InfoHub Logo

1. ساباقتىڭ تاقىرىبى: ليۋمينەسەنتتىك شامدار.
2. ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) وقىتۋ: ليۋمينەسەنتتىك شامىنىڭ قۇرلىسى، قىزمەتى، تۇرلەرىمەن تانىسۋ.
ب) دامىتۋ: ليۋمينەسەنتتىك شامدارى تۋرالى تۇسىنىگىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ.
ۆ) تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، ۇنەمدىلىككە ۇيرەتۋ.

3. ساباقتىڭ ءتۇرى: دەمونستراسيالىق.
4. ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
5. ءپان ارالىق بايلانىس فيزيكا «قىزدىرۋ شامى»، حيميا «ينەرتتى گازدار» (Ar، Ne ت. ب )
6. ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ليۋمينەسەنتتىك شامىنىڭ قۇرلىسى، قىزدىرۋ شامى پلاكات، قىزدىرۋ شامىن توك كوزىنە قوسۋ قۇرىلعىسى.

7. ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءمۇعالىم: وقۋشىلار، وتكەن ساباقتا ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلگەنىن كىم ايتادى؟
وقۋشى: وتكەن ساباقتا ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانىڭ تاقىرىبى «قىزدىرۋ شامى»
ءمۇعالىم: ولاي بولسا ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ ماقساتىندا جانە سىزدەردىڭ ءۇي تاپسىرماسىنا دايىندىقتارىڭدى تەكسەرۋ ءۇشىن، مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ كورەلىك.

1 - سۇراق: جارىق شامىن كىم ويلاپ تاپقان؟
جاۋابى: ورىس ەلەكتروتەحنيگى ا. ن. لودىگين.

2 - سۇراق: قىزدىرۋ شامى دەگەنىمىز نە، ونى قانداي ماقساتتارعا قولدانادى؟
جاۋابى: قىزدىرۋ شامى جاساندى جارىق كوزى بولىپ تابىلاتىن قۇرال، ول بولمەنى جارىقتاندىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى.

3 - سۇراق: قىزدىرۋ شامىنداعى ۆولفرام قىل سىمنىڭ بالقۋ تەمپەراتۋراسى قانشا گرادۋسقا تەڭ؟
جاۋابى: 3370
ءمۇعالىم: قىزدىرۋ شامىن قۇرىلعى ارقىلى اينىمالى توققا قوسىپ كورسەتەدى. ەندى وسى قىزدىرۋ شامىنىڭ قۇرىلىسى نەدەن تۇرادى ەكەن (قىزدىرۋ شامىنىڭ پلاكاتتاعى سۋرەتى ىلىنەدى). قىزدىرۋ شامىنىڭ قۇرىلىسى:

1 - ۆولفرام قىل سىم؛
2 - مەتالل وتكىزگىش؛
3 - ۆولفرام قىل سىمدى دانەكەرلەۋ شىنىسى؛
4 - اۋانى ايداپ شىعارۋ تۇتىگى؛
5 - قىزدىرۋ شامىنىڭ مويىنى؛
6 - تۇيىسپە.

8. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ءمۇعالىم: وقۋشىلار ءبىزدىڭ بۇگىنگى جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «ليۋمينەسەنتتىك شامدار». قىزدىرۋ شامدارىنان كەيىن ومىرگە، وسى ليۋمينەسەنتتىك شامدار ەنگەن. ليۋمينەسەنسيا لاتىننىڭ «جارىق» جانە «ءالسىز اسەر ءبىلدىرۋ»- دەگەن ماعىناسىنان شىققان. ليۋمينەسەتتىك شام دەگەنىمىز – جارىق اعىنى نەگىزىنەن، ۋلتراكۇلگىن ساۋلەسىنىڭ اسەرىنەن ليۋمينوفوردىڭ جارقىراۋىنان پايدا بولعان گاز رازريادتىق جارىق كوزى. ليۋمينەسەنتتىك شام جارىق بەرۋ ءۇشىن قولدانىلادى. ونىڭ قىزدىرۋ شامدارىنان ارتىقشىلىعى ەلەكتر ەنەرگياسىنا ۇنەمدى كەلەدى، ياعني توقتى از جەيدى. سوندىقتان ونى وندىرىستە، تۇرمىستا كەڭىنەن قولدانۋعا بولادى(ت. ب.)

