InfoHub Logo

ورىنداعان: التىن اۋىل ورتا مەكتەبى 7 ب سىنىپ وقۋشىسى دجيگيتەكوۆا قۇرالاي  
جەتەكشىسى: قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى نۋرىمبايەۆا ساندۋگاش

1. زەرتتەۋ  جۇمىسىنىڭ تاقىرىبى: م. جۇمابايەۆتىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن» ولەڭىنىڭ تاربيەلىك ءمانى

2. وزەكتى ماسەلەسى: جاستاردىڭ بويىنداعى سەنىمسىزدىك. بىرتە-بىرتە ادامي قاسيەتتەرىنىڭ كورىنبەي، سيرەك كەزدەسە باستاعاندىعى. ءوز ەلىنە دەگەن قۇرمەتتىڭ جوعالا باستاۋى.

3. زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ بولجامى: ەگەر ءبىز ماعجان جۇمابايەۆتىڭ “مەن جاستارعا سەنەمىن” اتتى ولەڭىن ناسيحاتتاپ، جاستاردىڭ رۋح، جىگەرىن كوتەرىپ، ءار تىلگە اۋدارىپ قازاق ۇل-قىزدارىنىڭ بولمىس ءبىتىمىن وزگە ەلدەرگە دە پاش ەتىپ، قازاق جاستارىنىڭ بويىنداعى قاسيەتتەرىن بيىك قويا وتىرىپ، قازاق جاستارىنىڭ ءوز ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىنە، ەلىنىڭ ءۇمىتىن اقتاۋعا جەتەلەۋگە جول اشار ەدىك.

4. ءپانى مەن نىساناسى: ادەبيەت. جۇمىستىڭ نەگىزىگى نىساناسى رەتىندە م.جۇمابايەۆتىڭ كوپ تومدىق شىعارامالار جيناعىن، ۇ.اسىلوۆ، ج.نۇسقاباي ۇلىنىڭ «ادەپتانۋ» كىتابىن باسشىلىققا الدىم.

5. عىلىمي جوبانىڭ ماقساتى: ماعجاننىڭ جىرى ارقىلى قازاق جاستارىنىڭ رۋح جىگەرىن، قايراتتىلىعىن دالەلدەۋ. جاستاردىڭ قازىرگى زامانداعى بەينەسىن انىقتاپ، ونىڭ وسى زامانداعى اتقاراتىن ءرولىن زەرتتەي وتىرىپ، جاستارىمىزدىڭ قازىرگى تاربيەلىلىگى جوعارى دەڭگەيدە ەكەنىن دالەلدەۋ.

زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ مىندەتتەرى:
- ماعجان جۇمابايەۆتىڭ “مەن جاستارعا سەنەمىن” ولەڭىنىڭ تاربيەلىگىن تالداۋ؛
- قازىرگى جاستاردىڭ بويىنداعى كۇش، جىگەر قاسيەتتەرىن سيپاتتاۋ.
- جينالعان ماتەريالداردى ءبىر جۇيەگە كەلتىرۋ؛

6. زەرتتەۋدىڭ ادىسى-تاسىلدەرى: بەرىلگەن ماتەريالداردى جيناقتاپ، توپتاپ، بىر-بىرىمەن سالىستىرۋ ارقىلى وزىندىك وي توپشىلاۋ.

7. ونى شەشۋدىڭ جولدارى:
جۇمابايەۆ ولەڭدەرى جاستار تاربيەسى ءۇشىن بىردەن-بىر ونەگە مەكتەبى؛
ماعجان ولەڭىندەگى جاستار بەينەسىنىڭ بۇگىنگى كۇنمەن ۇندەستىگى، اقىن ولەڭى نەگىزىندە باستاۋ العان يگى ىستەردىڭ كورىنىسى

8. الىنعان ناتيجەنى تالقىلاۋ، قورىتىندىلاۋ:

م.جۇمابايەۆتىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن» ولەڭىندەگى اقىننىڭ الاش اتىن اسپانعا شىعاراتىن جاستارعا دەگەن قالتقىسىز سەنىمىنە، ونىڭ جاس ۇرپاقتى پاتريوتتىق رۋحقا تاربيەلەۋ جولىنداعى ءمان-ماڭىزىنا جان-جاقتى تالداۋ جاسالۋى. اقىن ولەڭى نەگىزىندە بۇگىنگى تاڭدا كوپتەگەن يگى ىستەر ءوز باستاماسىن تاپقانىنا كوز جەتكىزۋ. ماعجان جۇمابايەۆ ولەڭدەرى مەن ەلباسى ق.توقايەۆتىڭ بيىلعى بارىس جىلىن بالالار جىلى ەتىپ جاريالاعانىمەن ۇندەسۋى.

م.جۇمابايەۆ حالقىمەن بىرگە كۇيزەلدى.
وسىدان كەلىپ جاستارعا دەگەن سەنىم جارىق تا
جارقىن يدەيا تۋىندادى. سول شىعارمالارىنىڭ ءبىرى –
«مەن جاستارعا سەنەمىن» ولەڭى.

قازاقتىڭ ۇلى اقىنى ماعجان جۇمابايەۆتىڭ شىعارمالارى حح عاسىردىڭ  80-شi جىلدارىنىڭ سوڭىندا عانا حالقىمەن قايتا تابىستى. اقىننىڭ ەسiمiن اتاۋعا تىيىم سالىنعان جىلداردىڭ ءوزiندە حالقى ونى ۇمىتپادى.

اقىن، جازۋشى، جۋرناليست، فولكلوريست، تاريحشى، فيلوسوف، اۋدارماشى، ۇستاز، قوعام قايراتكەرi، ساياساتكەر – ماعجان جۇمابايەۆ ارتىندا مول مۇرا قالدىردى.  ماعجان قازاق ادەبيەتi مەن مادەنيەتiنiڭ وزگە ەلدەر ادەبيەتiمەن، مادەنيەتiمەن تەڭ بولۋىن قالادى. ەلiنiڭ تاريحى مەن مادەني مۇرالارىنا قىزىعۋشىلىعى  مەن ءسۇيiسپەنشiلiگiن»  ءومiرiنiڭ سوڭىنا دەيiن ساقتادى. ول قازاق حالقىنىڭ اسىل مۇرالارىن كەلەشەك ۇرپاق ءۇشiن، تاريح ءۇشiن قاجەت دەپ سانادى. سوندىقتان دا ءوزiنiڭ شىعارمالارىندا ەل تاريحىن، حالىقتان شىققان ۇلى تۇلعالاردىڭ،ەل قورعاعان باتىرلاردىڭ ەرەن ەڭبەگi مەن ەرلiگiن كورسەتۋگە ۇمتىلدى.

ماعجان ءوزiنiڭ قىسقا ءومiرiندە تۋعان حالقىنا قىزمەت ەتۋگە تىرىستى، تاماشا ولەڭدەر، پوەمالار، عىلىمي ەڭبەكتەر جازىپ، ءوز  iزiن  قالدىرىپ وتىردى.

