InfoHub Logo

قالادان كەش تۇسە شىققان "جيگۋلي" ءبىرقالىپتى جۇرىسپەن باياۋ ءجۇرىپ كەلە جاتتى. كولىكتە ءۇش ادام بار ەدى: الدىڭعى ورىندىقتا وتىرعان كوكەسى، رۋلدە وتىرعان اپاسىنىڭ ناعاشى جاعىنان تۋىستاس ءىنىسى بولىپ كەلەتىن بيداعۇل اعاسى جانە ءبىرىنشى سىنىپقا ەندى بارعالى جۇرگەن - بۇل. ءبىر كەزدە كوكەسى العا قاراي ۇمسىنىپ قالدى دا:

- بيداعۇل، مىناۋ كىمنىڭ كولىگى؟ - دەدى الدىدا كەتىپ بارا جاتقان كولىكتى كورسەتىپ.

- "موسكۆيچ" قوي، - دەدى بيداعۇل. - سونان سوڭ كولىكتىڭ يەسىن ايتتى. بۇل كىسى دە ەلگە سىيلى، ازامات بولىپ جۇرگەن قىزمەتكەر جانداردىڭ ءبىرى ەدى.

- ءاي، بيداعۇل! - دەدى ەندى كوكەسى بيداعۇلعا قاراپ. - وسى "جيگۋلي" جۇيرىك پە، الدە "موسكۆيچ" جۇيرىك پە؟

بيداعۇل ءوزىنىڭ داعدىلى كۇلكىسىنە سالىپ حى-حى-حى-لاپ كۇلىپ الدى. سونان سوڭ:

- "جيگۋليگە" نە جەتسىن، قولەكە. "جيگۋلي" جۇيرىك قوي، - دەدى.

- وندا... - دەدى كوكەسى الدەنەنى جۇمباقتاعانداي ەتىپ.

بيداعۇل اعاسى تۇسىنە قويدى:

- قۋايىن با، قولەكە؟

- ەندى! - دەدى كوكەسى ءوزى جۇگىرگەلى جاتقانداي العا ءبىر ۇمسىنىپ قويىپ.

سول-اق ەكەن، قالادان شىققالى ءبىرقالىپتى جۇرىسپەن كەلە جاتىرعان "جيگۋلي" بەينە ءبىر ۇيقىسىنان ويانعانداي شاپشاڭدىعىن ارتتىرىپ الا جونەلدى. وسىنى "موسكۆيچتىڭ" يەسى دە بايقاعان بولۋ كەرەك، ول دا جىلدامدىعىن ۇدەتە ءتۇستى. كوكەسى مۇنى كورىپ ماز-مەيرام بولدى دا قالدى:

- ءوي، مىناۋ تازى كورگەن قويانداي زىمىرادى عوي!

"جيگۋلي" كوپ ۇزاماي "موسكۆيچتى" قۋىپ جەتىپ، جانىنان زۋ ەتىپ وتە شىققاندا، كولىگىنىڭ وزعانىنا كوكەسىنىڭ كوڭىلى ءبىر كوتەرىلدى دە قالدى. ءبىراق كوكەسى ەرتە قۋانعان ەكەن. "موسكۆيچتىڭ" يەسى دە وسى كەزدە "ءا، قولەكە، مەنىمەن جارىسقىڭ كەلەدى ەكەن عوي، مەن دە ەل الدىندا ازامات بولىپ جۇرگەن جىگىتتەردىڭ ءبىرى ەمەسپىن بە، سەنى الدىما شىعارا قويار دەيسىڭ بە؟" دەگەن بولۋ كەرەك، ەندى "موسكۆيچ" "جيگۋليدىڭ" جانىنان زۋ ەتە ءتۇستى. وسى كەزدە بيداعۇل اعاسى كولىكتى اسفالتقا كەلىپ وڭ جاقتان قوسىلاتىن قارا جولعا قاراي بۇرىپ جىبەرگەنى.

- اۋ، قايدا كەتتىڭ، بيداعۇل؟!

بيداعۇل اعاسى، ءسىرا، ەكى وتتىڭ ورتاسىندا قالىپ قويمادى ما ەكەن دەپ ويلايدى. ويتكەنى "موسكۆيچتىڭ" رۋلىندە وتىرعان كىسى دە بەت كورسە، ءجۇز ۇيالارلىقتاي ەلگە سىيلى، ابىرويلى ازاماتتاردىڭ ءبىرى ەدى. ەگەر "جيگۋليدى" "موسكۆيچتەن" وزدىرىپ جىبەرسە، سول كىسىنىڭ كوڭىلىنە كەلىپ قالار ەدى دە، ال ەگەر "جيگۋليدى" "موسكۆيچتەن" وزدىرماي قويسا، باعانا اۋىلدان شىعاردا كولىكتىڭ ءار جەرىن سيپاقتاتىپ تەكسەرىپ تۇرىپ: "كولىك بابىندا تۇر ەكەن، قولەكە. مىناۋ - سۋ جاڭا "جيگۋلي" ءجۇرىس تىلەپ تۇرعان كولىك قوي" دەپ كوكەسىنىڭ كولىگىن ءبىر كوتەرىپ تاستاعانى بار، وندا مىنا وتىرعان كوكەسىنىڭ كوڭىلىنە كەلەر ەدى.

