ليتوسفەرا جانە ادام
ساباقتىڭ تاقىرىبى: §27. ليتوسفەرا جانە ادام
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا پايدالى قازبالاردى ءوندىرۋدىڭ اشىق جانە جابىق ادىستەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: پايدالى قازبالاردىڭ ادام ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ؛ ءوز ويىن جەتىك بايانداۋعا ۇيرەتۋ، ىزدەنۋشىلىك قابىلەتىن دامىتۋ، كارتامەن زەرتتەۋ جۇمىستارىن جاساۋعا ۇيرەتۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن اتتىرۋ.
ۆ) تاربيەلىك: وقۋشىلارعا ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ، ءبىلىم الۋعا، ەڭبەك ەتۋگە، ادامگەرشىلىككە، مادەنيەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس.
ساباقتىڭ ءادىسى: رەپرودۋكتيۆتى، تۇسىندىرمەلى كورنەكىلىك ءادىسى، اسسوساسيا وي قوزعاۋ ستراتەگيالارى، كارتامەن جۇمىس، گرافيكالىق باقىلاۋ، تەست، ۇلەستىرمە قاعازدارى (كارتوچكا)
كورنەكىلىگى: فيزيكالىق كارتا، كەستەلەر، سۋرەتتەر، گەولوگيالىق جانە پايدالى قازبالاردىڭ كارتاسى. ەلەكتروندىق وقۋلىق، ينتەراكتيۆتىك تاقتا، مينەرالداردىڭ كوللەكسياسى.
ءپان ارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ەكولوگيا، تاريح، بيولوگيا.
نەگىزگى ۇعىمدار: اشىق ادىسپەن ءوندىرۋ، جابىق ادىسپەن ءوندىرۋ، «ءتيىمدى» ءسوزى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
تاقىرىبى: ليتوسفەرانىڭ مينەرالدىق بايلىقتارى.
جوسپارى.
1. مينەرالدىق بالىقتاردىڭ تۇرلەرى.
2. رۋدۋلى پايدالى قازبالار.
3. جەردەگى وتىن بايلىقتارى.
4. رۋدالى ەمەس پايدالى قازبالار.
5. قورىتىندى.
III. وتكەن ساباقتى قورىتىندىلاۋ: (ترەك سحەماسى)`
IV. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
تاقىرىبى: §27. ليتوسفەرا جانە ادام
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.(گرافيكالىق باقىلاۋ)
VI. جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ.(ترەك سحەماسى)
VII. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.§ 27. ليتوسفەرا جانە ادام. سۇراقتا مەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ. زەرتحانالىق جۇمىستى تولىقتىرىپ اياقتاۋ.
VIII. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: تاقىرىبى: ليتوسفەرا جانە ادام.
ءۇي تاپسىرماسىنىڭ سۇراقتارى.
1. جەردەگى مينەرالدى بايلىقتاردى قانداي توپتارعا بولۋگە بولادى؟
2. ءتۇستى مەتالدار الۋ ءۇشىن قانداي رۋدالار پايدالانىلادى؟
3. قانداي رۋدالار پوليمەتالدىق دەپ اتالادى؟
4. تەمىردى تازا كۇيىندە نەگە پايدالانبايدى؟
5. قورىتپا دەگەنىمىز نە؟
6. كومىر مەن شىمتەزەك قازىرگى كەزدە وتىن رەتىندە مۇناي مەن گازدان تومەن تۇر. سەبەبى نەدە؟
7. ساز جانە قۇم مەن مالتاتاستان قانداي قۇرىلىس ماتەريالدارىن دايىندايدى؟
وقۋشىلارعا تاراتىلاتىن ۇلەستىرمەلەر.
№1 ۇلەستىرمە
وقۋشىنىڭ اتى - ءجونى_____________________
1. جىنىستاردى اجىراتىپ جاز.