كەڭەس ۇكiمەتi  ورناعاننان كەيiن، ءاسiرەسە قازاقستانعا بiرiنشi باسشى بولىپ ف.ي.گولوششەكين  كەلگەننەن كەيiن ونىڭ شىعارمالارىن سىناپ،  ءوزiنە ۇلتشىلسىڭ، بايشىلسىڭ، ءتۇرiكشiلسiڭ، مەنمەنسiڭ دەگەن سياقتى كiءنا تاعۋ كوبەيiپ كەتتi. سونىڭ ءوزiندە ول مويىمادى، ءوزiنiڭ باعاسىن بiلدi:
كۇننەن تۋعان بالامىن،
جارقىرايمىن، جانامىن،
كۇنگە عانا باعىنام.
ءوزiم – كۇنمiن، ءوزiم – وت،
ءسوزiم، قىسىق كوزiم دە – وت.
ءوزiمە - ءوزiم تابىنام، – دەپ قىر كورسەتتi.

ماعجاننىڭ بارلىق ءومىرى – پوەزياسىندا. اقىن ولەڭدەرىنىڭ كوپشىلىگى نەگىزىنەن حالقىنىڭ، ەل – جۇرتىنىڭ تاعدىرىنا باعىشتالعان.
ءى كىرىسپە
1.1.ماعجان - سىرشىل، تولعاعىش، سۋرەتشى، ءسوز ۇستاسى.

ءىى نەگىزگى ءبولىم
2.1. ماعجان جۇمابايەۆتىڭ “مەن جاستارعا سەنەمىن” ولەڭىنىڭ تاربيەلىك ءمانىن تالداۋ
2.2. قازىرگى جاستاردىڭ بويىنداعى كۇش-جىگەر قاسيەتتەرىن سيپاتتاۋ، تالداۋ.

ءىىى قورىتىندى ءبولىم
3.1. ماعجان پوەزياسى - قازاق ۇلتىنىڭ مۇراسى.

ءى كىرىسپە

قازاق جازۋشىلارىنان، ارينە، ابايدى سۇيەمىن... بۇدان سوڭ ماعجاندى سۇيەمىن. ەۆروپالىعىن، جارقىراعان اشەكەيىن سۇيەمىن. قازاق اقىندارىنىڭ قارا قوردالى اۋىلىندا تۋىپ، ەۆروپاداعى مادەنيەت پەن سۇلۋلىق سارايىنا بارىپ، جايلاۋى جاراسقان ارقا قىزىن كورىپ، سەزىرگەندەي بولامىن. ماعجان كۋلتۋراسى زور اقىن. سىرتقى كەستەنىڭ كەلىسىمى مەن كۇيشىلدىگىنە قاراعاندا بۇل ءبىر زاماننىڭ شەگىنەن اسقانداي. سەزىمى جەتىلمەگەن قازاق قاۋىمىنان ەرتەرەك شىققانداي. ءبىراق تۇبىندە ادەبيەت تاراتۋشىلارى گازەتپەن قوساقتالىپ، كۇندەگى ءومىرىنىڭ تەرەڭىن تەرگەن اقىن بولمايدى. زامانىنان باسى وزىپ، ىلگەرىلەپ كەتكەن اقىن بولادى. ادەبيەت ءۇشىن دەگەن تاڭبا ايقىن بولماي ءنارلى ادەبيەت بولۋعا جول جوق. سوندىقتان بۇگىنگى كۇننىڭ بار جازۋشىسىنىڭ ىشىنەن كەلەشەككە بوي ۇرىپ، ارتقى كۇنگە انىق قالاتىن ءسوز ماعجاننىڭ ءسوزى. ودان باسقامىزدىڭ بارىمىزدىكى كۇماندى، وتە سەنىمسىز دەپ بىلەمىن. ماعجان جۇمابايەۆ قازاقتىڭ اسا دارىندى اقيىق اقىنى. ماعجان جۇمابايەۆ پوەزيا الەمىندەگى قايتالانباس جارىق جۇلدىز،قايتالانباس قۇبىلىس. ونىڭ قۋاتتى بويعا جىگەر،جۇرەككە وت بەرەتىن رۋحتى ءۇنى،ىزدەنىستەرى مەن جاڭاشىلدىعى قازاق ادەبيەتىن 20-شى عاسىردىڭ باسىندا-اق ەۋروپا، ورىس ادەبيەتىنىڭ بيىك دەڭگەيىنە كوتەرەدى».

ماعجان الدىمەن سىرشىل اقىن. ماعجان سوزىندەي «تىلگە جۇمساق، جۇرەككە جىلى تيەتىن» ۇلبىرەگەن نازىك اۋەز قازاقتىڭ بۇرىنعى اقىندارىنا بولعان ەمەس. ول جۇرەكتىڭ قوبىزىن شەرتە بىلەدى. ونىڭ جۇرەگىنەن جاس پەن قانى ارالاس شىققان ءتاتتى سوزدەرى وزگەنىڭ جۇرەگىنە اسەر ەتە المايتىن قۇرعاق ولەڭدى، جابايى جىردى ماعجاننان تابا المايسىز. ول تابيعاتتى سۋرەتتەي مە، ايەلدى جازا ما، تاريحي ادامداردان الا ما، ەرتەگى ايتا ما، ۇران سالا ما بارىندە دە اقىننىڭ ويلاعانى، سەزگەنى، جۇرەگىنىڭ قايعىرۋى، جانىنىڭ كۇيزەلۋى، كوڭىلىنىڭ كىربەڭى كورىنىپ تۇرادى.

حالىق ولەڭدەرىنىڭ مازمۇنىنمەن بىرگە ونىڭ ىرعاق ۇيلەسىمىن، ىشكى رۋحىن، اۋەزدىلىك اسەمدىگىن جانىمەن قابىلداعان اقىن كەيدە ءان كۇي عانا ءتۇسىندىرىپ الاتىن سەزىمدەردى سوزبەن جەتكىزەدى. ماعجاننىڭ اقىندىق ەرەكشەلىگى دە، بالكىم وسى بولار. قالاي دەگەندە دە، ماعجان وزىنە دەيىنگىگە دە،كەيىنگىگە دە ۇقسامايتىن، وزىندىك قولتاڭباسى بار اقىن. ول ومىردەگى ءبىرتۇتاس قۇبىلىس،كورىنىس رەتىندە،ال ادامدى سول ۇلى تابيعاتتىڭ،جاراتىلىستىڭ ءبىر تۋىندىسى،بولشەگى رەتىندە قابىلدايدى. قۇبىلىستىڭ ءمانىن كەڭ كولەمدە، جالپىعا بىردەي قالىپتا تاني ءبىلۋ ءۇشىن ول، الدىمەن، نە نارسەنىڭ بولسا دا ءمان مازمۇنىن باعدارلاپ،ىشكى استارىنا ءۇڭىلدى. ماعجاندى قاي تۇستان الساق تا، ول ناعىز-سىرشىل، تولعاعىش، سۋرەتشى، ءسوز ۇستاسى!
     
