مەن جانە جانۇيام
تاقىرىبى: مەن جانە جانۇيام
ماقساتى: وتباسى مۇشەلەرىنىڭ اراسىنداعى باۋىرمالدىق، قايىرىمدىلىق، دوستىق قارىم - قاتىناستى قالىپتاستىرۋ. ۇلكەندى سىيلاۋعا، كىشىگە قامقورلىق جاساۋعا، سىپايى، ءىلتيپاتتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
بالانىڭ جان - جاقتى ءوز ەلىنىڭ، حالقىنىڭ قامىن ويلايتىن، اتا - اناسىن، جورا - جولداسىن سىيلاي بىلەتىن، ازامات تاربيەلەۋمەن قاتار، ۇلتتىق تاربيەنى ناسيحاتتاۋ. دامىتا وقىتۋعا نەگىزدەلگەن جۇمىستارمەن تاپسىرمالاردى اتا - انالارمەن بىرلەسە وتىرىپ شەشۋ.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، پىكىر الىسۋ، ءوز ويىن ورتاعا سالا ءبىلۋ.
كورنەكىلىگى: ءتوس بەلگىلەر، ۇلەستىرمەلى كەستەلەر، دانالىق سوزدەر، كومپيۋتەر، باياندامالار، پلاكاتتار.
ناقىل سوزدەر:
1. «اناڭ - اسىل قازىناڭ، اكەڭ - اسقار تاۋ».
2. «اتا - انانىڭ مىندەتى - تاربيەلەۋ جانە جاقسىلىقتى ۇيرەتۋ».
3. «بالا - ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز»
4. «بالا اكەدەن اقىل، انادان مەيىرىم الادى».
5. «بالا - ءومىردىڭ جالعاسى، وتباسىنىڭ جەمىس بەرەر گ ۇلى».
6. «بالاعا سىڭىرگەن اتا - انا ەڭبەگىن بالا ءومىر بويى اقتاپ بولا المايدى. بالاعا دەگەن ماحابباتقا ەشبىر ماحاببات تەڭدەسە المايدى، ول ولە - ولگەنشە سۋسىندايتىن ماحاببات.
عابيدەن مۇستافين
ءتۇرى: اتا - انا مەن بالانىڭ اراسىنداعى سىيلاستىقتى كۇشەيتۋ.
بارىسى: قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا - انالار، شاكىرتتەر! ءبىز بۇگىن كەرەمەت ءبىر عاجايىپ الەمگە ساياحاتقا بارامىز. قالاي ويلايسىزدار، ول قانداي الەم بولۋى مۇمكىن؟ قانە، ويلانىپ كورىڭدەرشى. ول ءبىر ءوزى كىشكەنتاي عانا شاعىن مەملەكەت. ال ولاي بولسا، ول مەملەكەتتىڭ اتى «جانۇيا» ەكەن. بۇگىنگى تاقىرىپتا وسى مەملەكەت جونىندە وربىمەك. بۇل مەملەكەت قانداي بولۋى كەرەك؟
- باقىتتى، تاتۋ، ونەرلى، ۇلگىلى.
سونىمەن، بۇگىنگى اتا - انالار مەن بالا بىرلەسكەن «مەن جانە جانۇيام» اتتى كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر.
جاقسىدان جامان تۋادى،
ءبىر اياق اسقا العىسىز.
جاماننان جاقسى تۋادى،
ادام ايتسا نانعىسىز.
وتباسى - ادامزات بەسىگىن تەربەتكەن بالانىڭ باس ۇستازى - اتا - انا. ۇلتىمىزدا «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ» دەگەن دانا ءسوز بار. «بالا قىران بولۋ ءۇشىن ونى سامعاتىپ ۇشىراتىن اتا نەمەسە اكە دە قىران بولۋ كەرەك»- دەپ وتباسىلىق تاربيەگە ەرەكشە توقتاعان. ءار وتباسىندا اتا - انانىڭ ورنى بولەك. بالا اكەدەن - اقىل، انادان - مەيىرىم الادى. اكە - وتباسىنىڭ اسىراۋشىسى، قامقورشىسى، تىرەگى دەپ بىلەسىڭ، انا وتباسىنىڭ ۇيتقىسى، جىلۋى، شۋاعى، جاقسى انا وتباسىنا بەرەكە اكەلىپ، جانۇياسىن باقىتقا بولەيدى.
