مۇحتار اۋەزوۆ «قاراش - قاراش» وقيعاسى. باقتىعۇل تاعدىرى
تاقىرىبى: م. اۋەزوۆ «قاراش - قاراش» وقيعاسى. باقتىعۇل تاعدىرى
سىلتەمە س. ماقپىر ۇلى، گ. قۇرمانباي، ا. قىراۋباي قىزى 8 - سىنىپ وقۋلىعى؛ 185 - 216 - بەت؛ سلايدتار؛
ساباق جوسپارى
جالپى ماقساتى
جازۋشىنىڭ وقىرمانداردىڭ جوعارى باعاسىنا يە بولعان تۋىندىسى «قاراش - قاراش» وقيعاسىنىڭ مازمۇنىن تەرەڭ يگەرۋدە وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرا وتىرىپ، العان بىلىمدەرىن قورىتۋ، جيناقتاۋ.
مىندەتتەرى
1. شىعارما مازمۇنىن تولىق تالداۋ، باستى كەيىپكەر باقتىعۇلدىڭ ءىس - ارەكەتى ارقىلى سول كەزدەگى كەدەيلەر تارتقان الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى ۇعىندىرۋ.
2. وقۋشىلارعا پروبلەمالىق سيتۋاسيالار تۋدىرۋ بارىسىندا ولاردىڭ ويلارىن ەركىن ايتۋعا، ءار كەيىپكەردىڭ ءىس - ارەكەتىنە وراي ءوز باعاسىن بەرىپ، تالقىلاۋعا، وزىندىك تۇجىرىم جاساۋعا ۇيرەتۋ.
3. توپتىق جۇمىس جاساي وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىرىن - ءبىرى ۇيرەتۋ، وقىتۋ قاعيداسىن ۇستانۋ.
ءمۇعالىم ءۇشىن وقۋ ناتيجەلەرى
1. وقۋشىنىڭ ساباققا بەلسەنە ارالاسۋى، ورنىقتى كوڭىل كۇيدە بولۋى؛.
2. ساباقتا تۋىنداعان سۇراقتار توڭىرەگىندە ءار وقۋشىنىڭ ءوز ۇلەسىن قوسۋى؛
3. توپ جۇمىستارىندا ءبىر - بىرلەرىنىڭ پىكىرىنە، كوزقاراسىنا سىيلاستىقپەن قاراۋ.
ساباقتا تۋىندايتىن نەگىزگى يدەيالار
1. وقۋشىلاردىڭ ەركىن ويلاۋىن ىسكە اسىرۋ، پىكىرلەرىن ورتاعا سالۋ.
2. شىعارماشىلىق تۇرعىدا ويلاۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزۋ.
3. ساباقتى ومىرمەن بايلانىستىرۋ، قازىرگى قوعام تۇرعىسىنان سويلەي وتىرىپ، سول زامان مەن بۇل زاماندى سالىستىرۋ
كۇتىلەتىن ناتيجە 1. وقۋشىلاردىڭ ءسوز ونەرىن قادىرلەي الۋ سەزىمىن قالىپتاستىرۋ.
2. ومىردەن الىنعان مىسالداردى كەلتىرىپ، دالالدەمە ايتۋعا توسەلدىرۋ.
3. العان بىلىمدەرىن، كوكىرەگىنە تۇيگەن جاقسى قاسيەتتەرىن دامىتۋ، وزىنە ۇناماعان ءىس - ارەكەتتەردەن اۋلاق بولۋ، تۇلعالىق جاعىنان جەتىلۋ.
تاپسىرمالار
1. «قاراش - قاراش» وقيعاسىنىڭ جازىلۋ تاريحى تۋرالى ماعلۇمات جيناۋ؛
2. «بارىمتا» دەگەن ۇعىمنىڭ ماعىناسىن اشۋ، قانداي ءداستۇر ەكەنى تۋرالى ىزدەۋ؛
3. رىسقۇل جىلقايداروۆتىڭ ءومىرى تۋرالى قوسىمشا مالىمەت جيناۋ.
ساباقتىڭ ءجۇرىلۋى بويىنشا ءمۇعالىم جازبالارى:
مۇعالىمدەر نەمەن اينالىسادى جانە وقۋشىلار نەمەن اينالىسادى.
