كاسىپورىندا ماركەتينگتىك قىزمەتتى ۇيىمداستىرۋ
سوڭعى ونجىلدىقتا قازاقستان رەسپۋبليكاسى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق پروسەستەردەگى سەرپىندى وزگەرىستەرمەن، ساياسي جانە الەۋمەتتىك سالالارداعى ينستيتۋسيونالدىق قايتا قۇرۋلارمەن، قوعام ومىرىندەگى ەكولوگيانىڭ ءرولىن كۇشەيتۋمەن جانە شەت ەلدەرمەن قارىم-قاتىناستاردى دامىتۋمەن الدىڭعى قاتارعا شىقتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك ومىرىندە بولىپ جاتقان وزگەرىستەر جانە بيزنەستى جۇرگىزۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىن ىزدەستىرۋ ەكونوميكالىق تيىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ الدىنا ءبىرقاتار ماڭىزدى ماسەلەلەردى قويىپ وتىر.
وسىعان بايلانىستى ماركەتينگ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋدى وتە ماڭىزدى جانە قۇندى پراكتيكالىق ماسەلە رەتىندە اتاپ وتۋگە بولادى. ەلىمىزدەگى ۇلتتىق ەكونوميكانى قايتا قۇرىلىمداۋ ۇدەرىسىندەگى وزگەرىستەر، ءوندىرىستىڭ ەركىندىگى جانە نارىقتىق ورتانىڭ دامۋى بيزنەستى باسقارۋ ماركەتينگى تۇجىرىمداماسىن قولدانۋدى تالاپ ەتەدى.
ماركەتينگ كونسەپسياسى كاسىپورىننىڭ ستراتەگياسى مەن تاكتيكاسىنىڭ ناتيجەلەرىنە، نارىقتاعى بەلسەندى باسىمدىق ساياساتىنا، ەكونوميكالىق قىزمەتكە جانە وندىرىستىك رەسۋرستاردىڭ بارلىق تۇرلەرىن ءتيىمدى پايدالانۋعا اسەر ەتەتىن ماڭىزدى قۇرال بولىپ تابىلادى. ەلىمىزدەگى ەكونوميكالىق رەفورمانى الەمدىك ەكونوميكامەن ينتەگراسيالاۋ ءۇشىن نارىقتىق مەحانيزمدى، نارىقتى زەرتتەۋ ادىستەرى مەن پرينسيپتەرىن، ەكونوميكالىق جاعدايدى، ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ نەگىزدەرىن جانە باسەكەلەستىك مۇمكىندىكتەرىن تەرەڭ ءبىلۋ قاجەت. مۇنداي اقپاراتتى نارىقتى باسقارۋ كونسەپسيالارىن زەرتتەيتىن ماركەتينگ عىلىمى بەرەدى.
ءبىزدىڭ زامانداعى ماركەتينگتىڭ ءمانى كليەنتتىڭ قاجەتتىلىكتەرىن بيزنەستىڭ پايداسىنا تۇرلەندىرەتىن ىسكەرلىك بەلسەندىلىكتە كورىنەدى. ماركەتينگ ەكونوميكالىق سالا رەتىندە قازاقستاندا سوڭعى ۋاقىتتان بەرى قولدانىلىپ كەلەدى جانە وعان دەيىن كاپيتاليزمگە ءتان تەوريالىق ۇعىم جانە پراكتيكالىق قىزمەت رەتىندە قاراستىرىلدى.
قازىرگى ۋاقىتتا ماركەتينگ جوسپارلاۋدىڭ، ءوندىرىستى ۇيىمداستىرۋدىڭ جانە كاسىپورىنداردى باسقارۋدىڭ بارلىق اسپەكتىلەرىن قامتۋى كەرەك. بۇل جاعداي ءبىزدىڭ زامانىمىزدا ماركەتينگتىڭ ءرولى مەن ماڭىزدىلىعى تۋرالى يدەيالارمەن سايكەس كەلەدى. كاسىپورىن قىزمەتىن باسقارۋ ءۇشىن زاماناۋي ماركەتينگتى ءبىرتۇتاس جانە جۇيەلى باعىتتا دامىتۋ قاجەت.