ءىى نەگىزگى ءبولىم
2.1. ماعجان جۇماباەتىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن» ولەڭىنىڭ تاربيەلىك ءمانىن تالداۋ.

ماعجان ولەڭ جازۋمەن تىم كىشكەنتاي كۇنىنەن شۇعىلدانادى. ويتكەنى، اكەسى بەكەن اق پەن قارانى ايىرا بىلەتىن ادام ەدى. سوندىقتان دا ول ءوز بالالارىن زامانىنا ساي پەرزەنتى ەتۋ ماقساتىمەن ۇيىنە كىتاپتى كوپ جياتىن. سول كەزدەگى قازاننان، ورىنبوردان، تاشكەنتتەن شىعاتىن جۋرنالداردىڭ ءبىرىن دە قالدىرماي ۇيىندەگى شاعىن كىتاپحانانىڭ قورىن مولايتۋمەن بولعان ادام. ونىڭ ۇستىنە اشىربەك اتتى ءارى وقىمىستى، ءارى ىسكەر قازاقتىڭ ۇيىندە دۇنيەگە كەلگەن، ماعجاننىڭ شەشەسى گۇلسىم بايبىشە سول كەزدەگى ءبىرىنىڭ ارتىنان ءبىرى شىعىپ جاتقان ادەبي كىتاپتاردىڭ ۇلكەن قامقورشىسى بولاتىن. سول كىتاپتاردى ۇقىپتاپ ۇستاپ، جىرتقىزباي، ەشكىمگە ۇرلاتپاي ەرەسەك بالالاردىڭ قولىنا بەرىپ وقىتاتىن دا، ال حات تانىمايتىن كىشكەنتاي بالالارىنا ءوزى وقىپ، مازمۇنىن ەرتەك ەتىپ ايتىپ وتىراتىن. جاس بالانىڭ ادەمى ولەڭدەر جازىپ جۇرگەن تالابى، ءتىپتى، قازاق حالقىنىڭ ايگىلى قامقورشىسى، كلاسسيك، قازاق ەلىنە: «قانىم باشقۇرت، ءتانىم تاتار، جانىم قازاق» دەپ ماتەل تاراتقان ۇلى جازۋشى عالىمجان يبراگيموۆتى دا قاتتى تولعانتتى. 1910 جىلدىڭ كۇزىندە ماعجان ولەڭدەرىنىڭ قولجازبالارىن قازانداعى كارىموۆتاردىڭ باسپاحاناسىنا تابىس ەتىپ، 1912 جىلى كىتاپ قىلىپ شىعاردى. 1923 جىلى تاشكەنتتە «ولەڭدەر جيناعى» اتتى كىتابى جارىق كوردى. «پەداگوگيكا» اتتى عىلىمي كىتابى 1922 جىلى ورىنبوردا باسىلىپ شىقتى.  

ماعجان ءبىز ءۇشىن كىم، قانداي اقىن، قانداي ادام؟ بۇل سۇراقتارعا تولىق جاۋاپ بەرۋ وڭاي ەمەس. تەك كوڭىل توعايتار ءبىر جاي وعان ءومىر بويى جاۋاپ ىزدەۋمەن، ءار بۋىننىڭ ءوز باعاسى مەن تۇسىنىگىنە ءۇمىت ارتۋمەن وتەرمىز. جالپى، اقىن ءومىرى مەن ولەڭى تۋرالى تاڭدانباي، تامسانباي ايتۋ قيىن. بۇل اقىننىڭ تالانت قۇدىرەتىنەن بولار. تۇتاسىمەن العاندا ماعجان ولەڭدەرى قازاقتىڭ ءسوز ونەرى ءۇشىن جاڭا، سونى دۇنيە. مۇنداي ابستراكسيالىق وي تولعامداردى ماعجاننان بۇرىنعى پوەزيادان كورۋ قيىن. اقىن ولەڭدەرىن وقي وتىرىپ، ونىڭ ءتۇيسىنۋ، قابىلداۋ قابىلەتىنىڭ ايرىقشا مول، ءارقيلى ەكەنىن اڭعاراسىڭ، سونان دا تەرەڭ ەستەتيكالىق ءلاززات تاباسىڭ.

ماعجاننىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن» دەگەن ايگىلى ولەڭى دە جاريالاندى. بۇل ولەڭ سول كەزدەگى قازاق جاستارىنىڭ ەل-جۇرت الدىنداعى تاريحي مىندەتىن كورسەتىپ بەرگەن باعدارلاما ىسپەتتى ەدى. ولەڭنىڭ بەتاشارى رەتىندە اقىن مىناداي سوزدەر كەلتىرىپتى: «جاستار! الدا جۇرگەن الاش جولىنا ايانباي قىزمەت قىلعان ادال جۇرەك اعالاردان ۇلگى، ورنەك الىڭدار. ەلدىكتەن، ەرلىكتەن ايرىلىپ، ەكى ءجۇز جىلداي ەڭسەسى تۇسكەن ەلدى ويلاڭدار! كۇندى - ءتۇن، جاقىندى - جات، پايدانى – زيان دەپ جۇرگەن، تولىق ساياسي قۇقىقتارىن ىزدەپ الۋعا ەر جەتىپ، ەسى كىرگەن ەلدى ويلاڭدار!». وسىلاي دەي كەلە اقىن «مەن جاستارعا سەنەمىن» ولەڭىن بەرەدى. وسى جولداردى جازعان ماعجان¬نىڭ ءوزى دە ءالى 25-اق جاستا ەدى. ال سماعۇل نە بارى 18 جاستا بولاتىن. ماعجان 1918 جىلدىڭ كۇزىنەن 1919 جىلدىڭ كوكتەمىنە دەيىن ومبى قالاسىندا قازاق مەكتەپتەرىنە مۇعا¬لىمدەر دايارلايتىن كۋرس اشىپ، ءوزى سونىڭ ديرەكتورى بولدى، ءارى قازاق ءتىلى مەن ورىس تىلىنەن، ادەبيەتتەن، تاريحتان ساباق بەردى. سماعۇل بۇل كەزدە باتىس ءسىبىر كووپەراتورلار وداعىنىڭ جۇمىسىنا بەلسەنە ارالاستى.  «ماعجان ءوز تەگىن دە، ءوز جەرىن دە ارداقتاۋمەن وتكەن، ومىردەگى ازاماتتىق ورنىن ارداقتاۋعا ۇمتىلعان، ولەڭ ءسوزدى اسىل مارجانداي تەرگەن، سۇلۋ جىرىمەن وقىرمان جۇرەگىن باۋراعان، ال ءوزى بولسا، ونە بويى قاپاستا، قايعى مەن قاسىرەتتە ءومىر كەشىپ، اقىرىندا ءمۇلت كەتكەن، ءوزى ايتاتىنداي، سورى ارىلماعان حالقىنىڭ زارلى پەرزەنتى» [2.ب.135].

