كۋب جانە ونىڭ كولەمى
ماتەماتيكا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «كۋب جانە ونىڭ كولەمى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
كۋب جانە ونىڭ كولەمىن تابۋدى پىسىقتاۋ.
اۋىزشا ەسەپتەي ءبىلۋ داعدىسىن دامىتۋ. بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ۇيىمشىلدىققا، قايىرىمدىلىققا، اسەمدىككە باۋلي وتىرىپ تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: گەومەتريالىق دەنەلەر، تەكشەلەر، «ەشكىنىڭ ءۇيى»، «جەتى لاق» ەرتەگىسىنىڭ كەيىپكەرلەرى، قۋىرشاقتار، تەكشەلەر، سىيىمدىلىققا بايلانىستى سۋرەتتەر، تىرەك سحەمالار، سيقىرلى سىزعىش.
بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وتكەندى قايتالاۋ مەن بايلانىستىرا وتىرىپ، جاڭا ساباق – پىسىقتاۋ ساباعىنا اۋىسۋ.
مىنا گەومەتريالىق دەنەلەر مەنىڭ سۇراعىما جاۋاپ بەر دەپ تىزىلە قالىپتى.
- قانە، تەز، قىسقا جاۋاپ بەرەيىك!
ءار وقۋشى دەنەلەر سۇراعىنا جاۋاپ بەرە باستايدى.
1) – تىك ءتورتبۇرىشتىڭ اۋدانىن قالاي تابامىز؟
=
2 ) ر=(+) ح2
3) شارشىنىڭ =حە
4) ر=كح4
5 ) تەكشەنىڭ ب - 6
ت - 8
ك - 12
وسى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ بولعاندا استىنان «جەتى لاق» دەگەن سويلەم شىعادى.
- ال، بالالار بىزگە قاي ەرتەگى قوناققا كەلىپتى؟ – جەتى لاق ەرتەگىسى! – جەتى لاق ەرتەگىسى جاي كەلمەپتى، كومەك سۇراي كەلىپتى؟ ەرتەگىدە لاقتاردى قالاي قۇتقارىپ الۋشى ەدى؟ ال ءبىرىن ەشكى لاقتارىن قۇتقارا الماي وتىر. قاسقىر، لاقتاردى تەكشەنىڭ ىشىندەگى تەكشەگە سالىپتى دا ولاردىڭ قاقپاعىنا ءبىر – ءبىر تاپسىرما جازىپ قويىپتى. ونى ەشكى شەشە الماي، لاقتارىن بوساتا الماي وتىر.
ال ءبىز ولاردى ءبىلىمىمىزدىڭ ارقاسىندا بوساتىپ الۋىمىز كەرەك.
- كومەكتەسەمىز بە؟
- كومەكتەسەيىك! ءبىز ەشكىگە لاقتى بوساتىپ بەرەمىز!
ول ءوزىنىڭ سىيلىعىن بەرەدى.
№1 كۋتا ءبىرىنشى تاپسىرما بەرىلگەن. وقىپ الايىق.
الدارىمىزدا كۋب تۇر. وسى كىشكەنە كۋبتىڭ 1 قىرى نەشە سم ەكەن، قانە، ولشەپ كورەيىك! R - 2 سم ەكەن قانە كىم تاقتاعا شىعىپ وسى كۋبتىڭ كولەمىن تابادى؟
ۋ - 2 سم
ە - 2 سم
ب - 2 سم
-؟ 2ح2ح2=8 (سم3) جاۋابى: كۋبتىڭ كولەمى 8 سم3، 8 كۋبپەن تولادى.
قىرى 1 سم كۋبتان 8 كۋب وسى كۋبقا سىيادى.
وسى تاپسىرمانى وقۋشى تياناقتايدى.
تابۋ ءۇشىن=ۋحەحب.
كۋبتىڭ 1 قىرى 2 سم ب/تان قىرى 1 سم كۋبتان 8 كۋب كەرەك.
1 - لاقتىڭ كۋبتان بوساتىپ، ەشكىگە ەشكى بالاعا كۋىرشاق سىيلايدى.
كەلەسى №2 كۋب تاپسىرمانى №2 ىشىمىزدەن وقىپ تانىسايىق:
ك - 3 سم.
-؟ 3ح3=3 سم2
-؟ 9ح6=54 سم2
-؟ 3ح3ح3=27 سم3
وقۋشى مەن – ءنىڭ ايىرماشىلىعىن ايتادى. 2 - ءشى لاقتى بوساتىپ، ەشكىگە قايتارامىز.