اتا - اناعا بالادان جاقسى ەشكىم جوق. «بالا - ادامنىڭ باۋىر ەتى» دەگەن ناقىل ءسوز بار. سوندىقتان قاي اتا - انا بولماسىن بالاسىنىڭ ءبىلىمدى، مادەنيەتتى، ءتارتىپتى، ادەپتى بولۋىن قالايدى. بالا ءومىردىڭ جالعاسى، كوز قۋانىشى، شاڭىراق يەسى دەپ ۇرپاق تاربيەسىنە كوپ كوڭىل بولگەن. قاي حالىق بولسا دا ءۇمىتىن ەڭ الدىمەن ۇرپاعىنان كۇتەدى. جانعان وتىن سوندىرمەي، ءتۇتىنىڭ تۇتەتىپ، ارتىنا ۇرپاق قالدىرۋدى كوزدەگەن. ال تاربيەنىڭ كوزى - اتا - بابامىزدان قالعان اقىلدا، دانا سوزدەردە.
كەشتىڭ اشىلۋ قۇرمەتىنە «اناشىم» ءانى ورىندالادى.
ەندەشە سايىسىمىزدى باستايىق:
ءى ستراتەگيا. توپقا ءبولۋ.
سىنىپتاعى سايىسقا قاتىساتىن وقۋشىلار ءى توپقا «ۇلاندار» دەپ جازىلعان دوڭگەلەك ۇستەلگە جايعاسادى. ال، اتا - انالار ءىى توپقا «ارداقتىلار» ۇستەلىنە جايعاسادى.
ءىىى توپقا ءادىلقازىلار جايعاسادى. ءادىلقازىعا ءبىر وقۋشى اتا - اناسىمەن جايعاسادى.
ءار توپتىڭ تۇسىنا مىناداي سوزدەر جازىلعان.
«ۇلاندار» توبىنا:
بالام مەنىڭ بال بوبەگىم،
ءومىرىمنىڭ جالعاسى.
ول ءۇشىن مەن وي تولعانام،
شەگىنىپ سەن قالماشى.
«ارداقتىلار» توبىنا:
ەي، ارداقتىلار اتا - انالار،
كەلشى بۇگىن جارىسايىق.
بىزدەرمەنەن ب ا ق سىناسىپ.
اپەرشى ۇپاي ءوز بالاڭا.
ءادىلقازىلار توبىنا:
ءادىلقازى بولدى مەنىڭ،
دوسىم اتا - اناسىمەن.
سەندىك ساعان جان - جولداسىم،
ادىلدىكپەن باعالاشى.
ماقساتى: وتباسى مۇشەلەرىنىڭ اراسىنداعى باۋىرمالدىق، قايىرىمدىلىق، دوستىق قارىم - قاتىناستى قالىپتاستىرۋ. ۇلكەندى سىيلاۋعا، كىشىگە قامقورلىق جاساۋعا، سىپايى، ءىلتيپاتتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
بالانىڭ جان - جاقتى ءوز ەلىنىڭ، حالقىنىڭ قامىن ويلايتىن، اتا - اناسىن، جورا - جولداسىن سىيلاي بىلەتىن، ازامات تاربيەلەۋمەن قاتار، ۇلتتىق تاربيەنى ناسيحاتتاۋ. دامىتا وقىتۋعا نەگىزدەلگەن جۇمىستارمەن تاپسىرمالاردى اتا - انالارمەن بىرلەسە وتىرىپ شەشۋ.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، پىكىر الىسۋ، ءوز ويىن ورتاعا سالا ءبىلۋ.
كورنەكىلىگى: ءتوس بەلگىلەر، ۇلەستىرمەلى كەستەلەر، دانالىق سوزدەر، كومپيۋتەر، باياندامالار، پلاكاتتار.
ناقىل سوزدەر:
1. «اناڭ - اسىل قازىناڭ، اكەڭ - اسقار تاۋ».
2. «اتا - انانىڭ مىندەتى - تاربيەلەۋ جانە جاقسىلىقتى ۇيرەتۋ».
3. «بالا - ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز»
4. «بالا اكەدەن اقىل، انادان مەيىرىم الادى».
5. «بالا - ءومىردىڭ جالعاسى، وتباسىنىڭ جەمىس بەرەر گ ۇلى».
6. «بالاعا سىڭىرگەن اتا - انا ەڭبەگىن بالا ءومىر بويى اقتاپ بولا المايدى. بالاعا دەگەن ماحابباتقا ەشبىر ماحاببات تەڭدەسە المايدى، ول ولە - ولگەنشە سۋسىندايتىن ماحاببات.
عابيدەن مۇستافين
ءتۇرى: اتا - انا مەن بالانىڭ اراسىنداعى سىيلاستىقتى كۇشەيتۋ.
