كۇكىرت قىشقىلى جانە ونىڭ تۇزدارى
بقو، تەرەكتى اۋدانى، پودستەپنىي اۋىلى
حيميا ءپانى ءمۇعالىمى اسەم مۋحانبەتكالييەۆا
ءوزىڭ ەڭبەكتەنۋ ارقىلى ءوزىڭ ءۇشىن دە باسقالار ءۇشىن دە بارلىعىن ءوزىڭ ىستەيسىڭ، ال ەگەر ەڭبەگىڭ ناتيجەسىز بولسا، قامىقپا تاعى دا تىرىسىپ كور. (د. ي. مەندەلەيەۆ)
حيميا 9 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇكىرت قىشقىلى جانە ونىڭ تۇزدارى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: كۇكىرت قىشقىلىنىڭ فيزيكالىق جانە حيميالىق قاسيەتتەرىن، قولدانىلۋىن جانە ونىڭ تۇزدارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ
دامىتۋشىلىق: تەوريالىق بىلىمدەرىن تياناقتاپ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن جەتىلدىرۋ، كۇكىرت قىشقىلىنىڭ قاسيەتتەرىن زەرتتەۋ ارقىلى شىعارماشىلىق جۇمىستارعا باۋلۋ
تاربيەلىك: ءوز بىلىمدەرىن باعالاپ، بىرلەسىپ جۇمىس جاساۋعا ىزدەنىمپازدىققا جانە قورشاعان ورتانى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ۇعىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، تۇسىندىرمەلى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاپسىرمالار
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋ - قۇرالدارىن قاداعالاۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. سۇراق – جاۋاپ
1. VI توپتىڭ نەگىزگى توپشاسىندا قانداي ەلەمەنتتەر ورنالاسقان؟ ەلەمەنتتەردىڭ توپتىق اتاۋى؟
2. كۇكىرت اتومىنىڭ ەڭ سىرتقى ەلەكتروندىق دەڭگەيشەسىندە نەشە ۆالەنتتىك ەلەكترونى بار
3. گيپستىڭ فورمۋلاسى؟
4. كۇكىرتتىڭ قانداي اللوتروپيالىق تۇروزگەرىسىن بىلەسىزدەر؟
5. كۇكىرتتىڭ فيزيكالىق قاسيەتى؟
6. كۇكىرت حيميالىق رەاكسيا كەزىندە قانداي قاسيەت كورسەتەدى؟
7. كۇكىرتسۋتەكتىڭ الىنۋى
8. كۇكىرتتىڭ نەشە قىشقىلدىق وكسيدتەرى بار؟
9. كۇكىرتتىڭ وكسيدتەرىنىڭ الىنۋى:
10. كۇكىرت وكسيدتەرىنىڭ قولدانىلۋى؟
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ وي - قوزعاۋ
ءبىر كەزدەردە حيميا پاتشالىعىندا سۋ حانشايىمى مەن كۇكىرت التى ۆالەنتتى حانزادا وتباسىندا جاس ءسابي دۇنيەگە كەلىپتى. بارلىعى قۋانىپ، كوپتەن بەرى ءوزىنىڭ ارتىنان مۇراگەر بولىپ قالاتىن ۇلدى اسىعا كۇتىپ ءجۇردى. مەدبيكە كەلىپ ۇل دەپ كوك لەنتانى تاققاندا بىردەن قىزارىپ كەتتى. ياعني دۇنيەگە ۇل بالا ەمەس قىز بالا كەلگەنىن بەلگىلى بولادى. قىزدىڭ اتىن قىشقىل دەپ قويىپتى، اكەسىنىڭ اتى كۇكىرت ەكەن. سوندا بالالار قالاي ويلايسىڭدار قىزدىڭ تەگى قالاي بولادى ەكەن؟ كۇكىرت قىشقىلى. سونىمەن تاقىرىبىمىز «كۇكىرت قىشقىلى جانە ونىڭ تۇزدارى».
كۇكىرتتىڭ ماڭىزدى قوسىلىستارىنىڭ ءبىرى – كۇكىرت قىشقىلى. ول ەكى نەگىزدى كۇشتى قىشقىل، ورتا جانە قىشقىل تۇزدار.
فيزيكالىق قاسيەتى: كونسەنتراسيالى كۇكىرت قىشقىلى – ءتۇسسىز، ۇشپايتىن، ماي تارىزدەس، سۋدا جاقسى ەريتىن، سۇيىق زات. تىعىزدىعى 1، 84 گ/cم3، ماسسالىق ۇلەسى 98%. ول 2800 س - تا قاينايدى. سوندىقتان دا قىشقىلدى سۋدا ەرىتكەندە مىناداي قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ساقتاۋ قاجەت: اۋىر سۇيىقتىقتى (قىشقىل ) جەڭىل سۇيىقتىققا (سۋعا) شىنى تاياقشامەن ارالاستىرا وتىرىپ، جايلاپ قۇيۋ قاجەت. سوندا اۋىرلاۋ قىشقىلى كۇكىرت قىشقىلى سۋدىڭ استىڭعى قاباتىنا دەيىن جەتىپ، بولىنگەن جىلۋ بىركەلكى تارايدى، ال كەرىسىنشە سۋدى قىشقىلعا قۇيسا، سۋ قىشقىلدان جەڭىل بولعاندىقتان بولىنگەن مول جىلۋ سۋدى قايناۋ تەمپەراتۋراسىنا دەيىن جەتكىزىپ، قىشقىل جان - جاققا شاشىراۋى مۇمكىن. كۇكىرت قىشقىلى كۇشتى سۋ تارتقىش زات.
