لوگيكا – قيسىندى ويلاۋ
شىعىس قازاقستان وبلىسى، تارباعاتاي اۋدانى،
ۇشتوبە اۋىلى، «وكپەتى» ورتا مەكتەبى كمم - ءنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى رايگۇل يسكاكوۆا
لوگيكا /تاڭداۋ ءپانى/
ساباق تاقىرىبى: لوگيكا – قيسىندى ويلاۋ
ساباق ماقساتى:
1. تانىمدىق تاپسىرمالاردى شەشۋ تاسىلدەرىمەن تانىستىرۋ.
2. وقۋشىنىڭ قيسىندى ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. اقىل - ويىن دامىتۋ پروسەستەرىن ىسكە اسىرۋ
3. ىنتاسىن دامىتا وتىرىپ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ. اڭعارىمپازدىقتارىن، بايقاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
ساباق ءتۇرى: وي - ءورىستى دامىتۋ ساباعى
ساباق ءادىس - تاسىلدەرى: زەرتتەۋ، تالداۋ، ويىن تۇرلەرىن قولدانۋ، پىكىرلەسۋ، بىرىكتىرۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: سىزبا، ديداكتيكالىق ماتەريالدار، تەلە كورسەتىلىم.
ساباق جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىنىڭ ورىندالۋىن تەكسەرۋ. «سيقىرلى شارشىلار» بەرىلگەن. تاقتاعا ىلىنەدى. وقۋشىلار تاپسىرمالارىن وقىپ، تەكسەرەدى.
ءىىى. بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىز ادەتتەگىدەن وزگەشە ساباق. ياعني لوگيكادان سىنىپتان تىس ساباق. مەن ءبىرىنشى سەندەرمەن مىنانداي كەلىسىم شارتقا وتىرماقپىن.
بۇل پوەزد «كەلىسىم - شارت» پوەزى وسى كەلىسىم شارتپەن كەلىسسەك، ساباعىمىزدى باستايىق. ەندەشە بۇگىن ءبىز سىزدەرمەن ساباعىمىزدىڭ كەلەسى كەزەڭى «وي - اشار». بۇل كەزەڭدە سەندەر سۇراقتارعا جىلدام ءارى تەز جاۋاپ بەرۋلەرىڭ سۇرالادى.
1 - قاتار وقۋشىلارىنا:
1. بارلىق قابىرعالارى تەڭ فيگۋرا.
2. وسىمدىك وسەتىن جەردىڭ بەتكى قاباتى.
3. ەكى ىشەكتى مۋزىكالىق اسپاپ.
4. «اباي جولى» ەپوپەياسىنىڭ اۆتورى.
5. ءبىلىم ورداسى.
6. ەسەپ ۇيرەتەتىن ءپان.
7. ەكى جاعى تۇيىقتالعان سىزىق.
8. ەڭ كىشى ەكى تاڭبالى سان.
9. بەستى توعىزعا كوبەيت.
10. ەكىگە بولىنەتىن ساندار قالاي اتالادى؟
2 - قاتار وقۋشىلارىنا:
1. ءۇش قابىرعاسى بار فيگۋرا
2. جەردەن قازىلىپ الىنىپ، ادام قاجەتىنە جارايتىن تاۋ جىنىسى.
3. ۇرمالى اسپاپ.
4. «كوكسەرەك» اڭگىمەسىنىڭ اۆتورى كىم؟
5. وقۋشىنىڭ مەكتەپتەگى ورنى.
6. ءارىپ ۇيرەتەتىن ءپان.
7. ءبىر ۇشى تۇيىقتالعان سىزىق قالاي اتالادى؟
8. ەڭ ۇلكەن ەكى تاڭبالى سان.
9. التىنى سەگىزگە كوبەيت.