ماگمالىق جىنىستار شوگىندى تاۋ جىنىستارى مەتامورفتى تاۋ جىنىستارى گرانيت، بازالىق،
ۆۋلكاندى تۋف
تاس، تۇز كلەپس، يزبەستەر تاس، شىمتەزەك، ساز تاس كومىر، قۇم كۆارسيت، كريستالدى تاقتا تاس، گنەيس
2. بايقوڭىر قالاسى مەن استانانىڭ اراقاشىقتىعى قانشا كم؟
3. بايقوڭىردىڭ كوورديناتاسىن انىقتا.
№2 ۇلەستىرمە
وقۋشىنىڭ اتى - ءجونى ________________________
1. پايدالى قازبالاردىڭ شارتتى بەلگىلەرىن جاز
اتاۋلارى
شارتتى بەلگىلەرى
1. تاس كومىر
2. شىمتەزەك
3. مۇناي
4. تابيعي گاز
5. تەمىر
6. مارگانەس
7. اليۋمينيي
8. حروم
9. پوليمەتال
10. ءمارمار
11. قۇرىلىس تاس
2. استانا مەن موسكۆانىڭ اراقاشىقتىعىن انىقتا
3. موسكۆانىڭ كوورديناتاسىن انىقتا.
№3. ۇلەستىرمە
وقۋشىنىڭ اتى - ءجونى _______________________
1. پايدالى قازبالاردىڭ اتىن جاز
1... 2...
2. استانا مەن ءپاريجدىڭ اراقاشىقتىعىن انىقتا. 3. ءپاريجدىڭ كوورديناتاسىن انىقتا.
5. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ماعىنانى اجىراتۋ ءادىسى.
پايدالى قازبالار
مينەرالدا ءتۇزىلۋى ولاردىڭ توبى شارتتى بەلگىسى
1. مۇناي
2. مارگانەس
3. تيتان
4. الماز
5. كۇكىرت
6. كومىر
7. اس تۇزى
8. گرافيت
9. نيكەل
10. سىناپ
وتىندىق
رۋدالى
رۋدالى
رۋدالى ەمەس
رۋدالى ەمەس
وتىندىق
رۋدالى ەمەس
رۋدالى ەمەس
رۋدالى
رۋدالى
III. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتۋ. (ترەك سحەماسى)
IV. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
تاقىرىبى:§ 27. ليتوسفەرا جانە ادام.
جوسپارى:
1. ليتوسفەرانىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى.
2. پايدالى قازبالاردى اشىق ادىسپەن ءوندىرۋ.
3. پايدالى قازبالاردى جابىق ادىسپەن ءوندىرۋ.
4. قازاقستاننىڭ پايدالى قازبالارى.
5. ادامنىڭ ليتوسفەراعا اسەرى.
6. تابيعات بايلىقتارىن قورعاۋ.
7. پراكتيكالىق جۇمىس №3
8. قورىتىندى.
وي قوزعاۋ ءادىسى
بەينە كورىنىستەر، سۋرەتتەر.
ماقال - ماتەلدەردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ.
1. «ەلىم باي بولسىن دەسەڭ، جەرىڭنىڭ بابىن تاپ».
2. «بايلىق اتاسى ەڭبەك، اناسى جەر»
3. «كۇتە بىلسەڭ جەر جومارت»
4. «جەر ىرىستىڭ كىندىگى»
5. «جەر انا، ەل بالا»
6. «تۋعان جەردىڭ توپىراعى دا ىستىق».
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
گرافيكالىق باقىلاۋ. - يا، - جوق
1. جىل سايىن جەر قويناۋىنان 10ملرد توننادان ارتىق پايدالى قازبالار الىنادى.
2. اشىق ادىسپەن ءوندىرۋ ءتيىمسىز
3. مينەرالداردى جەر استىنان ءوندىرۋ جابىق ءادىس دەپ اتالادى.
4. مۇنايعا قاراعاندا كومىردى پايدالانعان ءتيىمدى، ارزان.
5. عالىمداردىڭ ەسەپتەۋىنشە تولىق وندىرىلگەن مۇنايدىڭ 20% جەر قويناۋىندا قالادى.
