مەن اباي شىعارمالارىن ءسۇيىپ وقيمىن
جامبىل وبلىسى، قورداي اۋدانى، №6 نەگىزگى مەكتەپ.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى باحىتجانوۆا د.ۋ.
تاقىرىبى: مەن اباي شىعارمالارىن ءسۇيىپ وقيمىن.
ماقساتى: اباي قۇنانبايەۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى دەرەكتەر كەلتىرىپ، اقىن ولەڭدەرىن مانەرلەپ جاتقا وقۋ قابىلەتتەرىن شىڭداۋ. ادامگەرشىلىككە، ادەپتىلىككە تاربيەلەۋ.
بارىسى:
I. اقىن ومىرىنەن ۇزىك سىر.
جۇرەگىڭنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلا،
مەن ءبىر جۇمباق اداممىن، ونى دا ويلا.
سوقتىقپالى، سوقپاقسىز جەردە ءوستىم،
مىڭمەن بىرگە الىستىم، كىنا قويما – دەپ جىرلاعان اباي ۇلت ماقتانىشى، ۇلى تۇلعا. سانالى، ويلى ادامنىڭ ارتىقشىلىعى - زامان تالابىن، الەۋمەتتىك وزگەرىستەردىڭ باعىت - باعدارىن دۇرىس تۇسىنە ءبىلۋ بولسا كەرەك. ەندەشە، قۇرمەتتى ۇستازدار، 2ا سىنىبىنداعى اباي ولەڭدەرىنە ارنالعان پوەزيالىق كەشكە حوش كەلىپسىزدەر.
عالىم.
اباي(يبراگيم) 1845 جىلى سەمەي جەرىندە تۋىلعان. اكەسى قۇنانباي بولىس بولعان. اباي اناسى ۇلجان مەن اجەسى زەرەنىڭ تاربيەسىندە بولعان. كىشكەنتاي كەزىنەن ونەر بىلىمگە جاقىن بولعان. اباي جاسىندا سەمەيدەگى احمەت ريزا مەدرەسەسىندەگى مۇسىلمانشا ءبىلىم العان. سونىمەن قاتار ورىس مەكتەبىنە دە بارىپ جۇرگەن. اباي – قازاتىڭ ۇلى اقىنى، ويشىل، فيلوسوف، كومپوزيتور، قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى كلاسسيگى.
جۇلدىز.
اباي ۇلى اقىن، دانا ويشىل، قازاقتىڭ جاڭا تاريحي داۋىردەگى رەاليستىك جازبا ادەبيەتىنىڭ اتاسى.
قۇرالاي.
اباي ەسىمى – قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ساناسىنىڭ ويانۋى مەن رۋحاني قايتا جاڭعىرۋىنىڭ، قوعامنىڭ وزىق كۇشتەرىنىڭ وركەنيەتتىلىككە ۇمتىلىس ى مەن الەۋمەتتىك ادىلدىكتىڭ سيمۆولى. ءامينا.
ابايدىڭ ادەبي مۇراسىنىڭ دۇنيەجۇزىلىك ءمانى – ونىڭ ءوز شىعارمالارىندا تۋعان حالقىنىڭ مۇددەسىن، تۇپكى ماقسات - مۇراتىن ايقىن كورسەتۋىندە، دارىندىلىعى مەن كەمەڭگەرلىگىندە.
ايبار.
اقىن شىعارمالارىن وقي وتىرىپ، ءبىز ونىڭ ادام جانى مەن ۋاقىت تالابىن جەتە تۇسىنگەن دارىن يەسى بولعاندىعىنا كوز جەتكىزەمىز.
II. اباي ولەڭدەرى
توعجان.
عىلىم تاپپاي ماقتانبا،
ورىن تاپپاي باپتانبا.
قۇمارلانىپ شاتتانبا،
ويناپ بوسقا كۇلۋگە.
بەس نارسەدەن قاشىق بول.
ادام بولام دەسەڭىز
تىلەۋىڭ ءومىرىڭ الدىڭدا،
وعان قايعى جەسەڭىز.
وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق،
ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق -
بەس دۇشپانىڭ بىلسەڭىز.
تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي.
قاناعات، راقىم، ويلاپ قوي -
بەس اسىل ءىس كونسەڭىز.
الي.
قانسوناردا بۇركىتشى شىعادى اڭعا،
تاستان تۇلكى تابىلار اڭدىعانعا
جاقسى ات پەن تاتۋ جولداس ءبىر عانيبەت،
ىڭعايلى ىقشام كيىم اڭشى ادامعا.
اييدا.
اسەمپاز بولما ارنەگە
ونەرپاز بولساڭ ارقالان.
سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەگە
كەتىگىن تاپ تا بار قالان.
قايرات پەن اقىل جول تابار.
قاشقانعا دا قۋعانعا.
ادىلەت شاپقات كىمدە بار،
سول جاراسار تۋعانعا.
باستاپقى ەكەۋ سوڭعىسىز
بىتە قالسا قازاققا،
الدىڭ جالىن، ارتىڭ مۇز
بارار ەدىڭ قاي جاققا.
اقىرىن ءجۇرىپ انىق باس
ەڭبەگىڭ كەتپەس دالاعا.
ۇستازدىق قىلعان جالىقپاس
ۇيرەتۋدەن بالاعا.
ايدوس.
قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار.
جاقسى ءان مەن ءتاتتى كۇي،
كوڭىلگە ءتۇرلى وي سالار
ءاندى سۇيسەڭ مەنشە ءسۇي.
سەيسەن.
قۇر ايقاي باقىرعان
قۇلاققا ءان بە ەكەن؟
ونەرسىز شاتىلعان.
كىسىگە ءسان بە ەكەن؟
وڭكەي نادان انتۇرعان.
قانشا ايتسا جان با ەكەن؟
بوس ءجۇرىپ قۇر قالعان
ومىرىڭە كان بە ەكەن؟
سىمبات.
قازاقتىڭ وزگە جۇرتتان ءسوزى ۇزىن،
ءبىرىنىڭ - ءبىرى شاپشاڭ ۇقپاس ءسوزىن،
كوزدىڭ جاسى، جۇرەكتىڭ قانىمەنەن
ەرىتۋگە بولمايدى ىشكى مۇزىن.
عالىم.
جاسىمدا عىلىم بار دەپ ەسكەرمەدىم،
پايداسىن كورە تۇرا تەكسەرمەدىم.
ەرجەتكەن سوڭ تۇسپەدى ۋىسىما،
قولىمدى مەزگىلىنەن كەش سەرمەدىم.
بۇل ماحرۇم قالماعىما كىم كىنالى.
قولىمدى ءدوپ سەرمەسەم وستەر مە ەدىم
ادامنىڭ ءبىر قىزىعى بالا دەگەن.
بالانى وقىتۋدى جەك كورمەدىم.
بالامدى مەدرەسەگە ءبىل دە بەردىم.
قىزمەت قىلسىن، شەن السىن دەپ بەرمەدىم.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى باحىتجانوۆا د.ۋ.
تاقىرىبى: مەن اباي شىعارمالارىن ءسۇيىپ وقيمىن.
ماقساتى: اباي قۇنانبايەۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى دەرەكتەر كەلتىرىپ، اقىن ولەڭدەرىن مانەرلەپ جاتقا وقۋ قابىلەتتەرىن شىڭداۋ. ادامگەرشىلىككە، ادەپتىلىككە تاربيەلەۋ.
بارىسى:
I. اقىن ومىرىنەن ۇزىك سىر.
جۇرەگىڭنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلا،
مەن ءبىر جۇمباق اداممىن، ونى دا ويلا.
سوقتىقپالى، سوقپاقسىز جەردە ءوستىم،
مىڭمەن بىرگە الىستىم، كىنا قويما – دەپ جىرلاعان اباي ۇلت ماقتانىشى، ۇلى تۇلعا. سانالى، ويلى ادامنىڭ ارتىقشىلىعى - زامان تالابىن، الەۋمەتتىك وزگەرىستەردىڭ باعىت - باعدارىن دۇرىس تۇسىنە ءبىلۋ بولسا كەرەك. ەندەشە، قۇرمەتتى ۇستازدار، 2ا سىنىبىنداعى اباي ولەڭدەرىنە ارنالعان پوەزيالىق كەشكە حوش كەلىپسىزدەر.
عالىم.
اباي(يبراگيم) 1845 جىلى سەمەي جەرىندە تۋىلعان. اكەسى قۇنانباي بولىس بولعان. اباي اناسى ۇلجان مەن اجەسى زەرەنىڭ تاربيەسىندە بولعان. كىشكەنتاي كەزىنەن ونەر بىلىمگە جاقىن بولعان. اباي جاسىندا سەمەيدەگى احمەت ريزا مەدرەسەسىندەگى مۇسىلمانشا ءبىلىم العان. سونىمەن قاتار ورىس مەكتەبىنە دە بارىپ جۇرگەن. اباي – قازاتىڭ ۇلى اقىنى، ويشىل، فيلوسوف، كومپوزيتور، قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى كلاسسيگى.
جۇلدىز.
اباي ۇلى اقىن، دانا ويشىل، قازاقتىڭ جاڭا تاريحي داۋىردەگى رەاليستىك جازبا ادەبيەتىنىڭ اتاسى.
