InfoHub Logo

ورال وبلىسىنىڭ، وردا اۋدانىنىڭ تالاپ اۋىل سوۆەتىندە «جەتەكشى» كولحوز تەرريتورياسىندا بايعۇل جاپپاس ماماجار مەن قايساق دەگەن اعايىندىلار ءومىر ءسۇرىپتى. اعايىندىلار سوزگە شەشەن، ىسكس شەبەر باسشى دا بولا بىلگسن ادامدار كورىنەدى. ەلدى سوۆەتتەندىرۋ مەن كولحوزداستىرۋ ءىسىنس بەلسەنە ارالاسىپ، تاپ جاۋىمەن دە شايقاسا بىلسە كەرەك.

ولاردىڭ ىس-ارەكەتىمەن قوسا، ءسوز ساپتاۋىنىڭ ءوزى تالىم-تاربيە ەدى، — دەپ اڭگىمەلەيدى ەل قاريالارى. اعايىندىلاردىڭ ەل ەسىنە قالدىرعان اڭگىمەلەرى تومەندەگىشە.

ەنشى الىسپاعان ماماجار مەن قايساقتىڭ ۇيىنە كەلىپ ات باسىن تىرەگەن جولاۋشى: «ايت، ايتتى» قايتالاي بەرىپتى. ءيتتىڭ ۇرگەنى دە كۇشەيە تۇسەدى. يت داۋسىنىڭ ءبىر تولاس كەزىندە:

— كىم بار، شىعىپ كەت، — دەپ داۋىستايدى جولاۋشى.

ايتقانىنداي ءبىر ادام ۇيدەن شىعادى دا قايتا كىرەدى. وسلايشا ماماجار ۇيدەن شىعىپ كەتىپ قايتا كەلىپ، شىعىپ كەتىپ قايتا كەلىپ، جۇرىسىنەن ءبىر تانباپتى. بۇل ىسكە تاڭدانعان جولاۋشى اقىرىندا:

— جولاۋشىمىن، جول سۇرايمىن، — دەپ داۋىستاپتى.

ۇيىنە ەندى كىرىپ بارا جاتقان ماماجار: — قاي جولدى سۇرايسىز؟ ءبىر جول بار سۋعا باراتىن، مال سۋاراتىن، ەكىنشى جول بار ءتۇرلى شارۋامىزعا بارامىز. ال ءۇشىنشى جول بار، اناۋ — ايداۋ جول، — دەپ جاۋاپ بەرىپتى. جولاۋشى: — بۇلاردان دۇرىس جاۋاپ الىپ بولماس نەمە ەكەن ءوزى، — دەپ جۇرە بەرىپتى.

جولاۋشى كەتكەن سوڭ ەكەۋىنىڭ ايەلدەرى: — دۇرىس ءجون سىلتەسەڭدەر قايتەدى؟ «اتتىڭ جەمىن جەپ، تايدىڭ ويىنىن وينايسىندار»، — دەپ كەيىستىك ءبىلدىرىپتى. سوندا اعايىندىلار:

— بىزدەر وتە دۇرىس جاۋاپ بەردىك. «ايت، ايت» دەپ يتكە ايتاقتاعانداي ايتاقتادى، ول سوزگە يتشە ءۇرىپ جاۋاپ بەردىك. ال «شىعىپ كەت» دەدى. شىعىپ كەتىپ، قايتا كەلىپ، ونى دا ورىندادىق. «جول سۇرايمىن» دەدى، بار جولدى كورسەتتىك ەمەس پە؟ ات ۇستىندەگى ادامعا «ولاي سويلەمە، بىلاي سويلە» دەپ ساباق ۇيرەتەمىز بە؟ — دەگەن ەكەن.

* * *

ءبىر كۇنى ماماجار مەن قايساق جانۇيالارىنىڭ تالشىق العاننان باسقا قوناق كۇتەر جايى بولماي قالادى ەكەن. سول ۋاقىتتا جومارت جانۇيا: «بىرەۋ-مىرەۋ كەلىپ قالماسا يگى ەدى» دەپ قينالىپتى.

ايتقانىنداي قوناعا ءبىر جولاۋشى كەلە قالىپتى. جولاۋشىنى قوش الىپ، ۇيگە كىرگىزەدى دە، ءبىرى «مەنىڭ بولمەمە»، ەكىنشىسى «مەنىڭ جاعىما كىر» دەپ تالاسادى. تالاستىڭ ءتۇبى قىزىل توبەلەسكە اينالادى. اقىرىندا قايساق اعاسىنا:

— سەن بويلاي ۇلكەندىگىڭدى سالاسىڭ، بۇگىندە سول ءانىڭ. اكەل بالتانى؟ تالاسسىز قوناقتى ەكى جارىپ ءبولىپ الامىن، — دەپ ايەلىنەن بالتا سۇراپتى. اعايىندى ەكەۋى جولاۋشىنىڭ ەكى قولنا جارماسا كەتەدى. جولاۋشى بولسا الىسا، جۇلىسا ءجۇرىپ، ارەڭ دەگەندە سىتىلا شىعىپ، قاشا جونەلەدى.

جولاۋشى كەتكەن سوڭ قايساق: — قارابايشا جولاۋشىنى اس-سۋسىز تۇنەلتكەنشە، ءوزىمدى ۇياتتان ولتىرگەنىم، كۇن كەشكىرمەي تۇرعاندا قوناق اس-سۋى بار ۇيگە بارسىن دەگەنىم عوي، — دەگەن ەكەن.

---