6. عالىمداردىڭ ەسەپتەۋىنشە تولىق وندىرىلگەن گاز بەن مەتالداردىڭ 20 پايىزى جەر قويناۋىندا قالادى.
7. پايدالى قازبالار ەشقاشان تاۋسىلمايدى.
8. جەر قىرتىسىن شەكتەن تىس بۇرعىلاپ قازۋ جەر قىرتىسىنىڭ قوزعالىسىنا اسەر ەتپەيدى.
9. قازاقستاننىڭ جەر بەدەرى سولتۇستىك باتىستان وڭتۇستىك شىعىسقا قاراي بيىكتەيدى.
10. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك شىڭ كيليماندجارو (5895م)
1 - 3 «2»
4 - 6 «3»
7 - 8 «4»
9 - 10 «5» باعا قويىلادى.
پراكتيكالىق جۇمىس №3
1. جارتى شارلار كونتۋرلىق كارتاسىنا دۇنيە ءجۇزىنىڭ ءىرى - ءىرى تاۋلى ايماقتارىن جانە جازىقتارىن بەلگىلەڭدەر.
2. قازاقستان رەلەفىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن: تاۋلار مەن جازىقتىقتاردىڭ، ويپاتتار مەن بيىك تاۋلاردىڭ ورنالاسۋ جاعدايلارىن، قاي باعىتتا الاسارىپ نەمەسە بيىكتەيتىنىن كورسەتىڭدەر.
3. قازاقستان جەرىندەگى رۋدالى، رۋدا ەمەس كەن بايلىقتارىنا سيپاتتاما جازىڭدار.
4. كيليماندجارو، كليۋچي شوقىسى، فۋدزياما، حان ءتاڭىرى، دجوشولۋنگما (ەۆەرەست) شىڭدارىنىڭ بيىكتىكتەرىن جانە ولاردىڭ كوورديناتالارىن انىقتاڭدار.
5. ماريانا شۇڭعىماسىنىڭ تەرەڭدىگىن، كوورديناتاسىن انىقتاڭدار.
VI. جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا پايدالى قازبالاردى ءوندىرۋدىڭ اشىق جانە جابىق ادىستەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: پايدالى قازبالاردىڭ ادام ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ؛ ءوز ويىن جەتىك بايانداۋعا ۇيرەتۋ، ىزدەنۋشىلىك قابىلەتىن دامىتۋ، كارتامەن زەرتتەۋ جۇمىستارىن جاساۋعا ۇيرەتۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن اتتىرۋ.
ۆ) تاربيەلىك: وقۋشىلارعا ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ، ءبىلىم الۋعا، ەڭبەك ەتۋگە، ادامگەرشىلىككە، مادەنيەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس.
ساباقتىڭ ءادىسى: رەپرودۋكتيۆتى، تۇسىندىرمەلى كورنەكىلىك ءادىسى، اسسوساسيا وي قوزعاۋ ستراتەگيالارى، كارتامەن جۇمىس، گرافيكالىق باقىلاۋ، تەست، ۇلەستىرمە قاعازدارى (كارتوچكا)
كورنەكىلىگى: فيزيكالىق كارتا، كەستەلەر، سۋرەتتەر، گەولوگيالىق جانە پايدالى قازبالاردىڭ كارتاسى. ەلەكتروندىق وقۋلىق، ينتەراكتيۆتىك تاقتا، مينەرالداردىڭ كوللەكسياسى.
ءپان ارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ەكولوگيا، تاريح، بيولوگيا.
نەگىزگى ۇعىمدار: اشىق ادىسپەن ءوندىرۋ، جابىق ادىسپەن ءوندىرۋ، «ءتيىمدى» ءسوزى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
تاقىرىبى: ليتوسفەرانىڭ مينەرالدىق بايلىقتارى.
جوسپارى.
1. مينەرالدىق بالىقتاردىڭ تۇرلەرى.
2. رۋدۋلى پايدالى قازبالار.
3. جەردەگى وتىن بايلىقتارى.