10. ەكىگە بولىنبەيتىن ساندار قانداي ساندار؟
V. ساناۋ تاريحى. ءبىز بۇگىنگى ساباقتا لوگيكالىق تاپسىرمالاردى شەشۋ ادىستەرىمەن كەزدەسەتىندىكتەن ءبىز تىكەلەي لوگيكانى ماتەماتيكانىڭ ءبىر بولشەگى دەپ قاراستىرامىز. ماتەماتيكانىڭ بۇل بولىگى كوبىنە ويلاۋعا نەگىزدەلەدى. لوگيكالىق تاپسىرمالاردان قورىتىندىلار جاساي الساق وندا ول ماسەلەنى لوگيكالىق تۇرعىدا شەشتىم دەي بەر. كەيدە جۇمباقتىڭ ءوزىن شەشۋ ءۇشىن ونى مۇقيات ويلانىپ بارىپ، شەشىمىن ايتامىز. ءبىز نە ىستەسەك تە بارلىعى ماتەماتيكامەن بايلانىسادى. بىزگە قايتا ساناۋعا، ولشەۋگە، ساناپ شىعۋعا، بولجاۋعا، سونداي - اق ءتۇرلى ەسەپتەر شىعارۋعا تۋرا كەلەدى. ماتەماتيكانىڭ كومەگىمەن ولاردى ويداعىداي شىعارۋعا بولادى. ەندەشە، ماتەماتيكانىڭ قۇپيا دا تاماشا الەمى ساندار تۋرالى بىلەيىك. ءبىزدى جان - جاقتان ساندار قورشايدى، ولار بىزگە بارلىق كەزدە قاجەت. ساندارسىز ءبىز ۋاقىتتى دا، كۇندى دە بەلگىلەي الماس ەدىك. وزىمىزدە بار نارسەنى ساناي المايمىز جانە قانشا قاجەت ەكەنىن دە بىلمەيمىز. ادامدار العاش ساناي باستاعان كەزدە ساناۋ ءۇشىن قول ساۋساقتارىن پايدالانعان. 10 ساۋساق بولعاندىقتان وندىق جۇيە وسىلاي پايدا بولدى. ادامزات بالاسى عاسىرلار بويى دەنە مۇشەلەرىن پايدالانۋ ارقىلى ەسەپتەۋدىڭ تاسىلدەرىن ويلاپ تاپقان. مىسالى مىنا ءبىر سۋرەتكە نازار اۋدارايىق. /تاقتاعا سۋرەت ىلىنگەن/ جاڭ گۆينەيا ارالدارىندا تۇراتىن ادامدار ساناۋدى شىناشاق ساۋساقتان باستاعان. ولار ادام دەنەسى 27 مۇشەدەن تۇرادى دەپ ەسەپتەيدى. 14 - سانى - مۇرىن. 27 سانى ءبىر ادام، 40 سانى – ءبىر ادام جانە وڭ جاق كوز دەگەن ەكەن. وسىلايشا زاتتاردى ساناۋ دۇنيەگە كەلدى.
Vءى. لوگيكا - قيسىندى ويلاۋ دەسەك، ونىڭ بىرنەشە ءتۇرى بار.
وقۋشىلارعا بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى لوگيكالىق تاپسىرمالار ەكەندىگىن حابارلاپ، «لوگيكا» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشىپ، ءتۇسىندىرىپ وتەمىن. گرەكتىڭ «لەگوس»، سويلەۋ، ءتۇسىندىرۋ؛ «لوگوس» ويلاۋ، اقىل وي، دەگەن سوزىنەن شىققان. لوگيكا - دالەلدەۋ مەن تەرىسكە شىعارۋدىڭ بەلگىلى ءبىر ءادىس تاسىلدەرى قارالاتىن عىلىمي تەوريالار جيىنتىعى.
1. اۋىزشا ويلاۋ. بۇل ويلاۋدا قابىلەتى دامىعان ادامدار اقپاراتتى تەز قابىلدايدى
2. ەموسيونالدىق ويلاۋ. سەزگىشتىك ياعني ومىردە ءبىرشاما تابىستارعا قول جەتكىزەدى.
3. شىعارماشىلىق ويلاۋ. بۇل ويلاۋ تۇرلەرىندە قيالدى پايدالانادى. مىسالى: اقىندار، ولەڭ شىعارۋشىلار.
4. ماتەماتيكالىق ويلاۋ. جاقسى دامىعان ساندىق ويلاۋلار. مىسالى ۆۋندەركين بالالار كۇردەلى ەسەپتەردى شىعارادى.
5. ويلاۋدىڭ كەڭدىگى. ءتۇرلى جاعدايلاردى ويشا ەلەستەتۋ.
Vءىى. لوگيكالىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
1 - تاپسىرما. كەز كەلگەن 3 سيفر الىپ، ءۇش تاڭبالى التى سان جازامىز. مىسالى: 2، 3، 5 سيفرلارىنان 235، 253، 325، 352، 532، 523 وسى سانداردىڭ قوسىندىسىن تابامىز. 235+253+325+352+532+523=2220 وسى الىنعان ساندا الىنعان ءۇش ءسيفردىڭ قوسىندىسىنا بولەمىز. 2+ 3+ 5= 10 ياعنيا2220 ءبولۋ 10، شىعادى 222 بۇل سان كەزكەلگەن جاعدايدا ورىندالادى. وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋلارىنا مۇمكىندىك بەرىلەدى. جاساعان جۇمىستارىن تەكسەرۋ.
