كولىك تۇرلەرى
تاقىرىبى: كولىك تۇرلەرى.
ماقساتى: كولىك تۇرلەرى تۋرالى ءبىلىم بەرۋ. سۋ، اۋا، جەر ءۇستى كولىكتەرى تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ. ويىن ويناتۋ ارقىلى بالالاردىڭ بىلىمدەرىن تياناقتاۋ، ءوز ويلارىن ەركىن ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ. ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ءبىر - بىرىمەن دوستىق قارىم - قاتىناستا ويناۋعا، ۇلكەن - كىشىگە كومەك بەرۋگە، جول ءتارتىبىن ساقتاۋعا، قورشاعان ورتانى تازا ۇستاۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەسۋ، جۇمباق جاسىرۋ، كورسەتۋ، سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
قولدانىلاتىن قۇرال: سۋرەتتەر، كولىك تۇرلەرى، جول بەلگىلەرى، تەحنيكالىق قۇرال - جابدىقتار، باعدارشام، سلايد.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
- بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە كۇن. بىزدەرگە بۇگىن قوناقتار كەلىپ وتىر. كانە، ەندى كەلگەن قوناقتارمەن سالەمدەسىپ، بۇگىنگى كۇنىمىزگە ساتتىلىك تىلەيىك.
شاتتىق شەڭبەر.
كۇننىڭ كوزى اشىلىپ،
كوككە شۋاق شاشىلىپ.
قۇتتى قوناق كەلىپتى،
تورىمىزگە ەنىپتى.
امانداسۋ ۇلكەنمەن،
تاربيەنىڭ باسى عوي.
ال، قانەكەي ءبارىمىز،
«سالەم» دەيىك ۇلكەنگە.
- وتە جاقسى، بالالار!
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟ (قىس مەزگىلى)
- قىس مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتايىقشى. (جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان)
- قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى قانداي؟
- كۇن بوران بولادى، قار جاۋادى، اياز تۇسەدى، اعاشتاردى اپپاق قىلىپ قار باسادى، قۇستار جىلى جاققا ۇشىپ كەتەدى.
- بالالار، سەندەر ءقازىر بالاباقشاعا نەمەن كەلىپ جۇرسىڭدەر؟
- ماشينامەن، شانامەن.
- بالالار، ءقازىر قىس مەزگىلى بولعاسىن قار قالىڭ، جەر تايعاق بولادى. جولدا كەلە جاتقاندا اباي بولۋىمىز كەرەك. ماشينا جۇرەتىن جولدان جان - جاعىمىزعا قاراپ ءوتۋ كەرەك جانە جولعا جاقىن ءجۇرىپ ويناماۋىمىز كەرەك.
بالالار، قاراڭدارشى ءبىزدىڭ پوشتامىزعا حات كەلىپ تۇر. حاتتى اشىپ وقىپ كورەيىكشى.
كەۋدەسىندە جانى جوق،
تامىرىندا قانى جوق.
ماي جەيدى، سۋ ىشەدى.
بۇل نە ەكەن، بالالار؟ (ماشينا)
- دۇرىس پا، ەكەن بالالار؟ ءقازىر قاراپ كورەيىك.
-(ماشينا سۋرەتى شىعادى.)
- بالالار، نەنىڭ سۋرەتى؟
- ماشينانىڭ.
- قانداي ماشينا، بىلەسىڭدەر مە؟
- يا. جەڭىل ماشينا.
- بالالار، ماشينانىڭ ادامدارعا قانداي پايداسى بار؟
- ماشينا ادامداردى باراتىن جەرىنە تەز اپارادى. اۋىر زاتتاردى تاسيدى. الىستى جاقىنداتادى. كوپتەگەن پايداسى بار.
- ماشينا جۇرگىزەتىن ادامدى جۇرگىزۋشى دەپ اتايمىز. كەز - كەلگەن ادام ماشينا جۇرگىزۋگە بولمايدى، ماشينا جۇرگىزۋ ءۇشىن وقىپ، ارنايى كۋالىك الادى.
