InfoHub Logo

مازمۇندامالار جيناعى
العى ءسوز
مازمۇنداما – وقۋشىنىڭ ءوز انا ءتىلى مەن ادەبيەتتەن العان ءبىلىمىن تەكسەرۋدىڭ نەگىزگى نىساندارىنىڭ ءبىرى. مازمۇنداما ارقىلى بالانىڭ ءوز ويىن جۇيەلى بايانداي ءبىلۋ قابىلەتى مەن ءتىل بايلىعى، ساۋاتتىلىق دەڭگەيى انىق كورىنەدى.
مازمۇنداما جازعاندا مىنا نارسەلەرگە كوڭىل بولگەن ءجون.
1. ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ.
2. ءماتىننىڭ مازمۇنىن قىسقاشا اڭگىمەلەپ، تۇسىنىكسىز سوزدەردى ءتۇسىندىرۋ.
3. ەڭ ءتۇيىندى، وزەكتى نارسەگە كوڭىل ءبولۋ.
4. ءماتىن قۇرامىنداعى كەيبىر سوزدەردىڭ مازمۇنىنا، جازىلۋىنا نازار اۋدارۋ.
5. ءماتىندى ەكىنشى رەت وقۋ.
6. مازمۇنداما جوسپار ارقىلى دا، جوسپارسىز دا جازىلادى.
7. ءماتىننىڭ مازمۇنىن وقۋشى ءوز سوزىمەن جازادى.
جوسپار قۇرۋ - وقۋشىنىڭ وزىندىك ىزدەنىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن تانىتاتىن جۇمىس.
مازمۇنداما نورمالارى
سىنىپتار سوزدەر سانى
5 -------------- 100 - 150 ءسوز
6 -------------- 150 - 200 ءسوز
7 -------------- 200 - 250 ءسوز
8 -------------- 250 - 300 ءسوز
9 -------------- 300 - 350 ءسوز
10 ------------ 350 - 400 ءسوز
11 ------------ 400 - 450 ءسوز
باعالاۋ نورمالارى
باعا ----------- قاتەلەر سانى
5 --------------- 1/0 1/و 0/1
4 --------------- 3/3 2/4 1/ 5
3 --------------- 6/5 5/6 3/8
2 --------------- 9/5 8/9

مازمۇنداما
بايگەتورى
بۇنىڭ بايگەدەن وزعانىنا قۋانباعان كىسى جوق. كەيبىرەۋلەر بۇل تورىنىڭ شاپقانىن كورگەن جوق، ءبىراق سىرت قاراسىنان - اق، عۇمىرى جىلقى كورمەگەندەي باس شايقاپ، تاڭداي قاعىستى.
بايگەتورى تالاي جارىستا قاراقشىعا الدىنا جان سالماي كەلدى. بايگە العان سايىن بۇنىڭ سەلدىرلەۋ قاراقوشقىل جالىن ءبىر سيپاۋعا قۇمارلار كوبەيە بەردى. ادامدار نەعۇرلىم سىلاپ - سيپاعان سايىن بۇنىڭ دا كوڭىلى وسە ءتۇستى. بايگە توبەگە جيىلعان جۇرتتىڭ ۋ - شۋى دا ميىنا ينەدەي قادالمايتىن بولدى. قايتا جۇرت شۋىلداڭقىراعان سايىن تاقىمى قىزادى. جارىس جوقتا دا ول جىلقىدان گورى ادامعا ءۇيىر. ماڭىنا جىلقى جولاپ كەتسە، ەدىرەڭدەپ اۋزىن اشا جۇگىرەدى.
بايگەتورى بارىنە ۇيرەندى. ءبىر - ەكى رەت بارجامەن ۇلكەن قالاعا بارىپ، بايگەگە شاۋىپ قايتتى. وندا اۋىلداعىداي ەمەس، جان - جاعىن قورشاعان كەڭ اۋلاعا قاماپ قويدى. سول قورشاۋدىڭ ىشىندە شابادى ەكەن. سامساعان حالىق ەكى بۇيىردە اعاشقا ءمىنىپ تۇرادى.
بايگەتورى ۇستىندەگى شاباندوزدىڭ تاقىمىنىڭ ءار قيمىلىن، تىزگىندەگى ءار قيمىلىن، تىزگىندەگى ءار ءدىرىلدى قالت جىبەرمەيدى. بايگە جولىنىڭ ءار قيمىلىن دا قالت جىبەرمەيدى. بايگە جولىنىڭ دا ءبىراز قۇپياسىن ءبىلىپ بولدى.