2 - تاپسىرما ساندى 11 - گە كوبەيتۋدىڭ تاسىلدەرى. مىسالى: 34* 11=374 بۇل جاعدايدى تۇسىندىرەمىن. 34 - ءتى 11 - گە تەز كوبەيتۋ ءۇشىن، 3 - ءتى جۇزدىكتىڭ ورنىنا، 4 - ءتى بىرلىكتىڭ ورنىنا جازامىز دا، وسى كوبەيتىپ تۇرعان ساننىڭ سيفرلارىن قوسامىز. 34* 11=3 *4 /3+4، قوسىندىسى 7 شىعادى/ وسى سانداردىڭ قوسىندىسىن وندىقتىڭ ورنىنا جازامىز. بۇل جاعداي كوبەيتىلەتىن ساننىڭ سيفرلارىنىڭ قوسىندىسى 10 - نان اسپاعان جاعدايدا ورىندالادى. ال ەگەر 10 - نان اسسا نەمەسە ون بولسا، بىلاي ورىندالادى:
65*11= بىرلىكتىڭ ورنىنداعى ساندى بىرلىكتىڭ ورنىنا جازامىز. ول سان 5. 6+5 =11 11 - ءدىڭ 1 وندىعىن وندىقتىڭ ورنىنا جازىپ، 1 - ءدى كەلەسى جۇزدىكتىڭ ورنىنا جازىلاتىن سانعا قوسامىز. 6+1 =7 سوندا 65*11=715 وقۋشىلارعا وزدەرى ورىنداپ بايقاۋعا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
سەرگىتۋ جاتتىعۋى. تاقتاعا گەومەتريالىق فيگۋرا ىلىنەدى. نەشە ءۇشبۇرىش، نەشە ءتورتبۇرىش بار سونى انىقتاۋ.
Vءىىى. جەدەل ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن تەكسەرۋ جاتتىعۋلارى. ماتەماتيكادا جەدەل ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىنىڭ قانداي مولشەردە ەكەنىن تەكسەرىپ كورۋگە بولادى ەكەن.
1 - تاپسىرما. سوزدەردى ەستە ساقتاۋ جادىن تەكسەرۋ. بىرنەشە ءسوز جازىلعان پلاكات ىلىنەدى. بىرنەشە سەكۋند وقىپ، ەستە ساقتاعان سوزدەردى جازۋ تاپسىرىلادى. قورىتىندىسى: 8 سوزدەن ارتىق ءسوزدى ەسكە ساقتاساق، ول مىندەتتى ورىنداعانىمىز. كۇندەلىكتى زاتتاردان گورى وزگەشە سوزدەردى ەستە ساقتاۋ وڭايىراق، سەبەبى ميىمىز ادەتتەن تىس نارسەگە نازار اۋدارادى ەكەن.
2 - تاپسىرما. كورۋ جادىن تەكسەرۋ. 17 - 18 زات بەرىلەدى. ەگەر وسىلاردان 9 - 10 زاتتى ەستە ساقتاساق قالىپتى جاعداي ەكەن. ۇسىنىلعان زاتتار وتە ماڭىزدى ەمەس، سوندىقتان ەستە ساقتاۋ قيىنىراق.
3 - تاپسىرما سانداردى ەستە ساقتاۋ. سانداردا كوبىنە 7 سانى تەز ەسكە ساقتالادى. وسى سانداردان 8 ساندى ەسكە ساقتاساق قالىپتى جاعداي.
4 - تاپسىرما ينتەربەلسەندى تاقتادان كورسەتىلىم كورسەتىلەدى. وندا دۇكەنگە كەلگەن بالا. ەسەپتى شەشىپ، ءوز ويلارىن ايتادى.
ساباقتى ورىستىڭ اتاقتا جازۋشىسى لومونوسوۆتىڭ مىنا سوزىمەن قورىتىندىلايمىن. «اقىل - ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن - ماتەماتيكا» ەندەشە، لوگيكا – قيسىندى ويلاۋ. ويلاي بىلەيىك.
قورىتىندى. باعالاۋ.
