InfoHub Logo

تاقىرىبى: مىسالدار. اققۋ، شورتان ءھام شايان. احمەت بايتۇرسىن ۇلى
ماقساتى: قازاق حالقىنىڭ ۇلى تۇلعاسى احمەت بايتۇرسىن ۇلى شىعارماسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىستىرا وتىرىپ، مىسال جانرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛ وقۋشىنىڭ اۋىزشا سويلەۋىن، مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقۋىن، ءوز ويىن جۇيەلى ايتا ءبىلۋىن، شىعارمانى تالداي الۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تۇلعاسىن ۇلگى ەتە وتىرىپ، مىسالدىڭ مازمۇنىن ايقىنداي كەلە، ىنتىماقتاستىققا، بىرلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم يگەرۋ.
كورنەكىلىگى: 1. ا. بايتۇرسىن ۇلى مەن ي. ا. كرىلوۆ پورترەتى
2. مىسال بويىنشا سالىنعان سۋرەت.
ءادىسى: اكۆاريۋم ءادىسى(توپتىق جۇمىس)، ءتۇسىندىرۋ ءادىسى، ىزدەندىرۋ، وزدىگىنەن ءبىلىم الۋ ءادىسى.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ونەر دە، وي دا، ءبىلىم دە،
وركەندەر انا تىلىندە.
انانىڭ ءتىلىن سۇيگەندەر،
سانالى ءبىلىم ۇيرەنەر.
وقۋشىلار حورمەن:
الۋ ءۇشىن ساپا، ءبىلىم،
ارداقتايمىز انا ءتىلىن!

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
« قاۋىن مەن قاربىز»
• مازمۇنىن ايتۋ،
• جۇمباق جازۋ،
• سۋرەت سالۋ.
ۆەنن جۇيەسى بويىنشا قورىتىندىلاۋ.

ءىىى. جاڭا ساباق.
- بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءبىز اققۋ، شورتان، شايان جايلى ماعلۇمات الاتىن بولامىز. ول ءۇشىن ولار جايلى شىعارما جازعان ا. بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ومىربايانىمەن جانە «اققۋ، شورتان، ءھام شايان» اتتى مىسالمەن تانىسامىز.

ءىV. بالالار توپقا بولىنەدى. توپقا ءبولۋ شارتى: ءتورت بۇرىش قاعازعا سالىنعان اققۋدىڭ، شورتاننىڭ، شاياننىڭ سۋرەتتەرى تاراتىلادى. سول سۋرەت بويىنشا اققۋلار ءبىر توپقا، شورتاندار ءبىر توپقا، شاياندار ءبىر توپقا بىرىگەدى.
وقۋشىلارعا الدىن الا ءار ءتۇرلى ءۇي تاپسىرمالارى بەرىلگەن، ولار ءارقايسىسى ءوز سۇراقتارى جونىندە ىزدەنىپ، ونى تىرەك - سىزبالارى ارقىلى سالىپ، سوعان جازىپ ءتۇسىندىرۋى كەرەك.
1 - توپ. احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى.
2 - توپ. احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ مىسالدارى.
3 - توپ. احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ولەڭدەرى.
توپ وقۋشىلارى ءبىر - بىردەن شىعىپ ءۇي تاپسىرمالارىن قورعاپ، احمەت بايتۇرسىن ۇلى جايىندا ماعلۇمات بەرەدى.(كلاستەر ارقىلى)

1873 جىلى قازىرگى عالىم، اقىن «ءتىل قۇرالى»، تورعاي وڭىرىندە «قىرىق مىسال» دۇنيەگە كەلگەن.
1938 جىلعى قارالى تۇڭعىش الىپپەنى كەزەڭنىڭ قۇربانى بولعان. اۋدارماشى جازعان.
ا. بايتۇرسىن ۇلى ورىس حالقىنىڭ اتاقتى مىسالشىسى ي. ا. كرىلوۆتىڭ مىسالدارىن اۋدارعان. سول اۋدارعان مىسالدارىن «قىرىق مىسال» دەگەن اتپەن كىتاپ ەتىپ شىعارادى. سونىڭ ءبىرى - بۇگىنگى «اققۋ، شورتان ءھام شايان» مىسالى.
مىسال دەپ ادام بويىنداعى كەمشىلىكتەردى سىناپ، ادالدىق، ادىلدىك، قايىرىمدىلىق سياقتى جاقسى قاسيەتتەردى ماداقتاپ جازاتىن شىعارمانى اتايدى. مۇنداي شىعارمادا وسىمدىكتەر، جانۋارلار جانە قۇستار كەيىپكەر ەتىپ الىنادى.

