InfoHub Logo

ءمۇعالىم! وسى ءسوزدى ايتقاندا، ەستىگەندە جۇرەگىڭە جىلۋلىق سەزىمى ۇيالايدى. ءيا، ءمۇعالىم – ماقتان تۇتار ماماندىق. ومىردەگى كوپ مامادىقتاردىڭ ىشىندەگى جان-جاقتى بىلىمدىلىكتى، يكەمدىلىكتى، شەبەرلىكتى، مەيىرىمدىلىكتى قاجەت ەتەتىن دە وسى ۇستازدىق ماماندىعى.

«ۇستاز» ءسوزىنىڭ ەكى ءتۇرلى سيپاتى بار. ءبىرى – بەلگىلى ءبىر پاننەن ساباق بەرەتىن وقىتۋشى دا، ەكىنشىسى – جوعارى، بەدەلدى ادامدارعا ىقپال ەتۋشى دانا ادام. مەكتەپتەگى ۇستاز – بالانىڭ ەكىنشى اتا-اناسى، بولاشاققا ايقىن جول سىلتەر اقىلشىسى. ونىڭ بويىنداعى ءبىلىم مەن اقىلى، ويىنىڭ قۋاتى تالاي «تەنتەكتى» جۋاسىتىپ، نەبىر ەركەنى ساباسىنا تۇسىرەدى، تارتىپكە باۋلىپ، ەسەيتىپ ، ەرجەتكىزەدى. سوندىقتان ءاربىر شاكىرت وزىنە ۇلگى-ونەگە بولعان سۇيىكتى ءمۇعالىمىن ۇستازىم دەپ اتايدى. «ۇستازدىق – ۇلى قۇرمەت. سەبەبى، ۇرپاقتاردى ۇستاز تاربيەلەيدى، بولاشاقتىڭ باسشىسىن دا، داناسىن دا، عالىمىن دا، ەڭبەكقور ەگىنشىسىن دە، كەنشىسىن دە ۇستاز وسىرەدى... ومىرگە ۇرپاق بەرگەن انالاردى قالاي ارداقتاساق، سول ۇرپاقتى تاربيەلەيتىن ۇستازداردى دا سونداي ارداقتاۋعا مىندەتتىمىز» دەپ باۋىرجان مومىش ۇلى ايتقان ەكەن. «ۇستازى جاقسىنىڭ  ۇستامى جاقسى» دەمەكشى، شاكىرت بويىنداعى ۇستامدىلىق پەن تاربيەلىلىك كوبىنە ۇستازعا كەلىپ تىرەلەدى. ەسكەندىر زۇلقارنايىن: «داڭق پەن ابىرويعا كەنەلۋىمدە مەن ءبىر ادامعا قارىزدارمىن، ول – ۇستازىم اريستوتەل»، دەسە،  جامبىل ءسۇيىنبايدى، شاكارىم ۇلى اقىن ابايدى ۇستازىم دەپ شەكسىز قۇرمەتەپ وتكەن. بۇرىنعى قازاق دالاسىنداعى اعارتۋشىلىق ءبىلىم بالاعا جازۋ-سىزۋدى، وقۋدى ۇيرەتسە، بۇگىنگى ءمۇعالىم وقۋشىلارىنا عىلىم نەگىزىنەن مالىمەت بەرىپ قانا قويمايدى، ونى دۇنيە جۇزىلىك ءبىلىم، اقپارات، ەكونوميكا كەڭىستىگىنە شىعۋعا، ياعني قاتاڭ باسەكە جاعدايىندا ءومىر سۇرۋگە تاربيەلەيدى. بۇل ناعىز – ۇستازدىڭ عانا قولىنان كەلەدى.

