ماقال-ماتەلدەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماقال - ماتەلدەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ماقال - ماتەلدەر تۋرالى ءتۇسىندىرۋ، ماعىنالارىن اشۋ، ۇعىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ساۋاتتى جازۋعا، انا ءتىلىن سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە، ءسوز اراسىندا ماقالداردى ورىندى قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: انا تىلىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. ۇجىمدىق جۇمىس جاساۋدا بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، ۇجىمدىق جۇمىس
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردى ساباق پروسەسىنە دايىنداۋ
ب) ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
تۇراقتى تىركەستەر دەگەنىمىز نە؟
تۇراقتى تىركەستەردىڭ قانداي بالامالارى بولادى؟
ۆ) جاڭا ساباق
تۇراقتى تىركەستەر سياقتى ماقال - ماتەلدەر دە - ابدەن قالىپتاسقان، ورنىققان سوزدەر توبى.
ماقال - توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنىن ءبىلدىرىپ، بەلگىلى ءبىر تۇجىرىم جاسايدى.
مىسالى: كەڭ بولساڭ، كەم بولمايسىڭ.
ماتەلدەردە وي - پىكىر بەينەلى ءارى تۇسپالداپ ايتىلعان يشارا تۇرىندە بولادى.
ماتەلدەردىڭ ماقالدان ايىرماشىلىعى ماعىناسى اشىق بولماي، يشارامەن، تۇسپالمەن ايتىلادى. مىسالى: بىرەۋ توڭىپ سەكىرەدى، بىرەۋ تويىپ سەكىرەدى.
گ) تاپسىرما
مىنا تاقىرىپتار بويىنشا وزدەرى بىلەتىن ماقال - ماتەلدەردى تاقتاعا شىعىپ جازۋ.
مىسالى: 1. تۋعان جەر، وتان تۋرالى.
2. ەڭبەك تۋرالى.
3. ونەر - ءبىلىم تۋرالى.
4. دوستىق تۋرالى.
«جالعاسىن تاپ» ويىنى.
ەكى توپقا ءبولىپ، ماقال - ماتەلدەردىڭ ەكىنشى سىڭارلارىن جاسىراتىن ويىن ويناتۋ.
ءبىرىنشى توپ - جوعالتۋشى، ەكىنشى توپ - تابۋشى.
باتىر تۋسا ەل ىرىسى،
جاڭبىر جاۋسا... ىرىسى.
قاناعات... تويدىرادى.
وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە... بول.
انانىڭ كوڭىلى بالادا،
بالانىڭ كوڭىلى....
جاتتىعۋلارمەن جۇمىس
124 - جاتتىعۋ. ماقالداردى ءبىر بولەك، ماتەلدەردى ءبىر بولەك تەرىپ جازىڭدار.
130 - جاتتىعۋ. ەڭ قىسقا ماقالداردى تاۋىپ جازىڭدار.
د) بەكىتۋ
ماقال دەگەنىمىز نە؟
ماتەل دەگەنىمىز نە؟
ماقال مەن ماتەلدىڭ ايىرماشىلىعى قانداي؟
سۋرەتتەردە بەرىلگەن زاتتاردىڭ اتى كەزدەسەتىن ماقال - ماتەلدەر جازىڭدار.
ە) ۇيگە تاپسىرما
127 - جاتتىعۋ. ماقالداردى ءبىر بولەك، ماتەلدەردى ءبىر بولەك كوشىرىپ جازىڭدار.
ماقال مەن ماتەلدىڭ ەملەسىن وقىپ جاتتاۋ
ج) باعالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ماقال - ماتەلدەر تۋرالى ءتۇسىندىرۋ، ماعىنالارىن اشۋ، ۇعىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ساۋاتتى جازۋعا، انا ءتىلىن سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە، ءسوز اراسىندا ماقالداردى ورىندى قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: انا تىلىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. ۇجىمدىق جۇمىس جاساۋدا بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، ۇجىمدىق جۇمىس
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردى ساباق پروسەسىنە دايىنداۋ
ب) ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
تۇراقتى تىركەستەر دەگەنىمىز نە؟
تۇراقتى تىركەستەردىڭ قانداي بالامالارى بولادى؟
ۆ) جاڭا ساباق
تۇراقتى تىركەستەر سياقتى ماقال - ماتەلدەر دە - ابدەن قالىپتاسقان، ورنىققان سوزدەر توبى.
ماقال - توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنىن ءبىلدىرىپ، بەلگىلى ءبىر تۇجىرىم جاسايدى.
مىسالى: كەڭ بولساڭ، كەم بولمايسىڭ.
ماتەلدەردە وي - پىكىر بەينەلى ءارى تۇسپالداپ ايتىلعان يشارا تۇرىندە بولادى.
ماتەلدەردىڭ ماقالدان ايىرماشىلىعى ماعىناسى اشىق بولماي، يشارامەن، تۇسپالمەن ايتىلادى. مىسالى: بىرەۋ توڭىپ سەكىرەدى، بىرەۋ تويىپ سەكىرەدى.
گ) تاپسىرما
مىنا تاقىرىپتار بويىنشا وزدەرى بىلەتىن ماقال - ماتەلدەردى تاقتاعا شىعىپ جازۋ.
مىسالى: 1. تۋعان جەر، وتان تۋرالى.
2. ەڭبەك تۋرالى.
3. ونەر - ءبىلىم تۋرالى.
4. دوستىق تۋرالى.
«جالعاسىن تاپ» ويىنى.
ەكى توپقا ءبولىپ، ماقال - ماتەلدەردىڭ ەكىنشى سىڭارلارىن جاسىراتىن ويىن ويناتۋ.
ءبىرىنشى توپ - جوعالتۋشى، ەكىنشى توپ - تابۋشى.
باتىر تۋسا ەل ىرىسى،
جاڭبىر جاۋسا... ىرىسى.
قاناعات... تويدىرادى.
وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە... بول.
انانىڭ كوڭىلى بالادا،
بالانىڭ كوڭىلى....
جاتتىعۋلارمەن جۇمىس
124 - جاتتىعۋ. ماقالداردى ءبىر بولەك، ماتەلدەردى ءبىر بولەك تەرىپ جازىڭدار.
130 - جاتتىعۋ. ەڭ قىسقا ماقالداردى تاۋىپ جازىڭدار.
د) بەكىتۋ
ماقال دەگەنىمىز نە؟
ماتەل دەگەنىمىز نە؟
ماقال مەن ماتەلدىڭ ايىرماشىلىعى قانداي؟
سۋرەتتەردە بەرىلگەن زاتتاردىڭ اتى كەزدەسەتىن ماقال - ماتەلدەر جازىڭدار.
ە) ۇيگە تاپسىرما
127 - جاتتىعۋ. ماقالداردى ءبىر بولەك، ماتەلدەردى ءبىر بولەك كوشىرىپ جازىڭدار.
ماقال مەن ماتەلدىڭ ەملەسىن وقىپ جاتتاۋ
ج) باعالاۋ
You Might Also Like
-
ب دىبىسىنىڭ داۋىسسىز دىبىس ەكەنىن، ونىڭ سوزدەردەگى ورنىن انىقتاتۋ.
