ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەر
قازاق ءتىلى جۇرەك تىلىمەن
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەر
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ءسوز ماعىنالارى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ، ولاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، ولاردى ءبىر بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ، ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەردىڭ جاسالۋ ەرەكشەلىگىنە ەرەكشە كوڭىل ءبولۋ، ىسكەرلىك داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، دانالىق سوزدەردىڭ ماعىناسىن تۇسىنە بىلۋگە، لوگيكالىق وي - قيالىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، جۇيەلى سويلەۋگە، ساۋاتتى، كوركەم جازۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ. جاۋاپكەرشىلىككە، جۇيەلىلىككە، ۇقىپتىلىققا، ناقتىلىققا، جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتارعا، ىزگى قاسيەتتەرگە، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايدتار، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس، ىقپالداستىرىلعان ساباق
ساباقتا قولدانىلعان ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، رەپرودۋكتيۆتى، سىزبامەن جۇمىس، وي شوعىرلاندىرۋ، جيناقتاۋ ت. ب.
ساباقتاعى ءپانارالىق بايلانىس: ءوزىن - ءوزى تانۋ، كوركەم ادەبيەت.
جوسپار
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
2. تىنىشتىق ءساتى «كۇزگى نۇر» (ءۇنتاسپادان ادەمى مۋزىكا وينايدى) دەنەمىزدى تىك ۇستاپ، ورىندىقتا ەركىن وتىرامىز. 1، 2، 3. كوزىمىزدى جۇمىپ، تەرەڭ دەمالامىز. كوز الدارىڭدا كۇزگى دالا. جۇمساق سامال ەسىپ تۇر. ءبىز بارشا تىرشىلىككە جىلۋى مەن جارىق شاشقان كۇننىڭ كوزىنە اينالدىق. كۇننىڭ كوزى بولىپ جارقىراعان باسىمىز تەك جاقسىلىق ويلايدى. كۇننىڭ جىلۋىمەن راحاتتانعان قولدارىمىز تەك جاقسى ىستەر جاسايدى. جاپ - جارىق ساۋلە شاشقان اياقتارىمىز تەك دۇرىس جولمەن جۇرەدى. كۇننىڭ جارىعى اۋزىمىزعا دا كىردى - ول تەك شىندىقتى ايتادى. ال قۇلاعىمىز جاقسى سوزدەردى ەستيدى. ماڭدايىمىزعا جەتكەن جارىق ساۋلەمەن بىرگە ەڭ سۇيىكتى ادامدارعا، وتباسىنا، الەمگە، جانۋارلارعا، تابيعاتقا جىلى ساۋلەمىزدى سىيلاي، ىشتەي جاقسى تىلەكتەر تىلەيىك. قانداي تىلەكتەر تىلەيمىز؟(ويلانامىز). 1، 2، 3، كوزىمىزدى اشامىز.
كىم ءوزىنىڭ اسەرىمەن بولىسكىسى كەلەدى؟ قانداي تىلەكتەر تىلەدىك؟
ءمۇعالىم:
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ باسشىسى جەتەلى جەتى ءسوز. جەتەلى جەتى ءسوزدىڭ سيقىرىن اشا وتىرىپ جۇمىس جاسايمىز.
ءى. ا.... وي (سانالى وي) جاقسى وي ادامدى جاقسىلىققا جەتەلەيدى. سوندىقتان ويلاعان ويىمىز تەك سانالى بولۋ كەرەك. سەبەبى ءبىزدىڭ ويىمىز ىسكە ۇلاسادى.