بارىسى: قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا - انالار، شاكىرتتەر! ءبىز بۇگىن كەرەمەت ءبىر عاجايىپ الەمگە ساياحاتقا بارامىز. قالاي ويلايسىزدار، ول قانداي الەم بولۋى مۇمكىن؟ قانە، ويلانىپ كورىڭدەرشى. ول ءبىر ءوزى كىشكەنتاي عانا شاعىن مەملەكەت. ال ولاي بولسا، ول مەملەكەتتىڭ اتى «جانۇيا» ەكەن. بۇگىنگى تاقىرىپتا وسى مەملەكەت جونىندە وربىمەك. بۇل مەملەكەت قانداي بولۋى كەرەك؟
- باقىتتى، تاتۋ، ونەرلى، ۇلگىلى.
سونىمەن، بۇگىنگى اتا - انالار مەن بالا بىرلەسكەن «مەن جانە جانۇيام» اتتى كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر.
جاقسىدان جامان تۋادى،
ءبىر اياق اسقا العىسىز.
جاماننان جاقسى تۋادى،
ادام ايتسا نانعىسىز.
وتباسى - ادامزات بەسىگىن تەربەتكەن بالانىڭ باس ۇستازى - اتا - انا. ۇلتىمىزدا «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ» دەگەن دانا ءسوز بار. «بالا قىران بولۋ ءۇشىن ونى سامعاتىپ ۇشىراتىن اتا نەمەسە اكە دە قىران بولۋ كەرەك»- دەپ وتباسىلىق تاربيەگە ەرەكشە توقتاعان. ءار وتباسىندا اتا - انانىڭ ورنى بولەك. بالا اكەدەن - اقىل، انادان - مەيىرىم الادى. اكە - وتباسىنىڭ اسىراۋشىسى، قامقورشىسى، تىرەگى دەپ بىلەسىڭ، انا وتباسىنىڭ ۇيتقىسى، جىلۋى، شۋاعى، جاقسى انا وتباسىنا بەرەكە اكەلىپ، جانۇياسىن باقىتقا بولەيدى.
اتا - اناعا بالادان جاقسى ەشكىم جوق. «بالا - ادامنىڭ باۋىر ەتى» دەگەن ناقىل ءسوز بار. سوندىقتان قاي اتا - انا بولماسىن بالاسىنىڭ ءبىلىمدى، مادەنيەتتى، ءتارتىپتى، ادەپتى بولۋىن قالايدى. بالا ءومىردىڭ جالعاسى، كوز قۋانىشى، شاڭىراق يەسى دەپ ۇرپاق تاربيەسىنە كوپ كوڭىل بولگەن. قاي حالىق بولسا دا ءۇمىتىن ەڭ الدىمەن ۇرپاعىنان كۇتەدى. جانعان وتىن سوندىرمەي، ءتۇتىنىڭ تۇتەتىپ، ارتىنا ۇرپاق قالدىرۋدى كوزدەگەن. ال تاربيەنىڭ كوزى - اتا - بابامىزدان قالعان اقىلدا، دانا سوزدەردە.
كەشتىڭ اشىلۋ قۇرمەتىنە «اناشىم» ءانى ورىندالادى.
ەندەشە سايىسىمىزدى باستايىق:
ءى ستراتەگيا. توپقا ءبولۋ.
سىنىپتاعى سايىسقا قاتىساتىن وقۋشىلار ءى توپقا «ۇلاندار» دەپ جازىلعان دوڭگەلەك ۇستەلگە جايعاسادى. ال، اتا - انالار ءىى توپقا «ارداقتىلار» ۇستەلىنە جايعاسادى.
ءىىى توپقا ءادىلقازىلار جايعاسادى. ءادىلقازىعا ءبىر وقۋشى اتا - اناسىمەن جايعاسادى.
ءار توپتىڭ تۇسىنا مىناداي سوزدەر جازىلعان.
«ۇلاندار» توبىنا:
بالام مەنىڭ بال بوبەگىم،
ءومىرىمنىڭ جالعاسى.
ول ءۇشىن مەن وي تولعانام،
شەگىنىپ سەن قالماشى.
«ارداقتىلار» توبىنا:
ەي، ارداقتىلار اتا - انالار،
كەلشى بۇگىن جارىسايىق.
بىزدەرمەنەن ب ا ق سىناسىپ.
اپەرشى ۇپاي ءوز بالاڭا.
ءادىلقازىلار توبىنا:
ءادىلقازى بولدى مەنىڭ،
دوسىم اتا - اناسىمەن.
سەندىك ساعان جان - جولداسىم،
ادىلدىكپەن باعالاشى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