ءسوز قۇدىرەتىنىڭ سىرىن اشىپ، ءوز ولەڭدەرىندە كوركەمدەگىش قۇرالداردى ورىندى دا، ۇتىمدى پايدالانىپ، ءسوز ساپتاۋ شەبەرلىگىن تانىتقان اقىن «ءاربىر ءىرى جازۋشىنىڭ شەبەرلىگىنىڭ وزگەشەلىگى كوبىنە-كوپ ونىڭ شىعارماسىنان كورىنەدى». «كوركەمدىك دەگەنىمىز ءاربىر ءسوزدىڭ ورىندى قولدانىلۋىنىڭ عانا ەمەس، وتە قاجەتتىلىكپەن، زارۋلىكپەن قولدانۋدىڭ بەلگىسى جانە ءسوز دەگەنىڭ مۇمكىن بولعانشا از جۇمسالۋى كەرەك»،[1.ب.65]-دەگەن نەبىر عالىمداردىڭ ويىن دالەلدەگەندەي.

ماعجان جۇمابايەۆتى قازىرگى ۇرپاققا جاقسىلاپ تانىتۋ، ونىڭ شىعارماشىلىعىن بارىنشا ءجىتى تالداۋ، بەرىدەن قايتپاي، ارىدەن، بيىك ويلار ورەسىمەن تولعاپ كورۋ كەرەك. ءاربىر كوركەم دۇنيەنى تەز تانىپ، اسەرلەنىپ، تەز يگەرەتىن كەزەڭى بولادى. ءار نارسە ءوز ورنىندا، تۇسىندا. ماعجاننان كەيىنگى داۋىردە اسا قاتتى، قاۋىرت دامىعان قازاق پوەزياسى، اسىرەسە، فورما، تەحنيكا جاعىنان العا كەتكەن تۇستارىندا ءبىزدىڭ كلاسسيكتەرىمىزگە كوپ تاڭىرقاي الماۋى مۇمكىن. ال سولارعا ماعجان سەكىلدى الىپتاردىڭ جان جاقتى تۇلعاسىن، ولەڭدىك ءتىل شۇرايلىلىعىن، ءسوز بايلىعىن، تەڭەۋ، وبراز، ويۋ ورنەك، كەستەلەرىن تايعا تاڭبا باسقانداي ەتىپ، ميىنا ءسىڭىرىپ، جۇرەگىنە جەتكىزىپ وقىتۋ كەرەك.

ال اقىندىق مىنەزىنە كەلسەك ول شابىتى اسا شاپشاڭ، العىر، ۇمتىلۋ، جۇيىتكۋ، زىمىراۋ، بارىپ بارىپ جوعارىلاۋ، سامعاۋ كەڭ دالانىڭ   تاس تۇياق تۇلپارى مەن  اسقار تاۋدىڭ تەمڭر قانات سۇڭقارىن ەلەستەتەر ەدى. ونىڭ ولەڭدەرىنىڭ كەيدە مۇلتكىسىز مۇسىنمەن، كەيدە توگىپ شاشپالاۋ، سالدىر سالاقتاۋ جەرلەرىنىڭ قاتار جۇرەتىنى سول شاپشاڭدىقتىڭ، عاجايىپ جىلدامدىقتىڭ جانە الاڭسىز جومارتتىقتىڭ ناتيجەسى. سوزدەردى ويعا سايكەستەپ، ويدى دا سەزىمدى دە ءسال تەجەپ كەزەككە قويىپ، ولشەپ تاماپ جونىپ قىرىپ وتىرعان كەسكىنىن كورمەيسىڭ. ونى كەرەمەت ءبىر كۇش ويدا جوقتا كوتەرىپ اكەتەدى دە كوپكە دەيىن تابانىن جەرگە تيگىزبەي قويادى.

ماعجاننىڭ شىعارمالارىنداعى ايقىنداۋىش بەينەلى سوزدەرگە كوز جۇگىرتسەك سۋرەتكەردىڭ يدەياسىنان تۋىپ، ءسوز ارقىلى بەرىلگەن نە ءبىر ويدىڭ كورىنىسىن اڭعاراسىز. سوزدەردىڭ رەڭىن كىرگىزىپ، اجارلاپ، كوركەمدىك جاساپ ۇيلەسىمگە كەلتىرۋىنىڭ ءوزى بىرنەشە ءتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى بەرىلگەندىگىنىڭ كۋاگەرى بولاسىز. اسىرەسە كوركەم شىعارمادا قولدانىلاتىن كوركەمدەگىش قۇرالدىڭ ءبىرى، زاتتىڭ نە قۇبىلىستىڭ ايرىقشا سيپاتىن، ساپاسىن انىقتايتىن بەينەلى ءسوز– ەپيتەتتى پايدالانۋداعى شەبەرلىگى وقىرمان كوڭىلىن ەرىكسىز باۋراپ اكەتەدى. ەپيتەتسىز ءتىپتى ايتارىڭدى انىقتاۋ، سۋرەتتەپ وتىرعان نارسەڭدى ناقتىلاۋ مۇمكىن ەمەس ەكەندىگىن تومەندەگى جولدار ارقىلى مويىنداتادى. اقىن ءوزىن نەمەسە ءوزىنىڭ ليريكالىق كەيىپكەرىن عانا ەمەس،اينالاسىنداعى جاستاردى دا «ارىستانداي ايباتتى، جولبارىستاي قايراتتى» قالىپتا كورگىسى كەلەدى. حالقىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن كۇرەسەتىن نەگىزگى كۇش-جاستار. ولاي بولسا،ءومىر بويى «الاش» ۇرانىن كوتەرىپ كەتكەن ماعجان ءۇشىن جاستاردىڭ تاربيەسىنىڭ، قايراتتىلىعىنىڭ ورنى بولەك. ءوز ولەڭىندە ول جاستارعا ۇلكەن ۇمىتپەن قارايدى. جاستاردىڭ بويىنان قىراننىڭ قاناتىنداي كۇشتىلىكتى،تازا جۇرەك پەن ەر مىنەزدى،تۋعان جەرگە دەگەن شەكسىز ماحابباتتى كورەدى. سوعان ماقتانادى. شابىتتانا جىرلايدى. «مەن جاستارعا سەنەمىن» دەپ اسقاقتاي سويلەيدى.

ءبىراق ءبىز جاستار وسى اقىن ويىن اقتاپ ءجۇرمىز با؟- دەگەن سۇراق كوكەيدە تۇرادى. ولەڭدەگى قايراتتىلىق، رۋح-جىگەر، تاباندىلىق، ادىلەتتىلىك، ءبارى-بارى تاربيەدەن باستاۋ الادى. تاربيەلىلىكتى كورسەتەدى. ارينە، ونداي تاربيەنى ءبىز باستى اتا-انادان،ورتامىزدان جانە وسى ولەڭنەن الامىز.

