InfoHub Logo

ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: مەحانيكالىق جۇمىس ۇعىمىمەن تانىستىرۋ، ونىڭ قاسيەتتەرىن جان - جاقتى اشا وتىرىپ، مازمۇندى ەسەپتەر شىعارۋعا پايدالانا الۋ ىسكەرلىگىن جەتىلدىرۋ.
دامىتۋشىلىق: العان بىلىمدەرىن كۇندەلىكتى ومىردە قولدانا الۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، ءوز جەتىستىكتەرىن سەزىنىپ، ءالسىز جاقتارىنا سىن كوزبەن قاراۋعا ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: ەڭبەككە باۋلۋ، ءوز ويىن ورتاعا سالا الاتىن باتىلدىققا ۇجىمشىلدىققا، ۇلتجاندىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى: «جۇمىس» جايلى وزدەرىنىڭ بۇرىننان بىلەتىن تۇسىنىكتەرىن تەرەڭدەتۋ، ونى باسقا دا فيزيكالىق ۇعىمدارمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ەسەپتەر شىعارۋ، ءار ءتۇرلى جاتتىعۋ جۇمىستارىن ورىنداۋ.
وقىتۋ تەحنولوگياسى: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ.
وقىتۋدىڭ فورمالارى: بىرلەسكەن ۇجىمدىق ءىس - ارەكەت.
وقۋ ادىستەرى: ۇعىمداردى، ەرەجەلەردى قورىتۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ، ءوزىن - ءوزى باقىلاۋ، ءوزىن - ءوزى باعالاۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح، ادەبيەت پاندەرىمەن بايلانىستىرا وقىتۋ.
ساباقتىڭ جابدىعى، كورنەكىلىكتەر: كومپيۋتەر، مەنزۋركا، تەرمومەتر، دينامومەتر، تارازى، فورمۋلالار، فيزيكالىق شامالار، سۋرەت، ەسەپتەر جازىلعان كەسپەلەر، سلايد، كىتاپشا، ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءسوزجۇمباق، كەستە.

ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛ ساباقتىڭ ماقسات - مىندەتىمەن تانىستىرۋ؛ توپقا ءبولۋ.
2. ساباق كەزەڭدەرى – قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ كەزەڭى؛ جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ؛ ويىندار؛ ەسەپتەر شىعارۋ؛ شىعارماشىلىق جۇمىس؛ وي - تولعانىس كەزەڭى؛ ءسوزجۇمباق شەشۋ؛ كەستە تولتىرۋ؛ ماقال – ماتەلدەر ايتۋ؛ ۇيگە تاپسىرما بەرۋ؛ باعالاۋ.
دەنەنى ءبىر ورىننان ەكىنشى ورىنعا قوزعاپ اپارۋدا كۇشتىڭ ىستەگەن جۇمىسى مەحانيكالىق جۇمىس دەپ اتالادى. دەنەنىڭ قوزعالۋ باعىتىندا ارەكەت ەتەتىن كۇشتىڭ مەحانيكالىق جۇمىسى كۇشكە دە، جۇرىلگەن جولعا دا تۋرا پروپورسيونال وزگەرەتىنىن كورسەتەدى. بۇل قورىتىندى قىسقاشا مىنا ورنەك تۇرىندە بەرىلەدى.
A = F*S جۇمىس = كۇش * جول
جۇمىستىڭ ولشەم بىرلىگىنە 1 نيۋتون كۇشتىڭ دەنەنى 1 مەترگە جىلجىتقانداعى جۇمىسى الىنادى. جۇمىستىڭ مۇنداي حالىقارالىق بىرلىگى XIX عاسىرداعى اعىلشىن عالىمى د. ءدجوۋلدىڭ قۇرمەتىنە دجوۋل دەپ اتالادى. (قىسقاشا دج. دەپ بەلگىلەنەدى).
1 دجوۋل = 1 نيۋتون*1 م قىسقاشا 1 دج = 1ن*1م
جۇمىستىڭ دجوۋلدەن ۇلكەن دە، كىشى دە بىرلىكتەرى بار:
1 كيلودجوۋل (1كدج) = 1000 دج = 103 دج
1 ميلليدجوۋل (1مدج) = 0، 001 دج = 10 - 3 دج
1 ميكرودجوۋل(1مكدج) = 0، 000001 دج = 10 - 6 دج
جۇمىستىڭ سيپاتتاماسى:
سكاليار شاما
A = F*S
1 دج = 1ن*1م

