سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
كۆادرات تەڭسىزدىك. كۆادرات تەڭسىزدىكتى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى ارقىلى شەشۋ
اتىراۋ وبلىسى،
يساتاي اۋدانى حاميدوللا ناۋبەتوۆ اتىنداعى
ورتا مەكتەپتىڭ ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى
كاپاروۆا زۋلفيا بۋرەبايەۆنا،

سىنىبى: 8 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۆادرات تەڭسىزدىك. كۆادرات تەڭسىزدىكتى كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى ارقىلى شەشۋ.
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
بىلىمدىلىك: كۆادرات تەڭسىزدىك ۇعىمىمەن تانىستىرۋ، كۆادرات تەڭسىزدىكتەردى گرافيكتىك تاسىلمەن شەشۋدى ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وي - ءورىسىن دامىتۋ، ويلاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ، تەوريالىق ءبىلىمىن پراكتيكادا قولدانا ءبىلۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساي ءبىلۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىلىك: شاپشاڭدىققا، ىزدەمپازدىققا، تياناقتىلىققا، ۇقىپتىلىققا، ۇجىمدىق اۋىزبىرشىلىككە تاربيەلەۋ.

ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
• كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سالۋدى، گرافيكتەردىڭ ورنالاسۋىن، كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ قاسيەتتەرىن قايتالاۋ؛
• كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگىن سحەمالىق تۇردە سالۋ ءبىلۋىن دامىتۋدى جالعاستىرۋ؛
• كۆادراتتىق تەڭسىزدىكتەردى شەشە ءبىلۋ الگوريتمىن قالىپتاستىرۋ؛
• كۆادراتتىق تەڭسىزدىكتەردى گرافيكتىك تاسىلمەن شەشۋگە داعدىلاندىرۋ؛
• ماتەريالدى يگەرۋ دەڭگەيىن العاشقى تەكسەرۋ؛
• وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋعا، تالداۋعا، جۇيەلەۋگە، ءوز ويىن ساۋاتتى جەتكىزۋگە ىقپال ەتۋ؛
وقىتۋ ادىستەرى: پروبلەمالىق.
ساباق ءتيپى : ارالاس ساباق
ساباق ءتۇرى: توپتىق جانە ۇجىمدىق

قاجەتتى قۇرال –جابدىقتار: كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.

ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
ساباقتىڭ كەزەڭدەرى ديداكتيكالىق مىندەتتەر
1. ساباقتىڭ باستالۋىن ۇيىمداستىرۋ ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن مىندەتتەرىن حابارلاۋ.
2. تەوريالىق ءبىلىم مەن پراكتيكالىق بىلىكتىلىكتى قايتالاۋ جاڭا تاقىرىپتى يگەرۋ كەزىندە قاجەت بولاتىن ماتەريالداردى قايتالاۋ.
3. جاڭا ماتەريالدى يگەرۋ. كۆادرات تەڭسىزدىكتەردى شەشۋ الگوريتمىن ەسەپ شىعارۋ مىسالى ارقىلى تۇسىندىرە وتىرىپ ەنگىزۋ.
4. يگەرىلگەن ءبىلىمدى قولدانۋ تەڭسىزدىكتەردى شەشۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ.
5. ساباقتى قورىتىندىلاۋ ساباقتىڭ ماقساتقا جەتۋىنە باعا بەرۋ

ساباقتىڭ كونسپەكتىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ، ساباقتىڭ ماقسات -مىندەتىن ءتۇسىندىرۋ. (1 سلايد )
II. نەگىزگى ءبولىم.
Ι كەزەڭ. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءبىر وقۋشى تاقتادا جۇمىس جاسايدى.تاپسىرما: ۋ = ح²+ح-6 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن سالۋ .وسى ۋاقىتتا سىنىپپەن فرونتالدى جۇمىس جۇرەدى. (2 سلايد )
فۋنكسيا گرافيكتەرىنىڭ كەستەسى كورسەتىلەدى.
تاپسىرما: بەرىلگەن فۋنكسيانى انىقتايتىن فورمۋلانى گرافيككە سايكەستەندىرۋ.