كوزدەرىندە وت وينار،
سوزدەرىندە جالىن بار،
جاننان قىمبات ولارعا ار،

مەن جاستارعا سەنمىن!-دەپ جاستاردى نامىستىلىققا، قىزدارىمىزدى اتاق-ابىرويلارىنا داق تۇسىرمەۋگە شاقىرادى. جاستاردى اقيقاتتىڭ اۋىلىنان الشاقتاتپاي، ار نامىسىن ءبىرىنشى ورىنعا قويۋعا ۇندەيدى. نامىس-ادام تۇلعاسىنىڭ كۇزەتشىسى. ماعجان دا ادىلەتسىزدىككە قارسى شىعىپ، ار-نامىسىن العا قويىپ ومىردەن وزبادى ما...سوندىقتان وسىنداي ماعجان سالىپ كەتكەن ولەڭ جولىنا جاستاردى باعىتتاۋ ءۇشىن تاربيە كەرەك. سوندا عانا سەنىم اقتالىپ، ءبىلىم پاراساتىنا ساي، جاستارىمىزعا ەلدىڭ ارى مەن نامىسىن تاپتاتپاۋعا، بولاشاقتىڭ تىزگىنىن جاستارعا سەنىپ تاپسىرۋعا بەك سەنەمىز.
الاش اتىن اسپانعا
شىعارار ولار ءبىر تاڭدا
مەن جاستارعا سەنەمىن - دەپ ماعجاننىڭ ولەڭىن ومىرلىك ۇران قىلىپ، بويىمىزعا سىڭىرەر ەدىك..
جاس قىراندار-بالاپان،
جايىلىپ قانات ۇمتىلعان.
كوزدەگەنى كوك اسپان.

مەن جاستارعا سەنەمىن!  ("مەن جاستارعا سەنەمىن!") – دەپ بولاشاقتىڭ يەسى جاستاردى قاناتىن قاعىپ تالپىنعان بالاپانعا تەڭەي وتىرىپ، زور سەنىم ارتادى. كوز الدىمىزعا بۋىنى بەكىپ، توپشىسى قاتپاعان، ءبىراق كوك اسپانعا قۇمارتقان جاس قىران كەلەدى.

رومانتيك ماعجان كەيدە سيمۆوليستەرگە، كەيدە  سەنتيمەنتاليست جاھان اقىندارىنا ەلىكتەي جازسا، بۇل الدانعاندىق، نە اداسقاندىق ەمەس، ىزدەنۋ سوقپاعىنا ءوزىن ءوزى سالىپ، سان ءتۇرلى سىرلى سازداردى قازاق پوەزياسىنا اكەلۋ ارەكەتتەرىنىڭ باسى ەدى. بۇل جاعىنان ماعجان قاتارلاس، تىزەرلەس قازاق اقىندارىنان العا شىعىڭقىراپ كەتكەن ەدى. سەزىمدى، ءسوزدى، ويدى، ورنەكتەر تالابىنا «تەبىنگىسىن تەرگە مالىپ»، وق بويى وزىپ كەتۋى دوستارىن سۇيسىندىرسە، دۇشپانىن كۇيىندىرەدى.

2.2. قازىرگى جاستاردىڭ بويىنداعى كۇش، جىگەر قاسيەتتەرىن سيپاتتاۋ، تالداۋ.

جاستار جالىن جۇرەكتى، ءورشىل نامىستى، بيىك رۋحتى بولسا، ول ەلدىڭ ەڭسەسى بيىك بولادى -دەپ مەملەكەتىمىزدىڭ تۇڭعىش كەمەڭگەر باسشىمىز ن.ءا.نازاربايەۆ ايتقانداي بۇگىنگى جاستار بۇرىنعىلارمەن سالىستىرعاندا وزگەشەلەۋ. ولاردىڭ ءوي-ورىسى، تالپىنىسى، ساۋىق-سايران قۇرۋى، بىلاي ايتقاندا ادامي قۇندىلىقتارى بولەكتەۋ. ءبىراق جاستار جالپى ادامزاتتىڭ ماڭگىلىك رۋحاني – ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارىندا بار ەكەنىن ەستەن شىعارماۋلارى قاجەت. ونسىز جاستار تولىققاندى قالىپتاسا المايدى. جاستاردىڭ ساناسىمەن تۇلعاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا اسەر ەتەتىن جاعداياتتار مول. ايتالىق ول اتا-اناسى، ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان ورتاسى.....

جاستاردىڭ تۇلعالىق سيپاتى جاس كەزىنەن باستاپ قالىپتاسادى. مىسالى، جاس ءسابي تابيعاتىنان تازا پاك، بۇل جاستاردىڭ  ومىردەن ءالى ەشتەڭە كورمەگەن، كوڭىلگە تۇيمەگەن شاعى. مىنە ءدال وسى كەزدە اتا-اناسىنىڭ تاربيەسىن، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندەگى مۇعالىمدەردىڭ بالاباقشادان باستاپ بىرتە-بىرتە رۋحاني ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتاردى وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى نامىستىلىق پەن قايراتتىلىقتى بويىنا جيناتۋ - ماڭىزدى ءىس. جاستار بويىنداعى قايرات، جىگەر سەنىمدىلىك ماعجان ولەڭىندە ايتىلعانداي،
«جۇمساق مىنەز جىبەكتەر.
سۇتتەي تازا جۇرەكتەر.
قاسيەتتى تىلەكتەر-
مەن جاستارعا سەنەمىن!» - دەگەندەي جاستار بويىندا قاسيەتتەر ءالى دە ساقتالعانىنا سەنىمدىمىن.

ءارقاشان ىزدەنىپ، ءبىلىم الۋعا، عىلىم ۇيرەنۋگە قۇلشىنىس تانىتقان ءبىزدىڭ جاستار دا، ەلباسى باستاماسىمەن قۇرىلعان «بولاشاق» باعدارلاماسى ارقىلى الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە ءبىلىم الىپ جاتىر. ناتيجەسى دە جوق ەمەس. ءبىرقاتار بولاشاق تۇلەكتەرى قازىرگى تاڭدا ەل دامۋىنا ۇلەستەرىن قوسىپ، قىزمەت اتقارۋدا.
ارىستانداي ايباتتى،
جولبارىستاي قايراتتى
قىرانداي كۇشتى قاناتتى
مەن جاستارعا سەنەمىن،
- دەپ، ماعجان اقىن ايتقانداي، ەلىمىزدىڭ كوك بايراعىن بيىكتەتەتىن دە، الەم الدىندا ونى تانىتاتىن دا – جاستار!