حيميا ءپانى ءمۇعالىمى اسەم مۋحانبەتكالييەۆا
ءوزىڭ ەڭبەكتەنۋ ارقىلى ءوزىڭ ءۇشىن دە باسقالار ءۇشىن دە بارلىعىن ءوزىڭ ىستەيسىڭ، ال ەگەر ەڭبەگىڭ ناتيجەسىز بولسا، قامىقپا تاعى دا تىرىسىپ كور. (د. ي. مەندەلەيەۆ)
حيميا 9 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇكىرت قىشقىلى جانە ونىڭ تۇزدارى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: كۇكىرت قىشقىلىنىڭ فيزيكالىق جانە حيميالىق قاسيەتتەرىن، قولدانىلۋىن جانە ونىڭ تۇزدارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ
دامىتۋشىلىق: تەوريالىق بىلىمدەرىن تياناقتاپ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن جەتىلدىرۋ، كۇكىرت قىشقىلىنىڭ قاسيەتتەرىن زەرتتەۋ ارقىلى شىعارماشىلىق جۇمىستارعا باۋلۋ
تاربيەلىك: ءوز بىلىمدەرىن باعالاپ، بىرلەسىپ جۇمىس جاساۋعا ىزدەنىمپازدىققا جانە قورشاعان ورتانى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ۇعىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، تۇسىندىرمەلى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تاپسىرمالار
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋ - قۇرالدارىن قاداعالاۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. سۇراق – جاۋاپ
1. VI توپتىڭ نەگىزگى توپشاسىندا قانداي ەلەمەنتتەر ورنالاسقان؟ ەلەمەنتتەردىڭ توپتىق اتاۋى؟
2. كۇكىرت اتومىنىڭ ەڭ سىرتقى ەلەكتروندىق دەڭگەيشەسىندە نەشە ۆالەنتتىك ەلەكترونى بار
3. گيپستىڭ فورمۋلاسى؟
4. كۇكىرتتىڭ قانداي اللوتروپيالىق تۇروزگەرىسىن بىلەسىزدەر؟
5. كۇكىرتتىڭ فيزيكالىق قاسيەتى؟
6. كۇكىرت حيميالىق رەاكسيا كەزىندە قانداي قاسيەت كورسەتەدى؟
7. كۇكىرتسۋتەكتىڭ الىنۋى
8. كۇكىرتتىڭ نەشە قىشقىلدىق وكسيدتەرى بار؟
9. كۇكىرتتىڭ وكسيدتەرىنىڭ الىنۋى:
10. كۇكىرت وكسيدتەرىنىڭ قولدانىلۋى؟
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ وي - قوزعاۋ
ءبىر كەزدەردە حيميا پاتشالىعىندا سۋ حانشايىمى مەن كۇكىرت التى ۆالەنتتى حانزادا وتباسىندا جاس ءسابي دۇنيەگە كەلىپتى. بارلىعى قۋانىپ، كوپتەن بەرى ءوزىنىڭ ارتىنان مۇراگەر بولىپ قالاتىن ۇلدى اسىعا كۇتىپ ءجۇردى. مەدبيكە كەلىپ ۇل دەپ كوك لەنتانى تاققاندا بىردەن قىزارىپ كەتتى. ياعني دۇنيەگە ۇل بالا ەمەس قىز بالا كەلگەنىن بەلگىلى بولادى. قىزدىڭ اتىن قىشقىل دەپ قويىپتى، اكەسىنىڭ اتى كۇكىرت ەكەن. سوندا بالالار قالاي ويلايسىڭدار قىزدىڭ تەگى قالاي بولادى ەكەن؟ كۇكىرت قىشقىلى. سونىمەن تاقىرىبىمىز «كۇكىرت قىشقىلى جانە ونىڭ تۇزدارى».
كۇكىرتتىڭ ماڭىزدى قوسىلىستارىنىڭ ءبىرى – كۇكىرت قىشقىلى. ول ەكى نەگىزدى كۇشتى قىشقىل، ورتا جانە قىشقىل تۇزدار.
فيزيكالىق قاسيەتى: كونسەنتراسيالى كۇكىرت قىشقىلى – ءتۇسسىز، ۇشپايتىن، ماي تارىزدەس، سۋدا جاقسى ەريتىن، سۇيىق زات. تىعىزدىعى 1، 84 گ/cم3، ماسسالىق ۇلەسى 98%. ول 2800 س - تا قاينايدى. سوندىقتان دا قىشقىلدى سۋدا ەرىتكەندە مىناداي قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ساقتاۋ قاجەت: اۋىر سۇيىقتىقتى (قىشقىل ) جەڭىل سۇيىقتىققا (سۋعا) شىنى تاياقشامەن ارالاستىرا وتىرىپ، جايلاپ قۇيۋ قاجەت. سوندا اۋىرلاۋ قىشقىلى كۇكىرت قىشقىلى سۋدىڭ استىڭعى قاباتىنا دەيىن جەتىپ، بولىنگەن جىلۋ بىركەلكى تارايدى، ال كەرىسىنشە سۋدى قىشقىلعا قۇيسا، سۋ قىشقىلدان جەڭىل بولعاندىقتان بولىنگەن مول جىلۋ سۋدى قايناۋ تەمپەراتۋراسىنا دەيىن جەتكىزىپ، قىشقىل جان - جاققا شاشىراۋى مۇمكىن. كۇكىرت قىشقىلى كۇشتى سۋ تارتقىش زات.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
اقتوبە وبلىسى، شالقار اۋدانى،