ۇشتوبە اۋىلى، «وكپەتى» ورتا مەكتەبى كمم - ءنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى رايگۇل يسكاكوۆا
لوگيكا /تاڭداۋ ءپانى/
ساباق تاقىرىبى: لوگيكا – قيسىندى ويلاۋ
ساباق ماقساتى:
1. تانىمدىق تاپسىرمالاردى شەشۋ تاسىلدەرىمەن تانىستىرۋ.
2. وقۋشىنىڭ قيسىندى ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ. اقىل - ويىن دامىتۋ پروسەستەرىن ىسكە اسىرۋ
3. ىنتاسىن دامىتا وتىرىپ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ. اڭعارىمپازدىقتارىن، بايقاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
ساباق ءتۇرى: وي - ءورىستى دامىتۋ ساباعى
ساباق ءادىس - تاسىلدەرى: زەرتتەۋ، تالداۋ، ويىن تۇرلەرىن قولدانۋ، پىكىرلەسۋ، بىرىكتىرۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: سىزبا، ديداكتيكالىق ماتەريالدار، تەلە كورسەتىلىم.
ساباق جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىنىڭ ورىندالۋىن تەكسەرۋ. «سيقىرلى شارشىلار» بەرىلگەن. تاقتاعا ىلىنەدى. وقۋشىلار تاپسىرمالارىن وقىپ، تەكسەرەدى.
ءىىى. بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىز ادەتتەگىدەن وزگەشە ساباق. ياعني لوگيكادان سىنىپتان تىس ساباق. مەن ءبىرىنشى سەندەرمەن مىنانداي كەلىسىم شارتقا وتىرماقپىن.
بۇل پوەزد «كەلىسىم - شارت» پوەزى وسى كەلىسىم شارتپەن كەلىسسەك، ساباعىمىزدى باستايىق. ەندەشە بۇگىن ءبىز سىزدەرمەن ساباعىمىزدىڭ كەلەسى كەزەڭى «وي - اشار». بۇل كەزەڭدە سەندەر سۇراقتارعا جىلدام ءارى تەز جاۋاپ بەرۋلەرىڭ سۇرالادى.
1 - قاتار وقۋشىلارىنا:
1. بارلىق قابىرعالارى تەڭ فيگۋرا.
2. وسىمدىك وسەتىن جەردىڭ بەتكى قاباتى.
3. ەكى ىشەكتى مۋزىكالىق اسپاپ.
4. «اباي جولى» ەپوپەياسىنىڭ اۆتورى.
5. ءبىلىم ورداسى.
6. ەسەپ ۇيرەتەتىن ءپان.
7. ەكى جاعى تۇيىقتالعان سىزىق.
8. ەڭ كىشى ەكى تاڭبالى سان.
9. بەستى توعىزعا كوبەيت.
10. ەكىگە بولىنەتىن ساندار قالاي اتالادى؟
2 - قاتار وقۋشىلارىنا:
1. ءۇش قابىرعاسى بار فيگۋرا
2. جەردەن قازىلىپ الىنىپ، ادام قاجەتىنە جارايتىن تاۋ جىنىسى.
3. ۇرمالى اسپاپ.
4. «كوكسەرەك» اڭگىمەسىنىڭ اۆتورى كىم؟
5. وقۋشىنىڭ مەكتەپتەگى ورنى.
6. ءارىپ ۇيرەتەتىن ءپان.
7. ءبىر ۇشى تۇيىقتالعان سىزىق قالاي اتالادى؟
8. ەڭ ۇلكەن ەكى تاڭبالى سان.
9. التىنى سەگىزگە كوبەيت.
