كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى
«اقتاستى ورتا مەكتەپ مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن»
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ ءمۇعالىمى
بەكمۋراتوۆا دينا مالىك قىزى
«ۇيىم ەكونوميكاسى» ءپانى بويىنشا
№ ______ ساباق جوسپارى
وتكىزىلەتىن كۇنى: ____________ وقۋ توپتارى: ە - 22
ساباقتىڭ تاقىرىبى كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى – جابدىقتار مەن وندىرىستىك قۋاتتىلىقتاردى نەعۇرلىم تولىق پايدالانۋ كەزىندە جوسپارلى كەزەڭدە بەلگىلى ءبىر نومەنكلاتۋرادا، اسسورتيمەنتتە ءتيىستى ساپادا ءونىمدى شىعارۋدىڭ بارىنشاق مول مۇمكىندىگى انىقتالادى، مىنە بۇل وندىرىستىك قۋاتتىلىق يگەرۋ
تاربيەلىگى – ماماندىق تاڭداۋعا، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋدى قالىپتاستىرۋ، تۇلعانىڭ ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن، عىلىمي كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ، ءبىلىم الۋعا ىنتاسىن ارتتىرۋ تاجىريبەلىك ارەكەت ەتۋگە، دۇنيەگە ەستەتيكالىق كوزقاراسپەن قاراۋعا دايىنداۋ، عتپ – نىڭ باستى باعىتتارىمەن تانىستىرۋ؛
دامۋشىلىعى – ەسكە ساقتاۋ، سويلەۋ مانەرىن، ويلاۋ، قابىلداي الۋشىلىقتى، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى دامىتۋ، قورىتىندى جاساي الۋدى قالىپتاستىرۋ بويىنشا جۇمىس ىستەۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىس ەلەمەنتتەرىن قالىپتاستىرۋ، پروبلەمالاردى بايقاۋ جانە ونىڭ شەشىلۋ جولدارىن تابۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى – تەوريا
ساباقتىڭ ءتيپى – جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى – بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەسۋ، اقپارات بەرۋ، لەكسيا ەلەمەنتتەرى، سۇراق – جاۋاپ، پىسىقتاپ بەكىتۋ، قايتالاۋ، دامىتا ويىندارى وزىندىك جۇمىس، كورنەكىلىك.
ساباقتا پايدالاناتىن كورنەكىلىكتەر – تاراتۋ ماتەريالدارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، فليپچارت № 6 ەلەكتروندى وقۋلىق، بەينە ماتەريال، وقۋلىق.
ءپانارالىق بايلانىس: ەكونوميكالىق تالداۋ
ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسۋىن تەكسەرۋ. ءدارىسحانا تازالىعىنا، وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىنا نازار اۋدارۋ.
ءىى. وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن تولىقتىرا وتىرىپ قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ.
ءىىى. وقۋشىلاردى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبى، ماقساتىمەن تانىستىرۋ
ءىV جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعىن نە ءۇشىن انىقتاۋ قاجەت؟
باستاپقى وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى ەسەپتەۋ ادىستەمەسى.
ءوندىرىستىڭ قۋاتتىلىقتىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
وندىرىستىك قۋاتتى ءونىم شىعارۋ نەگىزدەلۋى قالاي جۇزەگە اسىرىلادى؟
«كاسىپورىن ەكونوميكاسى» كۋرسىن وقۋعا كىرىسكەندە، ءبىز كاسىپورىن شەگىندە پايدالى ونىمدەردى ەندىرۋ ءۇشىن شەكتەلگەن رەسۋرستاردىڭ پايدالانىلۋى وقىتۋ ءپانى بولىپ تابىلاتىندىعىن ايتقان بولاتىنبىز. مىنە سوندىقتان الدىڭعى قاتارلى تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى جابدىقتار مەن وندىرىستىك قۋاتتىلىقتاردى نەعۇرلىم تولىق پايدالانۋ كەزىندە جوسپارلى كەزەڭدە بەلگىلى ءبىر نومەنكلاتۋرادا، اسسورتيمەنتتە ءتيىستى ساپادا ءونىمدى شىعارۋدىڭ بارىنشا مول مۇمكىندىگى انىقتالادى، مىنە بۇل وندىرىستىك قۋاتتىلىق بولىپ سانالادى.