نارىقتىڭ نەگىزگى ماقساتى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ «قازاقستان-2030» ستراتەگيالىق باعدارلاماسىندا كورسەتىلگەن سۇرانىس پەن ۇسىنىستى تەڭەستىرۋ بولعاندىقتان، باسقارۋشىلىق شەشىمدەر قابىلداۋدىڭ نەگىزگى پرينسيپتەرى كاسىپكەرلەردى بيزنەستىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىنا جەتەلەيدى.
ماركەتينگ («market» اعىلشىن ءسوزى – «نارىق») – بۇل نارىق پەن ەكونوميكالىق كونيۋكتۋرانى، وندىرەتىن تاۋارلار مەن قىزمەت تۇرلەرىن تۇتىنۋشىلاردىڭ تالابىن ەسكەرە وتىرىپ، كاسىپورىننىڭ ءونىم ءوندىرۋ مەن وتكىزۋ جانە عىلىمي-تەحنيكالىق جۇمىسىن باسقارۋدىڭ نارىقتىق تۇجىرىمداماسىمەن تۇسىندىرىلەدى. ماركەتينگ بولىمدەرىنىڭ قىزمەتى كاسىپورىننىڭ نەگىزگى ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرۋعا جانە ونىڭ باسەكەلەستىك جاعدايىندا ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىنە اسەر ەتەدى. كاسىپكەرلىك قىزمەت ءتۇرى رەتىندە ماركەتينگتىڭ ورىندايتىن جۇمىس تۇرلەرىنىڭ تولىق ءتىزىمىن بەرۋ وتە قيىن. سونىمەن قاتار، كەلەسى سۇراقتارعا بيزنەستىڭ جاۋاپتارىن ىزدەۋ ماركەتينگتىڭ ءرولىن شەكتەمەيدى:
- قانداي ونىمدەردى نارىققا شىعارۋ كەرەك (جاڭا ءونىمدى ازىرلەۋ، ەسكى ءونىمدى جاڭارتۋ نەمەسە ءوندىرىستى توقتاتۋ جانە ت.ب.)؟
- ءونىمدى كىمگە ۇسىنۋ كەرەك (تۇتىنۋشىنى زەرتتەۋ)؟
- ونىمگە قاشان جانە قانداي شارتتاردى (باعاسى، قۇنى، ساپاسى، تەحنولوگياسى جانە ت.ب.) قويۋ كەرەك؟
- تاۋار ساتىپ الۋشىعا قانداي ارنا ارقىلى جەتۋى كەرەك (بەرۋ جۇيەسىن قۇرۋ، جارناما، ءوتىمدى جىلجىتۋ جانە ت.ب.)؟
ەگەر كومپانيا بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرسە، بۇل ماركەتينگ ءبولىمىنىڭ قىزمەتى وڭتايلى ەكەنىن دالەلدەيدى. جالپى بۇل سۇراقتار ماركەتينگ پرينسيپتەرىنىڭ نەگىزىن قۇرايدى. كاسىپورىندا ماركەتينگتىك قىزمەتتى ۇيىمداستىرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى وندىرىلگەن ءونىمدى وتكىزۋ ەمەس، ساتىلۋعا ءتيىستى ءونىمدى ءوندىرۋ بولىپ تابىلادى. كاسىپورىنداعى ماركەتينگتىك قىزمەتتىڭ نەگىزگى فۋنكسيالارىنا نارىقتى جان-جاقتى زەرتتەۋ (تالداۋ، بولجاۋ، كونيۋنكتۋرا)، كومپانيا ءونىمىن وتكىزۋ مۇمكىندىكتەرىن تالداۋ، ماركەتينگتىك ستراتەگيا مەن باعدارلامانى ازىرلەۋ، تاۋار ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋ، ماركەتينگتىك ماركەتينگتى قالىپتاستىرۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ كىرەدى. الەۋەتتى بيزنەس مۇمكىندىكتەرىن باعالاۋ كەشەندى ماركەتينگتىك زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋدىڭ ەكى قۇرامداس بولىگىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى.