1) ۋ = -ح²-3ح-3 2) ۋ = ح²+4ح-5 3) ۋ = ح² -2ح+1
4) ۋ = ح²+5ح+ 7 5) ۋ = - ح² +2ح-1 6) ۋ = - ح²+4ح+5
- نەدەن باستاۋ كەرەك؟ەڭ الدىمەن نەگە ءمان بەرەمىز؟ ( ءبىرىنشى باعانداعى فۋنكسيالاردىڭ گرافيكتەرىنىڭ تارماعى جوعارى باعىتتالعاندىقتان، ولارعا ا كوەففيسيەنتى وڭ بولاتىن № 2، 3، 4 فورمۋلالار سايكەس.ال ەكىنشى قاتارداعى گرافيكتەرگە № 1، 5، 6 فورمۋلالار سايكەس).
- ءاربىر باعانمەن جەكە جۇمىس جاسايمىز. 1 باعانداعى ءاربىر گرافيككە سايكەس كەلەتىن فورمۋلا قايسى؟ ( بۇل گرافيكتەردىڭ وح وسىمەن قيىلىسۋ نۇكتەلەرىنىڭ سانى ءارتۇرلى ەكەنىن بايقايمىز: ا- 2 نۇكتە، ءا- 1 نۇكتە، ب- 0 نۇكتە. ال وح وسىمەن قيىلىسۋ نۇكتەلەرىنىڭ سانى ديسكريمينانتقا بايلانىستى.ديسكريمينانت تابامىز. №2: D>0، ياعني گرافيك- ا، №3: D =0، گرافيك ء-ا، قالعان №4-ب).

- تالداۋ جۇرگىزۋدىڭ باسقا جولىن كىم ايتادى؟ ( №3- تولىق كۆادرات ەكەنىن بايقاۋعا بولادى، D=0، ياعني №3ء-ا. ال ا جانە ب گرافيكتەرىنىڭ وۋ وسىمەن قيىلىسۋ نۇكتەلەرىنىڭ ورديناتالارىنىڭ تاڭبالارى ءارتۇرلى، ونى س كوەففيسيەنتىنەن كورۋگە بولادى.. ولاي بولسا، №2-ا، №4-ب).
- ەكىنشى ، باعانمەن جۇمىس جاسايمىز.قاي گرافيك قاي فورمۋلاعا سايكەس؟ ( گ- №5، سول جاعى تولىق كۆادرات بولعاندىقتان، ۆ-№6؛ ۋ>0 ، د-№1).
وسى ارالىقتا تاقتاداعى وقۋشى ۋ = ح²+ح-6 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگىن سالىپ بولادى.
- تاقتاداعى تاپسىرمانى تەكسەرەيىك .ەسكەرتۋ بار ما؟ ( ەسكەرتۋ جوق).

- بۇل گرافيكتى قولدانىپ، جاۋاپ بەرۋگە بولاتىن قانداي سۇراقتار قويۋعا بولادى؟ (وستەرمەن قيىلىسۋ نۇكتەلەرىنىڭ كوورديناتالارىن اتاۋ، پارابولانىڭ توبەسىنىڭ كوورديناتالارى، فۋنكسيانىڭ ءوسۋ جانە كەمۋ ارالىقتارى، فۋنكسيانىڭ ەڭ كىشى ءمانى ).
ءىى كەزەڭ. جاڭا ءبىلىمدى يگەرۋ.
-فۋنكسيانىڭ گرافيگى بىزگە كوپ نارسە ايتا الاتىنىن كورىپ وتىرمىز.جانە بۇل گرافيكتىڭ كومەگىمەن كەيبىر تەڭسىزدىكتەردى شەشۋگە بولادى.قالاي ويلايسىڭدار قانداي؟ (ح²+ح-6>0؛ ح²+ح-6≥0؛ ح²+ح-6≤0؛ ح²+ح-60 تەڭسىزدىگىن قالاي شەشۋگە بولادى؟ ( گرافيك بويىنشا فۋنكسيانىڭ وڭ ماندەرىن انىقتايمىز، ياعني گرافيك وح وسىنەن ح2 بولعاندا جوعارى ورنالاسقان ) جاۋاپ گرافيكتەن كورسەتىلەدى.
- ال -3 جانە 2 تەڭسىزدىكتىڭ شەشىمى بولا الا ما؟ ( تەڭسىزدىك قاتاڭ بولعاندىقتان ، شەشىمى بولا المايدى.)
- فۋنكسيا گرافيگىنىڭ كومەگىمەن ح²+ح-6≤0 تەڭسىزدىگىن شەشىڭىزدەر. (وح وسىنەن تومەن ورنالاسقان گرافيكتىڭ بولىگىن قاراستىرامىز.جاۋاپ:-3≤ح≤2.)
- 3 جانە 2 سانىن نەگە ەنگىزدىك؟ (تەڭسىزدىك قاتاڭ ەمەس بولعاندىقتان.)