وي سەرگىتۋ جۇمباقتارى:
ونسىز جەردە جىلۋ جوق، تىرشىلىكتى كورۋ جوق.
(كۇن)

اسپاندا جارىق جانە جىلۋ بەرەر كۇن بار،
بولمەدە جارىق جانە جىلۋ بەرەر نە بار؟
(قىزدىرۋ شامى)

تۇندە كوپ، كۇندىز جوق.
(جۇلدىزدار)
يا وقۋشىلار ءبىز بۇدان تابيعاتتا جارىق پەن جىلۋدى كۇن كوزىنەن الاتىن بولساق، تۇرمىستا قىزدىرۋ شامدارىنان الاتىنىمىزدى بىلدىك.
ليۋمينەسەتتىك شامداردىڭ جۇمىس ىستەۋ ۇزاقتىعى قىزدىرۋ شامدارىنا قاراعاندا ۇزاقتاۋ كەلەدى. ليۋمينەسەنتتىك شامنىڭ كەڭ تاراعان ءتۇرى سىناپتى شام، ونىڭ ىشكى بەتىنە ليۋمينوفور اعىلعان، ءار ءتۇرلى فورماداعى شىنى تۇتىك. تۇتىكتىڭ ەكى ۇشى ارقىلى ونىڭ ىشىنە سپيرال ءتارىزدى ەلەكتروتتار ەنگىزىلگەن. شامنىڭ جۇمىس ىستەۋ مەرزىمىن ۇزارتۋ ءۇشىن، تۇتىك ىشىنە سىناپ تامشىسى مەن بەلگىلى ءبىر مولشەردە ينەرتتى گاز ەنگىزەمىز(ارگون - Ar، نەون - Ne) ليۋمينەسەنتتىك شامدى اينىمالى توك كوزىنە قوسقاندا سىناپ اتومدارى ەلەكتر ءورىسى اسەرىنەن قوزعالىسقا ءتۇسىپ، ليۋمينوفور قابىرعاعا سوعىلىپ، جارىق شىعارادى. شامنىڭ جۇمىس ىستەۋ مەرزىمى 10000 ساعات. (ليۋمينەسەنتتىك شامدى ىسكە قوسۋ سۇلباسى سىزىلادى - لب - 80 ەكى شامىن بل - 2 - 80 ترانسفورماترومەن قوسۋ سۇلباسى).

9. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ سۇراقتارى.
1. ليۋمينەسەنتتىك شامنىڭ قاراپايىم شامداردان ايىرماشىلىعى نەدە؟
ج: جۇمىس ىستەۋ مەرزىمى ۇزاق جانە جاقسى جارىقتاندىرادى.
2. تۇتىك ىشىنە قانداي گازدار ەنگىزىلەدى؟
ج: سىناپ، ينەرتتى گازدار (ارگون، نەون).
3. تۇتىكتىڭ ۇشتارى ارقىلى نە ەنگىزىلەدى؟
ج: سپيرال ءتارىزدى ەلەكترودتار.
4. شىنىنىڭ ىشكى بەتىندە نە بولادى؟
ج: ليۋمينوفور قاباتى.
5. ليۋمينەسەنتتىك شامدى نە ءۇشىن قولدانادى؟
ج: جارىق بەرۋ ءۇشىن قولدانادى.
6. دروسسەلدىڭ قىزمەتى قانداي؟
ج: شامدار ارقىلى وتەتىن توكتى شەكتەيدى.
10. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
11. ءۇي تاپسىرماسى. وقۋلىقتان «ليۋمينەسەنتتىك شامدار» تاقىرىبىن وقۋ.