وندىرىستىك قۋاتتىلىق جانە وندىرىستىك باعدارلاما تۇسىنىگى ۇقساس ەمەس. ەگەر ءبىرىنشىسى كاسىپورىننىڭ بەلگىلى ءبىر جاعدايىندا ۋاقىت بىرلىگىنە ءونىمنىڭ بارىنشا شەكتى 5 (ماكسيمالدى) كولەمىن شىعارۋ مۇمكىندىگىن كورسەتسە، ەكىنشىسى ۋاقىتتىڭ وسى كەزەڭىندەگى قۋاتتىلىقتىڭ پايدالانىلۋ دارەجەسىن سيپاتتايدى.
وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى انىقتاۋ مىناداي ەرەجەلەردەن كەلىپ تۋىندايدى:
• وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى ەسەپتەۋ كاسىپورىن شىعاراتىن ءونىمنىڭ بارلىق نومەنكلاتۋراسى بويىنشا جۇزەگە اسىرىلادى. كوپ نومەنكلاتۋرالى ءوندىرىس جاعدايىندا وندىرىستىك قۋاتتىلىق ونىمدەردىڭ ۇقساس توپتارى بويىنشا بەكىتىلەتىن ۇلگى تۇرلەرى بويىنشا ەسەپتەلەدى. ۇقساس ونىمدەردى ءبىر تۇرگە كەلتىرۋ كريتەرييى بولىپ ەڭبەك سىيىمدىلىعى كوەففيسيەنتى تابىلادى.
• كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى الدىڭعى قاتارلى بولىمشەلەر (سەح، ۋچاسكەلەر) قۋاتتىلىعىمەن انىقتالادى. الدىڭعى قاتارلى بولىمشەلەر بولىپ جيىنتىق ەڭبەكتىڭ باسىم ۇلەسى شىعىندالاتىن جانە نەگىزگى قورلاردىڭ باستى بولىگى جيناقتالعان ونىمدەردى ءوندىرۋ بويىنشا نەگىزگى تەحنولوگيالىق ارەكەتتەر ورىندالاتىن بولىمشەلەر سانالادى.
• قۋاتتىلىقتى ەسەپتەۋ تومەننەن جوعارىعا قاراي كەزەكتىلىكپەن: تەحنولوگيالىق ۇقساس جابدىقتار توبىنان وندىرىستىك ۋچاسكەلەرگە، وندىرىستىك ۋچاسكەلەردەن سەحتارعا، سەحتاردان جالپى كاسىپورىنعا كاسىپورىننىڭ بارلىق وندىرىستىك بولىمشەلەرى بويىنشا جۇرگىزىلەدى.
• وندىرىستىك قۋاتتىلىق سەرپىنى وزگەرىسكە ۇشىراۋعا بەيىم. سوندىقتان وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى ەسەپتەۋ بەلگىلى ءبىر كۇنتىزبەلىك مەرزىمگە - جوسپارلى كەزەڭنىڭ باسىنا جانە سوڭىنا بايلانىستى بولادى.
وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى انىقتاۋ ءۇشىن ۋاقىت بىرلىگىنە جابدىق ونىمدىلىگىن، جابدىقتار سانى، جابدىق بىرلىگىنە جۇمىس ۋاقىتى قورىن، وسى جابدىقتا دايىندالعان ءونىم جيىنتىعىنىڭ ەڭبەك سىيىمدىلىعىن ءبىلۋىمىز كەرەك، ياعني جالپى تۇردە ۋچاسكەنىڭ، جابدىق توبىنىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى بىلاي انىقتالادى:
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ ءمۇعالىمى
بەكمۋراتوۆا دينا مالىك قىزى
«ۇيىم ەكونوميكاسى» ءپانى بويىنشا
№ ______ ساباق جوسپارى
وتكىزىلەتىن كۇنى: ____________ وقۋ توپتارى: ە - 22
ساباقتىڭ تاقىرىبى كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى – جابدىقتار مەن وندىرىستىك قۋاتتىلىقتاردى نەعۇرلىم تولىق پايدالانۋ كەزىندە جوسپارلى كەزەڭدە بەلگىلى ءبىر نومەنكلاتۋرادا، اسسورتيمەنتتە ءتيىستى ساپادا ءونىمدى شىعارۋدىڭ بارىنشاق مول مۇمكىندىگى انىقتالادى، مىنە بۇل وندىرىستىك قۋاتتىلىق يگەرۋ
تاربيەلىگى – ماماندىق تاڭداۋعا، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋدى قالىپتاستىرۋ، تۇلعانىڭ ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن، عىلىمي كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ، ءبىلىم الۋعا ىنتاسىن ارتتىرۋ تاجىريبەلىك ارەكەت ەتۋگە، دۇنيەگە ەستەتيكالىق كوزقاراسپەن قاراۋعا دايىنداۋ، عتپ – نىڭ باستى باعىتتارىمەن تانىستىرۋ؛
دامۋشىلىعى – ەسكە ساقتاۋ، سويلەۋ مانەرىن، ويلاۋ، قابىلداي الۋشىلىقتى، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى دامىتۋ، قورىتىندى جاساي الۋدى قالىپتاستىرۋ بويىنشا جۇمىس ىستەۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىس ەلەمەنتتەرىن قالىپتاستىرۋ، پروبلەمالاردى بايقاۋ جانە ونىڭ شەشىلۋ جولدارىن تابۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى – تەوريا
ساباقتىڭ ءتيپى – جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى – بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەسۋ، اقپارات بەرۋ، لەكسيا ەلەمەنتتەرى، سۇراق – جاۋاپ، پىسىقتاپ بەكىتۋ، قايتالاۋ، دامىتا ويىندارى وزىندىك جۇمىس، كورنەكىلىك.
ساباقتا پايدالاناتىن كورنەكىلىكتەر – تاراتۋ ماتەريالدارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، فليپچارت № 6 ەلەكتروندى وقۋلىق، بەينە ماتەريال، وقۋلىق.
ءپانارالىق بايلانىس: ەكونوميكالىق تالداۋ
ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسۋىن تەكسەرۋ. ءدارىسحانا تازالىعىنا، وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىنا نازار اۋدارۋ.
ءىى. وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن تولىقتىرا وتىرىپ قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ.
ءىىى. وقۋشىلاردى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبى، ماقساتىمەن تانىستىرۋ
ءىV جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعىن نە ءۇشىن انىقتاۋ قاجەت؟
باستاپقى وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى ەسەپتەۋ ادىستەمەسى.
ءوندىرىستىڭ قۋاتتىلىقتىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
وندىرىستىك قۋاتتى ءونىم شىعارۋ نەگىزدەلۋى قالاي جۇزەگە اسىرىلادى؟
«كاسىپورىن ەكونوميكاسى» كۋرسىن وقۋعا كىرىسكەندە، ءبىز كاسىپورىن شەگىندە پايدالى ونىمدەردى ەندىرۋ ءۇشىن شەكتەلگەن رەسۋرستاردىڭ پايدالانىلۋى وقىتۋ ءپانى بولىپ تابىلاتىندىعىن ايتقان بولاتىنبىز. مىنە سوندىقتان الدىڭعى قاتارلى تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى جابدىقتار مەن وندىرىستىك قۋاتتىلىقتاردى نەعۇرلىم تولىق پايدالانۋ كەزىندە جوسپارلى كەزەڭدە بەلگىلى ءبىر نومەنكلاتۋرادا، اسسورتيمەنتتە ءتيىستى ساپادا ءونىمدى شىعارۋدىڭ بارىنشا مول مۇمكىندىگى انىقتالادى، مىنە بۇل وندىرىستىك قۋاتتىلىق بولىپ سانالادى.