ماعجاندى ابايدان سوڭ ۇلتتىق ماقتانىشقا اينالدىرۋ كەرەك. ول ءۇشىن اۋەلى جاپپاي ءوزىمىز ۇعىنىپ، سوسىن ۇرپاققا وقىتۋ كەرەك. «وي، وعان قانشا ۋاقىت كەرەك ءالى» دەگەندى قويىپ، تاپ ءقازىر تامشىداي بولسا دا ءنار جيناۋعا كىرىسسەك ابزال. سوندا ءبىز تاماقتانۋ مەن ۇيقى، ءتان قاناعاتىنان جان، رۋح ءلاززاتىنا باراتىن جولعا شىعامىز. كوركەمدىك، سۇلۋلىق پوەزيايانى تانۋ شاپاعاتىنا جولىعامىز. قاراپايىم ايتقاندا، جاقسى ولەڭ وقىعاننىڭ، سودان سوڭ ماعجاندى جاتقا ايتقان ادامنىڭ بەتىنەن سۇيۋگە ءازىر بولامىز.   

ماعجان جۇمابايەۆتىڭ الەم پوەزياسىنا بايلانىستى جەرلەرىن تىلگە تيەك ەتتىك. ءبارىن تاۋىسىپ، تۇگەسىپ ايتتىق دەپ، ايتا المايمىز. ماعجان شىعارماشىلىعىن قالاي اڭگىمەلەسسەك تە جاھان اقىندارىنىنىڭ، سيمۆوليستەردىڭ، دەكادەنتتەردىڭ، رومانتيكتەردىڭ اسەرىن الىپ تاستاۋعا بولمايدى. وندا تولىق ءسوز تۋمايدى. ماعجان  جۇمابايەۆتىڭ جەر ءجۇزى ادەبيەتتەرىمەن قارىم قاتىناسىن ايتساق ودان ماعجان بيىگى بيىكتەمەسە تومەندەمەيدى.

ءىىى قورىتىندى

ماعجان پوەزياسى - قازاق ۇلتىنىڭ مۇراسى. قازاق پوەزيا الەمىندە ايىرىقشا ءىز قالدىرعان، وزىندىك ۇلكەن ونەر، ۇشقىر قيالعا تولى ولەڭ دۇنيەسىن كەيىنگى ۇرپاققا امانات ەتىپ قالدىرعان اقىن -ماعجان جۇمابايەۆ. XX عاسىردىڭ باس كەزىندەگى شىتىرمان وكيعالاردىڭ بارىنە ماعجان جۇمابايەۆ كۋا بولدى. ولاردىڭ بارىنە وي ەلەگىنەن، ولەڭ ورنەگىنەن وتكىزىپ وتىردى. قاي كەزدە بولسا دا اقىن ۇلكەن وي، ويلانۋ، تولعانۋ ۇستىندە ءجۇردى.

ماعجان جۇمابايەۆ جازىپ قالدىرعان ءوسى ولەڭىندە جاستار ياعني ءبىز مەنەن كەيىنگى ۇرپاق، مەن جالعاستىرالماعان ىستەرىمدى جالعاستىرىپ، ءوز ەلىن ماقتان ەتىپ ءارى وسى ولەڭىندە بىزگە ءتالىم تاربيە بەرۇ ماقساتىندا جازىپ قالدىرعان. ماقتانىشىن سەزىمىن پاراققا قالدىرىپ جاستارعا سەنىمىن ءبىلدىرىپ سەنەتىنىن دالەلدەگەن. ماعجان جۇمابايەۆتىڭ وسى ولەڭى حالىقتى سۇيۇگە ەل ءۋشىن بار كۇش جىگەرىن جۇمساۋعا ۇيرەتەدى، جانە دە جازىپ قالدىرعان ءار ءبىر ولەڭى حالق ءۇشىن پايدالى بولىپ كەلۇدە. ويتكەنى ولەڭى ماعىنالى ءتالىم تاربيەلى.

ماعجان جۇمابايەۆتىڭ كوزى تىرىسىندە قازاعىمنىڭ كوسەگەسىن كوگەرتەمىن دەگەن ماقساتىنا جەتە الماي ءبىز جاستارعا ءۇمىت ارتىپ كەتتى. ءبىز جاستار ماعجان جۇمابايەۆتىڭ ءبىر ول عانا ەمەس بارلىق اقىن جازۋشىلاردىڭ جازعان ولەڭدەرىن وقىپ وتىرساق ادامزات بالاسىنا ءتان جالقاۋلىق ساۋاتسىزدىق ءىشتارلىق ساتقىندىق مانساپقۇمارلىق ءناسىپقۇمارلىق ساراڭدىق سياقتى كەمشىلىكتەردەن اۋلاق بولامىز

ماعجان ءۇشىن ەڭ نەگىزگى ماسەلە-قازاق ەلى جەرىنىڭ تاعدىرى اقىن تۇسىنىگىندە ءباز-باياعى جۇدەۋ قالپىندا. قازان توڭكەرىسىنىڭ داڭعازا ۇرانى مەن جالعان ناسيحاتىنا اقىن يلانبادى.سوندىقتان دا اقىن ەندىگى ءۇمىتى مەن ارمانىن جاستارعا ارتادى
ارىستانداي ايباتتى،
جولبارىستاي قايراتتى،
قىرانداي كۇشتى قاناتتى،
مەن جاستارعا سەنەمىن! - دەپ باستالاتىن ولەڭىندە اقىن، ءوزىنىڭ ەرتەڭىنەن ءۇمىت ۇزبەيتىندىگىن، بۇگىنگى كەتكەن ەسەنى، ۇتىلىستى ەرتەڭ-اق «كوزدەرىندە وت ويناعان،ار-نامىستى جاندارىنان دا قىمبات كورەتىن» جاستار قايراتىلىعىنا كامىل سەنەدى. جاستاردان كۇتكەن ءۇمىتى اقتالىپ كەلە جاتىر دەگەن ويدامىز. بۇگىنگى ۇرپاق ءۇشىن ماعجان، جاستارعا ارتار ءۇمىتى ماڭگىلىك قازاق ەلىنىڭ وركەندەۋى، جاستاردىڭ قولىندا دەگەن. وتانسۇيگىشتىك رۋحتى ماعجان اعامىزدىڭ پوەزياسى ءاردايىم سونبەس...

مۇحتار اۋەزوۆ 1929 جىلى اق «ماعجاندى سۇيەمىن» دەگەن سوزىندە «ماعجان مادەنيەتى زور اقىن ... سوندىقتان بۇگىنگى كۇننىڭ ءبىر جوقتاۋشىسىنىڭ ىشىنەن كەلەشەككە بوي ۇرىپ، ارتقى كۇنگە انىق قالۋعا جارايتىن ءسوز ماعجاننىڭ ءسوزى. ودان باسقامىزدىڭ بارىمىزدىكى كۇماندى، وتە سەنىمسىز دەپ بىلەمىن»،  دەپ جازدى.

