ءسوز تاپتارى. سان ەسىم
قازاق ءتىلى 6 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءسوز تاپتارى. سان ەسىم.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا سان ەسىم، ونىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى تۋرالى تەرەڭىرەك ءبىلىم بەرۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: قازاق ءتىلىنىڭ مورفولوگيالىق زاڭدىلىقتارىن تۇسىندىرە وتىرىپ، تىلدىك - ەستەتيكالىق سەزىمدەرىن تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: ءسوز تاپتارى بويىنشا باستاۋىش سىنىپتاردا مەڭگەرگەن بىلىمدەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ، ساۋاتتى جازۋ، وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، وقۋشىلاردىڭ بەلسەندى ويلاۋ قابىلەتتەرىن جانداندىرۋ.
ءتۇرى. جاڭا ماتەريالدى يگەرۋ ساباعى.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، ىزدەنىس، سۇراق - جاۋاپ، سكت تەحنولوگياسى.
كورنەكىلىكتەر: تاقىرىپقا ارنالعان كەستە، وقۋلىق، فليپچارت.
ساباق بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ؛
- وقۋشىلاردى ءتۇرلى ءتۇستى گۇلدەر ارقىلى 3 توپقا بىرىكتىرۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ابايدىڭ «اتتىڭ سىنى» ولەڭىنەن سىن ەسىمدەردى تابۋ.
I توپ. سىن ەسىمنىڭ ماعىنالىق ءتۇرىن اجىراتۋ.
II توپ. ساپالىق جانە قاتىستىق سىن ەسىمدەردى قاتىستىرىپ سويلەم قۇراۋ.
III توپ. ماقال - ماتەلدەر ويلاپ جازۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ.
1) سىن ەسىم نەنى بىلدىرەدى؟
2) ماعىنالىق جاعىنان قانداي تۇرلەرگە بولىنەدى؟ مىسالمەن دالەلدە.
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
1. جاڭا ماتەريالدى كابىلداۋعا دايىندىق:
ا) تاقىرىپتىڭ اتى جازىلىپ، ساباقتىڭ ماقساتى تۇسىندىرىلەدى.
ءا) «سان ەسىم» تەرمينىنىڭ ماعىناسىن پروبلەمالىق جاعدايات تۋدىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ وزىنە انىقتاتقىزىلادى.
ب) جاڭا ۇعىمدار مەن ارەكەتتەردى قالىپتاستىرۋ. جاڭا ماتەريالدى كورنەكىلىكتەردى پايدالانىپ ءتۇسىندىرۋ. سان ەسىم سۇراقتارى: قانشا؟ نەشە؟ نەشىنشى؟ نەشەۋ؟
«توپتاستىرۋ» ستراتەگياسى بويىنشا:
سان ەسىم
↓
جيناقتىق
ەسەپتىك
بولجالدىق
توپتاۋ
رەتتىك
بولشەكتىك
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
مىسالداردى سان ەسىمنىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىنە قاراي اجىراتۋ.
1. كۇللى ادام بالاسىن قور قىلاتىن ءۇش نارسە بار، سودان قاشپاق كەرەك: اۋەلى ناداندىق، ەكىنشىسى — ەرىنشەكتىك، ءۇشىنشىسى - زۇلىمدىق.
2. ەلباسىمىز ءوزىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىمىزدىڭ اسا ماڭىزدى 30 سەرپىندى باعىتىن بەلگىلەپ بەردى.
3. التاۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى، تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى.
4. قازىرگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا 60 پايىزعا جۋىق (57%) قازاق حالقى تومەندەيدى.
5. جينالعانىن تورتتەن ءبىرى - بالالار.
6. ولار بەس - بەستەن توپ قۇردى.
وقۋلىقپەن جۇمىس. 58 - جاتتىعۋ.
Iءۇ. ابايدىڭ ۇلاعاتتى ءسوزىن الىپ، تالداۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
ءۇش - اق نارسە ادامنىڭ قاسيەتى: ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك.
1. سىن ەسىمدەردى تابۋ.
2. ادامنىڭ سوزىنە ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جاساۋ.
I توپ: داۋىستى دىبىستارعا ماتەماتيكالىق تاسىلمەن مىنەزدەمە بەرۋ.
II توپ: داۋىسسىز دىبىستارعا.
III توپ: فونولوگيالىق تالداۋ جاساۋ.
بەرىلگەنى: ادامنىڭ = و=----=؟
شەشۋى. ادامنىڭ = 70 = 3 (ا²، ى) =؟
4 Δ(د، م، ن، ڭ)
1) 3 = 3 (ا²، ى) جۋان نەمەسە ءتىل ارتى
Ø جىڭىشكە
2) 3 = 2 (ا2) اشىق
1 (ى) قىساڭ
فونولوگيالىق ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جۇرگىزۋ
ناداندىققا
جۋان بۋىندى ءسوز -
نا - دان - دىق - قا
۷ا. ب.۷ب. ب.۷ب. ب.۷ا. ب.
