنەكتەرمەن اشەكەيلەنگەن. قازىرگى كەزدە دە كوپ. كۇمىس، التىن سياقتى قىمبات مەتالداردان جاساعان.
6 - سلايد
دومبىرا. دومبىرا - قازاقتىڭ ەڭ كەڭ تانىمال مۋزىكالىق اسپابى. 2 شەكتى، 9 پەرنەلى. ءان - كۇي، تەرمە، جىرلار ورىندايدى. وزدەرىڭىز ءقازىر ءجيى كورىپ جۇرسىزدەر. قازاقتىڭ ءيىسىن
شىعاراتىن اسپاپ.
7 - سلايد. قوبىز. قوبىزدىڭ تۇرلەرى كوپ. شي، قىل، شاڭ قوبىز ت. ب. ورىستىڭ سكريپكاسىنا كەلەدى. كۇي، جىر ورىندايدى.
ءار سۋرەتكە توقتالعان سايىن سول زاتتىڭ ءتۇپ نۇسقاسىن دا كورسەتىپ شىعامىن. ساياحاتتىڭ سوڭىندا بالالاردىڭ قولدارىنا بەرىپ كورسەتەمىن.
IV. مۇراجايدان العان اسەرلەرىن ءبىلۋ.
سونىمەن بىزدەر جاڭا مۇراجايدا بولىپ كەلدىك.
ا) وندا نە بولدى؟ نە كوردىك؟
ءا) وسى زاتتاردان سىزدەردە قايسىسى بار؟
ب) ارالارىڭىزدا دومبىرادا ويناي الاتىن بالا بار ما؟
( بولسا، ويناتامىز. جوق بولسا، باسقا كلاسس بالالارىنىڭ اراسىنان دايىنداپ قويامىز)
V. «قورجىن توي» ويىنىن ويناتۋ
- بالالار، ءقازىر قانداي مەيرامنىڭ كەزى؟
- دۇرىس. ناۋرىز مەيرامى. بۇگىن بىزدە توي. تويعا كەلگەن ادامدار مىنا قورجىننان ۇناعان زاتىن سۇراقتارعا دۇرىس جاۋاپ بەرۋ ارقىلى الۋعا بولادى.
تاپسىرمالار:
1. قازاقشا كەلىنشەك باس كيىمى
2. قازاقشا جاڭا جىل قاشان بولادى؟
3. ناۋرىز تۋرالى ولەڭ بىلەسىڭ بە؟
4. جەر، ەل، وتان، ءتىل تۋرالى ماقال ايت
5. دومبىرا تۋرالى ولەڭ وقىپ بەر
6. بىلەزىك، ساقينا، سىرعا قانداي بۇيىمدار؟
VI. رەبۋس شەشۋ. ( ناۋرىز ءسوزى جاسىرىلادى)- نا (ن)– (تا) ۋ - (قا) ر(ب) ىز
VII. ناۋرىز سوزىمەن سوزدەر قۇرعىزۋ ( 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى)
VIII. سۋرەتپەن جەكە جۇمىستار جاساتۋ
1 قاتارعا – كورپە، بىلەزىك.
2 قاتارعا - ساۋكەلە، بىلەزىك
3 قاتارعا - قوبىز، دومبىرا
وسىلاردىڭ سۋرەتتەرى بەرىلەدى. ولاردى تولىقتىرىپ بوياپ، سول زاتتاردى قاتىستىرىپ 2 - 3 سويلەم قۇراتۋ (جازباشا). 3 - 4 بالادان سۇراپ قالعاندارىنىڭ جۇمىستارىن جيناپ الامىن.
بەكىتۋ. بالالار، بۇگىن ءبىز ساباقتا نە ۇيرەندىك؟ ولار نە ءۇشىن كەرەك؟ ءبىز بۇل زاتتاردى ۇيرەنۋ ماقساتىمىز نە؟ سۇراقتارعا اۋىزشا جاۋاپ الامىز.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
1. مۇراجايعا ساياحاتتا ساعان نە ۇنادى، نە ۇنامادى؟ دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ جازىپ كەلۋ.
2. بىلەزىك قوبىز، دومبىرا - سوزدەرىنە فونەتيكالىق تالداۋ جاساۋ
باعالاۋ
You Might Also Like