10. ەكىگە بولىنبەيتىن ساندار قانداي ساندار؟
V. ساناۋ تاريحى. ءبىز بۇگىنگى ساباقتا لوگيكالىق تاپسىرمالاردى شەشۋ ادىستەرىمەن كەزدەسەتىندىكتەن ءبىز تىكەلەي لوگيكانى ماتەماتيكانىڭ ءبىر بولشەگى دەپ قاراستىرامىز. ماتەماتيكانىڭ بۇل بولىگى كوبىنە ويلاۋعا نەگىزدەلەدى. لوگيكالىق تاپسىرمالاردان قورىتىندىلار جاساي الساق وندا ول ماسەلەنى لوگيكالىق تۇرعىدا شەشتىم دەي بەر. كەيدە جۇمباقتىڭ ءوزىن شەشۋ ءۇشىن ونى مۇقيات ويلانىپ بارىپ، شەشىمىن ايتامىز. ءبىز نە ىستەسەك تە بارلىعى ماتەماتيكامەن بايلانىسادى. بىزگە قايتا ساناۋعا، ولشەۋگە، ساناپ شىعۋعا، بولجاۋعا، سونداي - اق ءتۇرلى ەسەپتەر شىعارۋعا تۋرا كەلەدى. ماتەماتيكانىڭ كومەگىمەن ولاردى ويداعىداي شىعارۋعا بولادى. ەندەشە، ماتەماتيكانىڭ قۇپيا دا تاماشا الەمى ساندار تۋرالى بىلەيىك. ءبىزدى جان - جاقتان ساندار قورشايدى، ولار بىزگە بارلىق كەزدە قاجەت. ساندارسىز ءبىز ۋاقىتتى دا، كۇندى دە بەلگىلەي الماس ەدىك. وزىمىزدە بار نارسەنى ساناي المايمىز جانە قانشا قاجەت ەكەنىن دە بىلمەيمىز. ادامدار العاش ساناي باستاعان كەزدە ساناۋ ءۇشىن قول ساۋساقتارىن پايدالانعان. 10 ساۋساق بولعاندىقتان وندىق جۇيە وسىلاي پايدا بولدى. ادامزات بالاسى عاسىرلار بويى دەنە مۇشەلەرىن پايدالانۋ ارقىلى ەسەپتەۋدىڭ تاسىلدەرىن ويلاپ تاپقان. مىسالى مىنا ءبىر سۋرەتكە نازار اۋدارايىق. /تاقتاعا سۋرەت ىلىنگەن/ جاڭ گۆينەيا ارالدارىندا تۇراتىن ادامدار ساناۋدى شىناشاق ساۋساقتان باستاعان. ولار ادام دەنەسى 27 مۇشەدەن تۇرادى دەپ ەسەپتەيدى. 14 - سانى - مۇرىن. 27 سانى ءبىر ادام، 40 سانى – ءبىر ادام جانە وڭ جاق كوز دەگەن ەكەن. وسىلايشا زاتتاردى ساناۋ دۇنيەگە كەلدى.
Vءى. لوگيكا - قيسىندى ويلاۋ دەسەك، ونىڭ بىرنەشە ءتۇرى بار.
وقۋشىلارعا بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى لوگيكالىق تاپسىرمالار ەكەندىگىن حابارلاپ، «لوگيكا» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشىپ، ءتۇسىندىرىپ وتەمىن. گرەكتىڭ «لەگوس»، سويلەۋ، ءتۇسىندىرۋ؛ «لوگوس» ويلاۋ، اقىل وي، دەگەن سوزىنەن شىققان. لوگيكا - دالەلدەۋ مەن تەرىسكە شىعارۋدىڭ بەلگىلى ءبىر ءادىس تاسىلدەرى قارالاتىن عىلىمي تەوريالار جيىنتىعى.
1. اۋىزشا ويلاۋ. بۇل ويلاۋدا قابىلەتى دامىعان ادامدار اقپاراتتى تەز قابىلدايدى
2. ەموسيونالدىق ويلاۋ. سەزگىشتىك ياعني ومىردە ءبىرشاما تابىستارعا قول جەتكىزەدى.
3. شىعارماشىلىق ويلاۋ. بۇل ويلاۋ تۇرلەرىندە قيالدى پايدالانادى. مىسالى: اقىندار، ولەڭ شىعارۋشىلار.
4. ماتەماتيكالىق ويلاۋ. جاقسى دامىعان ساندىق ويلاۋلار. مىسالى ۆۋندەركين بالالار كۇردەلى ەسەپتەردى شىعارادى.
5. ويلاۋدىڭ كەڭدىگى. ءتۇرلى جاعدايلاردى ويشا ەلەستەتۋ.
Vءىى. لوگيكالىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
1 - تاپسىرما. كەز كەلگەن 3 سيفر الىپ، ءۇش تاڭبالى التى سان جازامىز. مىسالى: 2، 3، 5 سيفرلارىنان 235، 253، 325، 352، 532، 523 وسى سانداردىڭ قوسىندىسىن تابامىز. 235+253+325+352+532+523=2220 وسى الىنعان ساندا الىنعان ءۇش ءسيفردىڭ قوسىندىسىنا بولەمىز. 2+ 3+ 5= 10 ياعنيا2220 ءبولۋ 10، شىعادى 222 بۇل سان كەزكەلگەن جاعدايدا ورىندالادى. وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋلارىنا مۇمكىندىك بەرىلەدى. جاساعان جۇمىستارىن تەكسەرۋ.