ا دينامومەتر، سىزعىش(مەتر)

جۇمىسپەن بايلانىستى فيزيكالىق شامالار:
A=F*S
S = υ*t
F = m*g
m = ρ*V
V = a*b*c

ەسەپ شىعارۋ مىسالى:
ۇزىندىعى 12 سم، ەنى 30 سم، قالىڭدىعى 10 سم اليۋمينيي كەسەگىن 60 سم بيىكتىككە كوتەرگەندە ىستەلەتىن جۇمىستى ەسەپتەڭدەر. ءاليۋمينييدىڭ تىعىزدىعى: 2700 كگ/م3

بەرىلگەنى: ---- حج: ------- شەشۋى: ----------- ەسەپتەۋ:
a=12سم ------- 0، 12م ------ A=F*S ------------ A=2700كگ/م3*0، 12م*0، 3م*
b=30سم ------- 0، 3م ------- F = m*g ---------- 0، 1م*9، 8ن/كگ*0، 6م =
c=10سم ------- 0، 1م ------- V = a*b*c -------- = 57، 15 دج
h=60سم ------- 0، 6م
ρ=2700كگ/م3
A =؟
جاۋابى: A = 57، 15 دج

ەستە ساقتا:
1. ەگەر كۇش بار بولىپ، ورىن اۋىستىرۋ جوق بولسا، وندا جۇمىس تا بولمايدى.
2. ەگەر دەنەگە كۇش اسەر ەتپەسە، ءبىراق دەنە ينەرسياسىمەن قوزعالاتىن بولسا، مۇنداي جاعدايدا دا جۇمىس ىستەلمەيدى.
توپپەن جۇمىس. /ءار وقۋشىعا تاراتىلعان كىتاپشامەن جۇمىس./

«جولاۋشىلار»توبىنىڭ تاپسىرمالارى: /سلايد بويىنشا كورسەتۋ/
1. زەرتحانا قالاسى /قۇرالداردى انىقتاۋ – 5/
2. فورمۋلالار قالاسى /ρ؛ υ؛ P؛ F؛ A - فورمۋلاسىن جازۋ/
3. ەسەپتەر قالاسى /28 جاتتىعۋ №1/
4. عالىمدار قالاسى /سۋرەتتەرى بويىنشا اتتارىن ايتۋ/
5. كىم جىلدام /كەستە تولتىرۋ /

A (دج) 75 120
F (ن) 3 6
S (م) 12 15

« جاستار» توبىنىڭ تاپسىرمالارى: /سلايد بويىنشا كورسەتۋ/
1. كىم العىر /ج - دان باستالاتىن فيزيكاعا بايلانىستى 5 ءسوز ايتۋ/
2. ەسەپ شىعارۋ /28 - جاتتىعۋ №2/
3. «جۇمىس» ءسوزجۇمباق شەشۋ.
ج
ۇ
م
ى
س
سۇراقتارى:
1. جولدىڭ ۋاقىتقا قاتىناسىنا تەڭ شاما /جىلدامدىق/
2. مەترمەن ولشەنەتىن فيزيكالىق شاما /ۇزىندىق/
3. كەز كەلگەن زاتتىڭ ەڭ ۇساق بولشەگى /مولەكۋلا/
4. ارحيمەد كۇشىنىڭ باسقاشا اتاۋى /ىعىستىرۋشى/
5. ۋاقىتتىڭ ولشەم بىرلىگى /سەكۋند /

4. «سىر ساندىقتىڭ» ىشىندەگى زاتتى انىقتاۋ.
ماسساسى 3كگ، مىقتى بولىپ ءوسۋ ءۇشىن جاتتىعۋعا قاجەتتى سايمان /گانتەل/
5. فيزيكالىق شامالاردى انىقتاۋ /m، μ؛ A؛ g؛ ρ؛ F؛ S؛ t؛ V؛ P/

