InfoHub Logo

تاقىرىبى: «كۇز بەرەكە - كۇز مەرەكە»
ماقساتى: كۇز مەزگىلى تۋرالى بىلىمدەرىن بەكىتۋ. كۇز مەزگىلى تۋرالى بىلىمدەرىن تياناقتاۋ. كۇزگى تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن تانىستىرا وتىرىپ، كوتەرىڭكى كوڭىل - كۇي سىيلاۋ. شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، وي - ورىستەرىن كەڭەيتۋ، تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن قامقورلىق سەزىمدەرگە تاربيەلەۋ.
بالالار اۋەنمەن زالعا كىرەدى.
جۇرگىزۋشى: قارسى الايىق ءبارىمىز،
جاسىمىز بەن كارىمىز.
قىردان كەپتى قىدىرىپ،
التىن كۇز بىزگە نۇر توگىپ.

تىلەگىم امان بولسىن ەل ىرگەسى،
التىن كۇز قايتا كەلدى بەرەكەسى.
مولشىلىقتىڭ جارشىسى بولا ءبىلدى،
التىن كۇز - ىرىس، بەرەكە، بىرلىك الا كەلدى.
ءان: «كۇز جومارت»
ويىن: «كۇز ەرەكشەلىكتەرى»
بالالارعا تابيعات قۇبىلىستارى مەن كۇز مەزگىلىنە بايلانىستى وزگەرىستەر ايتىلادى. كۇز مەزگىلى تۋرالى بولسا قولدارىن شاپالاقتايدى، ال باسقا جىل مەزگىلىنە بايلانىستى قۇبىلىس بولسا اياق تارىن توپىلداتادى.
مىس: كۇن سۋىتا باستايدى، اسپاندى بۇلت قاپتايدى جاپىراقتار سارعايادى، جاڭبىر ءجيى جاۋادى، ەگىن ورادى، جەمىستەر مەن كوكونىستەر پىسەدى (كۇز مەزگىلىنە بايلانىستى). كۇن قاتتى ىستىق، ادامدار جەڭىل كيىنەدى، جاپىراقتار جاپ - جاسىل، بالالار كوبەلەكتى قۋادى، قار ەريدى(جىل مەزگىلىنە بايلانىستى).
جۇرگىزۋشى: بۇگىن مەيرام بۇگىن توي
قۋانىش كۇن ءبىلىپ قوي
كۇزگى باقتاي سىڭعىرلاپ
الاقاندى قاتتى - قاتتى سوعىپ قوي.
- بالالار، كانە ءبارىمىز بىرگە قايتالايىق.
كەلشى، كەلشى التىن كۇز،
كەلشى، كەلشى جارقىن كۇز.
مەرەكەنى جالعاستىرىپ،
ويناپ – كۇلشى التىن كۇز.
زالعا قولىندا سىيلىعى بار كۇز حانشايىمى كىرەدى.
كۇز: سالەمەتسىزدەر مە، مەنىڭ دوستارىم! ال مەنىڭ كىم ەكەنىمدى بىلگىلەرىڭ كەلسە، مەن سەندەرگە ءوزىم تۋرالى جۇمباق جاسىرايىن.
جۇمباق: جەل تىنىمسىز گۋىلدەپ
بولىپ كەتتى تىم بۇزىق
شۋىلدايدى تال - تەرەك
جاپىراعىن جۇلعىزىپ
بۇلتتار ءتونىپ، جەرگە ءتونىپ
دىمقىل تۇمان باسادى،
ءشوپ سارعايىپ، ءوڭى تايىپ
دالا سۇرى قاشادى
ويناي الماي، دەنەڭ مۇزداپ توڭادى
ايتىڭدارشى، بوبەكتەرىم بۇل قاي كەزدە بولادى؟
كۇز: دۇرىس ايتاسىڭدار، مەن التىن كۇز بولامىن.
