لادتىڭ باسقا تۇرلەرى
اشىق ساباق جوسپارى:
ءپان اتى: نەگىزگى مۋزىكا تەورياسى
كۋرس، ءبولىمى: II كۋرس، «ءان – حور» ءبولىمى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «لادتىڭ باسقا تۇرلەرى»
ساباق جوسپارى:
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردى نەگىزگى لادتاردان باسقا دا لادتارمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىگى: جان – جاقتى ءبىلىمدى بولۋىن تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: كوماندالىق، توپتاستىرۋ، سۇراق – جاۋاپ، ۆەنن دياگرامماسى،
پوليگلوت، ويلان دا اياقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: بىرىككەن ساباق
ساباق ءتيپى: ارالاس
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا ادەبيەتى
كورنەكىلىك قۇرالدار: تاقتا، نەتبۋك، مۋلتيمەديا پروەكتور، كومپيۋتەر، وقۋلىقتار.
ساباقتىڭ بارىسى:
VI. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II. كىرىسپە نۇسقاۋى
1. وتكەن تاقىرىپتى قايتالاۋ.
I كەزەڭ: «پوليگلوت» ءار كوماندا ءبىر – بىرىنە سۇراق قويادى. سۇراقتىڭ جاۋابىن ەكى تىلدە جاۋاپ بەرەدى ( قازاق، ورىس )
II كەزەڭ: «ۆەنن دياگرامماسى» ارقىلى وتكەن مالىمەتتەردى ەسكە ءتۇسىرۋ.
III كەزەڭ: قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. « ويلان دا اياقتا» ( توپتاستىرۋ )
IV كەزەڭ: سەرگىتۋ ءساتى: «فوتواپپارات»
III. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
1. ماعىنانى تانۋ (دجيگسو، « ءماتىن بولىكتەرى»، قىسقاشا لەكسيا – كونسپەكت تاراتۋ).
2. مۋزىكا تىڭداۋ.
3. «وي قوزعاۋ» تەست – سۇراقتار ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى ەڭگىزۋ.
4. مۋزىكالىق ۆيكتورينا.
IV. ساباقتى قورىتۋ.
V. باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما.
ساباق بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ، ءتىزىم بويىنشا تۇگەندەۋ.
2. كىرىسپە نۇسقاۋى. وتكەن تاقىرىپتى قايتالاۋ.
I كەزەڭ: «پوليگلوت» ءار كوماندا(«ماجور جانە مينور») ءبىر – بىرىنە سۇراق قويادى. سۇراقتىڭ جاۋابىن ەكى تىلدە جاۋاپ بەرەدى ( قازاق، ورىس ).
«ماجور»
1. لادتىڭ بيىكتىگى؟ - تونالدىك.
2. لادتارعا قاي ايماقتاردىڭ اتى بەرىلدى؟ – گرەسيا.
3. تابيعي مينوردا كەزدەسەتىن كونە حالىق لادى؟- ەولييلىك.
4. 5 دىبىستان تۇراتىن لاد؟- پەنتاتونيكا.
5. 7 دىبىستان تۇراتىن لاد؟- دياتونيكا.
«مينور»
1. نارودنىي لاد، س پوۆىشەننوي 7ستۋپەنيۋ؟- ميكسوليدييسكيي.
2. لاد، سوستوياششيي يز 3 - ح زۆۋكوۆ؟- تريحورد.
3. سيستەما ۆزايمووتنوشەنيي مەجدۋ ۋستويچيۆىمي ي نەۋستويچيۆىمي زۆۋكامي؟- لاد.
4. نارودنىي لاد، راۆنىي ناتۋرالنومۋ ماجورۋ؟- يونييسكيي.
5. ۆيد مينورا، س پوۆىشەننوي VII ستۋپەنيۋ؟- گارمونيچەسكيي.
II كەزەڭ: «ۆەنن دياگرامماسى» ارقىلى وتكەن مالىمەتتەردى ەسكە ءتۇسىرۋ.