وندىرىستىك قۋاتتىلىق جانە وندىرىستىك باعدارلاما تۇسىنىگى ۇقساس ەمەس. ەگەر ءبىرىنشىسى كاسىپورىننىڭ بەلگىلى ءبىر جاعدايىندا ۋاقىت بىرلىگىنە ءونىمنىڭ بارىنشا شەكتى 5 (ماكسيمالدى) كولەمىن شىعارۋ مۇمكىندىگىن كورسەتسە، ەكىنشىسى ۋاقىتتىڭ وسى كەزەڭىندەگى قۋاتتىلىقتىڭ پايدالانىلۋ دارەجەسىن سيپاتتايدى.
وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى انىقتاۋ مىناداي ەرەجەلەردەن كەلىپ تۋىندايدى:
• وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى ەسەپتەۋ كاسىپورىن شىعاراتىن ءونىمنىڭ بارلىق نومەنكلاتۋراسى بويىنشا جۇزەگە اسىرىلادى. كوپ نومەنكلاتۋرالى ءوندىرىس جاعدايىندا وندىرىستىك قۋاتتىلىق ونىمدەردىڭ ۇقساس توپتارى بويىنشا بەكىتىلەتىن ۇلگى تۇرلەرى بويىنشا ەسەپتەلەدى. ۇقساس ونىمدەردى ءبىر تۇرگە كەلتىرۋ كريتەرييى بولىپ ەڭبەك سىيىمدىلىعى كوەففيسيەنتى تابىلادى.
• كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى الدىڭعى قاتارلى بولىمشەلەر (سەح، ۋچاسكەلەر) قۋاتتىلىعىمەن انىقتالادى. الدىڭعى قاتارلى بولىمشەلەر بولىپ جيىنتىق ەڭبەكتىڭ باسىم ۇلەسى شىعىندالاتىن جانە نەگىزگى قورلاردىڭ باستى بولىگى جيناقتالعان ونىمدەردى ءوندىرۋ بويىنشا نەگىزگى تەحنولوگيالىق ارەكەتتەر ورىندالاتىن بولىمشەلەر سانالادى.
• قۋاتتىلىقتى ەسەپتەۋ تومەننەن جوعارىعا قاراي كەزەكتىلىكپەن: تەحنولوگيالىق ۇقساس جابدىقتار توبىنان وندىرىستىك ۋچاسكەلەرگە، وندىرىستىك ۋچاسكەلەردەن سەحتارعا، سەحتاردان جالپى كاسىپورىنعا كاسىپورىننىڭ بارلىق وندىرىستىك بولىمشەلەرى بويىنشا جۇرگىزىلەدى.
• وندىرىستىك قۋاتتىلىق سەرپىنى وزگەرىسكە ۇشىراۋعا بەيىم. سوندىقتان وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى ەسەپتەۋ بەلگىلى ءبىر كۇنتىزبەلىك مەرزىمگە - جوسپارلى كەزەڭنىڭ باسىنا جانە سوڭىنا بايلانىستى بولادى.
وندىرىستىك قۋاتتىلىقتى انىقتاۋ ءۇشىن ۋاقىت بىرلىگىنە جابدىق ونىمدىلىگىن، جابدىقتار سانى، جابدىق بىرلىگىنە جۇمىس ۋاقىتى قورىن، وسى جابدىقتا دايىندالعان ءونىم جيىنتىعىنىڭ ەڭبەك سىيىمدىلىعىن ءبىلۋىمىز كەرەك، ياعني جالپى تۇردە ۋچاسكەنىڭ، جابدىق توبىنىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى بىلاي انىقتالادى:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
وقۋشىلاردىڭ ءبىرىنشى جارتى جىلدىقتا العان بىلىمدەرىنىڭ كورسەتكىشىن بايقاۋ. بالالاردى وقۋعا، بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ، كوپشىلىك ورتاسىندا ءوزىن - ءوزى تاربيەلى ۇستاۋ، ۇستازدى، قۇرداستارىن كورە...