4. رۋدالى ەمەس پايدالى قازبالار.
5. قورىتىندى.
III. وتكەن ساباقتى قورىتىندىلاۋ: (ترەك سحەماسى)`
IV. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
تاقىرىبى: §27. ليتوسفەرا جانە ادام
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.(گرافيكالىق باقىلاۋ)
VI. جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ.(ترەك سحەماسى)
VII. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.§ 27. ليتوسفەرا جانە ادام. سۇراقتا مەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ. زەرتحانالىق جۇمىستى تولىقتىرىپ اياقتاۋ.
VIII. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: تاقىرىبى: ليتوسفەرا جانە ادام.
ءۇي تاپسىرماسىنىڭ سۇراقتارى.
1. جەردەگى مينەرالدى بايلىقتاردى قانداي توپتارعا بولۋگە بولادى؟
2. ءتۇستى مەتالدار الۋ ءۇشىن قانداي رۋدالار پايدالانىلادى؟
3. قانداي رۋدالار پوليمەتالدىق دەپ اتالادى؟
4. تەمىردى تازا كۇيىندە نەگە پايدالانبايدى؟
5. قورىتپا دەگەنىمىز نە؟
6. كومىر مەن شىمتەزەك قازىرگى كەزدە وتىن رەتىندە مۇناي مەن گازدان تومەن تۇر. سەبەبى نەدە؟
7. ساز جانە قۇم مەن مالتاتاستان قانداي قۇرىلىس ماتەريالدارىن دايىندايدى؟
وقۋشىلارعا تاراتىلاتىن ۇلەستىرمەلەر.
№1 ۇلەستىرمە
وقۋشىنىڭ اتى - ءجونى_____________________
1. جىنىستاردى اجىراتىپ جاز.
ماگمالىق جىنىستار شوگىندى تاۋ جىنىستارى مەتامورفتى تاۋ جىنىستارى گرانيت، بازالىق،
ۆۋلكاندى تۋف
تاس، تۇز كلەپس، يزبەستەر تاس، شىمتەزەك، ساز تاس كومىر، قۇم كۆارسيت، كريستالدى تاقتا تاس، گنەيس
2. بايقوڭىر قالاسى مەن استانانىڭ اراقاشىقتىعى قانشا كم؟
3. بايقوڭىردىڭ كوورديناتاسىن انىقتا.
№2 ۇلەستىرمە
وقۋشىنىڭ اتى - ءجونى ________________________
1. پايدالى قازبالاردىڭ شارتتى بەلگىلەرىن جاز
اتاۋلارى
شارتتى بەلگىلەرى
1. تاس كومىر
2. شىمتەزەك
3. مۇناي
4. تابيعي گاز
5. تەمىر
6. مارگانەس
7. اليۋمينيي
8. حروم
9. پوليمەتال
10. ءمارمار
11. قۇرىلىس تاس
2. استانا مەن موسكۆانىڭ اراقاشىقتىعىن انىقتا
3. موسكۆانىڭ كوورديناتاسىن انىقتا.
№3. ۇلەستىرمە
وقۋشىنىڭ اتى - ءجونى _______________________
1. پايدالى قازبالاردىڭ اتىن جاز
1... 2...
2. استانا مەن ءپاريجدىڭ اراقاشىقتىعىن انىقتا. 3. ءپاريجدىڭ كوورديناتاسىن انىقتا.
5. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ماعىنانى اجىراتۋ ءادىسى.
پايدالى قازبالار
مينەرالدا ءتۇزىلۋى ولاردىڭ توبى شارتتى بەلگىسى
1. مۇناي
2. مارگانەس
3. تيتان
4. الماز
5. كۇكىرت
6. كومىر
7. اس تۇزى
8. گرافيت
9. نيكەل
10. سىناپ
وتىندىق
رۋدالى
رۋدالى
رۋدالى ەمەس
رۋدالى ەمەس
وتىندىق
رۋدالى ەمەس
رۋدالى ەمەس
رۋدالى
رۋدالى
III. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتۋ. (ترەك سحەماسى)
IV. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
تاقىرىبى:§ 27. ليتوسفەرا جانە ادام.