كەلەسى №3 كۋب. №3 تاپسىرمانى 1 وقۋشى:
وقىپ، شارتىن جازادى.
ۋ - 4 سم
ە - 3 سم
ب - 1 سم.
-؟ 4ح3ح1=12سم3 قابىرعاسى 1 سم كۋبتان نەشەۋىمەن تولتىراتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن، الدىمەن كولەمىن تابامىز!
جاۋابى: قوراپتى تولتىرۋ ءۇشىن 12 كۋب كەرەك.
ءۇشىنشى لاقتى بوساتتىق.
ال، ءتورتىنشى قوراپتا №4 – ءشى تاپسىرما.
وقىپ اۋىزشا تالدايدى. ك - 2 سم.
ا) (2ح2) ح 6 =24 سم3 ءبىر بەتىنىڭ اۋدانىن، 6 بەتىنىڭ اۋدانىن تابامىز.
ءا) (2ح2) ح 62=8 سم3 كولەمىن تابامىز.
ب) 2ح(2 ح 2)=8 سم3 اۋىستىرۋ نەمەسە تەرىمدىلىك زاڭى.
4 - ءشى لاقتى بوساتتىق. ەشكى قۋانا باستادى. سەرگىتۋ ءساتى.
تولدەر ءانى
سەكەڭ – سەكەڭ ەي، لاق،
ءجۇرمىن ساعان كەيىپ – اق.
تىنىم تاپساڭ بولماي ما؟
سەكەڭدەمەي ءبىر ۋاق.
تىنىم تاۋىپ وتىرساق، لاقتاردى ءبىز قۇتقارساق.
№5 كۋبتىڭ تاپسىرماسى. №5 ەسەپ.
سۋرەتكە قاراپ ورنەكتەرگە سايكەس ەسەپ قۇر، جانە شىعار.
78 - 10ح2=اۋىزشا.
بوشكەدە 78 ل سۋ، ال شەلەكتە 10 ليتردان سۋ بار. بوشكەدەگى سۋ 2 شەلەكتەگى سۋدان نەشە ءليترى ارتىق؟
35+10ح2
فلياكتا 35 ل سۋ جانە 2 شەلەك سۋ اكەلىندى، ءار شەلەكتە 10 ل سۋدان.
بارلىعى قانشا ليتر سۋ بار؟
ف - 35 ل.
ش - 10 ل.-؟
ش - 2.
35+10ح3=55 ل
جاۋابى: بارلىعى 55 ل سۋ بار.
تاعى 5 - ءشى لاق بوساتىلدى.
6 - شى كۋبتا №6 تاپسىرما تەڭدەۋ.
300: ا=50
ا=6
300: 6=50 قورىتىپ ايتادى.
6 - شى لاق بوساتىلدى.
كەلەسى №7 كۋبتا №7 تاپسىرما.
8ح3=24 18ح3=54 28ح3=84
7 - ءشى لاق بوساتىلدى.
ال 8 - ءشى كۋبتا بۇل وقۋشىلار ۇجىمداسا جۇمىس ىستەي الا ما دەپ «سيقىرلى سىزعىش» تاپسىرماسىن بەرىپتى.
شارتى: 2 مينۋتتا 3 تاپسىرما ورىنداۋ كەرەك، ۋاقىت بىتپەسە ارى قاراي ورىنداي بەرەسىڭ.
ورىنداپ بىتكەن بالالارعا شىعارماشىلىق تاپسىرما بەرىلەدى.
تەكسەرىلىپ تەكشەلەر تاراتىلادى.
ۇيگە تاپسىرما: №5، 1، 2، 3؛ №6 – 1، 3.
ەشكى بارلىق لاقتارىن قايتارىپ الدى. سەندەرگە راحمەت ايتۋدا.
قورىتىندى: سونىمەن بىزگە بۇگىن تەكشەنىڭ كولەمىن، شارشىنىڭ اۋدانىن، قوراپتىڭ كولەمىن، ەسەپ تەڭدەۋ ت. ب تاپسىرمالاردى ورىندادىق، اۋىزشا ەسەپتەدىك، ۇيىمشىلدىقپەن ساباققا قاتىسىپ، قايىرىمدىلىق جاساپ، اسەم قۋىرشاق كوردىك.
باعالاۋ: قۋىرشاق العاندار – 5
1 تەكشەلەرگە – 4
2 تەكشە العاندار – 5
سىزعىش بويىنشا: 3 تاپسىرماعا – 5
جوعارى ورىنداعانعا – 5 ەرەكشە
2 تاپسىرما – 4.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «كۋب جانە ونىڭ كولەمى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
كۋب جانە ونىڭ كولەمىن تابۋدى پىسىقتاۋ.