ماجور ---- 1. نەگىزىندە ءۇ5/3.
2. ۇيلەسىمدى تۇرىندە - VI↓.
3. اۋەندىك تۇرىندە -↓VI VII↓.
4. حالىق لادتارى - يونييلىك، ليدييلىك، ميكسوليدييلىك.
مينور --- 1. نەگىزىندە ك5/3.
2. ۇيلەسىمدى تۇرىندە - VII↑.
3. اۋەندىك تۇرىندە -↑ VI VII↑.
4. حالىق لادتارى - ەولييلىك، دورييلىك، فريگييلىك.
ەكەۋى دە -- 1. لادتار.
2. ءۇش ءتۇرى بار.
3. پەنتاتونيكا لادى بار.
4.║تونالدىكتەر ت5.
IV كەزەڭ: سەرگىتۋ ءساتى: «فوتواپپارات». توپپەن جۇمىس.
ستول ۇستىندە نارسەلەردى 1سەكۋند قاراپ، كوزىن جۇمىپ وتىرىپ، جاتقا ايتىپ بەرۋ.
III. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
ماعىنانى تانۋ (دجيگسو، « ءماتىن بولىكتەرى»، قىسقاشا لەكسيا – كونسپەكت تاراتۋ).
پاراللەلدى ماجور جانە مينور پايدالانىلاتىن لاد – پاراللەلدى اۋىسپالى لاد دەپ اتالادى.
اۋىسپالى لادتىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى ماجور – مينور نەمەسە مينور – ماجور دەپ اتايدى. وسى لادتا ءبىر اتتاس ماجور مەن مينور كەزەكتەسەدى.
كەيبىر حالىقتا – ۆەنگر، بولگار، ەۆرەي، سىعان، ءازىربايجان، تۇرىك، اراب، ت. ب. – مۋزىكالىق فولكلوردا ەكى گارمونيالىق تەتراحوردتاردان تۇراتىن لاد كەزدەسەدى. وسى لادتار قوس گارمونيالىق ماجور جانە قوس گارمونيالىق مينور دەپ اتالادى.
1. قوس گارمونيالىق ماجور – II مەن VI س. تومەندەتىلگەن /اراب لادى/
2. قوس گارمونيالىق مينور – IV مەن VII س. جوعارلاتىلعان /ۆەنگر نەمەسە سىگان لادى/.
XIX ع. باستاپ كەيبىر مۋزىكالىق شىعارمالاردا ەرەكشە ءبىر لاد كەزدەسەدى، ۇلعايتىلعان دەگەن لاد. ۇلعايتىلعان لاد – ءبۇتىن تون ارقىلى قۇرىلعان التى ساتىلى گامما (ءبۇتىنتوندىق، سەلوتوننايا گامما). العاش رەت وسى لادتى م. ي. گلينكا «رۋسلان مەن ليۋدميلا» وپەراسىندا پايدالانىلدى.
باسقا ورىس كومپوزيتور ن. ا. ريمسكيي - كورساكوۆ كىشىرەيتىلگەن لادتى العاش رەت «سادكو» وپەراسىندا قولدالاندى. مۇنا لاد تون مەن جارتى تون كەزەكتەسىپ سەگىز ساتىلى گامما بولادى.
وسى لادتار فانتاستيكالىق، اڭىز – ەرتەگىلەردەگى بەينەلەردى بەرۋدە قولدالىنعان.
مۋزىكا تىڭداۋ:
1. ە. كرىلاتوۆ - يۋ. ەنتين «كرىلاتىە كاچەلي»
2. Saint - Preux Allegories g moll - B dur.
3. م. مۋسورگسكيي «كارتينكي س ۆىستاۆكي» «2 ەۆرەيا»
4. م. گلينكا «مارش چەرنومورا» «رۋسلان مەن ليۋدميلا» وپەراسىنان.
«وي قوزعاۋ» تەست – سۇراقتار ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى ەڭگىزۋ.