ماشينا جۇرگىزۋ ءۇشىن قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن ەڭ الدىمەن باعدارشامدى ءبىلۋىمىز كەرەك يا. ءبىزدىڭ ەمبىدە باعدارشام بار ما؟
- جوق.
- باعدارشام قاي قالادا بار؟
- اقتوبە قالاسىندا. جانە سول سياقتى ۇلكەن قالالاردا بار. باعدارشام نە ءۇشىن كەرەك بالالار؟ ونى ءبىز ءبىلىمپاز اتادان سۇرايىق؟
- بالالار، ەسىمىزگە ءتۇسىرىپ ءبىلىپ الدىق پا؟
- سونىمەن قىزىل ءتۇس جانعاندا نە ىستەيدى؟
- ماشينالار توقتايدى.
- سارى جانعاندا؟
- ماشينالار دايىندالادى.
- جاسىل جانعاندا؟
- ماشينالار جۇرەدى.
- وتە جاقسى، بالالار! ءاربىر جۇرگىزۋشى جول قاۋىپسىزدىگىن ءبىلۋى كەرەك.
- مىناۋ قانداي ماشينالاردىڭ سۋرەتى؟
- جەڭىل ماشينا مەن جۇك ماشينانىڭ سۋرەتى.
- وتە جاقسى. جەڭىل ماشينامەن ادامدار جۇرەدى، ال جۇك ماشينامەن اۋىر جۇكتەر، زاتتار تاسيدى.
- مىناۋ اۆتوبۋس پەن تروللەيبۋس سۋرەتى. اۆتوبۋس پەن تروللەيبۋسپەن جولاۋشىلار جۇرەدى. كولىكتەرمەن جول جۇرۋشىلەردى جولاۋشىلار دەپ اتايمىز. جول جۇرگەندە مادەني مىنەز - قۇلىق ەرەجەلەردى ساقتاۋعا مىندەتتى.
- مىناۋ اربا، ۆەلوسيپەد. بۇلار دا كولىك تۇرلەرىنە جاتادى. ادامنىڭ ەڭبەگىن بۇل كولىكتەر دە جەڭىلدەتەدى.
ماقساتى: كولىك تۇرلەرى تۋرالى ءبىلىم بەرۋ. سۋ، اۋا، جەر ءۇستى كولىكتەرى تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ. ويىن ويناتۋ ارقىلى بالالاردىڭ بىلىمدەرىن تياناقتاۋ، ءوز ويلارىن ەركىن ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ. ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ءبىر - بىرىمەن دوستىق قارىم - قاتىناستا ويناۋعا، ۇلكەن - كىشىگە كومەك بەرۋگە، جول ءتارتىبىن ساقتاۋعا، قورشاعان ورتانى تازا ۇستاۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەسۋ، جۇمباق جاسىرۋ، كورسەتۋ، سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
قولدانىلاتىن قۇرال: سۋرەتتەر، كولىك تۇرلەرى، جول بەلگىلەرى، تەحنيكالىق قۇرال - جابدىقتار، باعدارشام، سلايد.
وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
- بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە كۇن. بىزدەرگە بۇگىن قوناقتار كەلىپ وتىر. كانە، ەندى كەلگەن قوناقتارمەن سالەمدەسىپ، بۇگىنگى كۇنىمىزگە ساتتىلىك تىلەيىك.
شاتتىق شەڭبەر.
كۇننىڭ كوزى اشىلىپ،
كوككە شۋاق شاشىلىپ.
قۇتتى قوناق كەلىپتى،
تورىمىزگە ەنىپتى.
امانداسۋ ۇلكەنمەن،
تاربيەنىڭ باسى عوي.
ال، قانەكەي ءبارىمىز،
«سالەم» دەيىك ۇلكەنگە.
- وتە جاقسى، بالالار!
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟ (قىس مەزگىلى)
- قىس مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتايىقشى. (جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان)
- قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى قانداي؟
- كۇن بوران بولادى، قار جاۋادى، اياز تۇسەدى، اعاشتاردى اپپاق قىلىپ قار باسادى، قۇستار جىلى جاققا ۇشىپ كەتەدى.
- بالالار، سەندەر ءقازىر بالاباقشاعا نەمەن كەلىپ جۇرسىڭدەر؟
- ماشينامەن، شانامەن.