«بيزنەسمەندەر» توبىنىڭ تاپسىرمالارى: /سلايد بويىنشا كورسەتۋ/
1. كۋرس قانشا /ولشەم بىرلىكتەردى بايلانىستىرۋ/
1 كم =..... مم 1 ت =..... كگ
1 ل =..... م3 1 ساعات =..... س
1 مم =..... م 1 گ =..... كگ
2. شىعارماشىلىق ەسەپ /ماسساسى 3 كگ گانتەلدى كوتەرگىزۋ، ولشەۋىش قۇرالى – سىزعىش/
3. « التىن بالىق» اۋلاۋ /سۋرەت بويىنشا سۇراق/

4. اقشا ساناۋ /ەسەلىك، ۇلەستىك بىرلىكتەردى انىقتاۋ/
3 مدج =..... دج ----------- 2 مكن =..... ن
5 كن =..... ن ---------------- 6 مدج =..... دج
7 مكپا =..... پا ------------ 4 مپا =..... پا

5. ءسوز تىزبەگى /جۇمىس – كەلەسى ءسوز باستاپقى ءسوزدىڭ سوڭعى ارپىنەن باستالۋى كەرەك – 5 ءسوز فيزيكاعا بايلانىستى/

ماقال – ماتەلدەر ايتۋ.
ادام بۇل ومىردە ەڭ باستى ءۇش جۇمىس اتقارۋ كەرەك:
1. ءۇي تۇرعىزۋ /وتباسى، جانۇيا تۋرالى 2 ماقال/
2. اعاش وتىرعىزۋ /تابيعات تۋرالى 2 ماقال/
3. بالا تاربيەلەۋ /مىنەز - قۇلىق جايلى 2 ماقال/

قورىتىندىلاۋ: /تاقىرىپ بويىنشا جانە لوگيكالىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ/
1. جۇمىستى قانداي ارىپپەن بەلگىلەيدى.
2. 1 كدج - دا قانشا دجوۋل بار.
3. ەركىن ءتۇسۋ ۇدەۋى نەگە تەڭ؟
4. كۇشتى قانداي ارىپپەن بەلگىلەيدى.
5. جولدىڭ بەلگىلەنۋى.
6. 5 توننادا نەشە كيلوگرامم بار.
7. قاز ءبىر اياعىمەن تۇرعاندا 5 كگ، ال ەكى اياعىمەن تۇرعاندا نەشە كيلوگرامم.
8. جۇمىس سكاليار شاما ما، الدە ۆەكتورلىق شاما ما؟
9. ۇشاق پەتروپاۆلدان الماتىعا دەيىن 90 مينۋت، ال كەيىن قاراي ءدال وسى جولدى 1، 5 ساعات ۇشىپ كەلدى. بۇل قالاي؟
10. جۇمىستىڭ ولشەم بىرلىگى.
11. كۇشتى ولشەيتىن قۇرال.
12. جۇمىستىڭ فورمۋلاسى.
13. كۇشتىڭ ولشەم بىرلىگى.
14. ءۇش پار ات 30 كم شاپسا، ءار ات نەشە كيلومەتر شاپقان.
15. جولدىڭ ولشەم بىرلىگى.
16. «ەۆريكا، ەۆريكا» دەپ كىم ايتقان؟
17. ءبىر جۇمىرتقا 3 مينۋت پىسسە، 4 جۇمىرتقا نەشە مينۋتتا پىسەدى؟
شەشۋشى سۇراق: سونىمەن، بالالار، ءبىز ءبىر ساباق بويى ەسەپتەر شىعارىپ، ءار ءتۇرلى جاتتىعۋلار ورىنداپ، جۇمىس ىستەدىك. وسى ىستەگەن جۇمىسىمىز مەحانيكالىق جۇمىسقا جاتا ما؟
/جاتپايدى، سەبەبى ورىن اۋىستىرۋ بولعان جوق/
باعالاۋ.
ءۇي تاپسىرماسى: §51 /جۇمىسقا بايلانىستى وزدەرى ويدان ەسەپ قۇراستىرۋ/