InfoHub Logo

ءارقايسىمىز ءبىر رەت بولسا دا كومپيۋتەرلىك ۆيرۋستارمەن بەتپە-بەت كەزىككەنىمىز انىق. بۇگىندە ولاردىڭ سان-الۋان تۇرلەرى تارالۋدا. ءبىز بۇگىن ءسىز بىلمەگەن كومپيۋتەرلىك ۆيرۋستار تۋرالى بىرنەشە قىزىقتى فاكت ۇسىنباقپىز.

1. الەمدەگى ەڭ العاشقى ۆيرۋستى 1983 جىلى 10 قاراشادا فرەد كوەن كومپيۋتەرلىك قاۋىپسىزدىك تۋرالى سەميناردا تانىستىرعان بولاتىن. ال قازىرگى تاڭدا، ەلەكتروندى قۇرىلعىلاردى كۇندەلىكتى زاقىمدايتىن بىرنەشە مىڭنان اسا ۆيرۋس تۇرلەرى بەلگىلى.

2. ستاتيستيكا بويىنشا، جىل سايىن ءاربىر ءۇشىنشى كومپيۋتەر، ەڭ كەم دەگەندە، جىلىنا ءبىر رەت ۆيرۋستىق شابۋىلعا تاپ بولادى.

3. مامانداردىڭ زەرتتەۋىنە سايكەس، انتيۆيرۋستاردىڭ 1-2 كۇندە-اق ەسكىرەتىنى انىقتالعان. وسىعان وراي، ۆيرۋستارعا قارسى قورعاۋعا قاراماستان، 15% ۆيرۋس كومپيۋتەرگە ەركىن كىرە الادى. سەبەبى، حاكەرلەر تەحنيكالىق جابدىقتى زاقىمداۋدىڭ كۇردەلى جولدارىن كۇندەلىكتى ويلاپ تابۋ ۇستىندە.

4. جىل سايىن كومپيۋتەرلىك ۆيرۋستار الەمدىك ەكونوميكاعا $1،5 تريلليون كولەمىندە قارجىلىق شىعىن اكەلەدى.

5. تاريحتاعى ەڭ جويقىن ۆيرۋس «I Love You (مەن سەنى سۇيەمىن)» اتتى رومانتيكالىق اتاۋعا يە، سونىمەن قاتار، ول «LoveLetter» اتىمەن دە بەلگىلى. اتالعان جازۋمەن تارالعان حات-حابار فيليپپيننەن 2000 جىلدىڭ 4-مامىرىنان 5-مامىرىنا قاراعان ءتۇنى بۇكىل الەمدەگى پايدالانۋشىلارعا جىبەرىلە باستاعان. ەشقانداي كۇدىكسىز حات-حاباردى اشقان قولدانۋشىلار، ونىڭ استىندا زۇلىم ۆيرۋستىڭ جاسىرىنىپ جاتقانىنا بەيحابار ەدى...

قولدانۋشى حاتتى اشقان كەزدە، ۆيرۋس سول ساتتە-اق حاتتىڭ كوشىرمەسىن جاساپ، ونى قولدانۋشىنىڭ بارلىق كونتاكتىلەرىنە جىبەرگەن. وسىلايشا، «I Love You» ۆيرۋسى 3 ميلليوننان اسا كومپيۋتەردى زاقىمداۋ ارقىلى، الەمدىك ەكونوميكاعا 10-15 ميلليارد دوللار قارجىلىق شىعىن كەلتىردى. كەزىندە دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ەڭ شىعىندى ۆيرۋس بولعان «LoveLetter» الەمدەگى ەڭ جويقىن، زۇلىم ۆيرۋس رەتىندە گيننەس رەكوردتار كىتابىنا ەندى.

