مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ ارەكەتىن دامىتۋ جولدارى
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ ارەكەتىن دامىتۋ جولدارى
مەكتەپكە دەيىنگى جاسىنداعى بالانى وقىتىپ تاربيەلەۋدە قاراپايىم ماتەماتيكالىق تۇسىنىكتەرىن وقىتۋمەن ولاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋىنىڭ ساباقتاستىقتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى وتە وتكىر قويىلىپ وتىر.
مەكتەپكە دەيىنگى جاستاعى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن، قيالىن جۇيەلى ويلاۋعا، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ءتۇرلى ادىستەر ارقىلى دامىتۋعا ءتۇرلى ارەكەتتەر جاساۋ كەرەك. ناتيجەلەرگە جەتۋ ءۇشىن تريز تەحنولوگياسىنىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن پايدالانۋعا بولادى. ولار:
• قاراما - قايشىلىقتى شەشۋ ءادىسى – ۇسىنىلعان زاتتار مەن قۇبىلىستاردى ءار قىرىنان قاراۋ؛
• سيقىرلى وبەكتىلەر ءادىسى – بالاعا تانىس وبەكتىنىڭ سيپاتتارىن ەكىنىشى ءبىر وبەكتىگە تاڭىپ ايتۋ، قولدانۋ؛
• جۇيەلىك جاقىنداۋ ءادىسى – ءبىر - بىرىمەن تىعىز بولاتىن بولىمدەردەن قۇرىلعان جۇيەنى ءبىرتۇتاس رەتىندە ءتۇسىنىپ بەرۋ؛
• سالىستىرۋ ءادىسى – زاتتار مەن وبەكتىلەردىڭ ۇقساستىق، ەرەكشەلىكتەرىن انىقتاۋ.
سونىمەن قاتار بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرى سالىستىرۋ، اناليز، سينتەز، ابستراكسيا، جالپىلاۋ جانە ناقتىلاۋ ويلاۋ وپەراسيالارى ارقىلى جۇزەگە اسادى.
1. سالىستىرۋ - وقىپ ۇيرەنەتىن وبەكتىلەردىڭ ۇقساستىقتار مەن ايىرماشىلىقتارىن ويشا تاعايىنداۋ ءادىسى. سالىستىرۋ ءادىسىن قولدانعاندا مىنا قاعيدالاردى باسشىلىققا العان ءجون:
1. سالىستىراتىن وبەكتىلەرى بىرتەكتى بولۋى شارت؛
2. وقىپ ۇيرەنەتىن وبەكتىلەرى ايىرىقشا ءمانى بار بەلگىلەرى بويىنشا سالىستىرىلۋى ءتيىس؛
3. وبەكتىلەردى سالىستىرۋ تولىق اياقتالۋى ءتيىس.
2. اناليز - قاراستىرىلاتىن زاتتى نەمەسە قۇبىلىستى تالداۋ، جىكتەۋ، اجىراتۋ. ونى قۇرايتىن ەلەمەنتتەردىڭ قاسيەتتەرىنە، سيپاتىنا قاراي جىكتەۋ، ءبولۋ، ونىڭ ءاربىر ەلەمەنتىن نەمەسە ءبىر جاقتارىن جەكە - جەكە قاراستىرۋ.
3. سينتەز - جيناقتاۋ، قوسۋ، قۇراستىرۋ، بىرىكتىرۋ - اناليزگە قاراما - قارسى لوگيكالىق ءۇردىستى بىلدىرەتىن ۇعىم. سينتەز بولىكتەردىڭ، ەلەمەنتتەردىڭ، قاسيەتتەردىڭ بايلانىسىن، ءوزارا اسەرىن ايقىنداپ، نارسەنىڭ، زاتتىڭ تۇتاس تۇلعاسىن بىلدىرەدى.
4. ابستراكسيا - ول ەلەمەۋ، دەرەكسىز زاتتى بەلگىسىنەن، قاسيەتىنەن اجىراتىپ، ويشا دەرەكسىزدەندىرۋ، دەرەكسىز ۇعىممەن تۇجىرىمدالاتىن جانە تابيعاتتىڭ نەمەسە قوعامنىڭ ماتەريالدىق مىندەتتەرىن، ۇردىستەرىنىڭ ىشكى ءمانىن بەينەلەيتىن وي. ول ابستراكسيالاۋدىڭ، ياعني بولمىس قۇبىلىستاردىڭ ماردىمسىز، ءۇستىرت جاقتارىمەن قاسيەتتەرىن ەلەمەي، ولاردىڭ جالپى، ەڭ ءماندى بەلگىلەرىن ويمەن ايقىنداۋ ناتيجەسى بولىپ تابىلادى.
5. جالپىلاۋ - وبەكتىلەر مەن قۇبىلىستاردىڭ تەك بەرىلگەن كلاسىنا ءتان ءقايسىبىر ەرەكشە قاسيەتىن ويشا ايىرۋ، بەلگىلەۋ ءادىسى.
6. ناقتىلاۋ - نەعۇرلىم جالپىدان جەكەگە كوشۋ ءادىسى. ناقتىلاۋ ەكى تۇردە كەزدەسەدى:
1. ويدىڭ جالپىدان جەكەگە، دەربەستىككە اۋىسۋى؛
2. وبەكتىنىڭ ءار ءتۇرلى قاسيەتتەرى مەن بەلگىلەرىن ايقىنداۋ ارقىلى ابستراكتى - جالپىدان دەربەستىككە اۋىسۋى.