وتكەنگە شولۋ:
ءسوز تاپتارىن اتا. قۇرمالاس سويلەم دەگەنىمىز نە؟ سويلەم مۇشەلەرى تۋرالى نە بىلەمىز؟
تۇرلاۋسىز مۇشەلەردىڭ سۇراقتارىن اتا. جايىلما سويلەم دەگەنىمىز نە؟
ءماتىن قانداي بولىكتەردەن تۇرادى؟ ءسوز تىركەستەرىنىڭ ءبىرىنشى سىڭارى قالاي جاسالادى؟
ءسوز تىركەستەرىنىڭ ەكىنشى سىڭارى قالاي جاسالادى؟
ءىى. ن....(ناعىز دوس ) ناعىز دوستار قانداي بولۋ كەرەك؟ سونداي قاسيەتتەر ءبىزدىڭ بويىمىزدا قالىپتاسۋ كەرەك.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ءسوز ماعىناسى تۋرالى نە بىلەمىز؟
سەماسيولوگيا دەگەن نە؟
ءىىى ت....(تالاپ) اباي اتامىز ايتقانداي تالاپ اسىل قاسيەت. تالاپتى بالا تالپىنعان قۇستاي. تالاپتى بولۋعا ۇمتىلۋىمىز كەرەك.
جاڭا ساباق: وتكەن ساباقتا ءسوز ماعىناسى تۋرالى جالپى تۇسىنىك الدىق. بۇگىنگى ساباقتا ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەر تۋرالى بىلىمدەرىمىزدى كەڭەيتەمىز.
انتونيم ەجەلگى گرەك سوزىنەن شىققان.
انتي - قارسى، ونيم - ەسىم
ساباقتى ءتۇسىنۋ ءۇشىن مىنا ناقىل سوزدەر مەن ماقال ماتەلدەرگە نازار اۋدارايىق!
ادالدىق جولى جانعان شامداي،
ارامدىق جولى كوك الا شاڭداي.
ءسوز ماعىناسىن اشۋ؛ ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەردى تابۋ: وسى ماقالدان قاي قاسيەتتى الامىز؟ قايسىسىنان ساق بولامىز؟
بىرەۋگە قۋانىش سىيلاي ءبىلۋ باقىت
ءسوز ماعىناسىن اشۋ؛ قۋانىش سوزىنە ماعىناسى قاراما قارسى ءسوزدى تاۋىپ ايتۋ. رەنىش
ادامدا جاقسى قاسيەت بولماسا وعان باقتا، باقىت تا قونبايدى. ج. بالاساعۇني ادامدى قۋانتا ءبىلۋ ءبىر باقىت. ەندەشە ءبىر بىرىمىزگە قۋانىش سىيلاۋعا اسىعايىق.
ءسوز ماعىناسىن اشۋ؛ جاقسى سوزىنە ماعىناسى قاراما قارسى ءسوزدى تاۋىپ ايتۋ. جامان
جاقسىلىققا جاقسىلىق ەتۋ - پارىز
جاماندىققا جاقسىلىق ەتۋ - ادامگەرشىلىك اماندىق شەشەن
ءسوز ماعىناسىن اشۋ؛ كومەك بەرۋ، جاقسىلىق جاساۋ ادامگەرشىلىككە جاتادى. ادامگەرشىلىگى بار ادامدى ناعىز ادام دەۋگە بولادى. ەندەشە ناعىز ادام بولۋعا تىرىسايىق! ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەردى تابۋ:
IV..... و.(تەرەڭ وي) وي تەرەڭىنە ءۇڭىلۋ جاقسى كورسەتكىش. نازار اۋدارىپ، ەسىڭە ساقتا!
انتونيمدەر كوبىنەسە سىن ەسىمدەردەن قۇرالادى. باسقا ءسوز تابىنان كەزدەسۋى تىلدە سيرەك كەزدەسەدى.
سوزدەردىڭ ءبارى انتونيم بولا بەرمەيدى. مىسالى: كوك - كوك ەمەس، تاۋلى جەر - تاۋسىز جەر
انتونيمدەر ماقال ماتەل، ناقىل سوزدەردە ءجيى كەزدەسەدى.