اۋىزشا ەسەپتەي ءبىلۋ داعدىسىن دامىتۋ. بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ۇيىمشىلدىققا، قايىرىمدىلىققا، اسەمدىككە باۋلي وتىرىپ تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: گەومەتريالىق دەنەلەر، تەكشەلەر، «ەشكىنىڭ ءۇيى»، «جەتى لاق» ەرتەگىسىنىڭ كەيىپكەرلەرى، قۋىرشاقتار، تەكشەلەر، سىيىمدىلىققا بايلانىستى سۋرەتتەر، تىرەك سحەمالار، سيقىرلى سىزعىش.
بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وتكەندى قايتالاۋ مەن بايلانىستىرا وتىرىپ، جاڭا ساباق – پىسىقتاۋ ساباعىنا اۋىسۋ.
مىنا گەومەتريالىق دەنەلەر مەنىڭ سۇراعىما جاۋاپ بەر دەپ تىزىلە قالىپتى.
- قانە، تەز، قىسقا جاۋاپ بەرەيىك!
ءار وقۋشى دەنەلەر سۇراعىنا جاۋاپ بەرە باستايدى.
1) – تىك ءتورتبۇرىشتىڭ اۋدانىن قالاي تابامىز؟
=
2 ) ر=(+) ح2
3) شارشىنىڭ =حە
4) ر=كح4
5 ) تەكشەنىڭ ب - 6
ت - 8
ك - 12
وسى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ بولعاندا استىنان «جەتى لاق» دەگەن سويلەم شىعادى.
- ال، بالالار بىزگە قاي ەرتەگى قوناققا كەلىپتى؟ – جەتى لاق ەرتەگىسى! – جەتى لاق ەرتەگىسى جاي كەلمەپتى، كومەك سۇراي كەلىپتى؟ ەرتەگىدە لاقتاردى قالاي قۇتقارىپ الۋشى ەدى؟ ال ءبىرىن ەشكى لاقتارىن قۇتقارا الماي وتىر. قاسقىر، لاقتاردى تەكشەنىڭ ىشىندەگى تەكشەگە سالىپتى دا ولاردىڭ قاقپاعىنا ءبىر – ءبىر تاپسىرما جازىپ قويىپتى. ونى ەشكى شەشە الماي، لاقتارىن بوساتا الماي وتىر.
ال ءبىز ولاردى ءبىلىمىمىزدىڭ ارقاسىندا بوساتىپ الۋىمىز كەرەك.
- كومەكتەسەمىز بە؟
- كومەكتەسەيىك! ءبىز ەشكىگە لاقتى بوساتىپ بەرەمىز!
ول ءوزىنىڭ سىيلىعىن بەرەدى.
№1 كۋتا ءبىرىنشى تاپسىرما بەرىلگەن. وقىپ الايىق.
الدارىمىزدا كۋب تۇر. وسى كىشكەنە كۋبتىڭ 1 قىرى نەشە سم ەكەن، قانە، ولشەپ كورەيىك! R - 2 سم ەكەن قانە كىم تاقتاعا شىعىپ وسى كۋبتىڭ كولەمىن تابادى؟
ۋ - 2 سم
ە - 2 سم
ب - 2 سم
-؟ 2ح2ح2=8 (سم3) جاۋابى: كۋبتىڭ كولەمى 8 سم3، 8 كۋبپەن تولادى.
قىرى 1 سم كۋبتان 8 كۋب وسى كۋبقا سىيادى.
وسى تاپسىرمانى وقۋشى تياناقتايدى.
تابۋ ءۇشىن=ۋحەحب.
كۋبتىڭ 1 قىرى 2 سم ب/تان قىرى 1 سم كۋبتان 8 كۋب كەرەك.
1 - لاقتىڭ كۋبتان بوساتىپ، ەشكىگە ەشكى بالاعا كۋىرشاق سىيلايدى.
كەلەسى №2 كۋب تاپسىرمانى №2 ىشىمىزدەن وقىپ تانىسايىق:
ك - 3 سم.
-؟ 3ح3=3 سم2
-؟ 9ح6=54 سم2
-؟ 3ح3ح3=27 سم3
وقۋشى مەن – ءنىڭ ايىرماشىلىعىن ايتادى. 2 - ءشى لاقتى بوساتىپ، ەشكىگە قايتارامىز.
