كۇشەيتپەلى شىراي
الماتى وبلىسى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانى،
ت. رىسقۇلوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمى
تەميركۋلوۆا مادينا سۇلەيمەن قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇشەيتپەلى شىراي
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ گرامماتيكالىق بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ، جاڭا سوزدەردى دۇرىس قولدانا ءبىلۋ؛
دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، ويلارىن دامىتۋ، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
تاربيەلىك: سويلەۋ مادەنيەتىن ارتتىرۋ، ءوزىن - ءوزى باعالاي بىلۋگە، باسقالاردىڭ كوزقاراسىن تىڭداپ، سىيلاي بىلۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ستو تەحنولوگياسى، «كىم جىلدام؟»، «تاقيا تاستاماق»، «ميعا شابۋىل»، «ەسسە»، «ەكى جاقتى جازبا كۇندەلىگى»ادىستەرى.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى، قازاقستان تاريحى
سىلتەمەلەر: وقۋلىق، فليپچارت، كارتوچكالار، ءتۇرلى - ءتۇستى ماركەرلەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سىنىپتى اقىندار جانە جازۋشىلار ەسىمدەرىمەن ەكى توپقا بىرىكتىرەمىن.
«ءبىر تىلەك» ترەنينگى ارقىلى بالالار ءبىر - بىرىنە ءوز اتتارىڭنىڭ باس ارىپتەرىنەن باستالاتىن سوزدەرمەن ىزگى تىلەكتەرىن بىلدىرەدى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: 51 - جاتتىعۋ. جولداسىڭنىڭ سالىستىرمالى پورترەتىن جازۋ. سالىستىرمالى شىرايدى كوبىرەك قولدانۋ.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
«ميعا شابۋىل» ءادىسى. تاقتادا ءتۇسى قىزىل ەكى المانىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى. ءبىرىنشى المانىڭ ءتۇسى ەكىنشى المانىڭ تۇسىنە قاراعاندا قانداي؟ وقۋشىلار قىپ - قىزىل، تىم قىزىل، وتە قىزىل دەپ جاۋاپ بەرەدى. وسىندا زاتتىڭ ءتۇسىن كۇشەيتەتىن قانداي سوزدەردى قولداندىق؟ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «كۇشەيتپەلى شىراي».
ماعىنانى تانۋ.
كۇشەيتپەلى شىراي دەگەنىمىز نە؟ ونىڭ جاسالۋ جولدارىن ءتۇسىندىر.
بىركەلكى سىنداردىڭ ءبىرىنىڭ ەكىنشىسىنەن وتە ارتىق نە وتە كەم ەكەندىگىن كورسەتەتىن شىراي ءتۇرى كۇشەيتپەلى شىراي دەپ اتالادى.
كۇشەيتپەلى شىرايدىڭ جاسالۋى:
1. كۇشەيتكىش بۋىندار ارقىلى: قىپ - قىسقا، جاپ - جاڭا، اپپاق، كوكپەڭبەك ت. ب.
2. كۇشەيتكىش ۇستەۋلەر ارقىلى: وتە، تىم، اسا، ەڭ، ءتىپتى، ناعىز، ناق، شىمقاي، وراسان، ىڭعاي، كىلەڭ. كونە تۇركى ەسكەرتكىشتەرىندە كۇشەيتپەلى شىراي ەڭ ۇستەۋ ارقىلى جاسالعان. ەڭ ىلكى
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ: كەستەنى تولتىر.
ساپالىق سىن ەسىم: سارى
سالىستىرمالى شىراي: سارىراق
كۇشەيتپەلى شىراي: ساپ - سارى، تىم سارى
ەكى ءتۇرلى كۇندەلىكپەن جۇمىس
بەرىلگەن سويلەمدەر
سويلەمدەگى كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا كۇشەيتپەلى شىرايدا تۇرعان سوزبەن تولىقتىر. جاسالۋ جولدارىن ءتۇسىندىر. سويلەمدەگى كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا كۇشەيتپەلى شىرايدا تۇرعان سوزبەن تولىقتىر. جاسالۋ جولدارىن ءتۇسىندىر.
سۇر دالا مەن قۇلا تارتقان ادىرلاردىڭ ۇستىنە...... كۇن شاپاق اتتى.
قالاعا لەزدە كەلىپ كىرگەن تورى جورعا اتتى شانا اڭقىپ جاتقان..... كوشەمەن اۋلاپ كەلەدى.
تاقتامەن جۇمىس «كىم جىلدام؟» 1 - توپ 54 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن سىن ەسىمدەردەن كۇشەيتپەلى شىراي جاساڭدار.
ۇلگى: ءبىپ - بيىك، تىم بيىك، وتە بيىك.
2 - توپ 53 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن كۇشەيتپەلى شىرايدى قاتىستىرىپ ءسوز تىركەسىن قۇراڭدار.
ۇلگى: وتە اۋىر جۇك،...
