مىسال. احمەت بايتۇرسىن ۇلى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مىسال. احمەت بايتۇرسىن ۇلى
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ مىسالدارىمەن تانىستىرۋ، ەركىن ويلاۋعا ۇيرەتۋ. مىسال جانرىنىڭ ءمانى مەن ەرەكشەلىگىن ءتۇسىندىرۋ.
- دارىندى اقىن، ءىرى عالىم، شەبەر اۋدارماشى رەتىندە اقىننىڭ ادەبيەتتەگى ورنىن تانىتۋ.
- «ەگىننىڭ باستارى» ت. ب. مىسال ولەڭدەرىن سالىستىرا وتىرىپ، مىسال، اللەگوريا ءتارىزدى ادەبي تەوريانى اجىراتۋ
- ادامگەرشىلىك، قاراپايىمدىلىققا، جاقسى مىنەزگە باۋلۋ، كىسىلىك قاعيدالارىن قالىپتاستىرۋ.
پايدالانىلاتىن ءادىس – تاسىلدەرى: توپپەن جۇمىس، ىزدەنۋ، جارتىلاي ىزدەنۋ، سۇراق – جاۋاپ.
پايدالانىلاتىن كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پورترەتتەر، ۇلەستىرمەلەر، كەستە
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ. ساباقتىڭ ماقساتىن ايتۋ. پسيحولوگيالىق دايىندىق. (ساباق الدىندا ءبىر - بىرلەرىنە جاقسى تىلەكتەر ايتادى. )
2. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. (ۇلەستىرمەلەر بويىنشا)
1. مىسال دەگەنىمىز نە؟
2. مىسالدار قالاي بەرىلەدى؟ كەيىپكەرلەرى كىمدەر؟
3. اللەگوريا دەگەنىمىز نە؟
4. قازاق ادەبيەتىندە مىسال جانرىن باستاعان كىم؟ ونى جالعاستىرۋشىلار كىمدەر؟
5. مىسالدار ادامنىڭ قانداي قاسيەتتەرىن ماداقتايدى؟
6. ادامنىڭ قانداي قاسيەتتەرىن كۇلكى ەتەدى؟
وزدەرى وقىعان مىسالدان كورىنىس كورسەتۋ.
3. جاڭا ساباق
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى:
مىسال – ايتىلاتىن ونەگەلى ويدى تۇسپالداپ جەتكىزەتىن، كوبىنە ولەڭ تۇرىندە كەلەتىن، سيۋجەتتى، شاعىن كولەمدى كوركەم شىعارما. مىسالدىڭ تاقىرىبى سان الۋان، كەيىپكەرلەرى اڭ، قۇس، بالىق، وسىمدىك دۇنيەسى، كەيدە وقيعاعا ادام دا قاتىستىرىلادى. نەگىزگى سيۋجەتكە قوسا، ناقىل تۇرىندە كەلەتىن تۇيىندەمەسى دە بولادى. كەيىپكەرلەردى سويلەستىرۋ – ديالوگ ءتاسىلى ءجيى قولدانىلادى. بايانداۋى شيراق، جيناقى، ءتىلى قاراپايىم كەلەدى. جانرى جاعىنان عيبراتتى، ۋاعىزدىق سارىنداعى ديداكتيكالىق ادەبيەتكە جاتادى، كەيدە مىسقىل - سىقاق ۇلگىسىنە اۋىسادى.
1 سلايد: احمەت بايتۇرسىنوۆ تۋرالى
ا. بايتۇرسىنوۆ اقىندىعىنىڭ ءبىر قاينار كوزى ورىس پوەزياسىندا جاتىر. ول ورىس اقىندارىن بەرىلە وقىعان. ورىس اقىندارى ا. س. پۋشكيندى، م. يۋ. لەرمونتوۆتى، س. م. نادسوندى وقىپ، كەيبىر شىعارمالارىن اۋدارعان. ا. س. پۋشكيننىڭ «ات» دەگەن ولەڭى، «دانىشپان اليكتىڭ اجالى»، «بالىقشى مەن بالىق»، «التىن اتەش» ەرتەگىلەرى بار. 1901 جىلدان باستاپ كرىلوۆ مىسالدارىن اۋدارىپ، سول نەگىزدە ءوزى دە مىسال جازا باستايدى.
2 - 3 سلايدتار: حرونولوگيالىق كارتا. شىعارمالارى.
ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ مىسال جانرىنا دەن قويۋىنىڭ ۇلكەن ءمانى بار. ونداعى مورالدىق، ادامگەرشىلىك تاعىلىمىن ول قازاق قوعامى ءۇشىن اسا قاجەت ۇلگى دەپ ءتۇسىندى. ادام بويىندا كەزدەسەتىن نامىسسىزدىق، جىگەرسىزدىك، الاۋىزدىق، جالقاۋلىق پەن جاعىمپازدىق، قۋلىق پەن زورلىق سياقتى كەلەڭسىز مىنەزدەردى سىناۋ، شەنەۋگە كەلگەندە، اقىن مىسال جانرىن تاڭدادى. ءار ءتۇرلى اڭداردىڭ اللەگوريالىق بەينەسىن بەرىپ، ولاردىڭ اراسىنداعى ءتۇرلى قارىم - قاتىناس ارقىلى عيبراتتى تۇجىرىمدار جاسادى.
