كۇزگى پەيزاجدىڭ كومپوزيسياسى
قىزىلوردا وبلىسى،
قارماقشى اۋدانىنداعى
ءۇ.ك.تومانوۆ اتىنداعى
№183 ورتا مەكتەپتىڭ ءمۇعالىمى
ورىنبايەۆا جانار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇزگى پەيزاجدىڭ كومپوزيسياسى.
بەينەلەۋ ونەرى 3 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: بەينەلەۋ ونەرىن دارىپتەي وتىرىپ، بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ونەردى، تابيعاتتى سۇيۋگە، اسەمدىك پەن ادەمىلىككە باۋلۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ پەيزاج تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
تابيعاتتا بولاتىن وزگەرىستەردى، ولاردىڭ جىل مەزگىلدەرىن سيپاتتايتىن باستى ەرەكشەلىكتەرىن ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىن، وي قيالىن دامىتۋ.
جىل مەزگىلدەرى تۋرالى جالپى تۇسىنىك بەرۋ بارىسىندا، تابيعات قۇبىلىستارىنىڭ وزگەرىپ وتىراتىنىن تۇسىنۋگە جاعداي تۋعىزۋ. تانىمدىق قاسيەتتەرىن دامىتۋعا مۇمكىنشىلىك جاساۋ.
تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا باۋلي وتىرىپ، تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق، توپپەن جۇمىس
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ ءادىسى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كۇز تۋرالى ولەڭدەر، ءسوزجۇمباق، «كىم شاپشاڭ» ويىنى.
تەحنيكالىق قۇرالدار: سۋرەتتەر، جاپىراقتار، كىلەي، سۋرەتشىلەردىڭ سۋرەتتەرى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
قۇتتى قوناق كەلىپتى
تورىمىزگە ەنىپتى،
امانداسۋ ۇلكەنگە،
تاربيەنىڭ ىزەتى
ال، قانەكەي ءبارىمىز
سالەمدەسەيىك ۇلكەنگە.
سالەمەتسىزدەر مە، اپايلار!
بالالار كازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟ قىس دۇرىس ايتاسىڭدار. وندا سەندەر قىس تۋرالى ولەڭ شۋماقتارىن بىلەمىز بە؟ وندا تىڭداپ كورەلىك.
ءى توپ:
تاعى دا قىس ءتۇستى دە،
تون جامىلدى قىرقالار.
قايىڭ، تەرەك ۇستىنە
قونا قالدى ۇلپا قار.
ءىى توپ:
قار جاۋىپ تۇر سەبەلەپ،
قالتىراعان باۋلارعا...
بەينە قۇيتتاي كوبەلەك
قونىپ جاتىر تالدارعا.
ءىىى توپ:
ادىرعا بار، جارعا بار،
الىپتى قار بۇركەنىپ.
قارعا، قارعا، قارعالار
قار ۇستىندە ءجۇر توڭىپ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
وقۋشىلاردىڭ اشىق جانە تۇيىق كومپوزيسياعا سالعان سۋرەتتەرىن تەكسەرۋ
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ
سۇراق قويۋ ارقىلى
ءى توپ: اشىق كومپوزيسيا دەگەنىمىز نە؟
ءىى توپ: تۇيىق كومپوزيسيا قالاي بولادى؟
ءىىى توپ: كومپوزيسياداعى باستى نارسەلەر
تۇيىق نەمەسە جابىق كومپوزيسيا دەگەنىمىز نە؟
ءىV. جاڭا ساباق.
قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!. مەن سەندەرمەن جۇزدەسكەنىمە قۋانىشتىمىن. بۇگىنگى كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
ولەڭ جولدارى ارقىلى باستايمىن
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
بۇلتتار ءتونىپ،
جەرگە شوگىپ،
دىمقىل تۇمان باسادى.
ءشوپ سارعايىپ،
ءوڭى تايىپ،
دالا سۇرى قاشادى.