جۇرگىزۋشى: ونەرلى عوي بالالار
كوڭىلدەرى پاك جايساڭ
تاقپاق ايتىپ بەرەيىك
التىن كۇزگە ءبىز ارناپ
بالالاردىڭ تاقپاقتارى:
«كۇز»: بالالار مەن سەندەرمەن ويىن ويناعىم كەلىپ تۇر. وينايمىز با؟
ويىن: «كوكونىستى كىم تەز جينايدى؟»
ويىن شارتى: ەكى جاقتان 3 بالادان شىعا قويسىن. 1 - بالا كوكونىستى ەگەدى، ەكىنشىسى سۋارادى، ءۇشىنشىسى سەبەتكە جينايدى. ويىندى ەكى رەت قايتالاتۋ.
جۇرگىزۋشى: ءان سالىڭدار، كۇلىڭدەر
جايناپ گۇلدەي جۇرىڭدەر
كۇزدىڭ تويىن تويلايىق،
بي بيلەيىك وينايىق.
كەزدەسكەن سوڭ كۇزىمەن
بۇتاعىنان ءۇزىلدى،
اق جاپىراق سارى التىن
اينالانىڭ ءبارى التىن
بي: «جاپىراقتار» كۇز حانشايىمىمەن بىرگە.
جۇرگىزۋشى: كۇزىم - اۋ، كۇزىم - اۋ
مىنەزىڭ بۇزىق اۋ
جاڭبىرىڭ سىركىرەپ
تۇرعانىڭ قىزىق - اۋ
جەكە ءان: «جاۋ، جاۋ جاڭبىر»
اۋەنمەن زالعا تۇلكى كىرەدى
تۇلكى: سالەمەتسىڭدەر مە، دوستارىم سەندەر نە ىستەپ جاتىرسىڭدار؟
جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىز بە، تۇلكى ءبىز «التىن كۇز» تويلاپ جاتىرمىز.
تۇلكى: سەندەرگە كۇز نەگە كەرەك؟
جۇرگىزۋشى: ەندى جاز مەزگىلىنەن كەيىن كۇز مەزگىلى كەلمەي مە؟
تۇلكى: كۇزدىڭ كەلگەنىنە نەگە قۋاناسىڭدار؟ كۇن سالقىن، جاپىراقتار ءتۇسىپ جاتىر، جاڭبىر جاۋىپ تۇر. وسىعان قۋانۋ كەرەك پە؟
جۇرگىزۋشى: سەن ولاي ايتپا، ءار جىل مەزگىلىنىڭ ءوزىنىڭ تابيعات ەرەكشەلىگى بار. ءار جىل مەزگىلى وزىنشە ادەمى. كۇزدە تابيعات ەرەكشە تۇستەرگە بويالادى.
تۇلكى: كۇز ادەمى، ونىڭ نەسى بار؟ كۇزسىز ءومىر سۇرە الامىز.
جۇرگىزۋشى: سەنىكى تۇلكى دۇرىس ەمەس. كۇز مەزگىلىنە بايلانىستى ءبىزدىڭ بالالاردىڭ قازاقشا، ورىسشا، اعىلشىن تىلىندەگى تاقپاقتارىن تىڭداپ كورشى.
بالالاردىڭ تاقپاقتارى
بي: «ساڭىراۋقۇلاقتار ءبيى». (ەر بالالاردىڭ ورىنداۋىندا)
تۇلكى: وي بالالار، سەندەر ونەرلى ەكەنسىڭدەر، ال مىنا كۇز مەزگىلى سىيلىقتارىمەن نە ىستەيسىڭدەر؟
جۇرگىزۋشى: بۇلاردىڭ ادام دەنساۋلىعىنا ماڭىزى زور دارۋمەندەر بار. دارۋمەندەر دەنساۋلىققا پايدالى. ءبىز ولاردى جەيمىز.
تۇلكى: سەبەتكە ۇڭىلە قاراپ، ال مىنالاردى قالاي ايىراسىڭدار، قايسىسى جەمىس، قايسىسى كوكونىس.
جۇرگىزۋشى: ءبىزدىڭ بالالار ايىرىپ بەرە الادى.