2 - تاپسىرما ساندى 11 - گە كوبەيتۋدىڭ تاسىلدەرى. مىسالى: 34* 11=374 بۇل جاعدايدى تۇسىندىرەمىن. 34 - ءتى 11 - گە تەز كوبەيتۋ ءۇشىن، 3 - ءتى جۇزدىكتىڭ ورنىنا، 4 - ءتى بىرلىكتىڭ ورنىنا جازامىز دا، وسى كوبەيتىپ تۇرعان ساننىڭ سيفرلارىن قوسامىز. 34* 11=3 *4 /3+4، قوسىندىسى 7 شىعادى/ وسى سانداردىڭ قوسىندىسىن وندىقتىڭ ورنىنا جازامىز. بۇل جاعداي كوبەيتىلەتىن ساننىڭ سيفرلارىنىڭ قوسىندىسى 10 - نان اسپاعان جاعدايدا ورىندالادى. ال ەگەر 10 - نان اسسا نەمەسە ون بولسا، بىلاي ورىندالادى:
65*11= بىرلىكتىڭ ورنىنداعى ساندى بىرلىكتىڭ ورنىنا جازامىز. ول سان 5. 6+5 =11 11 - ءدىڭ 1 وندىعىن وندىقتىڭ ورنىنا جازىپ، 1 - ءدى كەلەسى جۇزدىكتىڭ ورنىنا جازىلاتىن سانعا قوسامىز. 6+1 =7 سوندا 65*11=715 وقۋشىلارعا وزدەرى ورىنداپ بايقاۋعا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
سەرگىتۋ جاتتىعۋى. تاقتاعا گەومەتريالىق فيگۋرا ىلىنەدى. نەشە ءۇشبۇرىش، نەشە ءتورتبۇرىش بار سونى انىقتاۋ.
Vءىىى. جەدەل ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن تەكسەرۋ جاتتىعۋلارى. ماتەماتيكادا جەدەل ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىنىڭ قانداي مولشەردە ەكەنىن تەكسەرىپ كورۋگە بولادى ەكەن.
1 - تاپسىرما. سوزدەردى ەستە ساقتاۋ جادىن تەكسەرۋ. بىرنەشە ءسوز جازىلعان پلاكات ىلىنەدى. بىرنەشە سەكۋند وقىپ، ەستە ساقتاعان سوزدەردى جازۋ تاپسىرىلادى. قورىتىندىسى: 8 سوزدەن ارتىق ءسوزدى ەسكە ساقتاساق، ول مىندەتتى ورىنداعانىمىز. كۇندەلىكتى زاتتاردان گورى وزگەشە سوزدەردى ەستە ساقتاۋ وڭايىراق، سەبەبى ميىمىز ادەتتەن تىس نارسەگە نازار اۋدارادى ەكەن.
2 - تاپسىرما. كورۋ جادىن تەكسەرۋ. 17 - 18 زات بەرىلەدى. ەگەر وسىلاردان 9 - 10 زاتتى ەستە ساقتاساق قالىپتى جاعداي ەكەن. ۇسىنىلعان زاتتار وتە ماڭىزدى ەمەس، سوندىقتان ەستە ساقتاۋ قيىنىراق.
3 - تاپسىرما سانداردى ەستە ساقتاۋ. سانداردا كوبىنە 7 سانى تەز ەسكە ساقتالادى. وسى سانداردان 8 ساندى ەسكە ساقتاساق قالىپتى جاعداي.
4 - تاپسىرما ينتەربەلسەندى تاقتادان كورسەتىلىم كورسەتىلەدى. وندا دۇكەنگە كەلگەن بالا. ەسەپتى شەشىپ، ءوز ويلارىن ايتادى.
ساباقتى ورىستىڭ اتاقتا جازۋشىسى لومونوسوۆتىڭ مىنا سوزىمەن قورىتىندىلايمىن. «اقىل - ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن - ماتەماتيكا» ەندەشە، لوگيكا – قيسىندى ويلاۋ. ويلاي بىلەيىك.
قورىتىندى. باعالاۋ.
You Might Also Like
-
الماتى وبلىسى، ىلە اۋدانى،
-
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى، ايتەكە بي كەنتى.