قورىتىندى
ارىستانداي ايباتتى،
جولبارىستاي قايراتتى.
قىرانداي كۇشتى قاناتتى –
مەن جاستارعا سەنەمىن!
مەن سەنەمىن جاستارعا  
الاش اتىن اسپانعا
شىعارار ولار ءبىر تاڭدا
مەن جاستارعا سەنەمىن!، - دەپ ماعجان جۇمابايەۆ ارمانداعانداي قازاق ەلى ءوز تاۋەلسىزدىگىن الىپ، كەرەگەسى كەڭ، بايتاق ەل بولدى. قازاق جەرىندە  تۇراتىن ءار ادامنىڭ قاسيەتتى بورىشى – اتامەكەنىن، ەلىن، جەرىن ءسۇيۋى، مادەنيەتى مەن ءتىلىن ساقتاپ، قاستەرلەۋى. بۇل كەلەر ۇرپاقتىڭ، ياعني ءىزىن قۋۋشى جاستاردىڭ قولىندا ەكەنىن اقىن وسى ولەڭ جولدارىمەن جەتكىزى ءبىلدى. ەلباسىمىز ن.ن.ءابىش ۇلى «ەڭبەگىڭمەن العان ءبىلىمىڭ ءوزىڭ ءۇشىن دە،ەلىڭ ءۇشىن دە تاۋسىلماي اسىل قازىنا بولماق. ەلىن، جەرىن سۇيەتىن، جانى ىزگى جاقسى ازامات بولاتىندارىنا سەنەمىن» دەپ جاستارىمىزعا سەنىم بىلدىرگەن ەدى.

نە كورسەم دە الاش ءۇشىن كورگەنىم،
ماعان  اتاق – ۇلتىم ءۇشىن ولگەنىم،- دەپ جىرلاعان ماعجان.

اباي قازاق پوەزياسىن الەمدىك پوەزيا دەڭگەيىنە كوتەرسە، ماعجان اقىن بۇل دەڭگەيدى ودان ءارى بيىكتەتۋگە كۇش سالدى. قازاق ادەبيەتى كەستەسىنە رومانتيزم، سيمۆوليزم ورنەكتەرىن توكتى.
جارىممەن جانىمدى جۇباتام،
جىرىممەنەن جۇرتىمدى وياتام،
نەسىنە جاس توگەيىن...
ولەڭ – مەنىڭ شولپانىم، ايىم، كۇنىم!

ماعجان – قازاق پوەزياسىنىڭ شولپان جۇلدىزدارىنىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى. ول – ارتىنا وشپەس رۋحاني مول مۇرا، ولمەس ماڭگىلىك ەسكەرتكىش قالدىرعان ۇلى اقىن. مىنە، ماعجاننىڭ بارلىق ءومىرى – پوەزياسىندا. ولەڭدەرى رومانتيكالىق سەزىممەن ورىلگەن. ەشكىمگە ۇقسامايتىن قولتاڭباسى بار ماعجان اتامىزدىڭ ولەڭدەرى ارقىلى بولاشاق ۇرپاقتىڭ وتانسۇيگىش، ەلجاندى، ادال ازامات بولاتىنىنا سەنەمىن!

ولەڭنىڭ تاقىرىبى: مەن جاستارعا سەنەمىن
يدەياسى: جاستاردى باتىرلىققا، ەرلىككە شاقىرۋ

تەڭەۋ – ارىستانداي، جولبارىستاي،قىرانداي، سۇتتەي، تاۋ سۋىنداي؛
ەپيتەت – جاس قىران، كوك اسپان، جۇمساق مىنەز، تازا جۇرەك، قاسيەتتى تىلەك،التىن ارقا، كۇشتى يمان، ايبىندى ۇران، قاسيەتتى قۇران.
ريتوريكالىق سۇراۋلى سويلەمدەر:
قاجۋ بار ما تۇلپارعا،
تالۋ بار ما سۇڭقارعا؟!
سيمۆولدىق بەينەلەر: ارىستان، جولبارىس، قىران، تۇلپار، سۇڭقار، كوك اسپان.

ماعجان – حالقىنىڭ بولاشاعىنا سەنگەن، كەلەشەكتەن زور ءۇمىت كۇتكەن. كەيىنگى ۇرپاق شۋاقتى كۇن شاپاعاتىنا بولەنەتىنىنە سەنىم بىلدىرگەن. ماعجان – ۇلتجاندى اقىن. ول بۇكىل اقىندىق تالانتىن ۇلتىنا، الاشىنا باعىشتاعان. ول ءاردايىم حالقىنىڭ ادال پەرزەنتى بولعان. الاش جۇرتىن بولمەي، وعان ءوز جۇرەك جىلۋىن، جان  ءلۇپىلىن بىلدىرە جىرلايدى.

50 جىلدان استام سەرگەلدەڭi مول ءۇزiلiستەن كەيiن ماعجانداي ۇلى اقىنىمىزدىڭ ازاماتتىق اردا كەلبەتi  حالقىمەن قايتا تابىسىپ، اقىندىق ءور داۋىسىنىڭ جاڭادان جاڭعىرا ەستiلگەن ءۇنiن بۇگiنگi ۇرپاق زور قۋانىشپەن قارسى الدى. اقىن اقتالىپ، شىعارمالارى جارىققا شىعۋى ەلiمiزدiڭ تالاي اقىندارىنىڭ شابىتىن وياتىپ، وعان ارنالعان كوپتەگەن ولەڭدەر، پوەمالار تۋدى.

كورنەكتi اقىن كاكiمبەك سالىقوۆ اقىن ەسiمiنiڭ حالقىنا قايتا ورالاۋىنا ارناعان بiر ولەڭiندە:  
ەسەسiن ەسسiز كۇننiڭ تاعدىر بەرسiن،
قايتادان ماعجان اتتى جاڭعىردى ەسiم.
جەتەدi ەت – جۇرەككە ءاربiر ءسوزi،
كەتەدi ەسكە ورالتىپ تاعدىر كوشiن – دەپ ءوزiنiڭ دە، حالىقتىڭ دا زور قۋانىشىن بiلدiردi.

ۇلى اقىن اقتالعاننان بەرi ونىڭ ءومiرi مەن شىعارماشىلىعىن زەرتتەگەن كوپتەگەن ەڭبەكتەر جارىق كوردi. دەگەنمەن اقىننىڭ ءومiر جولى مەن شىعارماشىلىعى تولىق زەرتتەلiپ بولدى دەۋگە بولمايدى. ءالi تالاي جىلدار بويى تالاي ادەبيەتشi، تاريحشى عالىمدار بۇل جولدا ەڭبەكتەنەرi حاق.

بۇگىنگى  جاس ۇرپاق تا ءوز ءالiنشە اقىن ءومiرi مەن شىعارماشىلىعىن زەرتتەپ،  ونىڭ  شىعارمالارى - اسىل  مۇرالارىن   وقىپ، ءبىلىپ، ونەگە الىپ،  ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن رۋحىن  بويىنا ءسىڭىرىپ تەرەڭ تانۋدا.