نا -
دان -
دىق -
قا -
جاعدايدا تاسىمالدانادى.
ناداندىق – قا – (كە، - گە) بۋىن ۇندەستىگى زاڭدىلىعىنا باعىنادى.
تاقتامەن جۇمىس.
«وتىز»، «التاۋ» سوزدەرىنە فونولوگيالىق جانە مورفولوگيالىق تالداۋ جاساپ جازۋ.
«ەكىنشىسى» سوزىنە اۋىزشا (2 مين) ءۇش ساتىدا تالداۋ.
جيىرما بەسكە.
1. جيىرما بەسكە 3 كۇرامىنان ءتۇر.
2. كۇرىلىسىنا قاراي؛ كۇردەلى
ز. تۇلعاسىنا قاراي؛ تۋىندى.
4. سوزدە I لەكسيكالىق 2 گرامماتيكالىق ماعىنا بار.
5 لەكسيكالىق ماعىناسى سانعا بەرىلگەن اتاۋ.
ب 1 - گرامماتيكالىق ماعىنا جيىرما بەس نەشە؟ سان ەسىم
2 - گرامماتيكالىق ماعىناسى - كە بارىس سەپتىگى ارقىلى بەرىلگەن
8. «جيىرما بەسكە» كۇردەلى ەسەپتىك سان ەسىم.
«ءسوز جارىسى» ويىنى. بەرىلگەن سان ەسىمدەردىڭ ورىسشا، اعىلشىنشا اۋدارماسىن تابۋ.
بەس، ون بەس، جيىرما توعىز، ءجۇز جەتپىس بەس، ەكى مىڭ، ءۇش ءجۇز التى، توقسان توعىز، سەگىز ءجۇز ەلۋ ءبىر، التى ءجۇز توقسان بەس.
قورىتىندىلاۋ. نە ءبىلدىم؟ نەنى ۇيرەنگىم كەلەدى؟
ۇيگە تاپسىرما. سان ەسىمدەردى پايدالانىپ، «ءبىزدىڭ سىنىپ» دەگەن تاقىرىپتا ءماتىن قۇراستىرۋ.
وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ. توپ ساراپشىلارى وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالايدى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءسوز تاپتارى. سان ەسىم.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا سان ەسىم، ونىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى تۋرالى تەرەڭىرەك ءبىلىم بەرۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: قازاق ءتىلىنىڭ مورفولوگيالىق زاڭدىلىقتارىن تۇسىندىرە وتىرىپ، تىلدىك - ەستەتيكالىق سەزىمدەرىن تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: ءسوز تاپتارى بويىنشا باستاۋىش سىنىپتاردا مەڭگەرگەن بىلىمدەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ، ساۋاتتى جازۋ، وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، وقۋشىلاردىڭ بەلسەندى ويلاۋ قابىلەتتەرىن جانداندىرۋ.
ءتۇرى. جاڭا ماتەريالدى يگەرۋ ساباعى.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، ىزدەنىس، سۇراق - جاۋاپ، سكت تەحنولوگياسى.
كورنەكىلىكتەر: تاقىرىپقا ارنالعان كەستە، وقۋلىق، فليپچارت.
ساباق بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ؛
- وقۋشىلاردى ءتۇرلى ءتۇستى گۇلدەر ارقىلى 3 توپقا بىرىكتىرۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ابايدىڭ «اتتىڭ سىنى» ولەڭىنەن سىن ەسىمدەردى تابۋ.
I توپ. سىن ەسىمنىڭ ماعىنالىق ءتۇرىن اجىراتۋ.
II توپ. ساپالىق جانە قاتىستىق سىن ەسىمدەردى قاتىستىرىپ سويلەم قۇراۋ.
III توپ. ماقال - ماتەلدەر ويلاپ جازۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ.
1) سىن ەسىم نەنى بىلدىرەدى؟
2) ماعىنالىق جاعىنان قانداي تۇرلەرگە بولىنەدى؟ مىسالمەن دالەلدە.
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
1. جاڭا ماتەريالدى كابىلداۋعا دايىندىق:
ا) تاقىرىپتىڭ اتى جازىلىپ، ساباقتىڭ ماقساتى تۇسىندىرىلەدى.
ءا) «سان ەسىم» تەرمينىنىڭ ماعىناسىن پروبلەمالىق جاعدايات تۋدىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ وزىنە انىقتاتقىزىلادى.
ب) جاڭا ۇعىمدار مەن ارەكەتتەردى قالىپتاستىرۋ. جاڭا ماتەريالدى كورنەكىلىكتەردى پايدالانىپ ءتۇسىندىرۋ. سان ەسىم سۇراقتارى: قانشا؟ نەشە؟ نەشىنشى؟ نەشەۋ؟
«توپتاستىرۋ» ستراتەگياسى بويىنشا:
سان ەسىم
↓
جيناقتىق
ەسەپتىك
بولجالدىق
توپتاۋ
رەتتىك
بولشەكتىك
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
مىسالداردى سان ەسىمنىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىنە قاراي اجىراتۋ.
