InfoHub Logo

«كوپ» جانە «ءبىر». 1 سانى جانە سيفرى. سانتيمەتر.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «كوپ» جانە «ءبىر». 1 سانى جانە سيفرى. سانتيمەتر.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بىلىمدىلىك: 1 سانىنىڭ ءمان-ماعىناسىن اشۋ (كوپ زاتتىڭ ىشىنەن ءبىر زاتتى ءبولىپ الۋ)؛
2. دامىتۋشىلىق: سان جانە سيفر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛ 1 سيفرىن جازىپ ۇيرەنۋ؛ «سانتيمەتر» تۋرالى العاشقى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ ءوز ويىن تولىق، دۇرىس جەتكىزە بىلۋگە، ىزدەنۋشىلىككە، تاپقىرلىققا تاربيەلەۋ. دوستىق قارىم - قاتىناس پەن ۇيىمشىلدىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ارالاس
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەتتىك وقۋ، دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: ساندار،

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
پسيحولوگيالىق دايىندىق
- ارمىسىز، قايىرلى كۇن!
- ارمىسىز، قايىرىمدى اسپان - اتا
- ارمىسىز، مەيىرىمدى جەر - انا!
- كۇلىپ، ويناپ، قۋانايىق، شاتتانايىق ءبارىمىز.

ءىىى. تىرەك بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ.
- بالالار، بۇگىن بىزگە جۇمباقباي اتا قوناققا كەلىپ وتىر، سەندەرگە بىرنەشە جۇمباق اكەلىپتى. وسى جۇمباقتاردى شەشە وتىرىپ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ ماقساتىنا جەتەيىك.
1. اقىل - ويدىڭ شىراعى،
ءزاۋلىم كوكتەي شىنارى.
بيىگىنە شىقساڭ دا،
قانبايدى ادام قۇمارى. (ءبىلىم)
2. بىلىمنەن مول
سىي، اسى.
بالدىرعانداردىڭ ۇياسى (مەكتەپ)
- ال سەندەر نەشىنشى سىنىپتا وقيسىندار؟ ( 1)
- جۇمباقباي اتامەن بىرگە بىزگە «1» سيفرا كەلدى. بۇل سيفرا نە نارسەگە ۇقسايدى؟

ءىV. جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ.
جاڭا ماتەريالدى ەنگىزۋ پراكتيكالىق جۇمىستان باستالادى. ءمۇعالىم ۇلداردىڭ ورنىنان تۇرۋىن سۇرايدى:
- بارلىعى نەشە ۇل؟
- ال... ەسىمدى ۇل نەشەۋ؟
- سورەدە نەشە ماشينا؟
- جۇك ماشيناسى نەشەۋ؟
- ۇستەلىڭنىڭ ۇستىندە كوپ شارشى جاتىر، بىرەۋىن قانا كورسەت. گەومەتريالىق فيگۋرالار، زاتتىق سۋرەتتەرمەن وسىعان ۇقساس جۇمىستار جۇرگىزىلەدى.

V. وقۋلىقپەن جۇمىس.
№1 تاپسىرما كوپ زاتتىڭ ىشىنەن ءبىر زاتتى ءبولىپ الۋ ارقىلى 1 سانىمەن تانىسۋعا ارنالعان. بالالار سۋرەتتەن ءبىر جانە كوپ زاتتاردى كورسەتەدى.
№2 تاپسىرمانى ورىنداۋ كەزىندە وقۋشىلار كوپ جانە ءبىر زاتتاردى اتايدى (اسپاندا بۇلت كوپ، كۇن بىرەۋ، كوپ گۇل جانە ءبىر شىرشا). بىلىمدەرىن باقىلاۋ ءۇشىن «ءبىر جانە كوپ زاتتاردى تاپ» ويىنىن جۇرگىزۋگە بولادى. ويىن بارىسىندا بالالار ءبىر جانە كوپ زاتتى اجىراتا الۋعا، ءبىر زاتتى كوپ زاتتىڭ بولىگى رەتىندە تانۋعا جاتتىعادى.
سودان كەيىن ءمۇعالىم ءبىر سانىنىڭ قالاي بەلگىلەنەتىنىنە نازارلارىن اۋدارادى. ءمۇعالىم «سان» جانە «سيفر» تۋرالى تۇسىنىك بەرەدى، 1 سيفرىنىڭ باسپاشا، جازباشا تۇرىمەن تانىستىرادى.