6. ال ەڭ ءقاۋىپسىز ۆيرۋس - «Blaster» دەپ اتالادى، سونىمەن بىرگە، ول «Lovsan»، «Lovesan» نەمەسە «MSBlast» اتىمەن دە تانىمال. بۇل ۆيرۋستىڭ ەپيدەمياسى 2003 جىلدىڭ تامىز ايىندا بايقالعان. ۆيرۋس تاريحى Xfocus ۇجىمىنىڭ Windows وپەراسيالىق جۇيەسىندە بۋفەردىڭ تولىپ كەتۋىنە بايلانىستى وسالدىقتى تاپقاننان كەيىن باستالدى. وسى وسالدىققا بايلانىستى ۆيرۋستىق باعدارلامالار پايدا بولدى، ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ تانىمالى - «Blaster» ۆيرۋسى. ۆيرۋس كومپيۋتەرگە ەنگەننەن كەيىن كەزدەيسوق IP-ادرەستەردى تۇرلەندىرە باستاعان. وسىدان سوڭ جۇيەدە ءوزىنىڭ زاقىمدايتىن قۇرباندارىن ىزدەپ تاۋىپ، ونى ەلەكترونيكالىق قۇرىلعىعا جۇقتىرعان جانە بۇل سيكل بىرنەشە رەت قايتالانىپتى.

وسىنداي قۇرىلعىارالىق تارالىمعا بايلانىستى 300 مىڭعا جۋىق كومپيۋتەر زاقىمدانعان. پايدالانۋشىلارعا اتالعان ۆيرۋستىڭ كەسىرىنەن كومپيۋتەرلەرىن ءوشىرىپ-قايتا قوسقاننان باسقا، اسا ابىگەرلىك جوق. «Blaster»ء-دىڭ ماقساتى - Microsoft سەرۆەرىنە شابۋىل جاساۋ بولعان. الايدا، كومپانيا سەرۆەرلەردى ۋاقىتشا جابۋ ارقىلى ۆيرۋستاردىڭ زارارىن مينيمالدى ەتتى. نەگىزىنەن، ۆيرۋس يدەياسىنىڭ ءمانى – ۆيرۋس كودىنداعى بيللي گەيتستىڭ اتىنا جازىلعان جاسىرىن حابارلامادا ەدى: «Billy Gates why do you make this possible؟ Stop making money and fix your software!!» («بيللي گەيتس، ءسىز مۇنى نە ءۇشىن ىستەۋدەسىز؟ اقشا جاساۋدى دوعارىڭىز، باعدارلامالىق جاساقتاماڭىزدى تۇزەتىڭىز!»).

بۇل ۆيرۋستى جاساعان - دجەففي لي پارسون. ول – ءبىر جارىم جىلعا تۇرمەگە قامالىپ، 225 ساعات قوعامدىق جۇمىسپەن اينالىسۋ جۇكتەلگەن امەريكالىق وقۋشى بولاتىن.

7. الەمدەگى ەڭ جىلدام ۆيرۋس — Slammer، اۋدارعاندا «تۇرمە» ماعىناسىنا سايادى. ساناۋلى مينۋتتاردا عانا ول 75 مىڭنان اسا كومپيۋتەردى زاقىمداي العان.

8. بەلگىلى باعدارلاماشى پيتەر نورتون 1988 جىلى قىزىقتى حابارلاما جاريالادى. ول ەشقانداي ۆيرۋستار جوق دەپ سانايتىنىن مالىمدەپ، كومپيۋتەرلىك زياندى باعدارلامالاردى نيۋ-يوركتەگى كارىزدەردە تۇراتىن قولتىراۋىندار تۋرالى ميفتەرمەن سالىستىردى. الايدا، پيتەردىڭ بۇل حابارلاماسى وعان «Norton AntiVirus» اتتى جەكە انتيۆيرۋستىق جوباسىن باستاۋىنا كەدەرگى كەلتىرمەدى.

9. جەلىدەگى ەڭ العاشقى اۋقىمدى ۆيرۋستىق شابۋىل 1988 جىلى بولدى. ول «مورريس قۇرتى» دەگەن اتاۋعا يە. ۆيرۋس اقش-تاعى (NASA زەرتتەۋ ورتالىعىن قوسقاندا) 6 مىڭنان استام كومپيۋتەرلىك جۇيە مەن ونىڭ جۇمىستارىن زاقىمداعان. وسىلايشا، «مورريس قۇرتى» $96 ميلليون مولشەرىندە قارجىلىق شىعىن كەلتىردى.

10. كومپيۋتەرلىك ۆيرۋستار قۇرىلعىلاردى زاقىمداپ، جويۋدان باسقا ەكونوميكانىڭ جاڭا ءبىر سالاسىنا «ءومىر سىيلادى». ياعني، جىل سايىن انتيۆيرۋستىق كومپانيالار ۆيرۋسقا قارسى باعدارلامالىق جاساقتامالاردى شىعارىپ، 2 ميلليارد دوللارعا دەيىن تابىس تابۋدا.

---