V. «وي قوزعاۋ»
ءار توپ ءوز تاپسىرماسىن تاقتاعا شىعىپ قورعايدى.(پوستەر)
1 - توپ: اققۋ قانداي قۇس؟
- اققۋ – سۇلۋ، نازىك، وتە سەزىمتال، ساق قۇس. ول كولدە سىرعىپ جۇزەدى. اققۋ قامىستىڭ ىشىنە ۇيا سالادى. ونىڭ وزگەشە سۇڭقىلداعان داۋىسى بار. اققۋلار تابيعاتتىڭ اسا عاجاپ، ءقازىر سيرەك كەزدەسەتىن تۋىندىسى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ولاردى اۋلاۋعا تيىم سالىنعان.
2 - توپ: شورتان قانداي بالىق؟
- شورتان - ءىرى جىرتقىش بالىق. قازاقستاننىڭ بارلىق تابيعي سۋ ايدىندارىندا كەزدەسەدى. دەنە ءپىشىنى جەبە ءتارىزدى، باسى جالپاق، ءتۇسى تىرشىلىك ەتەتىن ورتاسىنا بايلانىستى قۇبىلىپ وتىرادى. قورەگىن ءشوپ اراسىندا جاسىرىنىپ تۇرىپ، اتىلىپ بارىپ ۇستايدى. ءدامى، ەتى ءۇشىن كوپ اۋلانادى.
3 - توپ: شايان جايلى نە بىلەسىڭدەر؟
- شايان - قىسقا قۇيرىقتى، باسى كىشكەنتاي، مۇرتتارى قىسقا. 4000 - نان استام تۇرلەرى بار. ولار تەڭىز، تۇششى سۋ قويمالارىندا جانە قۇرعاقتا ءومىر سۇرەدى. ولار ولەكسە جانە ومىرتقاسىزدارمەن قورەكتەنەدى.

VI. وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
2. وقۋشىلارعا وقىتۋ
3. «اققۋ، شورتان، شايان سۋرەتتەرى سالىنعان سيۋجەت بويىنشا اڭگىمەلەۋ.
سۇراقتار:
1 - توپقا: بۇل مىسالدا كەيىپكەرلەر نە ىستەمەكشى بولدى؟
2 - توپقا: ولار جۇكتى نەگە ورنىنان قوزعالتا المادى؟
3 - توپقا: مىسال ءبىزدى نەگە شاقىرادى؟

VII. سوزدىك جۇمىسى.
عيبرات - ۇلگى، تاربيە، ونەگە.
ءھام - جانە
دۇركىن - دۇركىن - قايتا - قايتا
ماشاقات – اۋرەشىلىك

VIءى. سەرگىتۋ جاتتىعۋى
ال، بالالار، تۇرايىق،
قانە قانات جازايىق.
اققۋ بولىپ ۇشايىق،
كولدە جۇزگەن بالىقتاي،
ءجۇزىپ، ءجۇزىپ الايىق.
شايانعا ۇقساپ، بىلپىلداپ،
قانە، اينالىپ، قارايىق.

VIءىى. شىعارماشىلىق جۇمىس.
ءى توپ. «اققۋلار»
- ا. بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءتۇيىندى ويى قاي جەردە جازىلعان؟
- بۇل مىسال ءبىزدى نەگە شاقىرادى؟
(مىسالدىڭ تاربيەلىك ءمانى بالالاردى بىرلىككە، ىنتىماققا شاقىرۋ)
ءىى توپ. «شاياندار»
«بىرلىك، ىنتىماق» تۋرالى بىلەتىن ماقالدار جازۋ.
ءىىى توپ. «شورتاندار»
وسى مىسالدى ساحنالىق قويىلىم رەتىندە دايىندايدى
بۇل تاپسىرمادا بالالار الدىن الا مىسالدى ديالوگكە اينالدىرادى.

مىسالى، اۆتور «ءبىر كۇنى اققۋ، شايان، شورتان ۇشەۋى كەزدەسىپ قالادى. ولار ۇستىنە جۇك تيەلگەن اربا تاۋىپ الىپ، قاتتى قۋانىشقا كەنەلەدى.
اققۋ ايتادى: - دوستار، كەلىڭدەر مىنا اربانى اۋەگە تارتىپ شىعارايىق،
شورتان ايتادى:
- مۇنى كولگە اپارايىق،- دەيدى.
شايان ايتادى:
- جوق ونان دا مۇنى قۇمعا اپارايىق.
اۆتور:
- ءسويتىپ ۇشەۋى ءۇش جاققا تارتىپ، اربانى ورنىنان قوزعالتا المايدى
وسىلايشا بالالاردىڭ ءارقايسىسى ءوز ويلارىن ايتىپ، مىسالدى ءار ءۇرلى يمپروۆيزاسيا جاسايدى.

ءىح. قورىتىندى:
- ءار توپ ءوزىنىڭ اتاۋىنا بايلانىستى 5 جولدى ولەڭ قۇرايدى. «اققۋ»، «شورتان»، «شايان».
- نە ۇيرەندىك؟ نە بىلدىك؟

ح. ۇيگە تاپسىرما:
مىسالدى مانەرلەپ وقىپ، ءتۇسىنىپ كەلۋ.
كەيىپكەرلەردىڭ سۋرەتتەرىن سالىپ، ءارقايسىسىنا مىنەزدەمە جازۋ.
ءحى. باعالاۋ