انتونيمدەر ويدى اسەرلى، بەينەلى تۇردە جەتكىزۋدىڭ ەڭ وڭتايلى قۇرالى
انىقتاما شىعارۋ
ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەردى انتونيم دەيمىز.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەر
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ءسوز ماعىنالارى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ، ولاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، ولاردى ءبىر بىرىنەن اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ، ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەردىڭ جاسالۋ ەرەكشەلىگىنە ەرەكشە كوڭىل ءبولۋ، ىسكەرلىك داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، دانالىق سوزدەردىڭ ماعىناسىن تۇسىنە بىلۋگە، لوگيكالىق وي - قيالىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، جۇيەلى سويلەۋگە، ساۋاتتى، كوركەم جازۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ. جاۋاپكەرشىلىككە، جۇيەلىلىككە، ۇقىپتىلىققا، ناقتىلىققا، جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتارعا، ىزگى قاسيەتتەرگە، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايدتار، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس، ىقپالداستىرىلعان ساباق
ساباقتا قولدانىلعان ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، رەپرودۋكتيۆتى، سىزبامەن جۇمىس، وي شوعىرلاندىرۋ، جيناقتاۋ ت. ب.
ساباقتاعى ءپانارالىق بايلانىس: ءوزىن - ءوزى تانۋ، كوركەم ادەبيەت.
جوسپار
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
2. تىنىشتىق ءساتى «كۇزگى نۇر» (ءۇنتاسپادان ادەمى مۋزىكا وينايدى) دەنەمىزدى تىك ۇستاپ، ورىندىقتا ەركىن وتىرامىز. 1، 2، 3. كوزىمىزدى جۇمىپ، تەرەڭ دەمالامىز. كوز الدارىڭدا كۇزگى دالا. جۇمساق سامال ەسىپ تۇر. ءبىز بارشا تىرشىلىككە جىلۋى مەن جارىق شاشقان كۇننىڭ كوزىنە اينالدىق. كۇننىڭ كوزى بولىپ جارقىراعان باسىمىز تەك جاقسىلىق ويلايدى. كۇننىڭ جىلۋىمەن راحاتتانعان قولدارىمىز تەك جاقسى ىستەر جاسايدى. جاپ - جارىق ساۋلە شاشقان اياقتارىمىز تەك دۇرىس جولمەن جۇرەدى. كۇننىڭ جارىعى اۋزىمىزعا دا كىردى - ول تەك شىندىقتى ايتادى. ال قۇلاعىمىز جاقسى سوزدەردى ەستيدى. ماڭدايىمىزعا جەتكەن جارىق ساۋلەمەن بىرگە ەڭ سۇيىكتى ادامدارعا، وتباسىنا، الەمگە، جانۋارلارعا، تابيعاتقا جىلى ساۋلەمىزدى سىيلاي، ىشتەي جاقسى تىلەكتەر تىلەيىك. قانداي تىلەكتەر تىلەيمىز؟(ويلانامىز). 1، 2، 3، كوزىمىزدى اشامىز.
كىم ءوزىنىڭ اسەرىمەن بولىسكىسى كەلەدى؟ قانداي تىلەكتەر تىلەدىك؟
ءمۇعالىم:
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ باسشىسى جەتەلى جەتى ءسوز. جەتەلى جەتى ءسوزدىڭ سيقىرىن اشا وتىرىپ جۇمىس جاسايمىز.
ءى. ا.... وي (سانالى وي) جاقسى وي ادامدى جاقسىلىققا جەتەلەيدى. سوندىقتان ويلاعان ويىمىز تەك سانالى بولۋ كەرەك. سەبەبى ءبىزدىڭ ويىمىز ىسكە ۇلاسادى.