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ ارەكەتىن دامىتۋ جولدارى جۇكتەۋ
مەكتەپكە دەيىنگى جاسىنداعى بالانى وقىتىپ تاربيەلەۋدە قاراپايىم ماتەماتيكالىق تۇسىنىكتەرىن وقىتۋمەن ولاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋىنىڭ ساباقتاستىقتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى وتە وتكىر قويىلىپ وتىر.
مەكتەپكە دەيىنگى جاستاعى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن، قيالىن جۇيەلى ويلاۋعا، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ءتۇرلى ادىستەر ارقىلى دامىتۋعا ءتۇرلى ارەكەتتەر جاساۋ كەرەك. ناتيجەلەرگە جەتۋ ءۇشىن تريز تەحنولوگياسىنىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن پايدالانۋعا بولادى. ولار:
• قاراما - قايشىلىقتى شەشۋ ءادىسى – ۇسىنىلعان زاتتار مەن قۇبىلىستاردى ءار قىرىنان قاراۋ؛
• سيقىرلى وبەكتىلەر ءادىسى – بالاعا تانىس وبەكتىنىڭ سيپاتتارىن ەكىنىشى ءبىر وبەكتىگە تاڭىپ ايتۋ، قولدانۋ؛
• جۇيەلىك جاقىنداۋ ءادىسى – ءبىر - بىرىمەن تىعىز بولاتىن بولىمدەردەن قۇرىلعان جۇيەنى ءبىرتۇتاس رەتىندە ءتۇسىنىپ بەرۋ؛
• سالىستىرۋ ءادىسى – زاتتار مەن وبەكتىلەردىڭ ۇقساستىق، ەرەكشەلىكتەرىن انىقتاۋ.
سونىمەن قاتار بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرى سالىستىرۋ، اناليز، سينتەز، ابستراكسيا، جالپىلاۋ جانە ناقتىلاۋ ويلاۋ وپەراسيالارى ارقىلى جۇزەگە اسادى.
1. سالىستىرۋ - وقىپ ۇيرەنەتىن وبەكتىلەردىڭ ۇقساستىقتار مەن ايىرماشىلىقتارىن ويشا تاعايىنداۋ ءادىسى. سالىستىرۋ ءادىسىن قولدانعاندا مىنا قاعيدالاردى باسشىلىققا العان ءجون:
1. سالىستىراتىن وبەكتىلەرى بىرتەكتى بولۋى شارت؛
2. وقىپ ۇيرەنەتىن وبەكتىلەرى ايىرىقشا ءمانى بار بەلگىلەرى بويىنشا سالىستىرىلۋى ءتيىس؛
3. وبەكتىلەردى سالىستىرۋ تولىق اياقتالۋى ءتيىس.
2. اناليز - قاراستىرىلاتىن زاتتى نەمەسە قۇبىلىستى تالداۋ، جىكتەۋ، اجىراتۋ. ونى قۇرايتىن ەلەمەنتتەردىڭ قاسيەتتەرىنە، سيپاتىنا قاراي جىكتەۋ، ءبولۋ، ونىڭ ءاربىر ەلەمەنتىن نەمەسە ءبىر جاقتارىن جەكە - جەكە قاراستىرۋ.
3. سينتەز - جيناقتاۋ، قوسۋ، قۇراستىرۋ، بىرىكتىرۋ - اناليزگە قاراما - قارسى لوگيكالىق ءۇردىستى بىلدىرەتىن ۇعىم. سينتەز بولىكتەردىڭ، ەلەمەنتتەردىڭ، قاسيەتتەردىڭ بايلانىسىن، ءوزارا اسەرىن ايقىنداپ، نارسەنىڭ، زاتتىڭ تۇتاس تۇلعاسىن بىلدىرەدى.
4. ابستراكسيا - ول ەلەمەۋ، دەرەكسىز زاتتى بەلگىسىنەن، قاسيەتىنەن اجىراتىپ، ويشا دەرەكسىزدەندىرۋ، دەرەكسىز ۇعىممەن تۇجىرىمدالاتىن جانە تابيعاتتىڭ نەمەسە قوعامنىڭ ماتەريالدىق مىندەتتەرىن، ۇردىستەرىنىڭ ىشكى ءمانىن بەينەلەيتىن وي. ول ابستراكسيالاۋدىڭ، ياعني بولمىس قۇبىلىستاردىڭ ماردىمسىز، ءۇستىرت جاقتارىمەن قاسيەتتەرىن ەلەمەي، ولاردىڭ جالپى، ەڭ ءماندى بەلگىلەرىن ويمەن ايقىنداۋ ناتيجەسى بولىپ تابىلادى.
5. جالپىلاۋ - وبەكتىلەر مەن قۇبىلىستاردىڭ تەك بەرىلگەن كلاسىنا ءتان ءقايسىبىر ەرەكشە قاسيەتىن ويشا ايىرۋ، بەلگىلەۋ ءادىسى.
6. ناقتىلاۋ - نەعۇرلىم جالپىدان جەكەگە كوشۋ ءادىسى. ناقتىلاۋ ەكى تۇردە كەزدەسەدى:
1. ويدىڭ جالپىدان جەكەگە، دەربەستىككە اۋىسۋى؛
2. وبەكتىنىڭ ءار ءتۇرلى قاسيەتتەرى مەن بەلگىلەرىن ايقىنداۋ ارقىلى ابستراكتى - جالپىدان دەربەستىككە اۋىسۋى.
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ ارەكەتىن دامىتۋ جولدارى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سولتۇستىك ەۋروپا ەلدەرى. ورتا ەۋروپا ەلدەرى. نيدەرلاند