تەست №1
ءپان اتى: نەگىزگى مۋزىكا تەورياسى
كۋرس، ءبولىمى: II كۋرس، «ءان – حور» ءبولىمى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «لادتىڭ باسقا تۇرلەرى»
ساباق جوسپارى:
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردى نەگىزگى لادتاردان باسقا دا لادتارمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىگى: جان – جاقتى ءبىلىمدى بولۋىن تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: كوماندالىق، توپتاستىرۋ، سۇراق – جاۋاپ، ۆەنن دياگرامماسى،
پوليگلوت، ويلان دا اياقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: بىرىككەن ساباق
ساباق ءتيپى: ارالاس
ءپانارالىق بايلانىس: مۋزىكا ادەبيەتى
كورنەكىلىك قۇرالدار: تاقتا، نەتبۋك، مۋلتيمەديا پروەكتور، كومپيۋتەر، وقۋلىقتار.
ساباقتىڭ بارىسى:
VI. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
II. كىرىسپە نۇسقاۋى
1. وتكەن تاقىرىپتى قايتالاۋ.
I كەزەڭ: «پوليگلوت» ءار كوماندا ءبىر – بىرىنە سۇراق قويادى. سۇراقتىڭ جاۋابىن ەكى تىلدە جاۋاپ بەرەدى ( قازاق، ورىس )
II كەزەڭ: «ۆەنن دياگرامماسى» ارقىلى وتكەن مالىمەتتەردى ەسكە ءتۇسىرۋ.
III كەزەڭ: قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. « ويلان دا اياقتا» ( توپتاستىرۋ )
IV كەزەڭ: سەرگىتۋ ءساتى: «فوتواپپارات»
III. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
1. ماعىنانى تانۋ (دجيگسو، « ءماتىن بولىكتەرى»، قىسقاشا لەكسيا – كونسپەكت تاراتۋ).
2. مۋزىكا تىڭداۋ.
3. «وي قوزعاۋ» تەست – سۇراقتار ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى ەڭگىزۋ.
4. مۋزىكالىق ۆيكتورينا.
IV. ساباقتى قورىتۋ.
V. باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما.
ساباق بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ، ءتىزىم بويىنشا تۇگەندەۋ.
2. كىرىسپە نۇسقاۋى. وتكەن تاقىرىپتى قايتالاۋ.
I كەزەڭ: «پوليگلوت» ءار كوماندا(«ماجور جانە مينور») ءبىر – بىرىنە سۇراق قويادى. سۇراقتىڭ جاۋابىن ەكى تىلدە جاۋاپ بەرەدى ( قازاق، ورىس ).
«ماجور»
1. لادتىڭ بيىكتىگى؟ - تونالدىك.
2. لادتارعا قاي ايماقتاردىڭ اتى بەرىلدى؟ – گرەسيا.
3. تابيعي مينوردا كەزدەسەتىن كونە حالىق لادى؟- ەولييلىك.
4. 5 دىبىستان تۇراتىن لاد؟- پەنتاتونيكا.
5. 7 دىبىستان تۇراتىن لاد؟- دياتونيكا.
«مينور»
1. نارودنىي لاد، س پوۆىشەننوي 7ستۋپەنيۋ؟- ميكسوليدييسكيي.
2. لاد، سوستوياششيي يز 3 - ح زۆۋكوۆ؟- تريحورد.
3. سيستەما ۆزايمووتنوشەنيي مەجدۋ ۋستويچيۆىمي ي نەۋستويچيۆىمي زۆۋكامي؟- لاد.
4. نارودنىي لاد، راۆنىي ناتۋرالنومۋ ماجورۋ؟- يونييسكيي.
5. ۆيد مينورا، س پوۆىشەننوي VII ستۋپەنيۋ؟- گارمونيچەسكيي.
II كەزەڭ: «ۆەنن دياگرامماسى» ارقىلى وتكەن مالىمەتتەردى ەسكە ءتۇسىرۋ.