بوي جازا الماي،
ويناي الماي،
دەنەڭ مۇزداپ، توڭادى.
ايتىڭدارشى، بالالارىم.
بۇل قاي كەزدە بولادى؟ (كۇز ايى)
مىنە، كۇزدىڭ سوڭعى ايى كەلدى. تاعى دا قولعا قالام الاتىن شاق.
كۇز تاقىرىبىنا ارنالعان ولەڭ شۋماقتارىن بىلەمىز بە؟ وندا تىڭداپ كورەلىك
كۇز تاقىرىبىنا ارنالعان ولەڭدەردى بالالار وقيدى.
ءى توپ:
التىن، سارى، قىزىل، كوك،
الۋان – الۋان جاپىراق.
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ،
كوز تارتادى اتىراپ.
ءىى توپ:
سارى التىنداي سارى كۇز -
قامباداعى ءدانىمىز.
شەلەك – شەلەك بالىمىز،
اعىل – تەگىل اعىمىز.
ءىىى توپ:
جايدارى كۇز، جارقىن كۇز،
اياۋلى كۇز، التىن كۇز.
دانگە تولى ەن دالام
دارياداي شالقىپ ءجۇر.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتەتىن جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: كۇزگى پەيزاجدىڭ كومپوزيسياسىن جاسايمىز
ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرمەسى.
كومپوزيسيا (لاتىن ءسوزى - kompositio - قۇراستىرۋ، تارتىپكە كەلتىرۋ) - كوركەم شىعارمانىڭ قۇرىلىسى. كوركەم اڭگىمە نە پوەما، نە رومان، قايسىسىن وقىساق تا، ءار الۋان سيۋجەتكە قۇرىلادى. سيۋجەت دەگەنىمىز - شىعارماداعى ادامداردىڭ ءبىر - بىرىمەن بايلانىسى، قارىم - قاتىسى، كۇرەس - تارتىستارى - شىعارماداعى وقيعانىڭ دامۋى...
«كۇزگى كومپوزيسيا»
پەيزاج - فرانسۋز ءسوزى، تابيعاتتى بەينەلەۋ. پەيزاج دەربەس جانر رەتىندە قىتايدا، جاپونيادا جانە باسقا شىعىس ەلدەرىندە، سونداي - اق ەۋروپادا دامىعان. پەيزاج ونەرى ءار الۋان. كەيبىر پەيزاجدار تابيعاتتىڭ ومىردە بار ناقتى كورىنىسىن بەينەلەسە، ەندى بىرەۋلەرى سۋرەتشىنىڭ قيالىنان تۋادى. ونداي شىعارمالاردىڭ بارىندە دە سۋرەتشىلەر تابيعاتتىڭ مىنەز - قۇلقىن اينىتپاي بەرۋگە تىرىسادى.
كۇزگى كورىنىس
ۇشتى تالدان جاپىراق
سارى كوبەلەك سەكىلدى.
اسپاندا جاي شاتىرلاپ،
تامشى جەردە سەكىردى.
بارىن بەرىپ حالىققا،
جۇمىستان سوڭ قالجىراپ،
دالا ۇقسايدى الىسقا،
دامىل العان ماۋجىراپ
قازاقتىڭ كورنەكتى اقىنى مۇزافار الىمبايەۆ 1923 جىلى 29 قازاندا پاۆلودار وبلىسى شارباقتى اۋدانى مارالدى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. مۇزافار الىمبايەۆ - قازىرگى ءال - فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى (1965)، قازكسر - ءنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مادەنيەت قايراتكەرى (1978)، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى (1994)، جامبىل اتىنداعى حالىقارالىق سىيلىقتىڭ يەگەرى (1996).
