مىڭ ءبىر ماقال، ءجۇز ءبىر جۇمباق (ينتەللەكتۋالدى سايىس)
مىڭ ءبىر ماقال، ءجۇز ءبىر جۇمباق (ينتەللەكتۋالدى سايىس)
ماقساتى: ايتىس ونەرى ارقىلى وقۋشىلاردى سۋىرىپ سالمالىققا باۋلۋ، مۋزىكانىڭ، پوەزيانىڭ، اسپاپتىق مۋزىكانىڭ ءوزارا بايلانىسى جونىندە بىلىمدەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: بۇگىنگى ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ بولاشاعىن كوركەيتۋگە ات سالىسۋعا شاقىرۋ. اتا - بابالارىمىزدىڭ وسيەتى ءقادىر تۇتۋعا، ايتىس ونەرى ارقىلى ادەت - عۇرىپ، سالت - داستۇرلەردى سىيلاۋعا باۋلۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز ويىن كەڭ، مازمۇنداپ جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكىلىك قۇرالدار: گازەت - جۋرنالدار
بارىسى:
كىرىسپە
ماقال - ماتەل - اتا - بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانىمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى.
ماقال - ماتەلدىڭ تاربيەلىك ءمانى زور رۋحاني بايلىق.
ماقال ماتەل تۋرالى انىقتاما.
ماقالدا قورىتىندى تۇجىرىمدى ءتۇيىن ايتىلادى. ايتىلار وي ناقتى تولىق جەتكىزىلەدى. مىسالى: «ەر جىگىت ەلى ءۇشىن تۋادى، ەلى ءۇشىن ولەدى» دەگەن ماقالدا ەلدى قورعاۋ، جەردى قورعاۋ ناعىز جىگىتتىڭ ءىسى ەكەندىگى ايتىلىپ تۇر.
ال، ماتەلدە وي تىكەلەي بىلدىرمەي تۇسپالداپ، جانامالاپ ايتىلادى. مىسالى: «كوپپەن كورگەن ۇلى توي». مۇندا نە كورسەڭ دە حالىقپەن بىرگە كور، ءوز باسىڭنىڭ عانا قامىن ويلاما دەگەن ءسوز تۇسپالداپ ايتىلىپ تۇر.
ماقالدىڭ سوڭىن جالعاستىرۋ، ماعىناسىن اشۋ.
قىنا تاسقا بىتەدى،
ءبىلىم باسقا بىتەدى.
وقى دا ءبىل،
وينا دا كۇل.
وقۋ ءبىلىم ازىعى،
ءبىلىم ىرىس قازىعى.
ونەرلىنىڭ قولى التىن،
ولەڭشىنىڭ ءسوزى التىن.
اقىل ازبايدى،
ءبىلىم توزبايدى.
بىزگە قوناققا كەلگەن اقىندار مەن ايتىسكەرلەردى قارسى الىپ، سىي - قۇرمەت كورسەتەيىك.
ايتىس - وقۋ - ءبىلىم، ەڭبەك جانە جۇمباق تۋرالى بولماق.
ايتىس دەگەن ايتىسۋ دەگەن سوزىنەن شىققان. ايتىس قارا سوزبەن دە كۇي تارتۋ ارقىلى سۋىرىپ سالما ولەڭ تۇرىندە دە بولۋى مۇمكىن.
اتاقتى ايتىسكەر اقىندار - جامبىل، قۇلمامبەت، شاشۋباي، ءبىرجان، سارالار بولسا، قازىرگى كەزدە شىعىپ جۇرگەن مايتالمان اقىندار امانجول، اسەلحان، اينۇر، مۇحامەدجان، رينات، ايتاقىندار تاعى باسقا كوپتەگەن اقىندار بار.
ايتىستىڭ بىرنەشە ءتۇرى بار:
1. اقىندار ايتىسى
2. مىسال ايتىس
3. جار - جار ايتىسى
4. بادىك ايتىس
5. وقۋشىلار ايتىسى
6. ماقال - ماتەل ايتىسى
7. جۇمباق ايتىس
سونىمەن، بۇگىنگى ايتىسىمىز ماقال - ماتەل ايتىسى دەپ اتالادى. «مىڭ ءبىر ماقال، ءجۇز ءبىر جۇمباق» دەپ اتالۋىنىڭ دا سەبەبى وسىندا جاتىر. ويىننىڭ ءتۇرى سايىس تۇرىندە وتپەك.
ال، حالايىق، تۇرمايىق،
اندەتەيىك جىرلايىق.
ايتىسكەرلەردى قارسى الىپ،
ءىنجۋ - مارجان شاشايىق.
ەندى ايتىسكەرلەرىمىزدى ورتاعا شاقىرامىز.