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تانىسۋ ءساتىن ۇيىمداستىرۋ، فيگۋرالاردى تاڭداتۋ ارقىلى توپقا ءبولۋ. وقۋشىلار ورنالاسىپ بولعان سوڭ، كىم قانداي فيگۋرانى تاڭداعاندارىن انىقتاپ، ءار فيگۋرانىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن، قاسيەتىن وقىپ بەرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ بۇگىنگى ساباققا دەگەن جاقسى كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ/1، 5مين./
سلايد1. جاڭا ساباق. ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.«وي قوزعاۋ» (4 مين.)
«اسۋدا اتىلعان وق» كينوفيلمىنەن ءۇزىندى كورسەتۋ.
- بۇل فيلم قالاي اتالادى؟ حيكاياتتىڭ قاي جەرىندەگى وقيعادان ءۇزىندى كوردىڭىزدەر؟
سلايد 2. ءى. ءبىلۋ، ءتۇسىنۋ. «وقۋىم - ويعا توقۋىم»
ءار توپ مازمۇنداۋ جوسپارى بويىنشا حيكاياتتىڭ قىسقاشا مازمۇنىن بايانداي وتىرىپ، ءوز جوسپارىن ۇسىنادى.(5 مين.)
سلايد 3. ءىى. قولدانۋ، تالداۋ. «ويمەن شەشتىم سىر جۇمباقتىڭ شەشۋىن»
(3مين.)
ينتەراكتيۆتى تاقتادان شىم - شىتىرىق سىزبا سۋرەتتىڭ بەينەسىن كورسەتۋ. وقۋشىلارعا:
- بۇل سۋرەتتى كورۋ بارىسىندا نە ويىڭا ءتۇستى جانە نە ءتۇيدىڭ؟- دەگەن سۇراق قويامىن. وقۋشىلار سىني ويلاۋ ارقىلى ونى باقتىعۇلدىڭ ومىرىمەن بايلانىستىرىپ ايتۋلارى مۇمكىن. وسى سۋرەتپەن باقتىعۇل ءومىرىن بايلانىستىرۋ.
وقۋشىلارعا سىني ويلاۋ تۇرعىسىنداعى (جۋان سۇراقتار) سۇراقتار ۇسىنا وتىرىپ، ويلاۋ جانە سويلەۋ قابىلەتىن جەتىلدىرۋ. (7مين)
1. تەكتىعۇلدىڭ ولىمىنە كىم كىنالى؟
2. ءىنىسىنىڭ ءولىمى باقتىعۇلعا قالاي اسەر ەتتى؟
3. باقتىعۇلدىڭ ءوش الۋ جولىنداعى العاشقى ارەكەتى نەگە ءساتسىز اياقتالدى؟
4. ونىڭ جاراسبايعا بارۋ سەبەبى نەدە؟ بولىس ونى قانداي ماقساتتارعا پايدالاندى؟
5. باقتىعۇلدىڭ اق جولدان تايۋىنا نە سەبەپ بولدى؟ ادىلدىك ىزدەپ ءجۇرىپ ادىلەتسىزدىككە تاپ بولۋ مۇمكىن نارسە مە؟
6. بيلەر باقتىعۇل ءۇشىن قانداي شەشىم شىعاردى؟ وسىدان كەيىنگى باقتىعۇلدىڭ ءومىرى قالاي ءورىلدى؟
7. باقتىعۇل سالمەندى ەمەس، نەگە جاراسبايدى ءولتىردى؟
8. باقتىعۇل جاراسبايدى ولتىرگەنىنە وكىندى مە؟ نە ءۇشىن؟
9. وقيعا نە سەبەپتى «قاراش - قاراش» دەپ اتالدى؟
10. نامىسقوي، ءور مىنەزدى باقتىعۇلدىڭ وزگەنىڭ جەتەگىندە جۇرگەن سورلى، بەيشارا جانعا اينالۋىنىڭ سەبەبى نەدە دەپ ويلايسىڭدار؟
11. سەنىڭ ويىڭشا، حيكايات سوڭى قالاي اياقتالادى؟ ءوز شەشىمىڭ.
وقۋشىلاردىڭ ر. جىلقايداروۆ تۋرالى جانە بارىمتا دەگەن قانداي ءداستۇر ەكەندىگى جايىندا الىپ كەلگەن ماتەريالدارىن وقىتۋ.
سلايد 4. سەرگىتۋ ءساتى. «10 قادام» باقتىعۇل تاعدىرىنىڭ كۇردەلەنۋى. /2مين/
سلايد 5. جيناقتاۋ. «م. اۋەزوۆ – ۇلى سۋرەتكەر» (فليپچارتقا جازىپ قورعايدى.) (7مين)
ءى توپ: حيكاياتتان باستى كەيىپكەردىڭ پورترەتىن تاۋىپ، ونداعى جازۋشى قولدانعان بەينەلى سوزدەر ارقىلى جازۋشىنىڭ شەبەرلىگىن دالەلدەپ ايتۋ.
ءىى توپ: باقتىعۇلدىڭ مونولوگىن وقىپ، ونداعى جازۋشى قولدانعان كوركەم وبرازدى سوزدەردى تابۋ.
ءىىى توپ: تابيعاتتى سۋرەتتەيتىن تۇستى ماتىننەن تاۋىپ، جازۋشى ونى كەيىپكەردىڭ جان دۇنيەسىمەن قالاي استاستىرا العانىن دالەلدەۋ.
سلايد 6. باعالاۋ. «مەنىڭ پىكىرىم» باقتىعۇلدىڭ ءىس - ارەكەتىن قۇپتايمىن، قۇپتامايمىن؟(6مين.)
سلايد 7. وي تولعانىس. «ول زامان مەن بۇل زامان» ۆەنن دياگرامماسى ارقىلى باقتىعۇل ءداۋىرى مەن بۇگىنگى كەزەڭدى سالىستىرۋ، ۇقساس قاسيەتتەرىن تابۋ. (5 مين.)
سلايد 8 باعالاۋ. /3 مين./
باعالاۋ پاراعى
سلايد 9. قورىتىندى. (1مين.)
سلايد10. ۇيگە تاپسىرما./1مين./
«م. اۋەزوۆ – ۇلى جازۋشى»تاقىرىبىندا شىعارما جازۋعا دايىندالىپ كەلۋ.
سىلتەمە س. ماقپىر ۇلى، گ. قۇرمانباي، ا. قىراۋباي قىزى 8 - سىنىپ وقۋلىعى؛ 185 - 216 - بەت؛ سلايدتار؛
ساباق جوسپارى
جالپى ماقساتى
جازۋشىنىڭ وقىرمانداردىڭ جوعارى باعاسىنا يە بولعان تۋىندىسى «قاراش - قاراش» وقيعاسىنىڭ مازمۇنىن تەرەڭ يگەرۋدە وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرا وتىرىپ، العان بىلىمدەرىن قورىتۋ، جيناقتاۋ.
مىندەتتەرى
1. شىعارما مازمۇنىن تولىق تالداۋ، باستى كەيىپكەر باقتىعۇلدىڭ ءىس - ارەكەتى ارقىلى سول كەزدەگى كەدەيلەر تارتقان الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى ۇعىندىرۋ.
2. وقۋشىلارعا پروبلەمالىق سيتۋاسيالار تۋدىرۋ بارىسىندا ولاردىڭ ويلارىن ەركىن ايتۋعا، ءار كەيىپكەردىڭ ءىس - ارەكەتىنە وراي ءوز باعاسىن بەرىپ، تالقىلاۋعا، وزىندىك تۇجىرىم جاساۋعا ۇيرەتۋ.
3. توپتىق جۇمىس جاساي وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىرىن - ءبىرى ۇيرەتۋ، وقىتۋ قاعيداسىن ۇستانۋ.
ءمۇعالىم ءۇشىن وقۋ ناتيجەلەرى
1. وقۋشىنىڭ ساباققا بەلسەنە ارالاسۋى، ورنىقتى كوڭىل كۇيدە بولۋى؛.
2. ساباقتا تۋىنداعان سۇراقتار توڭىرەگىندە ءار وقۋشىنىڭ ءوز ۇلەسىن قوسۋى؛
3. توپ جۇمىستارىندا ءبىر - بىرلەرىنىڭ پىكىرىنە، كوزقاراسىنا سىيلاستىقپەن قاراۋ.
ساباقتا تۋىندايتىن نەگىزگى يدەيالار
1. وقۋشىلاردىڭ ەركىن ويلاۋىن ىسكە اسىرۋ، پىكىرلەرىن ورتاعا سالۋ.
2. شىعارماشىلىق تۇرعىدا ويلاۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزۋ.
3. ساباقتى ومىرمەن بايلانىستىرۋ، قازىرگى قوعام تۇرعىسىنان سويلەي وتىرىپ، سول زامان مەن بۇل زاماندى سالىستىرۋ
كۇتىلەتىن ناتيجە 1. وقۋشىلاردىڭ ءسوز ونەرىن قادىرلەي الۋ سەزىمىن قالىپتاستىرۋ.
2. ومىردەن الىنعان مىسالداردى كەلتىرىپ، دالالدەمە ايتۋعا توسەلدىرۋ.
3. العان بىلىمدەرىن، كوكىرەگىنە تۇيگەن جاقسى قاسيەتتەرىن دامىتۋ، وزىنە ۇناماعان ءىس - ارەكەتتەردەن اۋلاق بولۋ، تۇلعالىق جاعىنان جەتىلۋ.
تاپسىرمالار
1. «قاراش - قاراش» وقيعاسىنىڭ جازىلۋ تاريحى تۋرالى ماعلۇمات جيناۋ؛
2. «بارىمتا» دەگەن ۇعىمنىڭ ماعىناسىن اشۋ، قانداي ءداستۇر ەكەنى تۋرالى ىزدەۋ؛
3. رىسقۇل جىلقايداروۆتىڭ ءومىرى تۋرالى قوسىمشا مالىمەت جيناۋ.
ساباقتىڭ ءجۇرىلۋى بويىنشا ءمۇعالىم جازبالارى:
مۇعالىمدەر نەمەن اينالىسادى جانە وقۋشىلار نەمەن اينالىسادى.
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تانىسۋ ءساتىن ۇيىمداستىرۋ، فيگۋرالاردى تاڭداتۋ ارقىلى توپقا ءبولۋ. وقۋشىلار ورنالاسىپ بولعان سوڭ، كىم قانداي فيگۋرانى تاڭداعاندارىن انىقتاپ، ءار فيگۋرانىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىن، قاسيەتىن وقىپ بەرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ بۇگىنگى ساباققا دەگەن جاقسى كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ/1، 5مين./
سلايد1. جاڭا ساباق. ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.«وي قوزعاۋ» (4 مين.)
«اسۋدا اتىلعان وق» كينوفيلمىنەن ءۇزىندى كورسەتۋ.
- بۇل فيلم قالاي اتالادى؟ حيكاياتتىڭ قاي جەرىندەگى وقيعادان ءۇزىندى كوردىڭىزدەر؟
سلايد 2. ءى. ءبىلۋ، ءتۇسىنۋ. «وقۋىم - ويعا توقۋىم»
ءار توپ مازمۇنداۋ جوسپارى بويىنشا حيكاياتتىڭ قىسقاشا مازمۇنىن بايانداي وتىرىپ، ءوز جوسپارىن ۇسىنادى.(5 مين.)
سلايد 3. ءىى. قولدانۋ، تالداۋ. «ويمەن شەشتىم سىر جۇمباقتىڭ شەشۋىن»
(3مين.)
ينتەراكتيۆتى تاقتادان شىم - شىتىرىق سىزبا سۋرەتتىڭ بەينەسىن كورسەتۋ. وقۋشىلارعا:
- بۇل سۋرەتتى كورۋ بارىسىندا نە ويىڭا ءتۇستى جانە نە ءتۇيدىڭ؟- دەگەن سۇراق قويامىن. وقۋشىلار سىني ويلاۋ ارقىلى ونى باقتىعۇلدىڭ ومىرىمەن بايلانىستىرىپ ايتۋلارى مۇمكىن. وسى سۋرەتپەن باقتىعۇل ءومىرىن بايلانىستىرۋ.
وقۋشىلارعا سىني ويلاۋ تۇرعىسىنداعى (جۋان سۇراقتار) سۇراقتار ۇسىنا وتىرىپ، ويلاۋ جانە سويلەۋ قابىلەتىن جەتىلدىرۋ. (7مين)
1. تەكتىعۇلدىڭ ولىمىنە كىم كىنالى؟
2. ءىنىسىنىڭ ءولىمى باقتىعۇلعا قالاي اسەر ەتتى؟
3. باقتىعۇلدىڭ ءوش الۋ جولىنداعى العاشقى ارەكەتى نەگە ءساتسىز اياقتالدى؟
4. ونىڭ جاراسبايعا بارۋ سەبەبى نەدە؟ بولىس ونى قانداي ماقساتتارعا پايدالاندى؟
5. باقتىعۇلدىڭ اق جولدان تايۋىنا نە سەبەپ بولدى؟ ادىلدىك ىزدەپ ءجۇرىپ ادىلەتسىزدىككە تاپ بولۋ مۇمكىن نارسە مە؟
6. بيلەر باقتىعۇل ءۇشىن قانداي شەشىم شىعاردى؟ وسىدان كەيىنگى باقتىعۇلدىڭ ءومىرى قالاي ءورىلدى؟
7. باقتىعۇل سالمەندى ەمەس، نەگە جاراسبايدى ءولتىردى؟
8. باقتىعۇل جاراسبايدى ولتىرگەنىنە وكىندى مە؟ نە ءۇشىن؟
9. وقيعا نە سەبەپتى «قاراش - قاراش» دەپ اتالدى؟
10. نامىسقوي، ءور مىنەزدى باقتىعۇلدىڭ وزگەنىڭ جەتەگىندە جۇرگەن سورلى، بەيشارا جانعا اينالۋىنىڭ سەبەبى نەدە دەپ ويلايسىڭدار؟
11. سەنىڭ ويىڭشا، حيكايات سوڭى قالاي اياقتالادى؟ ءوز شەشىمىڭ.
وقۋشىلاردىڭ ر. جىلقايداروۆ تۋرالى جانە بارىمتا دەگەن قانداي ءداستۇر ەكەندىگى جايىندا الىپ كەلگەن ماتەريالدارىن وقىتۋ.
سلايد 4. سەرگىتۋ ءساتى. «10 قادام» باقتىعۇل تاعدىرىنىڭ كۇردەلەنۋى. /2مين/
سلايد 5. جيناقتاۋ. «م. اۋەزوۆ – ۇلى سۋرەتكەر» (فليپچارتقا جازىپ قورعايدى.) (7مين)
ءى توپ: حيكاياتتان باستى كەيىپكەردىڭ پورترەتىن تاۋىپ، ونداعى جازۋشى قولدانعان بەينەلى سوزدەر ارقىلى جازۋشىنىڭ شەبەرلىگىن دالەلدەپ ايتۋ.
ءىى توپ: باقتىعۇلدىڭ مونولوگىن وقىپ، ونداعى جازۋشى قولدانعان كوركەم وبرازدى سوزدەردى تابۋ.
ءىىى توپ: تابيعاتتى سۋرەتتەيتىن تۇستى ماتىننەن تاۋىپ، جازۋشى ونى كەيىپكەردىڭ جان دۇنيەسىمەن قالاي استاستىرا العانىن دالەلدەۋ.
سلايد 6. باعالاۋ. «مەنىڭ پىكىرىم» باقتىعۇلدىڭ ءىس - ارەكەتىن قۇپتايمىن، قۇپتامايمىن؟(6مين.)
سلايد 7. وي تولعانىس. «ول زامان مەن بۇل زامان» ۆەنن دياگرامماسى ارقىلى باقتىعۇل ءداۋىرى مەن بۇگىنگى كەزەڭدى سالىستىرۋ، ۇقساس قاسيەتتەرىن تابۋ. (5 مين.)
سلايد 8 باعالاۋ. /3 مين./
باعالاۋ پاراعى
سلايد 9. قورىتىندى. (1مين.)
سلايد10. ۇيگە تاپسىرما./1مين./
«م. اۋەزوۆ – ۇلى جازۋشى»تاقىرىبىندا شىعارما جازۋعا دايىندالىپ كەلۋ.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: م. جۇمابايەۆ «تۇركىستان». ولەڭدەگى پەرزەنتتىك سەزىم.