كاسىپورىندا ماركەتينگتىك قىزمەتتى ۇيىمداستىرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى كاسىپورىننىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن، ونىڭ كۇشتى جانە ءالسىز جاقتارىن انىقتاۋ جانە كاسىپورىن جۇمىسىن جاقسارتۋ بولىپ تابىلادى. كەشەندى ماركەتينگتىك زەرتتەۋلەر كومپانيانىڭ باعدارلاماسى مەن ستراتەگياسى تۋرالى شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن اقىلعا قونىمدى نەگىز بولىپ سانالادى. كاسىپورىننىڭ ىشكى وپەراسيالارىن باسقارۋدىڭ ماركەتينگتىك كونسەپسياسىنىڭ نەگىزگى قاعيدالارى رەتىندە نارىقتى بولجاۋ، كاسىپورىننىڭ نارىقتاعى جۇمىسىن جوسپارلاۋ، ستراتەگيانى قۇراستىرۋ جانە نارىقتىق سۇرانىستى قالىپتاستىرۋ قاراستىرىلادى.
ماركەتينگتىك ءىس-شارالار وتكىزىلگەننەن كەيىن ناتيجەلەردى ماركەتينگ كونتروللەرى جينايدى جانە تالدايدى. بۇل ساراپشى اعىمداعى ناتيجەلەر مەن جوسپارلانعان ناتيجەلەردى سالىستىرادى جانە شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن ۇسىنىستار جاسايدى. ماركەتينگتىك باقىلاۋشى العان جالپى ناتيجەلەرگە سايكەس ماركەتينگتىك ءىس-شارالار قاراستىرىلىپ، جەتىلدىرۋ كەزەڭى باستالادى.
سوندىقتان، ماركەتينگتىڭ ءمانى وعان جۇكتەلگەن فۋنكسيالارمەن انىقتالادى دەپ ايتا الامىز. ءبىزدىڭ داۋىردە ماركەتينگتىڭ ءمانى جەتىلىپ، وزگەردى. قۇننىڭ وزگەرۋى ءونىمدى ءوندىرۋ جانە وتكىزۋ جاعدايلارىنىڭ وزگەرۋىمەن بايلانىستى. قازىرگى ۋاقىتتا ماركەتينگ قىزمەتىنىڭ ءمانى نارىقتىڭ، دەمەك تۇتىنۋشىلاردىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرىن جانە وعان جەتۋ ءۇشىن كاسىپورىننىڭ بارلىق قىزمەتىن (ءوندىرىس، وڭدەۋ، وتكىزۋ، جىلجىتۋ) ۇيىمداستىرۋ جۇيەسىن زەرتتەۋ بولىپ تابىلادى. سونىمەن بىرگە، كومپانيانىڭ ماركەتينگ نەگىزىندە ءوزىنىڭ پايدالى قىزمەتىن ۇيىمداستىرۋعا قاجەتتى العاشقى قادامدارى ۋاقىتشا قيىندىقتار ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون. وسىدان كەيىن نە ۇلكەن تابىس اكەلەتىن، نە فيرمانىڭ نارىقتاعى تۇراقتى جۇمىسىن قاناعاتتانارلىق پايدامەن قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەيتىن ماركەتينگتىك ماقسات بولۋى كەرەك. ماركەتينگتىڭ بۇل ءتۇرىنىڭ ماقساتى تەك كوبىرەك پايدا الۋ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك، تۇراقتىلىقتى، قاۋىپسىزدىكتى جانە ت.ب. كومپانيانىڭ قىزمەتىندە ماقسات بولۋى مۇمكىن.
اۆتور: كاميلا تاستانبەك
You Might Also Like
-
جۋرناليستيكا سالاسى ەڭ الدىمەن - بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ كومەگىمەن اقپارات جيناۋ، ونى وڭدەۋ جانە تاراتۋ قىزمەتىن اتقارادى. جۋرناليستيكا-الەمدەگى ەڭ كونە ماماندىقتاردىڭ ءبىرى. سەبەبى، ادامدار ...
-
ب ا ق سالاسىنىڭ اياسى كەڭەيىپ، اقپارات تولقىندارىنىڭ ارنالارى كەڭەيگەن سايىن جۋرناليستيكا سالاسىنىڭ ىقپالى دا ارتا تۇسەدى. جۋرناليستەر – قوعام ءبىلۋى كەرەك ءتۇرلى اقپاراتتى جينايتىن جانە ناسيحاتتا...
