كىسى اقىسى
دۇكەننەن كەلگەن اسان اناسىنا ەسەپ بەرىپ، العان زاتتارى مەن ارتىلعان اقشانىڭ قايتارىمىن ستولعا قويدى. ءبىراق وڭ قولىنىڭ كىشكەنە ساۋساقتارى جۇمىلىپ، الاقانى الدەنەنى جاسىرىپ تۇر ەدى.
— اش قولىڭدى — دەدى اناسى سۇراۋلى جۇزبەن. قولىن ارتىنا جاسىرعان اسان، قيپاقتاپ اشا قويمادى. اناسىنىڭ قاستارى ءتۇيىلىپ، كوزى تەسىلە قاراپ تۇر. امالسىز الاقانىنداعى 85 تەڭگەنى كورسەتتى.
— مىناۋ نە؟ سەندە ارتىق اقشا بولمادى. قايدان الدىڭ؟
— جاڭا ساتۋشى اپاي.. بايقاماي... شاتاسىپ...
— ارتىق بەرىپ قويدى ما..؟!
— ءيا..
— نەگە بىردەن قايتارىپ بەرمەدىڭ؟
— باسىندا قۋانىپ كەتتىم... سوسىن.. ءسىز ۇرساتىن شىعار دەپ...
— البەتتە، ويلاماعان جەردەن ارتىق تيىن العانعا باسىندا قاتتى قۋانىپ كەتتىڭ. سوسىن ۇجدانىڭ مازالاي باستاعان عوي؟! بالام، كەل، وتىر.
جاس كەزىمدە ماعان دا اناشىم وسىنداي ارام اقشادان اۋلاق بولۋدى ءجيى ايتاتىن. بىردە بازار ماڭىنداعى ساتۋشىدان بانان الماق بولدىم. ادام قاپتاپ، شاتاسقان ساتۋشى، ماعان بايقاماي ءبىر باناندى ارتىعىمەن بەرىپ جىبەردى. ءدال سول ساتتە قاتتى قۋانىپ كەتتىم. ۇندەمەي بانانداردى الىپ، ۇزاي بەردىم. ءبىراق، ۇيگە تاياعان سايىن الگى بانان ماعان جەمىس ەمەس، جىلان سەكىلدى كورىنىپ، وكىنە باستادىم. قايتا اپارىپ بەرۋگە ەرىنىپ، ءارى ۇيالىپ، ەرتەسى كۇنى قايتسەم دە اقشاسىن اپارىپ بەرەمىن — دەپ شەشتىم. سول ءتۇنى ۇيىقتاماي شىقتىم دەسەم بولادى. ەگەر الدا-جالدا نە مەن، نە الگى ساتۋشى ءولىپ كەتسە، قابىردە وسى 50 تەڭگە تۇراتىن بانان ايداھارعا اينالىپ توسىپ تۇرارداي، قاتتى شوشىدىم..
بازار اشىلىپ، ساۋداگەرلەر شىعاتىن ۋاقىتقا دەيىن ازەر شىداپ، قولىما 50 تەڭگەمدى قىسا ۇستاپ، بازارعا قاراي قۇستاي ۇشتىم. كەشە ساتۋشىنىڭ تۇرىنە دۇرىستاپ قاراماعان ەكەنمىن. ال تاپسامشى. كوپ ىزدەپ، اركىمنەن سۇراپ، ەش تابا المادىم. سوسىن سول ساتۋشىعا ۇقساس ءبىر ايەلگە اقشامدى ۇستاتتىم دا:
— كەشە وسىندا ءبىر كەلىنشەكتەن ءبىر بانان ارتىق الىپ كەتىپپىن. كىم ەكەنىن تابا المادىم. تىم بولماسا ءسىز الىڭىزشى!- دەپ، جاۋابىن كۇتپەستەن جىلدام كەتىپ قالدىم.
بالام، قازاق ەشقاشان ۇيىنە قۇلىپ سالماعان، كىسى زاتىنا تيمەگەن. كەرىسىنشە قولى اشىق جومارت، كومەككە ءازىر، ارامنان ساقتانعىش، اماناتقا ادال حالىق بولعان. بۇرىن وزگە ۇلتتار بىرەۋگە سالەمدەمە بەرگىسى كەلسە، قازاقتاردى ىزدەيدى ەكەن. «قازاق — اماناتقا قيانات جاسامايتىن حالىق» — دەپ، ءبىزدىڭ ۇلتتىڭ ادالدىعى تۇركى تىلدەس ۇلتتار اراسىندا اڭىز بولعان ەكەن..
ال، ءقازىر شە؟! اماناتقا ادالمىز با؟ قولىمىز بەن ارىمىز تازا ما؟ نە دەيسىڭ؟
— اناشىم، كەشىرىڭىزشى..! مەن بارلىعىن ءتۇسىندىم - دەگەن اسان، دۇكەنگە قاراي جۇگىرە شىقتى. «ەندى مىنا تيىنداردى الگى اپايعا قالاي قايتارامىن؟» — دەپ، ۋايىمنان تەرلەپ تە كەتتى. دۇكەن سىرتىندا تاعى ءبىراز ايالداعان اسان، ءبىر كىسىمەن قاباتتاسا كىرىپ، بىرنەشە تيىندى ساتۋشىنىڭ الدىنا تاستاي سالا، اتىپ شىقتى.
— ءاي، بالا! مىناۋ نە اقشا؟ نە كەرەك؟- دەپ ايقايلاعان ساتۋشى، يىعىن قيقاڭ ەتكىزىپ، سىڭعىرلاعان تيىنداردى سۋىرماعا سالا باستادى.
گۇلمەكەن قاسەنباي
26.06.2022
You Might Also Like
-
ساكەن سەيفۋلليننىڭ «تار جول، تايعاق كەشۋ» رومان-ەسسەسىنىڭ العاشقى يدەياسى «عابدولدا ءتىرى ەكەن» دەگەن 1920 جىلى جازىلعان ماقالاسىنان باستاۋ الىپ، 1922 جىلعى «وكتيابر ءتوڭ...