Vءى. سەرگىتۋ ءساتى
ۇزىن قۇلاق سۇر قويان،
ەستىپ قالدى سىبدىردى.
ويلى - قىرلى جەرلەرمەن
ىتقىپ - ىتقىپ جۇگىردى.
قاراپ ەدى ارتىنا،
قيىعىن ساپ كوزىنىڭ.
كەلە جاتقان تومپاڭداپ،
كوجەگى ەكەن ءوزىنىڭ.

Vءىى. داپتەرمەن جۇمىس 26 بەت
وسى ساباقتا بالالار سيفردى جازىپ ۇيرەنۋدى باستايدى. گرافيكالىق داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن داپتەردەگى №2 تاپسىرمانى ورىندايدى. ءمۇعالىم بالالاردى 1 سيفرىنىڭ جازباشا ۇلگىسىمەن تانىستىرىپ، جازىلۋ جولىن تۇسىندىرەدى. العاشقى كۇننەن سيفردى توركوزدە كورسەتىلگەن ۇلگىدەگىدەي بىردە جىلدامدىقتا جازۋعا ۇيرەتۋ ماڭىزدى:
«توركوزدەگى جازۋعا قاراڭدار. قانداي سيفر جازىلعان؟ 1 سيفرى توركوزدىڭ ورتاسىنان باستاپ جازىلادى، سىزىقتى توركوزدىڭ جوعارعى بۇرىشىنا دەيىن جەتكىزىپ، سودان كەيىن ول سىزىقتى قايتادان تومەن قارايدى توركوزدىڭ ورتاسىنا دەيىن جەتكىزەمىز. سيفردى اۋادا ساناۋ ارقىلى جازىڭدار. «ءبىر» دەگەندە سىزىقتى جوعارى جۇرگىزەمىز، «جانە» دەگەندە توقتايمىز، «ەكى» دەگەندە سىزىقتى تومەن قاراي جۇرگىزەمىز. 1 سيفرىن ۇزىك سىزىقتاردى باستىرا وتىرىپ جازامىز. تاعى ءبىر جولدى وزبەتتەرىنشە جازىڭدار»
№1،№3 تاپسىرمالاردى الدىن الا وقىپ بەرىپ، ءوز بەتتەرىنشە ورىنداۋعا تاپسىرۋعا بولادى.
سانتيمەترمەن تانىستىرۋ. №3 تاپسىرمانى ورىنداۋ كەزىندە وقۋشىلاردىڭ نازارىن ۇزىندىقتاردى ءارتۇرلى ججولاقتارمەن ولشەۋدىڭ كەسىندىلەردىڭ ۇزىندىقتارىن سالىستىرۋدا قيىندىقتار تۋعىزاتىنا اۋدارۋ كەرەك. سودان كەيىن ءمۇعالىم «38 توتى قۇس» ءمۋلتفيلمىنىڭ سيۋجەتىن مايمىلدى، ءپىلدى، جىلانداردى ەسكە تۇسىرەدى.
- نەگە مۋلتفيلم كەيىپكەرلەرىنىڭ ىشىندە جىلانداردىڭ ۇزىندىعى ءارتۇرلى بولدى؟
- زاتتاردىڭ ۇزىندىعىن دۇرىس سالىستىرۋ ءۇشىن بىردەي ولشەمدەردى پايدالانۋ كەرەك.
ولار ۇزىندىقتى بىردەي جولاقپەن ولشەۋگە كەلىستى. كىشكەنتاي زاتتاردىڭ ۇزىندىعىن سالىستىرۋ ءۇشىن مىناداي كىشكەنتاي ولشەمدى الدى ( ۇزىندىعى 1 سم جولاق كورسەتىلەدى). بۇل جولاقتىڭ ۇزىنىدىعى - سانتيمەتر.
- سانتيمەترمەن ءوز داپتەرلەرىڭنىڭ ەنىن ولشەندەر (ءار وقۋشىدا ۇزىندىعى 1 سم ولشەم بولادى). سودان كەيىن سىزعىشتى قاراۋ ۇسىنىلادى.
- سىزعىش - ءتۇزۋ سىزىق، كەسىندى، فيگۋرالاردى سىزۋعا، ولشەۋگە ارنالعان قۇرال. سىزعىشتىڭ ءار بولىگى (1 سم ) سىزىقشامەن بەلگىلەنگەن، ول جەردە سيفر تۇرادى. سيفرلار سىزعىشقا ۇزىندىعى 1 سمولشەمنىڭ نەشەۋىن سىيعىزۋعا بولاتىنىن كورسەتەدى. سودان كەيىن وقۋشىلار №4 تاپسىرمانى ورىندايدى. بۇل جەردە سىزعىشپەن ولشەمەي - اق كوز مولشەرمەن ەڭ ۇزىن كەسىندىنى تابادى.

