InfoHub Logo

وزىنە عانا ءتان وزگەشە ورنەگىمەن، سىرشىل دا سۇلۋ ءھام ادام جانىن تەبىرەنتەرلىك ەرەكشە پوەزياسىمەن ءتول ادەبيەتىمىزدە ەسىمى التىن ارىپپەن جازىلعان دارىندى اقىن، قازاقتىڭ قاستەرلى پەرزەنتى - ماعجان جۇمابايەۆ. اقىن جىرلاعان سۇيىسپەنشىلىك، تۋعان جەر، ازاتتىق، وقۋ - ءبىلىم تاقىرىپتارىنداعى ولەڭدەرىنىڭ قايسىسىن الساڭ دا، تەرەڭ وي مەن تىلسىم سەزىمگە تولى. ونىڭ شىعارماشىلىعىندا اعارتۋشىلىق - دەموكراتتىق سارىندا جازىلعان تۋىندىلارىنىڭ الار ورنى زور.
ماعجان جۇمابايەۆتىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن»، «كۇنشىعىس»، «جازعى تاڭ»، «ونەر - ءبىلىم قايتسە تابىلار»، «قازاعىم» اتتى ءبىرقاتار ولەڭدەرىنەن ونىڭ ازاماتتىق رۋحى مەن اعارتۋشىلىق وي - پىكىرىن اڭعارامىز. ماسەلەن، «قازاعىم» ولەڭىندە اقىن:
«كەل، قازاق، قولداعىدان قۇر قالمايىق،
وتىرايىق جيىلىپ، وڭدالايىق.
مىڭ جىلعى ەتكەن قۋام دەپ اتا زاڭدى،
ونەردەن كەش قالارمىز، ويلانايىق»،- دەپ، قاراڭعىلىققا قامالعان قالىڭ ەلىن ونەر - بىلىمگە بەت بۇرۋعا ۇندەيدى.
«باسقا جۇرت اسپان - كوككە اسىپ جاتىر،
كىلتىن ونەر - ءبىلىم اشىپ جاتىر»،- دەگەن ولەڭ جولدارىندا ول قازاقتىڭ وزگە ەلدەردىڭ كوشىنە ىلەسە الماي، بار جاقسىلىقتان قۇر قالىپ جۇرگەنىن وكىنە جىرلايدى. سونىمەن بىرگە اقىن:
«ەر جىگىت ونەر تابار ەرتە قۋسا،
ەرىنىپ شارشاماستاي، بەلىن بۋسا» دەي كەلە، دامىل تاپپاي ەڭبەك ەتىپ، شارشاماي ىزدەنسە، ەر جىگىتتىڭ ونەر كىلتىن تاۋىپ، باقىتقا قول جەتكىزەتىنىنە سەنىم بىلدىرەدى. ال «پايعامبار» ولەڭىندەگى ءورشىل اقىننىڭ:
«كۇنشىعىستان تاڭ كەلەدى، مەن كەلەم،
كوك كۇڭىرەنەدى، مەن دە كوكتەي كۇڭىرەنەم،
جەردىڭ ءجۇزىن قاراڭعىلىق قاپتاعان،
جەر جۇزىنە نۇر بەرەمىن، كۇن بەرەم» - دەگەن قۋاتتى سوزدەرى ونىڭ بويىنداعى ازاماتتىق رۋح پەن ەرتەڭگە دەگەن سەنىمدىلىكتى دالەلدەي تۇسەدى. وسى سارىنداس «كۇنشىعىس» شىعارماسىندا ول تۇركى تەكتەس حالىقتاردىڭ ءبارىنىڭ بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتىپ، تۇبىندە شىعىستىڭ جارىق ساۋلەسىنىڭ باتىستىڭ قارا بۇلتىن سەيىلتەتىنىن جەتكىزەدى.
«ارىستانداي ايباتتى،
جولبارىستاي قايراتتى
قىرانداي كۇشتى قاناتتى
مەن جاستارعا سەنەمىن!» دەپ، ۇلتتى وياتىپ، ورگە سۇيرەيتىن كەلەشەك جاس ۇرپاققا سەنىم ارتىپ، قازاقتىڭ ەندىگى بولاشاعى جاستاردىڭ قولىندا ەكەنىن جەتكىزەدى.
ماعجان اقىن ولەڭدەرىن تالداي وتىرىپ، وندا ازاماتتىق رۋح پەن اعارتۋشىلىق - دەموكراتتىق سارىننىڭ باسىم تۇرعانىنا كوز جەتكىزەمىز. ۇلى ابايداي تۋعان حالقىنىڭ ەرتەڭىنە الاڭداپ، جۇرتىن وقۋ - عىلىم، ونەر - ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداۋعا شاقىرعان ۇلاعاتتى اقىننىڭ ءار تۋىندىسى - بۇگىنگى قازاق ەلى ءۇشىن اسا قىمبات قازىنا.

وسپانوۆا گۇلماريا تۇرىسبەك قىزى
ءال - فارابي اتىنداعى قازۇۋ - دىڭ
فيلولوگيا جانە الەم تىلدەرى فاكۋلتەتىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ 2 - كۋرس ستۋدەنتتەرى