- ءقازىر ءبىز شەشكەن تەڭسىزدىكتەر كۆادرات تەڭسىزدىكتەر دەپ اتالادى. انىقتاما: اح²+bح+س>0 ، اح²+bح+س0 كۆادرات تەڭسىزدىگىن شەشۋدىڭ الگوريتمىن قۇرالىق.
وقۋشىلار ءوز ۇسىنىستارىن ايتادى جانە ولاردىڭ دۇرىس، بۇرىسىن ايىرعان سوڭ داپتەرگە جازادى. (3 سلايد )
1) ۋ= اح²+bح+س فۋنكسياسىن جازامىز .
2) فۋنكسيانىڭ نولدەرىن تابامىز.
3) ا سانىنىڭ تاڭباسىنا قاراپ فۋنكسيانىڭ سحەمالىق گرافيگىن سالامىز.
4) گرافيك بويىنشا ۋ>0 بولاتىن ارالىقتى انىقتايمىز.
III كەزەڭ. تەڭسىزدىكتەردى شەشۋ داعدىسىن بەكىتۋ.
1) ءبىر وقۋشى وقۋلىقتاعى №284(1) ەسەبىن تۇسىندىرە وتىرىپ تاقتاعا ورىندايدى.قالعاندارى وسى ەسەپتى داپتەرگە ورىندايدى.
تەڭسىزدىكتى شەشىڭدەر: ح²-3ح-4 0 وح ءوسىنىڭ بويىنان -1 جانە 4 ساندارىن بەلگىلەيمىز.

بۇل نۇكتەلەر پارابولانىڭ وح ءوسىن قياتىن نۇكتەلەرى.پارابولانىڭ تارماعى جوعارى باعىتتالعان دەپ ەسەپتەپ سحەمالىق گرافيگىن سالامىز.
جاۋاپ: (-∞؛ -1 )U (4؛+∞) بىزگە فۋنكسيانىڭ 0-دەن ۇلكەن بولاتىنداي ءح-تىڭ ماندەرى كەرەك بولعاندىقتان، گرافيكتىڭ وح وسىنەن جوعارى بولىگىن الامىز.
2) № 284(3) جانە №285(1) ەكى وقۋشى قاتارىنان تاقتادا تۇسىندىرمەسىز ورىندايدى، ال قالعان وقۋشىلار ءوز بەتتەرىمەن داپتەرگە ورىندايدى.بولعان سوڭ تەكسەرۋ، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
3) ءبىر وقۋشى تاقتادا ح²-4ح+7≤0 تەڭسىزدىگىن تالداپ شەشەدى.
1) ۋ= ح²-4ح+7
2) ۋ=0 ح²-4ح+7=0 D= 16-28=-120
جاۋاپ : ءتۇبىرى جوق

ءىV.ساباقتى قورىتىندىلاۋ
بۇگىنگى ساباقتا ءبىز، كۆادرات تەڭسىزدىكتەرمەن تانىستىق جانە ولاردى كۆادرات فۋنكسيانىڭ گرافيگى ارقىلى شەشۋ ءادىسىن ۇيرەندىك .كەلەسى ساباقتاردا كۆادرات تەڭسىزدىكتى شەشۋدىڭ باسقا ءتاسىلىن ۇيرەنەمىز.
- قانداي تەڭسىزدىكتەردى كۆادرات تەڭسىزدىكتەر دەپ اتايدى
- كۆادرات تەڭسىزدىكتى شەشۋ الگوريتمىن ەسكە تۇسىرەيىك..
ۇيگە تاپسىرما : §15؛ №279، №286

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما