مۇحتار اتى – ماقتانىش
قىزىلوردا وبلىسى، بايقوڭىر قالاسى،
م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى №6جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى كارليبايەۆا ب.ۋ.
3 سىنىپ
تاقىرىبى: «مۇحتار اتى – ماقتانىش»
ماقساتى: م.و. اۋەزوۆتىڭ قىسقاشا ءومىرى جانە اڭگىمەلەرىمەن تانىستىرۋ.
دانا جازۋشىنىڭ ۇلىلىعىن، كەمەڭگەرلىگىن دارىپتەۋ. وقۋشىلاردى ءوز ەلىن، تۋعان جەرىن، تابيعاتىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
تاربيەلىگى: بالالاردىڭ وي – ءورىسىن، دۇنيە تانىمىن كەڭەيتۋ. كوركەم ادەبيەتكە قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: م.و. اۋەزوۆ سۋرەتتەر، ناقىل ءسوز، كىتاپ بەينەسى.
بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. م.و. اۋەزوۆتىڭ قىسقاشا ءومىربايانى.
3. ادەبي سازدى مونتاج.
4. قورىتىندى.
– بالالار، بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدىڭ تاقىرىبىن حورمەن وقيىق. «مۇحتار اتى – ماقتانىش»
ال ەندى، بالالار، وزدەرىڭ مۇحتار اتا تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
م. اۋەزوۆ – جازۋشى. ول كوپتەگەن كىتاپتار جازعان.
م.و. اۋەزوۆ اباي اتا جايلى كىتاپ جازعان. «اباي جولى» رومانىنىڭ اۆتورى.
بيىل م.و. اۋەزوۆتىڭ تۋعانىنا 115 جىل تولادى.
ول كىسى 1897 جىلى 28 قىركۇيەكتە سەمەي وبلىسى، اباي اۋدانى، قاسقابۇلاق اۋىلىندا تۋعان. ونىڭ اكەسى ومارحان دا اتاسى اۋەز دە ارابشا وقىعان ساۋاتتى، اۋقاتتى ادامدار بولعان.
مۇحتاردى جاسىنان اۋىل مەكتەبىنە بەرىپ، ونىڭ ءبىلىم الۋىنا ەرەكشە كومەكتەسكەن. اتاسى اۋەز ابايمەن قۇربى، دوس ەكەن. ونىڭ ۇستىنە اۋىلى ارالاس، قويى قورالاس، كىشى – قونىسى ءبىر، كورشى بولىپتى. اتاسىنىڭ ايتقانىمەن بالا مۇحتار جاسىنان اباي ولەڭدەرىن وقىپ، بويىنا توقي وسەدى.
اۋىلدا «اق سۇيەكتى» الا قاشاتىن بالا بولعان. 1908 جىلى سەمەيدەگى ورىس مەكتەبىنە وقۋعا تۇسەدى. مۇعالىمدەر دايىندايتىن وقۋدى ۇزدىك ءبىتىرىپ، ءمۇعالىم بولىپ شىعادى. 20 جاسىندا «ەڭلىك – كەبەك» تراگەدياسىن، «قورعانسىزدىڭ كۇنى»، «جەتىم»، «كوكسەرەك»، «قاراش-قاراش وقيعاسى» ت.ب. كوپتەگەن اڭگىمەلەرى بار. ەڭ ۇلكەن تۋىندىسى «اباي جولى» رومانى.
II ادەبي سازدى مونتاج.
1ء-شى وقۋشى: داڭقى كەتكەن شىعىنداپ،
دارحان ويلى كەمەڭگەر.
ەلۋ جىل وتسە دە،
ءولدى دەۋگە سەنەر مە ەل!
2ء-شى وقۋشى: مۇناراداي قالانعان،
مۇرالارى – ىرىس، قۇت.
كوزىندەي بوپ اتانىڭ،
كورىنەدى تىم ىستىق.
3ء-شى وقۋشى: وقيمىز دا ونى ءبىز،
ويعا الامىز اسىلدى.
وشپەيتىن ءىز قالدىرىپ،
وكشەلەگەن عاسىردى.
4ء-شى وقۋشى: جارىپ شىققان كۇمبەنى،
زەردەلى ويدىڭ زەرگەرى.
مۇحتار اتا باقىتتى،
ەسكىرمەيتىن سوزدەرى.
5ء-شى وقۋشى: كەزدەرىندە قولى ءبىر ءسات بوساعان،
قيال عانا جان سەرىگى دوس وعان.
تالاي – تالاي تۋىندىنى اكەلگەن،
دۇنيەدە تەرەڭ ويلى وسى ادام.
6-شى وقۋشى: كىتاپتان بەينەڭىزدى كۇندە كورىپ،
ماقتانىپ، مىنە، ءبىزدىڭ اتا دەدىك.
جازۋشى، سىنشى، عالىم، دراماتۋرگ،
بولدىڭىز، پروفەسسور، اكادەميك.
7ء-شى وقۋشى: توي بۇگىن ءجۇز ون بەس جاسقا تولعانىڭىز،
جاقسى ەدى ورتامىزدا بولعانىڭىز.
اجال دا ءسىزدى جەڭدىم دەي المايدى،
كورىنەر ءوزىڭىز بوپ تومدارىڭىز.
8ء-شى وقۋشى: جەتكەن جوق ءبىلىمىڭ مەن جاسىڭ ءالى،
دەپ بىزدەن تومدى ۇلكەندەر جاسىرادى.
بىزدەردەي جاس جەتكىنشەك ۇرپاعىڭىز،
تەز ءوسىپ، ءسىزدى وقۋعا اسىعادى.
9-شى وقۋشى: اركىمنىڭ اقىل قوسقان ساناسىنا،
ەل ريزا وزىڭىزدەي داناسىنا.
حالىققا سىزشە ەڭبەك ەتسەك دەيمىز،
بارعاندا قوعامنىڭ ءار سالاسىنا.
حور: «جەلسىز تۇندە جارىق اي»
قورىتىندى: 1. م. اۋەزوۆ كىم؟
2. مۇحتار اتا نەشەدە؟
3. مۇحتاردىڭ اتاسىنىڭ اتى كىم؟
4. جازۋشى كىم تۋرالى ۇلكەن كىتاپ جازدى؟
5. «اباي جولى» رومانى نەشە تومنان تۇرادى؟
6. «كوكسەرەك» فيلمىندەگى باستى كەيىپكەر اتا؟
م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى №6جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى كارليبايەۆا ب.ۋ.
3 سىنىپ
تاقىرىبى: «مۇحتار اتى – ماقتانىش»
ماقساتى: م.و. اۋەزوۆتىڭ قىسقاشا ءومىرى جانە اڭگىمەلەرىمەن تانىستىرۋ.
دانا جازۋشىنىڭ ۇلىلىعىن، كەمەڭگەرلىگىن دارىپتەۋ. وقۋشىلاردى ءوز ەلىن، تۋعان جەرىن، تابيعاتىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
تاربيەلىگى: بالالاردىڭ وي – ءورىسىن، دۇنيە تانىمىن كەڭەيتۋ. كوركەم ادەبيەتكە قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىگى: م.و. اۋەزوۆ سۋرەتتەر، ناقىل ءسوز، كىتاپ بەينەسى.
بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. م.و. اۋەزوۆتىڭ قىسقاشا ءومىربايانى.
3. ادەبي سازدى مونتاج.
4. قورىتىندى.
– بالالار، بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدىڭ تاقىرىبىن حورمەن وقيىق. «مۇحتار اتى – ماقتانىش»
ال ەندى، بالالار، وزدەرىڭ مۇحتار اتا تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
م. اۋەزوۆ – جازۋشى. ول كوپتەگەن كىتاپتار جازعان.
م.و. اۋەزوۆ اباي اتا جايلى كىتاپ جازعان. «اباي جولى» رومانىنىڭ اۆتورى.
بيىل م.و. اۋەزوۆتىڭ تۋعانىنا 115 جىل تولادى.
ول كىسى 1897 جىلى 28 قىركۇيەكتە سەمەي وبلىسى، اباي اۋدانى، قاسقابۇلاق اۋىلىندا تۋعان. ونىڭ اكەسى ومارحان دا اتاسى اۋەز دە ارابشا وقىعان ساۋاتتى، اۋقاتتى ادامدار بولعان.
مۇحتاردى جاسىنان اۋىل مەكتەبىنە بەرىپ، ونىڭ ءبىلىم الۋىنا ەرەكشە كومەكتەسكەن. اتاسى اۋەز ابايمەن قۇربى، دوس ەكەن. ونىڭ ۇستىنە اۋىلى ارالاس، قويى قورالاس، كىشى – قونىسى ءبىر، كورشى بولىپتى. اتاسىنىڭ ايتقانىمەن بالا مۇحتار جاسىنان اباي ولەڭدەرىن وقىپ، بويىنا توقي وسەدى.
اۋىلدا «اق سۇيەكتى» الا قاشاتىن بالا بولعان. 1908 جىلى سەمەيدەگى ورىس مەكتەبىنە وقۋعا تۇسەدى. مۇعالىمدەر دايىندايتىن وقۋدى ۇزدىك ءبىتىرىپ، ءمۇعالىم بولىپ شىعادى. 20 جاسىندا «ەڭلىك – كەبەك» تراگەدياسىن، «قورعانسىزدىڭ كۇنى»، «جەتىم»، «كوكسەرەك»، «قاراش-قاراش وقيعاسى» ت.ب. كوپتەگەن اڭگىمەلەرى بار. ەڭ ۇلكەن تۋىندىسى «اباي جولى» رومانى.
II ادەبي سازدى مونتاج.
1ء-شى وقۋشى: داڭقى كەتكەن شىعىنداپ،
دارحان ويلى كەمەڭگەر.
ەلۋ جىل وتسە دە،
ءولدى دەۋگە سەنەر مە ەل!
2ء-شى وقۋشى: مۇناراداي قالانعان،
مۇرالارى – ىرىس، قۇت.
كوزىندەي بوپ اتانىڭ،
كورىنەدى تىم ىستىق.
3ء-شى وقۋشى: وقيمىز دا ونى ءبىز،
ويعا الامىز اسىلدى.
وشپەيتىن ءىز قالدىرىپ،
وكشەلەگەن عاسىردى.
4ء-شى وقۋشى: جارىپ شىققان كۇمبەنى،
زەردەلى ويدىڭ زەرگەرى.
مۇحتار اتا باقىتتى،
ەسكىرمەيتىن سوزدەرى.
5ء-شى وقۋشى: كەزدەرىندە قولى ءبىر ءسات بوساعان،
قيال عانا جان سەرىگى دوس وعان.
تالاي – تالاي تۋىندىنى اكەلگەن،
دۇنيەدە تەرەڭ ويلى وسى ادام.
6-شى وقۋشى: كىتاپتان بەينەڭىزدى كۇندە كورىپ،
ماقتانىپ، مىنە، ءبىزدىڭ اتا دەدىك.
جازۋشى، سىنشى، عالىم، دراماتۋرگ،
بولدىڭىز، پروفەسسور، اكادەميك.
7ء-شى وقۋشى: توي بۇگىن ءجۇز ون بەس جاسقا تولعانىڭىز،
جاقسى ەدى ورتامىزدا بولعانىڭىز.
اجال دا ءسىزدى جەڭدىم دەي المايدى،
كورىنەر ءوزىڭىز بوپ تومدارىڭىز.
8ء-شى وقۋشى: جەتكەن جوق ءبىلىمىڭ مەن جاسىڭ ءالى،
دەپ بىزدەن تومدى ۇلكەندەر جاسىرادى.
بىزدەردەي جاس جەتكىنشەك ۇرپاعىڭىز،
تەز ءوسىپ، ءسىزدى وقۋعا اسىعادى.
9-شى وقۋشى: اركىمنىڭ اقىل قوسقان ساناسىنا،
ەل ريزا وزىڭىزدەي داناسىنا.
حالىققا سىزشە ەڭبەك ەتسەك دەيمىز،
بارعاندا قوعامنىڭ ءار سالاسىنا.
حور: «جەلسىز تۇندە جارىق اي»
قورىتىندى: 1. م. اۋەزوۆ كىم؟
2. مۇحتار اتا نەشەدە؟
3. مۇحتاردىڭ اتاسىنىڭ اتى كىم؟
4. جازۋشى كىم تۋرالى ۇلكەن كىتاپ جازدى؟
5. «اباي جولى» رومانى نەشە تومنان تۇرادى؟
6. «كوكسەرەك» فيلمىندەگى باستى كەيىپكەر اتا؟
You Might Also Like
-
"سىنىپ كوشباسشىسى" ينتەللەكتۋالدى ويىن ساباعى
