شيپالى ءتۇن ساحنالىق كورىنىس
شيپالى ءتۇن ساحنالىق كورىنىس
ماقساتى: وقۋشىلارعا ادامزات قوعامىنىڭ ۇلى قۇندىلىعىنىڭ بىرەگەيى – ادامگەرشىلىك ەكەندىگىن، سول ادامگەرشىلىك اتاۋلىنىڭ تامىرىنا ءنار بەرگەن قۇتتى قۇنار – قايىرىمدىلىق، مەيىرىمدىلىك جانە ىزگىلىك بولماسا، ومىردەگى جاماندىق اتاۋلىنىڭ توڭى جىبىمەيتىندىگىن ۇعىندىرۋ؛ ءار ادامنىڭ اداممىن، ادامزاتپىن دەۋى، ونىڭ بويىنداعى ادامگەرشىلىك، جاقسىلىق قاسيەتتەرىمەن ولشەنەتىندىگىن ءتۇسىندىرۋ؛ جاسوسپىرىمدەردىڭ وي - ساناسىن وياتا وتىرىپ، ءوزىن - ءوزى تانۋعا جانە باعالاۋعا، ادامگەرشىلىككە، باۋىرمالدىققا، قايىرىمدى بولۋعا، ادام بالاسىنا قامقورلىقپەن جاقسىلىق جاساۋعا باۋلۋ؛ قايىرىمدىلىق - ادامگەرشىلىك نەگىزى، قازاق حالقى - قايىرىمدى حالىق، ولاي بولسا، قايىرىمدى بولۋ - ۇلتتىق پارىزىمىز ەكەندىگىن تۇسىندىرە وتىرىپ، قايىرىمدى حالىقتىڭ ۇرپاقتارىن تاربيەلەۋ.
شيپالى ءتۇن
(گ. مولداعالييەۆانىڭ «شيپالى ءتۇن» اڭگىمەسى بويىنشا جازىلعان ساحنالىق كورىنىس)
كورنەكىلىگى: ساحنالىق كورىنىسكە قاجەتتى زاتتار (كىلەم، كورپەشە، جاستىق، ۇستەل، ىدىستار، تەلەفوندار، كوك ورامال، كورىنىس كەيىپكەرلەردىڭ كيىمدەرى).
كورىنىسكە قاتىسۋشىلار:
جازۋشى - ارايلىم
اجە - نازەركە
نەمەرە - نازەركە
قۇربى قىز - ءاسيا
انا - ءاسيا
جازۋشى:
- اۋىلدا ءدۇريا اجەي جالعىز تۇرىپ جاتىر. ۇلى دا، قىزى دا قالادا تۇرادى.
نەمەرەلەرى دە بار. ولار جىلىنا ءبىر رەت كەلسە دە، وعان دا شۇكىر. ءدۇريا اجەي قالاعا كوپ بارا بەرمەيدى. سوڭعى كەزدە بارۋدى دا قويدى. كوپتەن بەرى ۇيىقتاي الماي ءجۇر. كوزى ءىلىنىپ كەتسە بولدى، تۇسىندە كۇبىرلەپ سويلەپ، ەڭىرەپ جىلاپ شىعادى. ءوز ۇيىندە ەشتەڭە ەمەس، ەشكىم دە ەستىمەيدى. ال قالاعا ۇلى مەن قىزىنىڭ ۇيلەرىنە بارسا، بالا - شاعانىڭ بەرەكەسىن الادى. جاستىققا باسى تيسە بولدى: «قۇتقارىڭدار! قايىرىمدى جاندار! قۇتقارىڭدار!!» - دەپ، جان داۋسى شىعىپ، بۇكىل ءۇيدى دۇرلىكتىرەدى. ءۇي ءىشى تۇگەل ويانىپ، ابىر - سابىر بولىپ قالادى: ءبىرى ءدارى بەرسە، ءبىرى سوزبەن جۇباتادى. قايتا ۇيقىعا جاتسا بولدى، تاعى دا ءبارى قايتالانادى.
بۇعان ءدۇريا اجەيدىڭ قارتتىعى، كورگەن اشتىق پەن قارعىس اتقىر سوعىس كىنالى. بالالارى مەن نەمەرەلەرى تاڭ اتقانشا كوز ىلمەي، بالالارى ەرتەڭگىسىن جۇمىسقا، ال نەمەرەلەرى ساباقتارىنا كەتەدى.
ءدۇريا اجەيدى بالالارى دارىگەرگە دە اپاردى، جازىپ بەرگەن دارىلەرىنەن دە ەشقانداي ەم بولمادى. بالالارىنىڭ مازاسىن المايىن دەپ، قالاعا قىدىرىپ بارۋدى دا قويدى.