"جيگۋلي" ەندى كەيىن قاراي شەگىندى. سونان سوڭ ماڭدايىن قايتادان اسفالت جولعا قاراي باعىتتاپ، اسفالت جولدىڭ ۇستىنە شىقتى دا، ءجۇرىسىن تۇزەدى.

- كوپىر، قولەكە، - دەدى بيداعۇل ماناعىداي ەمەس، كۇمىلجىڭكى داۋىسپەن. - كوپىر. ابايلاپ ءوتۋىم كەرەك. كۇرىشكە سۋ الىپ جاتقان كەز عوي، قولەكە. كوپىر ءتۇسىپ كەتكەن. "جيگۋلي" "موسكۆيچتەي" ەمەس، باۋىرىن ۇرىپ الۋىم مۇمكىن.

الدا سىرداريا وزەنىنە سالىنعان قالقىمالى كوپىر - "قارلاڭ" وتكەلى جاتىر ەدى. "جيگۋلي" ەندى ماڭداي شامدارىن جارقىراتىپ جاققان كۇيى داريانىڭ تابانىندا جاتقان كوپىرگە قاراي قۇلديلاپ ءتۇسىپ كەلە جاتتى. سالدەن كەيىن كوپىر ۇستىنە ءتورت دوڭعالاعىن تىرەدى دە، كوپىر ۇستىمەن دىك-دىك ەتىپ ءجۇرىپ كەلە جاتىپ، كوپىر اياقتالا بەرە، قارسى جاعالاۋعا تىرمىسا ۇمتىلدى. بەينە ءبىر كەيىن قاراي سىرعىپ كەتەتىن سەكىلدى. الدىڭعى دوڭعالاقتارى اسفالت جولعا ىلىنە بەرىسىمەن، "جيگۋلي" اسفالت جولدىڭ ۇستىنە لىپ ەتىپ شىعا كەلدى. الدان جارقىراي "بىرلىك" اۋىلىنىڭ شامدارى كورىندى. كوكەسى بۇرىن وسى جەردەن وتكەندە، "بىرلىكتىڭ" وتكەنىنە توقتالىپ، ول اۋىلعا ءبىر ماقتاۋ ايتىپ تاستار ەدى. كولىگى قالىپ كەلە جاتقاسىن با، بۇل جولى تىرس ەتىپ ۇندەگەن جوق. "بىرلىكتىڭ" شامدارى دا "قولەكە، بۇگىن ءبىز جايلى ايتپادىڭىز عوي، مەيلى، ەندى جولىڭىز بولسىن" دەگەندەي، جىمىڭ-جىمىڭ ەتىپ كەيىن قالا بەردى. كوپ ۇزاماي "موسكۆيچتىڭ" ارتقى شامدارى تاعى دا جىلت ەتە قالدى. بيداعۇلدىڭ وسى جولى قامدانعانىن كورسەڭىز. ءاي، وسى تەحنيكانىڭ ءتىلىن بىلەتىن اۆتومەحانيك بيداعۇل دەگەن اتىم بار، قولەكەڭنىڭ كولىگىن نەگە ءبىر وزدىرىپ تاستامايمىن دەگەن بولۋ كەرەك، ءوزى مول دەنەلى كىسىنىڭ اياعىنىڭ استىنداعى تەمىرلەردى كەزەك-كەزەك باسىپ، وڭ قولى ورتاداعى سورايىپ تۇرعان تەمىرگە بارعىشتاپ قۇنجىڭداي تۇسكەنى قىزىق ەدى. سول-اق ەكەن، "جيگۋليدىڭ" باۋىرى جازىلىپ سالا بەردى. كوپ ۇزاماي "موسكۆيچتىڭ" ادىمىن اشتىرماعان كۇيى جانىنان زۋ ەتىپ وتە شىقتى دا، "ەنگەلس اتىنداعى سوۆحوز" دەگەن جازۋى بار تاقتايشاعا ماڭداي شامدارىن جارق ەتكىزىپ ءبىر تۇسىرگەندە بارىپ، جىلدامدىعىن ءبىر-اق باسەڭدەتكەن ەدى. ەندى "جيگۋلي" اۋىل ورتالىعىنا قاراي باستاي بەرەتىن ۇزىن كوشەگە ءتۇسىپ الىپ، اقىرىن ءجۇرىپ كەلە جاتتى. بۇل ارتىنا بۇرىلىپ قاراعان ەدى، "موسكۆيچتىڭ" جارىعى ەداۋىر جەردە قالىپ قويعان ەكەن.

***

كوكەسىنەن كەيىن دە تالاي جىگىت كولىكتىڭ نەبىر سۇلەيىن تاقىمىنا باستى، كوكەسىنەن كەيىن دە تالاي جىگىت باسپانانىڭ نەبىر ءزاۋلىمىن تۇرعىزدى. ءبىراق "كولىكتى دە ءبىرىنشى بولىپ مىنگەن، تامدى دا ءبىرىنشى بولىپ سالعان قولعانات ەدى عوي" دەگەن ءسوز ونىڭ كىندىگىنەن تاراعان ءوز بالالارىنىڭ اۋزىندا ەمەس، ەلدىڭ ءوز اۋزىندا ايتىلىپ قالىپ قويدى.

---