سىن ەسىمدى ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جۇرگىزۋ.
1. بۇل ءسوز ەكى قۇرامنان تۇر. ونەر - ءلى
2. تۇلعاسىنا قاراي – تۋىندى. سەبەبى، نەگىزگى ءتۇبىر زات ەسىمگە ءسوز تۋدىرۋشى
ءونىمدى (- ءلى) جۇرناعىنىڭ جالعانۋى ارقىلى جاسالعان
3. قۇرىلىسىنا قاراي - دارا، سەبەبى، ءبىر عانا نەگىزگى تۇبىردەن تۇرادى.
4. سوزدە ءبىر لەكسيكالىق، ەكى گرامماتيكالىق ماعىنا بار.
5. لەكسيكالىق ماعىناسى – ادامنىڭ ساپالىق قاسيەتىنە بەرىلگەن اتاۋ.
6. 1. ءبىرىنشى گرامماتيكالىق ماعىناسى لەكسيكالىق ماعىنانىڭ جالپىلانۋىنان جاسالعان جالپى گرامماتيكالىق ماعىنا – سىن ەسىم.
6. 2. ەكىنشى گرامماتيكالىق ماعىناسى -(- ءلى) ءسوز تۋدىرۋشى جۇرناق.
7. ونەرلى قانداي؟ دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. ەندەشە، بۇل - سىن ەسىم.
8. ماعىناسىنا قاراي - قاتىستىق سىن ەسىم. سەبەبى، باسقا ءسوز تابىنىڭ قاتىسى ارقىلى جاسالىپ تۇر.
“ويتولعانىس” وزدەرىڭمەن جۇرگەن وقۋشىلاردىڭ جاقسى وقيتىنى تۋرالى“وتە زەيىندى وقۋشى” تاقىرىبىندا كىشىگىرىم شىعارما، ويتولعاۋ نەمەسە ولەڭ جازىڭدار.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. “تاقيا تاستاماق” ءبىر وقۋشى ساپالىق سىن ەسىمگە مىسال ايتسا، 2 - وقۋشى سالىستىرمالى شىراي جاساپ، 3 - وقۋشى كۇشەيتپەلى شىراي جاساپ، تەز ايتۋلارى كەرەك.
رەفلەكسيا. ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك
باعالاۋ. توپ سپيركەلەرى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن باعالاۋ پاراعىنا باعالايدى.
ءۇي تاپسىرماسى: 55 - جاتتىعۋ بەرىلگەن ءسوز تىركەستەرىنەن سويلەم قۇراڭدار.
ت. رىسقۇلوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمى
تەميركۋلوۆا مادينا سۇلەيمەن قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇشەيتپەلى شىراي
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ گرامماتيكالىق بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ، جاڭا سوزدەردى دۇرىس قولدانا ءبىلۋ؛
دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، ويلارىن دامىتۋ، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
تاربيەلىك: سويلەۋ مادەنيەتىن ارتتىرۋ، ءوزىن - ءوزى باعالاي بىلۋگە، باسقالاردىڭ كوزقاراسىن تىڭداپ، سىيلاي بىلۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ستو تەحنولوگياسى، «كىم جىلدام؟»، «تاقيا تاستاماق»، «ميعا شابۋىل»، «ەسسە»، «ەكى جاقتى جازبا كۇندەلىگى»ادىستەرى.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى، قازاقستان تاريحى
سىلتەمەلەر: وقۋلىق، فليپچارت، كارتوچكالار، ءتۇرلى - ءتۇستى ماركەرلەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سىنىپتى اقىندار جانە جازۋشىلار ەسىمدەرىمەن ەكى توپقا بىرىكتىرەمىن.
«ءبىر تىلەك» ترەنينگى ارقىلى بالالار ءبىر - بىرىنە ءوز اتتارىڭنىڭ باس ارىپتەرىنەن باستالاتىن سوزدەرمەن ىزگى تىلەكتەرىن بىلدىرەدى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: 51 - جاتتىعۋ. جولداسىڭنىڭ سالىستىرمالى پورترەتىن جازۋ. سالىستىرمالى شىرايدى كوبىرەك قولدانۋ.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
«ميعا شابۋىل» ءادىسى. تاقتادا ءتۇسى قىزىل ەكى المانىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى. ءبىرىنشى المانىڭ ءتۇسى ەكىنشى المانىڭ تۇسىنە قاراعاندا قانداي؟ وقۋشىلار قىپ - قىزىل، تىم قىزىل، وتە قىزىل دەپ جاۋاپ بەرەدى. وسىندا زاتتىڭ ءتۇسىن كۇشەيتەتىن قانداي سوزدەردى قولداندىق؟ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «كۇشەيتپەلى شىراي».
ماعىنانى تانۋ.
كۇشەيتپەلى شىراي دەگەنىمىز نە؟ ونىڭ جاسالۋ جولدارىن ءتۇسىندىر.