قىزىلوردا وبلىسى،
قارماقشى اۋدانىنداعى
ءۇ.ك.تومانوۆ اتىنداعى
№183 ورتا مەكتەپتىڭ ءمۇعالىمى
ورىنبايەۆا جانار
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
قارماقشى اۋدانىنداعى
ءۇ.ك.تومانوۆ اتىنداعى
№183 ورتا مەكتەپتىڭ ءمۇعالىمى
ورىنبايەۆا جانار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇزگى پەيزاجدىڭ كومپوزيسياسى.
بەينەلەۋ ونەرى 3 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: بەينەلەۋ ونەرىن دارىپتەي وتىرىپ، بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ونەردى، تابيعاتتى سۇيۋگە، اسەمدىك پەن ادەمىلىككە باۋلۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ پەيزاج تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
تابيعاتتا بولاتىن وزگەرىستەردى، ولاردىڭ جىل مەزگىلدەرىن سيپاتتايتىن باستى ەرەكشەلىكتەرىن ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىن، وي قيالىن دامىتۋ.
جىل مەزگىلدەرى تۋرالى جالپى تۇسىنىك بەرۋ بارىسىندا، تابيعات قۇبىلىستارىنىڭ وزگەرىپ وتىراتىنىن تۇسىنۋگە جاعداي تۋعىزۋ. تانىمدىق قاسيەتتەرىن دامىتۋعا مۇمكىنشىلىك جاساۋ.
تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا باۋلي وتىرىپ، تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق، توپپەن جۇمىس
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ ءادىسى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كۇز تۋرالى ولەڭدەر، ءسوزجۇمباق، «كىم شاپشاڭ» ويىنى.
تەحنيكالىق قۇرالدار: سۋرەتتەر، جاپىراقتار، كىلەي، سۋرەتشىلەردىڭ سۋرەتتەرى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
قۇتتى قوناق كەلىپتى
تورىمىزگە ەنىپتى،
امانداسۋ ۇلكەنگە،
تاربيەنىڭ ىزەتى
ال، قانەكەي ءبارىمىز
سالەمدەسەيىك ۇلكەنگە.
سالەمەتسىزدەر مە، اپايلار!
بالالار كازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟ قىس دۇرىس ايتاسىڭدار. وندا سەندەر قىس تۋرالى ولەڭ شۋماقتارىن بىلەمىز بە؟ وندا تىڭداپ كورەلىك.
ءى توپ:
تاعى دا قىس ءتۇستى دە،
تون جامىلدى قىرقالار.
قايىڭ، تەرەك ۇستىنە
قونا قالدى ۇلپا قار.
ءىى توپ:
قار جاۋىپ تۇر سەبەلەپ،
قالتىراعان باۋلارعا...
بەينە قۇيتتاي كوبەلەك
قونىپ جاتىر تالدارعا.
ءىىى توپ:
ادىرعا بار، جارعا بار،
الىپتى قار بۇركەنىپ.
قارعا، قارعا، قارعالار
قار ۇستىندە ءجۇر توڭىپ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
وقۋشىلاردىڭ اشىق جانە تۇيىق كومپوزيسياعا سالعان سۋرەتتەرىن تەكسەرۋ
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ
سۇراق قويۋ ارقىلى
ءى توپ: اشىق كومپوزيسيا دەگەنىمىز نە؟
ءىى توپ: تۇيىق كومپوزيسيا قالاي بولادى؟
ءىىى توپ: كومپوزيسياداعى باستى نارسەلەر
تۇيىق نەمەسە جابىق كومپوزيسيا دەگەنىمىز نە؟
ءىV. جاڭا ساباق.
قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!. مەن سەندەرمەن جۇزدەسكەنىمە قۋانىشتىمىن. بۇگىنگى كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟
ولەڭ جولدارى ارقىلى باستايمىن
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
بۇلتتار ءتونىپ،
جەرگە شوگىپ،
دىمقىل تۇمان باسادى.
ءشوپ سارعايىپ،
ءوڭى تايىپ،
دالا سۇرى قاشادى.
بوي جازا الماي،
ويناي الماي،
دەنەڭ مۇزداپ، توڭادى.