1. كۇللى ادام بالاسىن قور قىلاتىن ءۇش نارسە بار، سودان قاشپاق كەرەك: اۋەلى ناداندىق، ەكىنشىسى — ەرىنشەكتىك، ءۇشىنشىسى - زۇلىمدىق.
2. ەلباسىمىز ءوزىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىمىزدىڭ اسا ماڭىزدى 30 سەرپىندى باعىتىن بەلگىلەپ بەردى.
3. التاۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى، تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى.
4. قازىرگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا 60 پايىزعا جۋىق (57%) قازاق حالقى تومەندەيدى.
5. جينالعانىن تورتتەن ءبىرى - بالالار.
6. ولار بەس - بەستەن توپ قۇردى.
وقۋلىقپەن جۇمىس. 58 - جاتتىعۋ.
Iءۇ. ابايدىڭ ۇلاعاتتى ءسوزىن الىپ، تالداۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
ءۇش - اق نارسە ادامنىڭ قاسيەتى: ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك.
1. سىن ەسىمدەردى تابۋ.
2. ادامنىڭ سوزىنە ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جاساۋ.
I توپ: داۋىستى دىبىستارعا ماتەماتيكالىق تاسىلمەن مىنەزدەمە بەرۋ.
II توپ: داۋىسسىز دىبىستارعا.
III توپ: فونولوگيالىق تالداۋ جاساۋ.
بەرىلگەنى: ادامنىڭ = و=----=؟
شەشۋى. ادامنىڭ = 70 = 3 (ا²، ى) =؟
4 Δ(د، م، ن، ڭ)
1) 3 = 3 (ا²، ى) جۋان نەمەسە ءتىل ارتى
Ø جىڭىشكە
2) 3 = 2 (ا2) اشىق
1 (ى) قىساڭ
فونولوگيالىق ساتىلاي كەشەندى تالداۋ جۇرگىزۋ
ناداندىققا
جۋان بۋىندى ءسوز -
نا - دان - دىق - قا
۷ا. ب.۷ب. ب.۷ب. ب.۷ا. ب.
نا -
دان -
دىق -
قا -
جاعدايدا تاسىمالدانادى.
ناداندىق – قا – (كە، - گە) بۋىن ۇندەستىگى زاڭدىلىعىنا باعىنادى.
تاقتامەن جۇمىس.
«وتىز»، «التاۋ» سوزدەرىنە فونولوگيالىق جانە مورفولوگيالىق تالداۋ جاساپ جازۋ.
«ەكىنشىسى» سوزىنە اۋىزشا (2 مين) ءۇش ساتىدا تالداۋ.
جيىرما بەسكە.
1. جيىرما بەسكە 3 كۇرامىنان ءتۇر.
2. كۇرىلىسىنا قاراي؛ كۇردەلى
ز. تۇلعاسىنا قاراي؛ تۋىندى.
4. سوزدە I لەكسيكالىق 2 گرامماتيكالىق ماعىنا بار.
5 لەكسيكالىق ماعىناسى سانعا بەرىلگەن اتاۋ.
ب 1 - گرامماتيكالىق ماعىنا جيىرما بەس نەشە؟ سان ەسىم
2 - گرامماتيكالىق ماعىناسى - كە بارىس سەپتىگى ارقىلى بەرىلگەن
8. «جيىرما بەسكە» كۇردەلى ەسەپتىك سان ەسىم.
«ءسوز جارىسى» ويىنى. بەرىلگەن سان ەسىمدەردىڭ ورىسشا، اعىلشىنشا اۋدارماسىن تابۋ.
بەس، ون بەس، جيىرما توعىز، ءجۇز جەتپىس بەس، ەكى مىڭ، ءۇش ءجۇز التى، توقسان توعىز، سەگىز ءجۇز ەلۋ ءبىر، التى ءجۇز توقسان بەس.
قورىتىندىلاۋ. نە ءبىلدىم؟ نەنى ۇيرەنگىم كەلەدى؟
ۇيگە تاپسىرما. سان ەسىمدەردى پايدالانىپ، «ءبىزدىڭ سىنىپ» دەگەن تاقىرىپتا ءماتىن قۇراستىرۋ.
وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ. توپ ساراپشىلارى وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالايدى.
You Might Also Like
-
ماقساتى: ماتەماتيكانىڭ جان جاقتى ەكەندىگىن كورسەتۋ. ءارتۇرلى ويلاۋ، ويناۋ ادىستەرىن قولدانۋ ارقىلى ستۋدەنتتەردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ بولىپ تابىلادى.