- بالالار، ءقازىر قىس مەزگىلى بولعاسىن قار قالىڭ، جەر تايعاق بولادى. جولدا كەلە جاتقاندا اباي بولۋىمىز كەرەك. ماشينا جۇرەتىن جولدان جان - جاعىمىزعا قاراپ ءوتۋ كەرەك جانە جولعا جاقىن ءجۇرىپ ويناماۋىمىز كەرەك.
بالالار، قاراڭدارشى ءبىزدىڭ پوشتامىزعا حات كەلىپ تۇر. حاتتى اشىپ وقىپ كورەيىكشى.
كەۋدەسىندە جانى جوق،
تامىرىندا قانى جوق.
ماي جەيدى، سۋ ىشەدى.
بۇل نە ەكەن، بالالار؟ (ماشينا)
- دۇرىس پا، ەكەن بالالار؟ ءقازىر قاراپ كورەيىك.
-(ماشينا سۋرەتى شىعادى.)
- بالالار، نەنىڭ سۋرەتى؟
- ماشينانىڭ.
- قانداي ماشينا، بىلەسىڭدەر مە؟
- يا. جەڭىل ماشينا.
- بالالار، ماشينانىڭ ادامدارعا قانداي پايداسى بار؟
- ماشينا ادامداردى باراتىن جەرىنە تەز اپارادى. اۋىر زاتتاردى تاسيدى. الىستى جاقىنداتادى. كوپتەگەن پايداسى بار.
- ماشينا جۇرگىزەتىن ادامدى جۇرگىزۋشى دەپ اتايمىز. كەز - كەلگەن ادام ماشينا جۇرگىزۋگە بولمايدى، ماشينا جۇرگىزۋ ءۇشىن وقىپ، ارنايى كۋالىك الادى.
ماشينا جۇرگىزۋ ءۇشىن قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن ەڭ الدىمەن باعدارشامدى ءبىلۋىمىز كەرەك يا. ءبىزدىڭ ەمبىدە باعدارشام بار ما؟
- جوق.
- باعدارشام قاي قالادا بار؟
- اقتوبە قالاسىندا. جانە سول سياقتى ۇلكەن قالالاردا بار. باعدارشام نە ءۇشىن كەرەك بالالار؟ ونى ءبىز ءبىلىمپاز اتادان سۇرايىق؟
- بالالار، ەسىمىزگە ءتۇسىرىپ ءبىلىپ الدىق پا؟
- سونىمەن قىزىل ءتۇس جانعاندا نە ىستەيدى؟
- ماشينالار توقتايدى.
- سارى جانعاندا؟
- ماشينالار دايىندالادى.
- جاسىل جانعاندا؟
- ماشينالار جۇرەدى.
- وتە جاقسى، بالالار! ءاربىر جۇرگىزۋشى جول قاۋىپسىزدىگىن ءبىلۋى كەرەك.
- مىناۋ قانداي ماشينالاردىڭ سۋرەتى؟
- جەڭىل ماشينا مەن جۇك ماشينانىڭ سۋرەتى.
- وتە جاقسى. جەڭىل ماشينامەن ادامدار جۇرەدى، ال جۇك ماشينامەن اۋىر جۇكتەر، زاتتار تاسيدى.
- مىناۋ اۆتوبۋس پەن تروللەيبۋس سۋرەتى. اۆتوبۋس پەن تروللەيبۋسپەن جولاۋشىلار جۇرەدى. كولىكتەرمەن جول جۇرۋشىلەردى جولاۋشىلار دەپ اتايمىز. جول جۇرگەندە مادەني مىنەز - قۇلىق ەرەجەلەردى ساقتاۋعا مىندەتتى.
- مىناۋ اربا، ۆەلوسيپەد. بۇلار دا كولىك تۇرلەرىنە جاتادى. ادامنىڭ ەڭبەگىن بۇل كولىكتەر دە جەڭىلدەتەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
«ادامدى ءبىر نارسەگە ۇيرەتىپ قاجەتى جوق،
-
«مۋزىكا تەورياسى» پب.