ايتىڭدارشى، بالالارىم.
بۇل قاي كەزدە بولادى؟ (كۇز ايى)
مىنە، كۇزدىڭ سوڭعى ايى كەلدى. تاعى دا قولعا قالام الاتىن شاق.
كۇز تاقىرىبىنا ارنالعان ولەڭ شۋماقتارىن بىلەمىز بە؟ وندا تىڭداپ كورەلىك
كۇز تاقىرىبىنا ارنالعان ولەڭدەردى بالالار وقيدى.
ءى توپ:
التىن، سارى، قىزىل، كوك،
الۋان – الۋان جاپىراق.
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ،
كوز تارتادى اتىراپ.
ءىى توپ:
سارى التىنداي سارى كۇز -
قامباداعى ءدانىمىز.
شەلەك – شەلەك بالىمىز،
اعىل – تەگىل اعىمىز.
ءىىى توپ:
جايدارى كۇز، جارقىن كۇز،
اياۋلى كۇز، التىن كۇز.
دانگە تولى ەن دالام
دارياداي شالقىپ ءجۇر.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتەتىن جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: كۇزگى پەيزاجدىڭ كومپوزيسياسىن جاسايمىز
ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرمەسى.
كومپوزيسيا (لاتىن ءسوزى - kompositio - قۇراستىرۋ، تارتىپكە كەلتىرۋ) - كوركەم شىعارمانىڭ قۇرىلىسى. كوركەم اڭگىمە نە پوەما، نە رومان، قايسىسىن وقىساق تا، ءار الۋان سيۋجەتكە قۇرىلادى. سيۋجەت دەگەنىمىز - شىعارماداعى ادامداردىڭ ءبىر - بىرىمەن بايلانىسى، قارىم - قاتىسى، كۇرەس - تارتىستارى - شىعارماداعى وقيعانىڭ دامۋى...
«كۇزگى كومپوزيسيا»
پەيزاج - فرانسۋز ءسوزى، تابيعاتتى بەينەلەۋ. پەيزاج دەربەس جانر رەتىندە قىتايدا، جاپونيادا جانە باسقا شىعىس ەلدەرىندە، سونداي - اق ەۋروپادا دامىعان. پەيزاج ونەرى ءار الۋان. كەيبىر پەيزاجدار تابيعاتتىڭ ومىردە بار ناقتى كورىنىسىن بەينەلەسە، ەندى بىرەۋلەرى سۋرەتشىنىڭ قيالىنان تۋادى. ونداي شىعارمالاردىڭ بارىندە دە سۋرەتشىلەر تابيعاتتىڭ مىنەز - قۇلقىن اينىتپاي بەرۋگە تىرىسادى.
كۇزگى كورىنىس
ۇشتى تالدان جاپىراق
سارى كوبەلەك سەكىلدى.
اسپاندا جاي شاتىرلاپ،
تامشى جەردە سەكىردى.
بارىن بەرىپ حالىققا،
جۇمىستان سوڭ قالجىراپ،
دالا ۇقسايدى الىسقا،
دامىل العان ماۋجىراپ
قازاقتىڭ كورنەكتى اقىنى مۇزافار الىمبايەۆ 1923 جىلى 29 قازاندا پاۆلودار وبلىسى شارباقتى اۋدانى مارالدى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. مۇزافار الىمبايەۆ - قازىرگى ءال - فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى (1965)، قازكسر - ءنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مادەنيەت قايراتكەرى (1978)، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى (1994)، جامبىل اتىنداعى حالىقارالىق سىيلىقتىڭ يەگەرى (1996).
قىزىلوردا وبلىسى،
قارماقشى اۋدانىنداعى
ءۇ.ك.تومانوۆ اتىنداعى
№183 ورتا مەكتەپتىڭ ءمۇعالىمى
ورىنبايەۆا جانار
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
قازاق ادەبيەتى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
-
قازاق ادەبيەتى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