ماجور ---- 1. نەگىزىندە ءۇ5/3.
2. ۇيلەسىمدى تۇرىندە - VI↓.
3. اۋەندىك تۇرىندە -↓VI VII↓.
4. حالىق لادتارى - يونييلىك، ليدييلىك، ميكسوليدييلىك.
مينور --- 1. نەگىزىندە ك5/3.
2. ۇيلەسىمدى تۇرىندە - VII↑.
3. اۋەندىك تۇرىندە -↑ VI VII↑.
4. حالىق لادتارى - ەولييلىك، دورييلىك، فريگييلىك.
ەكەۋى دە -- 1. لادتار.
2. ءۇش ءتۇرى بار.
3. پەنتاتونيكا لادى بار.
4.║تونالدىكتەر ت5.
IV كەزەڭ: سەرگىتۋ ءساتى: «فوتواپپارات». توپپەن جۇمىس.
ستول ۇستىندە نارسەلەردى 1سەكۋند قاراپ، كوزىن جۇمىپ وتىرىپ، جاتقا ايتىپ بەرۋ.
III. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
ماعىنانى تانۋ (دجيگسو، « ءماتىن بولىكتەرى»، قىسقاشا لەكسيا – كونسپەكت تاراتۋ).
پاراللەلدى ماجور جانە مينور پايدالانىلاتىن لاد – پاراللەلدى اۋىسپالى لاد دەپ اتالادى.
اۋىسپالى لادتىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى ماجور – مينور نەمەسە مينور – ماجور دەپ اتايدى. وسى لادتا ءبىر اتتاس ماجور مەن مينور كەزەكتەسەدى.
كەيبىر حالىقتا – ۆەنگر، بولگار، ەۆرەي، سىعان، ءازىربايجان، تۇرىك، اراب، ت. ب. – مۋزىكالىق فولكلوردا ەكى گارمونيالىق تەتراحوردتاردان تۇراتىن لاد كەزدەسەدى. وسى لادتار قوس گارمونيالىق ماجور جانە قوس گارمونيالىق مينور دەپ اتالادى.
1. قوس گارمونيالىق ماجور – II مەن VI س. تومەندەتىلگەن /اراب لادى/
2. قوس گارمونيالىق مينور – IV مەن VII س. جوعارلاتىلعان /ۆەنگر نەمەسە سىگان لادى/.
XIX ع. باستاپ كەيبىر مۋزىكالىق شىعارمالاردا ەرەكشە ءبىر لاد كەزدەسەدى، ۇلعايتىلعان دەگەن لاد. ۇلعايتىلعان لاد – ءبۇتىن تون ارقىلى قۇرىلعان التى ساتىلى گامما (ءبۇتىنتوندىق، سەلوتوننايا گامما). العاش رەت وسى لادتى م. ي. گلينكا «رۋسلان مەن ليۋدميلا» وپەراسىندا پايدالانىلدى.
باسقا ورىس كومپوزيتور ن. ا. ريمسكيي - كورساكوۆ كىشىرەيتىلگەن لادتى العاش رەت «سادكو» وپەراسىندا قولدالاندى. مۇنا لاد تون مەن جارتى تون كەزەكتەسىپ سەگىز ساتىلى گامما بولادى.
وسى لادتار فانتاستيكالىق، اڭىز – ەرتەگىلەردەگى بەينەلەردى بەرۋدە قولدالىنعان.
مۋزىكا تىڭداۋ:
1. ە. كرىلاتوۆ - يۋ. ەنتين «كرىلاتىە كاچەلي»
2. Saint - Preux Allegories g moll - B dur.
3. م. مۋسورگسكيي «كارتينكي س ۆىستاۆكي» «2 ەۆرەيا»
4. م. گلينكا «مارش چەرنومورا» «رۋسلان مەن ليۋدميلا» وپەراسىنان.
«وي قوزعاۋ» تەست – سۇراقتار ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى ەڭگىزۋ.
تەست №1
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