كەلەسى №3 كۋب. №3 تاپسىرمانى 1 وقۋشى:
وقىپ، شارتىن جازادى.
ۋ - 4 سم
ە - 3 سم
ب - 1 سم.
-؟ 4ح3ح1=12سم3 قابىرعاسى 1 سم كۋبتان نەشەۋىمەن تولتىراتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن، الدىمەن كولەمىن تابامىز!
جاۋابى: قوراپتى تولتىرۋ ءۇشىن 12 كۋب كەرەك.
ءۇشىنشى لاقتى بوساتتىق.
ال، ءتورتىنشى قوراپتا №4 – ءشى تاپسىرما.
وقىپ اۋىزشا تالدايدى. ك - 2 سم.
ا) (2ح2) ح 6 =24 سم3 ءبىر بەتىنىڭ اۋدانىن، 6 بەتىنىڭ اۋدانىن تابامىز.
ءا) (2ح2) ح 62=8 سم3 كولەمىن تابامىز.
ب) 2ح(2 ح 2)=8 سم3 اۋىستىرۋ نەمەسە تەرىمدىلىك زاڭى.
4 - ءشى لاقتى بوساتتىق. ەشكى قۋانا باستادى. سەرگىتۋ ءساتى.
تولدەر ءانى
سەكەڭ – سەكەڭ ەي، لاق،
ءجۇرمىن ساعان كەيىپ – اق.
تىنىم تاپساڭ بولماي ما؟
سەكەڭدەمەي ءبىر ۋاق.
تىنىم تاۋىپ وتىرساق، لاقتاردى ءبىز قۇتقارساق.
№5 كۋبتىڭ تاپسىرماسى. №5 ەسەپ.
سۋرەتكە قاراپ ورنەكتەرگە سايكەس ەسەپ قۇر، جانە شىعار.
78 - 10ح2=اۋىزشا.
بوشكەدە 78 ل سۋ، ال شەلەكتە 10 ليتردان سۋ بار. بوشكەدەگى سۋ 2 شەلەكتەگى سۋدان نەشە ءليترى ارتىق؟
35+10ح2
فلياكتا 35 ل سۋ جانە 2 شەلەك سۋ اكەلىندى، ءار شەلەكتە 10 ل سۋدان.
بارلىعى قانشا ليتر سۋ بار؟
ف - 35 ل.
ش - 10 ل.-؟
ش - 2.
35+10ح3=55 ل
جاۋابى: بارلىعى 55 ل سۋ بار.
تاعى 5 - ءشى لاق بوساتىلدى.
6 - شى كۋبتا №6 تاپسىرما تەڭدەۋ.
300: ا=50
ا=6
300: 6=50 قورىتىپ ايتادى.
6 - شى لاق بوساتىلدى.
كەلەسى №7 كۋبتا №7 تاپسىرما.
8ح3=24 18ح3=54 28ح3=84
7 - ءشى لاق بوساتىلدى.
ال 8 - ءشى كۋبتا بۇل وقۋشىلار ۇجىمداسا جۇمىس ىستەي الا ما دەپ «سيقىرلى سىزعىش» تاپسىرماسىن بەرىپتى.
شارتى: 2 مينۋتتا 3 تاپسىرما ورىنداۋ كەرەك، ۋاقىت بىتپەسە ارى قاراي ورىنداي بەرەسىڭ.
ورىنداپ بىتكەن بالالارعا شىعارماشىلىق تاپسىرما بەرىلەدى.
تەكسەرىلىپ تەكشەلەر تاراتىلادى.
ۇيگە تاپسىرما: №5، 1، 2، 3؛ №6 – 1، 3.
ەشكى بارلىق لاقتارىن قايتارىپ الدى. سەندەرگە راحمەت ايتۋدا.
قورىتىندى: سونىمەن بىزگە بۇگىن تەكشەنىڭ كولەمىن، شارشىنىڭ اۋدانىن، قوراپتىڭ كولەمىن، ەسەپ تەڭدەۋ ت. ب تاپسىرمالاردى ورىندادىق، اۋىزشا ەسەپتەدىك، ۇيىمشىلدىقپەن ساباققا قاتىسىپ، قايىرىمدىلىق جاساپ، اسەم قۋىرشاق كوردىك.
باعالاۋ: قۋىرشاق العاندار – 5
1 تەكشەلەرگە – 4
2 تەكشە العاندار – 5
سىزعىش بويىنشا: 3 تاپسىرماعا – 5
جوعارى ورىنداعانعا – 5 ەرەكشە
2 تاپسىرما – 4.
You Might Also Like