ويىن: «ايىرىپ سال»
تۇلكى: ال جاقسى وتە جاقسى بىلەدى ەكەنسىڭدەر، ال جاڭبىر جاۋعاندا نەسىنە قۋاناسىڭدار؟
جۇرگىزۋشى: جاڭبىر جاۋعاندا تابيعات انا قۋانادى، ال ءبىز جاڭبىردى باقىلاۋدى جاقسى كورەمىز. ال جاڭبىردان ءبىز قولشاتىرمەن قورعانامىز.
تۇلكى: قول شاتىر دەگەنىمىز نە؟
جۇرگىزۋشى: ەندەشە قىزدارىمىزدىڭ ورىنداۋىندا «قولشاتىر ءبيىن» تاماشالا، سوندا تۇسىنەسىڭ.
بي: «قولشاتىر ءبيى»
تۇلكى: ەندى ءتۇسىندىم. بالالار. مەن ءبىر ويىن ويلاپ تاپتىم، سونى ويناپ كورەمىز بە؟
ويىن: «كۇن مەن جاڭبىر»
ويىننىڭ ءجۇرۋ بارىسى: ءۇش ءتۇرلى ءتۇستى قولشاتىر بولادى. «جاڭبىر» جاۋعان كەزدە جۇرگىزۋشى قولشاتىردىڭ ءتۇسىن ايتادى، سونىڭ استىنا بالالار تىعىلۋ كەرەك. ويىن قايتالانۋ بارىسىندا تۇستەردى الماستىرىپ ايتادى.
تۇلكى: ماعان سەندەرمەن ويناعان ۇنادى. قولشاتىرلارىڭ ادەمى ەكەن.
كۇز: سىيلىققا ساعان ءبىر قولشاتىر بەرەيىك، الاسىڭ با؟
تۇلكى: وي، راحمەت، الامىن. وزىنە ۇناعان قولشاتىردى الادى.
جۇرگىزۋشى: التىن كۇز، تۇلكى سىزدەرگە ۇلكەن راحمەت! ءبىزدىڭ بالالاردىڭ كوڭىلدەرىن ءبىر كوتەرىپ تاستادىڭدار.
كۇز: دوستارىم، بۇگىن سەندەر «التىن كۇز» مەرەكەسىن تاماشالادىڭدار. كوڭىل كوتەرىپ، كۇزگى بايلىعىمىزدى تەردىك. ەڭبەكتەرىڭنىڭ جەمىسىن كورىڭدەر. مەن سەندەرگە قۇر كەلمەي، مىنا جەمىسكە تولى سەبەتتەردى سەندەرگە الا كەلگەم. بالالار، مەنىڭ باسقا بالاباقشا بۇلدىرشىندەرىنە باراتىن ۋاقىتىم بولدى. مەن ەندى كەتەيىن، ساۋ بولىپ تۇرىڭدار! كەلەسى كەزدەسكەنشە امانشىلىق بولسىن!
ساۋ بولىڭدار!
جۇرگىزۋشى: كۇز حانشايىمىنىڭ سىيى - جەمىستەردەن ءدام تاتاتىن كەز كەلگەن سياقتى، توبىمىزعا بارۋعا جينالايىق.
قۇرمەتتى قوناقتار، اتا - انالار بۇگىنگى «كۇز بەرەكە - كۇز مەرەكە» - اتتى ەرتەڭگىلىگىمىزدى اياقتاي وتىرىپ، كۇز بەرەكەلى، استىقتى بولسىن دەمەكپىز. كۇزگە ايتارىمىز بەرەر سىيىن جىلدان - جىلعا كوپ بولسىن ەلدە تىنىشتىق بولسىن دەيمىز.
«بەرەكەلى ب ا ق داۋلەت،
ارتا ءتۇسسىن تويلانىپ
ساۋ بولىڭدار قوناقتار،
كەلگەنشە جىل اينالىپ».

اتىراۋ قالاسىنىڭ
مكقك №29 «نۇرسايا» بوبەكجاي - بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
امانيازوۆا زاريا سيسەنعالي قىزى