ءار سىنىپتان ءبىر - ءبىر وقۋشى شىعادى.
ماقساتى: ايتىس ونەرى ارقىلى وقۋشىلاردى سۋىرىپ سالمالىققا باۋلۋ، مۋزىكانىڭ، پوەزيانىڭ، اسپاپتىق مۋزىكانىڭ ءوزارا بايلانىسى جونىندە بىلىمدەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: بۇگىنگى ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ بولاشاعىن كوركەيتۋگە ات سالىسۋعا شاقىرۋ. اتا - بابالارىمىزدىڭ وسيەتى ءقادىر تۇتۋعا، ايتىس ونەرى ارقىلى ادەت - عۇرىپ، سالت - داستۇرلەردى سىيلاۋعا باۋلۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز ويىن كەڭ، مازمۇنداپ جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكىلىك قۇرالدار: گازەت - جۋرنالدار
بارىسى:
كىرىسپە
ماقال - ماتەل - اتا - بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانىمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى.
ماقال - ماتەلدىڭ تاربيەلىك ءمانى زور رۋحاني بايلىق.
ماقال ماتەل تۋرالى انىقتاما.
ماقالدا قورىتىندى تۇجىرىمدى ءتۇيىن ايتىلادى. ايتىلار وي ناقتى تولىق جەتكىزىلەدى. مىسالى: «ەر جىگىت ەلى ءۇشىن تۋادى، ەلى ءۇشىن ولەدى» دەگەن ماقالدا ەلدى قورعاۋ، جەردى قورعاۋ ناعىز جىگىتتىڭ ءىسى ەكەندىگى ايتىلىپ تۇر.
ال، ماتەلدە وي تىكەلەي بىلدىرمەي تۇسپالداپ، جانامالاپ ايتىلادى. مىسالى: «كوپپەن كورگەن ۇلى توي». مۇندا نە كورسەڭ دە حالىقپەن بىرگە كور، ءوز باسىڭنىڭ عانا قامىن ويلاما دەگەن ءسوز تۇسپالداپ ايتىلىپ تۇر.
ماقالدىڭ سوڭىن جالعاستىرۋ، ماعىناسىن اشۋ.
قىنا تاسقا بىتەدى،
ءبىلىم باسقا بىتەدى.
وقى دا ءبىل،
وينا دا كۇل.
وقۋ ءبىلىم ازىعى،
ءبىلىم ىرىس قازىعى.
ونەرلىنىڭ قولى التىن،
ولەڭشىنىڭ ءسوزى التىن.
اقىل ازبايدى،
ءبىلىم توزبايدى.
بىزگە قوناققا كەلگەن اقىندار مەن ايتىسكەرلەردى قارسى الىپ، سىي - قۇرمەت كورسەتەيىك.
ايتىس - وقۋ - ءبىلىم، ەڭبەك جانە جۇمباق تۋرالى بولماق.
ايتىس دەگەن ايتىسۋ دەگەن سوزىنەن شىققان. ايتىس قارا سوزبەن دە كۇي تارتۋ ارقىلى سۋىرىپ سالما ولەڭ تۇرىندە دە بولۋى مۇمكىن.
اتاقتى ايتىسكەر اقىندار - جامبىل، قۇلمامبەت، شاشۋباي، ءبىرجان، سارالار بولسا، قازىرگى كەزدە شىعىپ جۇرگەن مايتالمان اقىندار امانجول، اسەلحان، اينۇر، مۇحامەدجان، رينات، ايتاقىندار تاعى باسقا كوپتەگەن اقىندار بار.
ايتىستىڭ بىرنەشە ءتۇرى بار:
1. اقىندار ايتىسى
2. مىسال ايتىس
3. جار - جار ايتىسى
4. بادىك ايتىس
5. وقۋشىلار ايتىسى
6. ماقال - ماتەل ايتىسى
7. جۇمباق ايتىس
سونىمەن، بۇگىنگى ايتىسىمىز ماقال - ماتەل ايتىسى دەپ اتالادى. «مىڭ ءبىر ماقال، ءجۇز ءبىر جۇمباق» دەپ اتالۋىنىڭ دا سەبەبى وسىندا جاتىر. ويىننىڭ ءتۇرى سايىس تۇرىندە وتپەك.
ال، حالايىق، تۇرمايىق،
اندەتەيىك جىرلايىق.
ايتىسكەرلەردى قارسى الىپ،
ءىنجۋ - مارجان شاشايىق.
ەندى ايتىسكەرلەرىمىزدى ورتاعا شاقىرامىز.
ءار سىنىپتان ءبىر - ءبىر وقۋشى شىعادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
