InfoHub Logo

باعىتى: قولدانبالى ماتەماتيكا جانە ينفورماتيكا
سەكسياسى: ماتەماتيكا
تاقىرىبى: كوورديناتالىق جازىقتىقتا ۇلتىمىزدىڭ قۇندى دۇنيەلەرىن كەسكىندەۋ
عىلىمي جوبانىڭ مازمۇنى
اننوتاسيا........................... 1 بەت
پىكىر.................................... 2 بەت
مازمۇنى.............................. 3 بەت
زەرتتەۋ ءبولىمى
كوورديناتالىق جازىقتىق....... 4 بەت
رەنە دەكارت.......................
كوورديناتالار بويىندا نۇكتە سالۋ
كيىز تۋىرلىقتى قازاقپىز.........
ويۋ - ورنەك..............................
قورىتىندى............................
پايدالانعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى.....

جوسپار
ءى. كىرىسپە
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. كوورديناتالىق جازىقتىق
2. رەنە دەكارت
3. كوورديناتالار بويىندا نۇكتە سالۋ
4. كيىز تۋىرلىقتى قازاقپىز
5. ويۋ - ورنەك
ءىىى. قورىتىندى

كىرىسپە
بىزگە بارلىق پاندەر ۇنايدى، ءبىراق ماتەماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىمىز كوبىرەك بولدى. ماتەماتيكا ءپانى تۋرالى كوپ بىلگىمىز كەلەدى. ماعان ماتەماتيكا جانە ماتەماتيكامەن بايلانىسىنىڭ ءبارى ۇنايدى. ءبىز نە ىستەسەك تە، بارلىعى ماتەماتيكا مەن ساباقتاسادى. ماتەماتيكا گرەك تىلىنەن قازاقشاعا اۋدارساق، «ءبىلىم»، «عىلىم» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ماتەماتيكا بىزگە عالامنىڭ كوپتەگەن قۇپيالارىن اشۋعا كومەكتەسەدى. ءبىز ماتەماتيكا دەگەندە تەك ساندار عانا ەمەس مۇندا باسقا دا كەرەمەت نارسەلەر از ەمەس. بۇرىنعى كەزدەن - اق ماتەماتيكانىڭ كومەگىمەن كوپتەگەن نەبىر كەرەمەتتەر جاساعان: دۇرىس جولدى تاپقان جانە كۇندى، اي مەن جۇلدىزداردى باقىلاۋ ارقىلى جىل مەزگىلدەردىڭ اۋىساتىن ۋاقىتىن بولجاعان. سونىمەن قاتار گاليلەيدىڭ «الەم ماتەماتيكا تىلىمەن بەينەلەنگەن» دەگەن سوزدەرىنەن ماتەماتيكانىڭ قۇدىرەتتىلىگىن كورۋگە بولادى. ماتەماتيكانىڭ ءار ءتۇرلى قىر - سىرلارىمەن تانىسا وتىرىپ، مەن كوورديناتالىق جازىقتىق تاقىرىبىنا توقتالىپ وتىرمىن. كوورديناتالار بويىندا نۇكتە سالۋ ارقىلى سۋرەت شىعارۋ قىزىعۋشىلىعىمدى تۋدىردى. مەنىڭ بۇل تاقىرىپتى الىپ وتىرعان بىردەن - ءبىر سەبەبىم كوورديناتالار بويىندا ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىق ناقىشتاعى قازاق حالقىنىڭ باسپاناسى كيىز ءۇيدى جانە ويۋ ورنەكتەرىن كەسكىندەۋ. سونىمەن قاتار ولاردى باسقا دا كوپتەگەن ەلدەرگە تانىتىپ، قازاق ەلىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ. ەلىمە ءوز ۇلەسىمدى قوسۋ. ەكىنشىدەن ءبىز تەك ماتەماتيكا پانىندە ەسەپ شىعارىپ عانا قويماي حالقىمىزدىڭ سالت - ءداستۇرىن ادەپ عۇرپىن ۇيرەتۋ. سونىمەن قاتار ماتەماتيكا ساباعىندا ۇلتتىق سالت - داستۇرگە، ناقىشقا كەلتىرىلگەن پەداگوگيكا – پسيحولوگيالىق تۇرعىدا جازىلعان ەسەپتەردى قولدانۋىمىزعا بولادى.

زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ ماقساتى: ءوز ەلىمنىڭ مارتەبەسىن كوتەرىپ، قازاق حالقىنىڭ تاڭقالارلىق دۇنيەلەرىن الەمگە پاش ەتۋ!
زەرتتەۋ جۇمىسىمنىڭ عىلىمي جاڭالىعى: كوورديناتالىق جازىقتىق بويىندا ۇلتتىق ناقىشتاعى كيىز ءۇي مەن ويۋ ورنەكتەردى بەينەلەۋ. كوورديناتالىق جازىقتىق بويىندا سۋرەت شىعارۋ.
زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ قۇرامى: زەرتتەۋ جۇمىسى «كوورديناتالىق جازىقتىقتا ۇلتىمىزدىڭ قۇندى دۇنيەلەرىن كەسكىندەۋ» تاقىرىبىنا جازىلعان. بۇل زەرتتەۋ جۇمىسى كىرىسپەدەن، ەكى تاراۋدان، قورىتىندىدان جانە پايدالانىلعان ادەبيەتتەردەن تۇرادى.

كوورديناتالىق جازىقتىق ساناق باسى و نۇكتەسىندە قيىلىساتىن ءوزارا پەرپەنديكۋليار ەكى كوورديناتالىق ءتۇزۋ تىك بۇرىشتى كوورديناتالار جۇيەسىن قۇرايدى. سوندا كوورديناتالار جۇيەسى – ساناق باسى ورتاق، ءوزارا پەرپەنديكۋليار ەكى كوورديناتالىق ءتۇزۋ. سوندىقتان مۇنى تىك بۇرىشتى كوورديناتالار دەپ اتايدى. تىك بۇرىشتى كوورديناتالار جۇيەسى ورنالاسقان جازىقتىق دەپ اتالادى. «كوورديناتالار» ءسوزى لاتىننىڭ coordinatus - قازاقشا «رەتتەلگەن» دەگەن سوزىنەن الىنعان.

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى،
سايرام اۋدانى، № 20 ساكەن سەيفۋللين اتىنداعى مەكتەپ – گيمنازياسى
عىلىمي جوبانىڭ ىزدەنۋشىلەرى: 6 سىنىپ وقۋشىلارى ديحانبايەۆ بەكزات، تاستەمىر شاحماردان
عىلىمي جەتەكشىسى: ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ابديجاميلوۆا ديلنوزا مەحمانكۋل قىزى

كوورديناتالىق جازىقتىقتا ۇلتىمىزدىڭ قۇندى دۇنيەلەرىن كەسكىندەۋ. جۇكتەۋ