وتكەنگە شولۋ:
ءسوز تاپتارىن اتا. قۇرمالاس سويلەم دەگەنىمىز نە؟ سويلەم مۇشەلەرى تۋرالى نە بىلەمىز؟
تۇرلاۋسىز مۇشەلەردىڭ سۇراقتارىن اتا. جايىلما سويلەم دەگەنىمىز نە؟
ءماتىن قانداي بولىكتەردەن تۇرادى؟ ءسوز تىركەستەرىنىڭ ءبىرىنشى سىڭارى قالاي جاسالادى؟
ءسوز تىركەستەرىنىڭ ەكىنشى سىڭارى قالاي جاسالادى؟
ءىى. ن....(ناعىز دوس ) ناعىز دوستار قانداي بولۋ كەرەك؟ سونداي قاسيەتتەر ءبىزدىڭ بويىمىزدا قالىپتاسۋ كەرەك.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ءسوز ماعىناسى تۋرالى نە بىلەمىز؟
سەماسيولوگيا دەگەن نە؟
ءىىى ت....(تالاپ) اباي اتامىز ايتقانداي تالاپ اسىل قاسيەت. تالاپتى بالا تالپىنعان قۇستاي. تالاپتى بولۋعا ۇمتىلۋىمىز كەرەك.
جاڭا ساباق: وتكەن ساباقتا ءسوز ماعىناسى تۋرالى جالپى تۇسىنىك الدىق. بۇگىنگى ساباقتا ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەر تۋرالى بىلىمدەرىمىزدى كەڭەيتەمىز.
انتونيم ەجەلگى گرەك سوزىنەن شىققان.
انتي - قارسى، ونيم - ەسىم
ساباقتى ءتۇسىنۋ ءۇشىن مىنا ناقىل سوزدەر مەن ماقال ماتەلدەرگە نازار اۋدارايىق!
ادالدىق جولى جانعان شامداي،
ارامدىق جولى كوك الا شاڭداي.
ءسوز ماعىناسىن اشۋ؛ ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەردى تابۋ: وسى ماقالدان قاي قاسيەتتى الامىز؟ قايسىسىنان ساق بولامىز؟
بىرەۋگە قۋانىش سىيلاي ءبىلۋ باقىت
ءسوز ماعىناسىن اشۋ؛ قۋانىش سوزىنە ماعىناسى قاراما قارسى ءسوزدى تاۋىپ ايتۋ. رەنىش
ادامدا جاقسى قاسيەت بولماسا وعان باقتا، باقىت تا قونبايدى. ج. بالاساعۇني ادامدى قۋانتا ءبىلۋ ءبىر باقىت. ەندەشە ءبىر بىرىمىزگە قۋانىش سىيلاۋعا اسىعايىق.
ءسوز ماعىناسىن اشۋ؛ جاقسى سوزىنە ماعىناسى قاراما قارسى ءسوزدى تاۋىپ ايتۋ. جامان
جاقسىلىققا جاقسىلىق ەتۋ - پارىز
جاماندىققا جاقسىلىق ەتۋ - ادامگەرشىلىك اماندىق شەشەن
ءسوز ماعىناسىن اشۋ؛ كومەك بەرۋ، جاقسىلىق جاساۋ ادامگەرشىلىككە جاتادى. ادامگەرشىلىگى بار ادامدى ناعىز ادام دەۋگە بولادى. ەندەشە ناعىز ادام بولۋعا تىرىسايىق! ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەردى تابۋ:
IV..... و.(تەرەڭ وي) وي تەرەڭىنە ءۇڭىلۋ جاقسى كورسەتكىش. نازار اۋدارىپ، ەسىڭە ساقتا!
انتونيمدەر كوبىنەسە سىن ەسىمدەردەن قۇرالادى. باسقا ءسوز تابىنان كەزدەسۋى تىلدە سيرەك كەزدەسەدى.
سوزدەردىڭ ءبارى انتونيم بولا بەرمەيدى. مىسالى: كوك - كوك ەمەس، تاۋلى جەر - تاۋسىز جەر
انتونيمدەر ماقال ماتەل، ناقىل سوزدەردە ءجيى كەزدەسەدى.
انتونيمدەر ويدى اسەرلى، بەينەلى تۇردە جەتكىزۋدىڭ ەڭ وڭتايلى قۇرالى
انىقتاما شىعارۋ
ماعىناسى قاراما قارسى سوزدەردى انتونيم دەيمىز.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: «ءبىلىمدى ۇرپاق – بولاشاق كەپىلى، تاربيەلى ۇرپاق - تاۋەلسىزدىك تىرەگى»