اقمولا وبلىسى، ەسىل اۋدانى،
«موسكوۆسكيي ورتا مەكتەبى» مم
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
بايمۋرزينا بالزادا كەنجەگالييەۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ مىسالدارىمەن تانىستىرۋ، ەركىن ويلاۋعا ۇيرەتۋ. مىسال جانرىنىڭ ءمانى مەن ەرەكشەلىگىن ءتۇسىندىرۋ.
- دارىندى اقىن، ءىرى عالىم، شەبەر اۋدارماشى رەتىندە اقىننىڭ ادەبيەتتەگى ورنىن تانىتۋ.
- «ەگىننىڭ باستارى» ت. ب. مىسال ولەڭدەرىن سالىستىرا وتىرىپ، مىسال، اللەگوريا ءتارىزدى ادەبي تەوريانى اجىراتۋ
- ادامگەرشىلىك، قاراپايىمدىلىققا، جاقسى مىنەزگە باۋلۋ، كىسىلىك قاعيدالارىن قالىپتاستىرۋ.
پايدالانىلاتىن ءادىس – تاسىلدەرى: توپپەن جۇمىس، ىزدەنۋ، جارتىلاي ىزدەنۋ، سۇراق – جاۋاپ.
پايدالانىلاتىن كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پورترەتتەر، ۇلەستىرمەلەر، كەستە
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ. ساباقتىڭ ماقساتىن ايتۋ. پسيحولوگيالىق دايىندىق. (ساباق الدىندا ءبىر - بىرلەرىنە جاقسى تىلەكتەر ايتادى. )
2. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ. (ۇلەستىرمەلەر بويىنشا)
1. مىسال دەگەنىمىز نە؟
2. مىسالدار قالاي بەرىلەدى؟ كەيىپكەرلەرى كىمدەر؟
3. اللەگوريا دەگەنىمىز نە؟
4. قازاق ادەبيەتىندە مىسال جانرىن باستاعان كىم؟ ونى جالعاستىرۋشىلار كىمدەر؟
5. مىسالدار ادامنىڭ قانداي قاسيەتتەرىن ماداقتايدى؟
6. ادامنىڭ قانداي قاسيەتتەرىن كۇلكى ەتەدى؟
وزدەرى وقىعان مىسالدان كورىنىس كورسەتۋ.
3. جاڭا ساباق
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى:
مىسال – ايتىلاتىن ونەگەلى ويدى تۇسپالداپ جەتكىزەتىن، كوبىنە ولەڭ تۇرىندە كەلەتىن، سيۋجەتتى، شاعىن كولەمدى كوركەم شىعارما. مىسالدىڭ تاقىرىبى سان الۋان، كەيىپكەرلەرى اڭ، قۇس، بالىق، وسىمدىك دۇنيەسى، كەيدە وقيعاعا ادام دا قاتىستىرىلادى. نەگىزگى سيۋجەتكە قوسا، ناقىل تۇرىندە كەلەتىن تۇيىندەمەسى دە بولادى. كەيىپكەرلەردى سويلەستىرۋ – ديالوگ ءتاسىلى ءجيى قولدانىلادى. بايانداۋى شيراق، جيناقى، ءتىلى قاراپايىم كەلەدى. جانرى جاعىنان عيبراتتى، ۋاعىزدىق سارىنداعى ديداكتيكالىق ادەبيەتكە جاتادى، كەيدە مىسقىل - سىقاق ۇلگىسىنە اۋىسادى.
1 سلايد: احمەت بايتۇرسىنوۆ تۋرالى
ا. بايتۇرسىنوۆ اقىندىعىنىڭ ءبىر قاينار كوزى ورىس پوەزياسىندا جاتىر. ول ورىس اقىندارىن بەرىلە وقىعان. ورىس اقىندارى ا. س. پۋشكيندى، م. يۋ. لەرمونتوۆتى، س. م. نادسوندى وقىپ، كەيبىر شىعارمالارىن اۋدارعان. ا. س. پۋشكيننىڭ «ات» دەگەن ولەڭى، «دانىشپان اليكتىڭ اجالى»، «بالىقشى مەن بالىق»، «التىن اتەش» ەرتەگىلەرى بار. 1901 جىلدان باستاپ كرىلوۆ مىسالدارىن اۋدارىپ، سول نەگىزدە ءوزى دە مىسال جازا باستايدى.
2 - 3 سلايدتار: حرونولوگيالىق كارتا. شىعارمالارى.
ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ مىسال جانرىنا دەن قويۋىنىڭ ۇلكەن ءمانى بار. ونداعى مورالدىق، ادامگەرشىلىك تاعىلىمىن ول قازاق قوعامى ءۇشىن اسا قاجەت ۇلگى دەپ ءتۇسىندى. ادام بويىندا كەزدەسەتىن نامىسسىزدىق، جىگەرسىزدىك، الاۋىزدىق، جالقاۋلىق پەن جاعىمپازدىق، قۋلىق پەن زورلىق سياقتى كەلەڭسىز مىنەزدەردى سىناۋ، شەنەۋگە كەلگەندە، اقىن مىسال جانرىن تاڭدادى. ءار ءتۇرلى اڭداردىڭ اللەگوريالىق بەينەسىن بەرىپ، ولاردىڭ اراسىنداعى ءتۇرلى قارىم - قاتىناس ارقىلى عيبراتتى تۇجىرىمدار جاسادى.
اقمولا وبلىسى، ەسىل اۋدانى،
«موسكوۆسكيي ورتا مەكتەبى» مم
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
بايمۋرزينا بالزادا كەنجەگالييەۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