قۇرالاي.
اباي ەسىمى – قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ساناسىنىڭ ويانۋى مەن رۋحاني قايتا جاڭعىرۋىنىڭ، قوعامنىڭ وزىق كۇشتەرىنىڭ وركەنيەتتىلىككە ۇمتىلىس ى مەن الەۋمەتتىك ادىلدىكتىڭ سيمۆولى. ءامينا.
ابايدىڭ ادەبي مۇراسىنىڭ دۇنيەجۇزىلىك ءمانى – ونىڭ ءوز شىعارمالارىندا تۋعان حالقىنىڭ مۇددەسىن، تۇپكى ماقسات - مۇراتىن ايقىن كورسەتۋىندە، دارىندىلىعى مەن كەمەڭگەرلىگىندە.
ايبار.
اقىن شىعارمالارىن وقي وتىرىپ، ءبىز ونىڭ ادام جانى مەن ۋاقىت تالابىن جەتە تۇسىنگەن دارىن يەسى بولعاندىعىنا كوز جەتكىزەمىز.
II. اباي ولەڭدەرى
توعجان.
عىلىم تاپپاي ماقتانبا،
ورىن تاپپاي باپتانبا.
قۇمارلانىپ شاتتانبا،
ويناپ بوسقا كۇلۋگە.
بەس نارسەدەن قاشىق بول.
ادام بولام دەسەڭىز
تىلەۋىڭ ءومىرىڭ الدىڭدا،
وعان قايعى جەسەڭىز.
وسەك، وتىرىك، ماقتانشاق،
ەرىنشەك، بەكەر مال شاشپاق -
بەس دۇشپانىڭ بىلسەڭىز.
تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي.
قاناعات، راقىم، ويلاپ قوي -
بەس اسىل ءىس كونسەڭىز.
الي.
قانسوناردا بۇركىتشى شىعادى اڭعا،
تاستان تۇلكى تابىلار اڭدىعانعا
جاقسى ات پەن تاتۋ جولداس ءبىر عانيبەت،
ىڭعايلى ىقشام كيىم اڭشى ادامعا.
اييدا.
اسەمپاز بولما ارنەگە
ونەرپاز بولساڭ ارقالان.
سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەگە
كەتىگىن تاپ تا بار قالان.
قايرات پەن اقىل جول تابار.
قاشقانعا دا قۋعانعا.
ادىلەت شاپقات كىمدە بار،
سول جاراسار تۋعانعا.
باستاپقى ەكەۋ سوڭعىسىز
بىتە قالسا قازاققا،
الدىڭ جالىن، ارتىڭ مۇز
بارار ەدىڭ قاي جاققا.
اقىرىن ءجۇرىپ انىق باس
ەڭبەگىڭ كەتپەس دالاعا.
ۇستازدىق قىلعان جالىقپاس
ۇيرەتۋدەن بالاعا.
ايدوس.
قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار.
جاقسى ءان مەن ءتاتتى كۇي،
كوڭىلگە ءتۇرلى وي سالار
ءاندى سۇيسەڭ مەنشە ءسۇي.
سەيسەن.
قۇر ايقاي باقىرعان
قۇلاققا ءان بە ەكەن؟
ونەرسىز شاتىلعان.
كىسىگە ءسان بە ەكەن؟
وڭكەي نادان انتۇرعان.
قانشا ايتسا جان با ەكەن؟
بوس ءجۇرىپ قۇر قالعان
ومىرىڭە كان بە ەكەن؟
سىمبات.
قازاقتىڭ وزگە جۇرتتان ءسوزى ۇزىن،
ءبىرىنىڭ - ءبىرى شاپشاڭ ۇقپاس ءسوزىن،
كوزدىڭ جاسى، جۇرەكتىڭ قانىمەنەن
ەرىتۋگە بولمايدى ىشكى مۇزىن.
عالىم.
جاسىمدا عىلىم بار دەپ ەسكەرمەدىم،
پايداسىن كورە تۇرا تەكسەرمەدىم.
ەرجەتكەن سوڭ تۇسپەدى ۋىسىما،
قولىمدى مەزگىلىنەن كەش سەرمەدىم.
بۇل ماحرۇم قالماعىما كىم كىنالى.
قولىمدى ءدوپ سەرمەسەم وستەر مە ەدىم
ادامنىڭ ءبىر قىزىعى بالا دەگەن.
بالانى وقىتۋدى جەك كورمەدىم.
بالامدى مەدرەسەگە ءبىل دە بەردىم.
قىزمەت قىلسىن، شەن السىن دەپ بەرمەدىم.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