بيىلعى بارىس جىلىن مەملەكەت باسشىسى «بالالار جىلى» دەپ جاريالادى. قاسىم-جومارت توقايەۆ بۇل تۋرالى  جاڭاجىلدىق قۇتتىقتاۋىندا ايتتى. ول «بالالارعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ كەرەك. سەبەبى ولاردىڭ اماندىعى – مەملەكەتىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعىنىڭ سەنىمدى كەپىلى. سول سەبەپتى كەلەسى جىلدى بالالار جىلى دەپ جاريالاۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن» – دەدى. بۇل جىلدى تەك ۇرانداپ نەمەسە مەرەكە تۇرىندە اتاپ ءوتۋ عانا ەمەس، ەڭ الدىمەن بيلىك تاراپىنان دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ سالاسىندا بالالاردى قورعاۋ ماقساتىندا ناقتى ءىس-شارالار جاسالۋى كەرەك. «وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ۇيلەسىمدى دامۋى مەن باقىتتى بالالىق – بۇل ءبىزدىڭ جالپىۇلتتىق مىندەتىمىز»، – دەپ اتاپ ءوتتى پرەزيدەنت.تاريحى تەرەڭگە  جايىلعان  حالقىمنىڭ  مول مۇراسى، اتتارى التىن ارىپتەرمەن جازىلعان  تاريحي تۇلعالاردى ءتانىپ-بىلۋ بۇگىنگى  جاس ۇرپاق ءۇشىن  اسا ماڭىزدى.

ماعجان شىعارمالارىنىڭ قايتالانباس قۇندىلىعى -  مەكتەپ وقۋشىلارىن وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەيدى. اقىن ولەڭدەرىنەن وتانشىلدىق سانا، وتانشىلدىق سەزىم، ۇلتجاندىلىق، ۇلتتىق پاتريوتيزم، وتان، مەملەكەت، ەل، حالىق، اتامەكەن، ار، نامىس، وجدان، قارىز، پارىز ت.ب. قاسيەتتەردى بايقاۋعا بولادى.  سونىمەن قاتار اقىن ولەڭدەرىن وقۋ ارقىلى جاس ۇرپاقتى ەرلىك، باتىرلىق، قايىرىمدىلىق، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەيدى. ماعجاننىڭ  «تۇركىستان» ولەڭىندە اقىن جاستاردى قايراتتاندىرىپ، جىگەرىن قايراپ، بويعا كۇش قۋات بەرىپ، نامىسىن وياتادى، رۋحتى كوتەرەدى، جىگەرلەندىرەدى.

ءوز جۇمىسىمدى اياقتاي كەلە مىناداي ۇسىنىستارىمدى بىلدىرگىم كەلەدى.
1. ماعجان جۇمابايەۆتىڭ ولەڭدەرىن مانەرلەپ وقۋ بارىسىندا قوسىمشا ۇيىرمە ساباقتارىن وتكىزۋ.
2. مەكتەبىمىزگە «ماعجانتانۋ» كۋرسىن ەنگىزۋ.

پايدالانىلعان ادەبيەتتەر

  1. قازاق ادەبيەتى وقۋلىعى 7-سىنىپ «مەكتەپ» 2016
  2. «اڭىز ادام» جۋرنالى №1 قاڭتار 2012،  №24 جەلتوقسان 2012، №21 قاراشا 2011، №15 تامىز 2011،
  3. مۇقانوۆ ق. اقىن ءىزى. سلەد پوەتا. – پەتروپاۆل، 2009 ج
  4. م. قانعوجين. مەنىڭ ماعجانىم. قىزىلجار.-2010 ج.
  5. قازاق ادەبيەتى گازەتتەر باسىلىمدارى. الماتى 1993ج
  6. م. جۇمابيەۆتىڭ كوپ تومدى شىعارمالار جيناعى، الماتى: «جازۋشى» 2002 جىل؛
  7. م. جۇمابايەۆتىڭ شىعارمالارى، الماتى: «جازۋشى» 1989 جىل؛
  8. "ماعجان" اۆتور: شەريازدان ەلەۋكەنوۆ. الماتى 2011ج
  9. "ماعجاننىڭ قىزىلجارى" اۆتور:زارقىن تايشىباي 2002ج

التىن اۋىل ورتا مەكتەبىنىڭ 7ب سىنىپ  وقۋشىسى
دجيگيتەكوۆا قۇرالايدىڭ م. جۇمابايەۆتىڭ
«مەن جاستارعا سەنەمىن» ولەڭىنىڭ تاربيەلىك ءمانى زەرتتەۋ جۇمىسىنا

پىكىر

دجيگيتەكوۆا قۇرالايدىڭ  العان زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ تاقىرىبى م.جۇمابايەۆتىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن» ولەڭىنىڭ تاربيەلىك ءمانى
كىرىسپەدە جۇمىستىڭ وزەكتىلىگى، ماقساتى مەن مىندەتى،  جاڭالىعى مەن بولجامىنا تۇسىنىك بەرىپ، ماعجان جۇمابايەۆتىڭ ارتىنا  مول مۇرا قالدىرعانىن، جاستاردان زور ءۇمىت كۇتەتىندىگىن باياندايدى.

نەگىزگى بولىمىندە «مەن جاستارعا سەنەمىن» ولەڭىنىڭ شىعۋ تاريحىنا جانە ەلىم دەپ ەمىرەنگەن ەر ازاماتتارىن، ەل زيالىلارىن اسقان سۇيىسپەنشىلىكپەن جىرلاعانىن، وسى ولەڭدە كەيبىر ايتىلعان ولەڭ جولدارىنا، قوسىمشا دەرەكتەر جازعان.

قورىتىندى بولىمىندە اقىن حالقىنىڭ بولاشاعىنا سەنگەن، كەلەشەكتەن زور ءۇمىت كۇتەتىندىگىن، كەيىنگى ۇرپاق شۋاقتى كۇن شاپاعاتىنا بولەنەتىنىنە سەنىم بىلدىرەتىندىگى، ولەڭنىڭ تاربيەلىك ءمانى تۋرالى ايتىپ، وقۋشى ءوز ۇسىنىسىن كورسەتكەن.

جۇمىستى وقي وتىرىپ، وقۋشىنىڭ جان-جاقتى ىزدەنگەنىن، تاقىرىپتى مەڭگەرگەنىن، جۇيەلى جازىلعانىن بايقاۋعا بولادى.

وقۋشىنىڭ زەرتتەۋ جۇمىسىنا  پىكىر جازا وتىرىپ، ارۋجاننىڭ ەڭبەگى وزىنە لايىق باعاسىن الىپ جاتسا، جاس ىزدەنۋشىنىڭ بولاشاعىنا جول اشىلارى ءسوزسىز دەگەن ويدامىن.

پىكىر بەرۋشى: التىن اۋىل ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى، جەتەكشىسى س.ك.نۋرىمبايەۆا

---