VIIءى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.

ءىح. جاقسى جۇمىس ىستەگەن وقۋشىلاردى ماداقتاۋ.
قوسىمشا ماتەريال
ادامدار ساناۋدى قالاي ۇيرەندى؟
مىڭداعان جىلدار بۇرىن ءبىزدىڭ اتا - بابالارىمىز ساناۋدى بىلگەن جوق.
العاشقى ادامدارعا ساناۋدى ۇيرەتەتىن ەشكىم بولعان جوق. ولاردىڭ ۇستازى ءومىردىڭ ءوزى بولدى. قورشاعان ورتانى باقىلاي وتىرىپ، العاشقى ادامدار جەكە زاتتاردى ءبولىپ الۋدى ۇيرەندى. قاسقىرلار ۇيىرىنەن ولار بىرەۋىن - ءۇيىردىڭ كوسەمىن، قۇستار توبىنان - ءبىر قۇستى، استىق ماساعىنان - ءبىر ءداندى ءبولىپ الدى. وسىلايشا كوپ زاتتىڭ ىشىنەن ءبىر زاتتى ءبولىپ الۋ ارقىلى «كوپ» جانە «ءبىر» دەپ ايتادى. جۇپ زاتتاردان تۇراتىن (كوز، قول، اياق، قانات، ت. ب. ) كوپ زاتتاردى ءجيى باقىلاۋ ادامدى ەكى سانى تۋرالى تۇسىنىككە الىپ كەلدى. العاشقى ادام ۇيرەكتەر جۇبىن كورگەنىن ايتىپ، ولاردى ەكى كوزبەن سالىستىردى. ال ەگەر ول كوبىرەك زات كورسە، ونى «كوپ» دەپ ايتتى. ساناۋعا ۇيرەنۋدى ءومىردىڭ ءوزى تالاپ ەتتى. اڭ اۋلاپ كەزىندە تايپا كوسەمىنە اڭشىلاردى اڭدى قورشاپ تۇراتىنداي تۇرعىزۋعا تۋرا كەلدى. مىسالى: ەكەۋىن - سول جاققا، ەكەۋىن - وڭ جاققا، تورتەۋىن - ارت جاققا، ت. ب. دەمەك، كوسەمگە ساناۋعا تۋرا كەلدى، ەگەر ول ساندى قالاي اتاۋدى بىلمەسە، وندا ساۋساعىمەن كورسەتتى. وسىلاي ساناۋ اڭ اۋلاۋ كەزىندە ولارعا قاجەت بولدى.
بىرنەشە ونداعان جىل بۇرىن ارحەولوگتار ەجەلگى ادامداردىڭ قونىسىن تاپتى. ودان وتە ەرتەدە ءبىر اڭشى 55 كەرتىك سالعان قاسقىردىڭ سۇيەگىن تاپتى. وسى كەرتىكتەردى جاساي وتىرىپ، ونى ساۋساقتارىمەن ساناعانى كورىنىپ تۇردى. سۇيەكتەگى ورنەك ءارقايسىسىندا 5 كەرتىكتەن بار 11 توپتان تۇردى. سونىمەن بىرگە ول العاشقى بەس توپتى قالعاندارىنان ۇزىن سىزىقپەن ءبولدى. ودان بەرى مىڭداعان جىلدار ءوتتى. ءبىراق شۆەد شارۋالارى ءقازىر دە ءسۇتتى ىرىمشىك قايناتقىشقا جىبەرە وتىرىپ، فلياگتاردىڭ سانىن وسىنداي كەرتىكتەرمەن بەلگىلەيدى.