جوسپارى:
1. ليتوسفەرانىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى.
2. پايدالى قازبالاردى اشىق ادىسپەن ءوندىرۋ.
3. پايدالى قازبالاردى جابىق ادىسپەن ءوندىرۋ.
4. قازاقستاننىڭ پايدالى قازبالارى.
5. ادامنىڭ ليتوسفەراعا اسەرى.
6. تابيعات بايلىقتارىن قورعاۋ.
7. پراكتيكالىق جۇمىس №3
8. قورىتىندى.
وي قوزعاۋ ءادىسى
بەينە كورىنىستەر، سۋرەتتەر.
ماقال - ماتەلدەردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ.
1. «ەلىم باي بولسىن دەسەڭ، جەرىڭنىڭ بابىن تاپ».
2. «بايلىق اتاسى ەڭبەك، اناسى جەر»
3. «كۇتە بىلسەڭ جەر جومارت»
4. «جەر ىرىستىڭ كىندىگى»
5. «جەر انا، ەل بالا»
6. «تۋعان جەردىڭ توپىراعى دا ىستىق».
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
گرافيكالىق باقىلاۋ. - يا، - جوق
1. جىل سايىن جەر قويناۋىنان 10ملرد توننادان ارتىق پايدالى قازبالار الىنادى.
2. اشىق ادىسپەن ءوندىرۋ ءتيىمسىز
3. مينەرالداردى جەر استىنان ءوندىرۋ جابىق ءادىس دەپ اتالادى.
4. مۇنايعا قاراعاندا كومىردى پايدالانعان ءتيىمدى، ارزان.
5. عالىمداردىڭ ەسەپتەۋىنشە تولىق وندىرىلگەن مۇنايدىڭ 20% جەر قويناۋىندا قالادى.
6. عالىمداردىڭ ەسەپتەۋىنشە تولىق وندىرىلگەن گاز بەن مەتالداردىڭ 20 پايىزى جەر قويناۋىندا قالادى.
7. پايدالى قازبالار ەشقاشان تاۋسىلمايدى.
8. جەر قىرتىسىن شەكتەن تىس بۇرعىلاپ قازۋ جەر قىرتىسىنىڭ قوزعالىسىنا اسەر ەتپەيدى.
9. قازاقستاننىڭ جەر بەدەرى سولتۇستىك باتىستان وڭتۇستىك شىعىسقا قاراي بيىكتەيدى.
10. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك شىڭ كيليماندجارو (5895م)
1 - 3 «2»
4 - 6 «3»
7 - 8 «4»
9 - 10 «5» باعا قويىلادى.
پراكتيكالىق جۇمىس №3
1. جارتى شارلار كونتۋرلىق كارتاسىنا دۇنيە ءجۇزىنىڭ ءىرى - ءىرى تاۋلى ايماقتارىن جانە جازىقتارىن بەلگىلەڭدەر.
2. قازاقستان رەلەفىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن: تاۋلار مەن جازىقتىقتاردىڭ، ويپاتتار مەن بيىك تاۋلاردىڭ ورنالاسۋ جاعدايلارىن، قاي باعىتتا الاسارىپ نەمەسە بيىكتەيتىنىن كورسەتىڭدەر.
3. قازاقستان جەرىندەگى رۋدالى، رۋدا ەمەس كەن بايلىقتارىنا سيپاتتاما جازىڭدار.
4. كيليماندجارو، كليۋچي شوقىسى، فۋدزياما، حان ءتاڭىرى، دجوشولۋنگما (ەۆەرەست) شىڭدارىنىڭ بيىكتىكتەرىن جانە ولاردىڭ كوورديناتالارىن انىقتاڭدار.
5. ماريانا شۇڭعىماسىنىڭ تەرەڭدىگىن، كوورديناتاسىن انىقتاڭدار.
VI. جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى: وتكەنى، قازىرگىسى، بولاشاعى.