بىركەلكى سىنداردىڭ ءبىرىنىڭ ەكىنشىسىنەن وتە ارتىق نە وتە كەم ەكەندىگىن كورسەتەتىن شىراي ءتۇرى كۇشەيتپەلى شىراي دەپ اتالادى.
كۇشەيتپەلى شىرايدىڭ جاسالۋى:
1. كۇشەيتكىش بۋىندار ارقىلى: قىپ - قىسقا، جاپ - جاڭا، اپپاق، كوكپەڭبەك ت. ب.
2. كۇشەيتكىش ۇستەۋلەر ارقىلى: وتە، تىم، اسا، ەڭ، ءتىپتى، ناعىز، ناق، شىمقاي، وراسان، ىڭعاي، كىلەڭ. كونە تۇركى ەسكەرتكىشتەرىندە كۇشەيتپەلى شىراي ەڭ ۇستەۋ ارقىلى جاسالعان. ەڭ ىلكى
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ: كەستەنى تولتىر.
ساپالىق سىن ەسىم: سارى
سالىستىرمالى شىراي: سارىراق
كۇشەيتپەلى شىراي: ساپ - سارى، تىم سارى
ەكى ءتۇرلى كۇندەلىكپەن جۇمىس
بەرىلگەن سويلەمدەر
سويلەمدەگى كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا كۇشەيتپەلى شىرايدا تۇرعان سوزبەن تولىقتىر. جاسالۋ جولدارىن ءتۇسىندىر. سويلەمدەگى كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا كۇشەيتپەلى شىرايدا تۇرعان سوزبەن تولىقتىر. جاسالۋ جولدارىن ءتۇسىندىر.
سۇر دالا مەن قۇلا تارتقان ادىرلاردىڭ ۇستىنە...... كۇن شاپاق اتتى.
قالاعا لەزدە كەلىپ كىرگەن تورى جورعا اتتى شانا اڭقىپ جاتقان..... كوشەمەن اۋلاپ كەلەدى.
تاقتامەن جۇمىس «كىم جىلدام؟» 1 - توپ 54 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن سىن ەسىمدەردەن كۇشەيتپەلى شىراي جاساڭدار.
ۇلگى: ءبىپ - بيىك، تىم بيىك، وتە بيىك.
2 - توپ 53 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن كۇشەيتپەلى شىرايدى قاتىستىرىپ ءسوز تىركەسىن قۇراڭدار.
ۇلگى: وتە اۋىر جۇك،...
سىن ەسىمدى ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جۇرگىزۋ.
1. بۇل ءسوز ەكى قۇرامنان تۇر. ونەر - ءلى
2. تۇلعاسىنا قاراي – تۋىندى. سەبەبى، نەگىزگى ءتۇبىر زات ەسىمگە ءسوز تۋدىرۋشى
ءونىمدى (- ءلى) جۇرناعىنىڭ جالعانۋى ارقىلى جاسالعان
3. قۇرىلىسىنا قاراي - دارا، سەبەبى، ءبىر عانا نەگىزگى تۇبىردەن تۇرادى.
4. سوزدە ءبىر لەكسيكالىق، ەكى گرامماتيكالىق ماعىنا بار.
5. لەكسيكالىق ماعىناسى – ادامنىڭ ساپالىق قاسيەتىنە بەرىلگەن اتاۋ.
6. 1. ءبىرىنشى گرامماتيكالىق ماعىناسى لەكسيكالىق ماعىنانىڭ جالپىلانۋىنان جاسالعان جالپى گرامماتيكالىق ماعىنا – سىن ەسىم.
6. 2. ەكىنشى گرامماتيكالىق ماعىناسى -(- ءلى) ءسوز تۋدىرۋشى جۇرناق.
7. ونەرلى قانداي؟ دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. ەندەشە، بۇل - سىن ەسىم.
8. ماعىناسىنا قاراي - قاتىستىق سىن ەسىم. سەبەبى، باسقا ءسوز تابىنىڭ قاتىسى ارقىلى جاسالىپ تۇر.
“ويتولعانىس” وزدەرىڭمەن جۇرگەن وقۋشىلاردىڭ جاقسى وقيتىنى تۋرالى“وتە زەيىندى وقۋشى” تاقىرىبىندا كىشىگىرىم شىعارما، ويتولعاۋ نەمەسە ولەڭ جازىڭدار.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ. “تاقيا تاستاماق” ءبىر وقۋشى ساپالىق سىن ەسىمگە مىسال ايتسا، 2 - وقۋشى سالىستىرمالى شىراي جاساپ، 3 - وقۋشى كۇشەيتپەلى شىراي جاساپ، تەز ايتۋلارى كەرەك.
رەفلەكسيا. ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك
باعالاۋ. توپ سپيركەلەرى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن باعالاۋ پاراعىنا باعالايدى.
ءۇي تاپسىرماسى: 55 - جاتتىعۋ بەرىلگەن ءسوز تىركەستەرىنەن سويلەم قۇراڭدار.
You Might Also Like