ۇستازدىق ەتۋ تەك ساباق وتكىزۋمەن شەكتەلمەسى انىق. ءبىلىم مەن تاربيەنى تىعىز ۇشتاستىرا وتىرىپ، كاسىبي قىزمەتىڭدى سەمينار، كونكۋرس سىندى ءتۇرلى دەڭگەيدەگى ءىس-شارالارعا قاتىسۋمەن كەڭەيتەر بولساڭ، نۇر ۇستىنە نۇر.  جاس جەتكىنشەكتىڭ بويىنداعى تابيعات بەرگەن ەرەكشە قابىلەتتى، دارىندىلىقتى تاني ءبىلۋ، ونىڭ ودان ءارى دامۋىنا باعىت-باعدار بەرە ءبىلۋ – ەرەكشە قيىن ءىس. الايدا ءار بالانىڭ جەكە قابىلەتىن انىقتاپ، ونى سول باعىتتا جەتەلەۋ – ۇستاز پارىزى. مەن ءوزىم 2009 جىلدان باستاپ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى بولىپ جۇمىس اتقارىپ كەلەمىن. وسى ءپان وقىتۋشىسى بولعاندىقتان، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ ءۇشىن بىرىنشىدەن جەكەلەگەن  ادەبي شىعارمالاردى وقىتىپ-تالداتۋ بارىسىندا شاكىرتتەرىمدى شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە نازار اۋدارتسام، ەكىنشىدەن وقۋشىنىڭ لوگيكالىق ويلاۋ دارەجەسىن ارتتىرۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە نازار اۋدارتا وتىرىپ، داستۇردەن تىس شىعارما، ولەڭ جازۋ داعدىلارىن قالىپتاستىردىم. وسى ورايدا وقۋشىلارمەن كوپتەگەن جۇمىستار اتقارىپ، ايماقتىق، اۋداندىق، اۋماقتىق وقۋلاردا ءبىرشاما جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك.  اتاپ ايتار بولساق ايماقتىق «يسا وقۋلارى» بويىنشا سوڭعى جىلداردى الساق: 2012-2013 ج.ج. ساحنالىق كورىنىس ءىى-ورىن؛ 2013-2014 ج.ج. ءوز شىعارماشىلىعى بويىنشا 8-سىنىپ وقۋشىسى اقتاس ايدانا ءى-ورىن؛  2014-2015 ج.ج. ساحنالىق كورىنىس ءىى-ورىن، ولەڭىن جاتقا ايتۋ بويىنشا 5-سىنىپ وقۋشىسى ەركىن اسەل ءىىى-ورىن. اۋداندىق «اباي وقۋلارى»  ءوز شىعارماشىلىعى بويىنشا 2014-2015 ج.ج 8-سىنىپ وقۋشىسى اقتاس ايدانا ءىى-ورىن.اۋداندىق «ماحامبەت وقۋلارى»   2014-2015 ج.ج 8-سىنىپ وقۋشىسى عالى ماليكا  ولەڭىن جاتقا ايتۋ ءىىى ورىن.  اۋماقتىق «امانجول وقۋلارىندا»  2014-2015 ج.ج  «ءان قاناتىندا» نوميناسياسى بويىنشا كورىنىستەن ءى ورىن؛ ءوز شىعارماشىلىعى بويىنشا 8-سىنىپ وقۋشىسى اقتاس ايدانا ءىى ورىن؛ ولەڭىن جاتقا ايتۋ بويىنشا 9-سىنىپ وقۋشىسى زيكەنوۆ جارقىن ءىىى ورىندارعا يە بولدى. كونكۋرستاردىڭ شىعارماشىل بالالار ءۇشىن  الار ورنى بولەك، سەبەبى جەڭىمپاز اتانعان جاننىڭ ابىرويى  ارتادى، ول ءوزىنىڭ عانا ەمەس، مەكتەبىنىڭ دە مەرەيىن اسىرادى. ىنتا-جىگەرى، قۇلشىنىسى ءوسىپ، جاڭا بەلەستەردى باعىندىرۋعا ىنتىعادى. شاكىرتتەرىم ءبىلىم مەن بىلىك دوداسىندا  العا دەگەن ۇمتىلىستارىمەن، جاڭا بەلەستەردى باعىندىرۋمەن ارلەنىپ، سالماقتانا تۇسەدى.

قازىرگى جاس بۋىن – ەلىمىزدىڭ كەلەشەگى، كەلبەتى. ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ: «عاسىرلار ماقساتى – ساياسي-ەكونوميكالىق  جانە رۋحاني داعدارىستاردى جەڭىپ شىعا الاتىن، ىزگىلەنگەن ءححى عاسىردى قۇرۋشى ىسكەر، ومىرگە يكەمدەلگەن، جان-جاقتى جەكە تۇلعانى تاربيەلەپ قالىپتاستىرۋ» دەگەن تۇجىرىم جاسادى. ول ءۇشىن بۇگىنگى وقۋ ۇدەرىسىنە ساي پەداگوگيكالىق شەبەرلىك قاجەت. پەداگوگتىك شەبەرلىك – دارىندى تالانت ەمەس، ۇيرەنۋ، ىزدەنۋدىڭ ناتيجەسى. ءمۇعالىم شەبەرلىگى جايلى جازىلعان دايىن قاعيدا جوق، بولۋى دا مۇمكىن ەمەس. بارلىعى دا ءوز قولىڭدا دەگەن ەكەن ءبىر دانا كەزىندە. «باسقالاردى وقىتىپ ۇيرەتۋى ناتيجەلى بولسىن دەسە، ەڭ اۋەلى ءمۇعالىمنىڭ ءوزى وقۋى كەرەك. وقىعاندا دا ابدەن قارتايعانشا وقۋى ءتيىس» (پلاتون) سول سەكىلدى مەن دە ءومىر بويى وقىپ، ۇيرەنۋمەن كەلەمىن.

ۇستاز ءۇشىن باقىت – الدىنداعى شاكىرتىنىڭ قياعا قانات قاعىپ، ەلىنىڭ ازاماتى بولعان ءساتى. ەندەشە، بۇگىنگى ءبىلىم مەن بىلىك، باسەكەلەس زامانىندا ۇلانداردىڭ بيىكتەن كورىنۋىنە كۇندەلىكتى ىستەگى جاڭاشىلدىق پەن جان-جاقتى بەرگەن تاربيەمىز  ارقىلى قول جەتكىزەيىك. ونى مۇلتىكسىز اتقاراتىن دا ءوز كاسىبىنە شىن بەرىلگەن، ءوز ماماندىعىنىڭ شەبەرى – ءمۇعالىم.  

پاۆلودار وبلىسى، ەرتىس اۋدانى
ىنتىماق اۋىلى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ايتماگانبەتوۆا ايناگۋل تورشانوۆنا

---