شيپالى ءتۇن ساحنالىق كورىنىس. جۇكتەۋ
ماقساتى: وقۋشىلارعا ادامزات قوعامىنىڭ ۇلى قۇندىلىعىنىڭ بىرەگەيى – ادامگەرشىلىك ەكەندىگىن، سول ادامگەرشىلىك اتاۋلىنىڭ تامىرىنا ءنار بەرگەن قۇتتى قۇنار – قايىرىمدىلىق، مەيىرىمدىلىك جانە ىزگىلىك بولماسا، ومىردەگى جاماندىق اتاۋلىنىڭ توڭى جىبىمەيتىندىگىن ۇعىندىرۋ؛ ءار ادامنىڭ اداممىن، ادامزاتپىن دەۋى، ونىڭ بويىنداعى ادامگەرشىلىك، جاقسىلىق قاسيەتتەرىمەن ولشەنەتىندىگىن ءتۇسىندىرۋ؛ جاسوسپىرىمدەردىڭ وي - ساناسىن وياتا وتىرىپ، ءوزىن - ءوزى تانۋعا جانە باعالاۋعا، ادامگەرشىلىككە، باۋىرمالدىققا، قايىرىمدى بولۋعا، ادام بالاسىنا قامقورلىقپەن جاقسىلىق جاساۋعا باۋلۋ؛ قايىرىمدىلىق - ادامگەرشىلىك نەگىزى، قازاق حالقى - قايىرىمدى حالىق، ولاي بولسا، قايىرىمدى بولۋ - ۇلتتىق پارىزىمىز ەكەندىگىن تۇسىندىرە وتىرىپ، قايىرىمدى حالىقتىڭ ۇرپاقتارىن تاربيەلەۋ.
شيپالى ءتۇن
(گ. مولداعالييەۆانىڭ «شيپالى ءتۇن» اڭگىمەسى بويىنشا جازىلعان ساحنالىق كورىنىس)
كورنەكىلىگى: ساحنالىق كورىنىسكە قاجەتتى زاتتار (كىلەم، كورپەشە، جاستىق، ۇستەل، ىدىستار، تەلەفوندار، كوك ورامال، كورىنىس كەيىپكەرلەردىڭ كيىمدەرى).
كورىنىسكە قاتىسۋشىلار:
جازۋشى - ارايلىم
اجە - نازەركە
نەمەرە - نازەركە
قۇربى قىز - ءاسيا
انا - ءاسيا
جازۋشى:
- اۋىلدا ءدۇريا اجەي جالعىز تۇرىپ جاتىر. ۇلى دا، قىزى دا قالادا تۇرادى.
نەمەرەلەرى دە بار. ولار جىلىنا ءبىر رەت كەلسە دە، وعان دا شۇكىر. ءدۇريا اجەي قالاعا كوپ بارا بەرمەيدى. سوڭعى كەزدە بارۋدى دا قويدى. كوپتەن بەرى ۇيىقتاي الماي ءجۇر. كوزى ءىلىنىپ كەتسە بولدى، تۇسىندە كۇبىرلەپ سويلەپ، ەڭىرەپ جىلاپ شىعادى. ءوز ۇيىندە ەشتەڭە ەمەس، ەشكىم دە ەستىمەيدى. ال قالاعا ۇلى مەن قىزىنىڭ ۇيلەرىنە بارسا، بالا - شاعانىڭ بەرەكەسىن الادى. جاستىققا باسى تيسە بولدى: «قۇتقارىڭدار! قايىرىمدى جاندار! قۇتقارىڭدار!!» - دەپ، جان داۋسى شىعىپ، بۇكىل ءۇيدى دۇرلىكتىرەدى. ءۇي ءىشى تۇگەل ويانىپ، ابىر - سابىر بولىپ قالادى: ءبىرى ءدارى بەرسە، ءبىرى سوزبەن جۇباتادى. قايتا ۇيقىعا جاتسا بولدى، تاعى دا ءبارى قايتالانادى.
بۇعان ءدۇريا اجەيدىڭ قارتتىعى، كورگەن اشتىق پەن قارعىس اتقىر سوعىس كىنالى. بالالارى مەن نەمەرەلەرى تاڭ اتقانشا كوز ىلمەي، بالالارى ەرتەڭگىسىن جۇمىسقا، ال نەمەرەلەرى ساباقتارىنا كەتەدى.
ءدۇريا اجەيدى بالالارى دارىگەرگە دە اپاردى، جازىپ بەرگەن دارىلەرىنەن دە ەشقانداي ەم بولمادى. بالالارىنىڭ مازاسىن المايىن دەپ، قالاعا قىدىرىپ بارۋدى دا قويدى.
شيپالى ءتۇن ساحنالىق كورىنىس. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
«كوپ» جانە «ءبىر». 1 سانى جانە سيفرى. سانتيمەتر.