مازمۇنداۋ جوسپارى:
1. بايگەدەن وزعان – بايگەتورى
2. ۋ - شۋ
3. سامساعان حالىق
4. بايگە جولىنىڭ قۇپياسى

الا سيىر
كۇندە كەشقۇرىم، ورىستەن مول قايتاتىن كەزدە، بالا - شاعا تابىننىڭ الدىنان شىعامىز. جان ساقتاپ وتىرعان ءبىر – ءبىر سيىرىمىزدى توسىپ الىپ، ۇيگە ايداپ كەلەمىز. ادەتتە، الا سيىردى قارسى الۋعا رامازان ەكەۋىمىز شىعاتىن ەدىك. ءبىر كۇنى، رامازان سىرقاتتانىپ قالدى ما، ەسىمدە جوق، قولىما جىڭىشكە ءبىر شىبىقتى ۇستاي سالىپ جالعىز كەتتىم.
تابىن سايدىڭ ىشىنە جايىلادى. قارىندارى شەڭبىرەك اتىپ تويىنعان ماما سيىرلار قارا جولدىڭ بويىمەن شۇباپ كەلە جاتىر. بۇزاۋىن ساعىنعان قۇناجىندار جىڭىشكە داۋسىمەن وڭەشىن سوزا موڭىرەپ، مەن كەلە جاتىرمىن دەپ، حابار بەرىپ قويادى.
ءبىزدىڭ الا سيىر ءوزىن ماڭعاز ۇستايدى، ءجون جوسىقسىز موڭىرەمەيدى. ەكەۋىمىز ءبىرىمىزدى – ءبىرىمىز الىستان تانيمىز. ماعان كەلە جاتىرسىڭ - اۋ دەگەندەي الا سيىر الدىما ءتۇسىپ، ايدالۋعا بەيىمدەلە بەرەدى.
جالاڭاش اياعىممەن جولدىڭ ماي شاڭىن بۇرق - بۇرق كەشىپ، قاننەن - قاپەرسىز، سيىردىڭ سوڭىندا كەلە جاتىرمىن. قاي جەرمەن قالاي ءجۇرىپ وتىرۋدى الا سيىر ءوزى بىلەدى. جولدا كولحوزدىڭ ات قوراسى بار. ات قوراعا جاقىنداپ قالعان كەزدە جاۋىن ساتىرلاپ جاۋىپ كەتتى. مەن قوراعا كىرىپ كەتتىم. جاۋىن جاۋا قويمايدى عوي دەپ جالاڭاش شىققان ەدىم. تاقتايدىڭ جارىعىنان سىعالاپ ەدىم الا سيىر ارتىنا بىرەر قاراپ، بوگەلگەندەي بولىپ ەدى، ەندى ول دا كورىنبەي كەتتى.

اڭگىمە وتكىزۋ ءۇشىن سۇراقتار:
1. بالالار كەشقۇرىم قايدا بارادى؟
2. كەلە جاتقان سيىر، قۇناجىندار قانداي بەلگى بەرەدى؟
3. الا سيىر تۇرالى نە ايتۋعا بولادى؟
4. سيىر ايداپ كەلە جاتقان بالا قانداي جاعدايعا قالدى؟
5. الا سيىر نە ىستەيدى؟