ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى. جاي جانە قۇراما ساندار
ماتەماتيكا 5 سىنىپ
تاقىرىبى: ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى. جاي جانە قۇراما ساندار
ماقسات:
جاڭا ءبىلىم: • سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى ۇعىمدارىمەن تانىسادى جانە جاي ساندار مەن قۇراما ساندار تۋرالى بىلەدى.
جاڭا تۇسىنىك: • وقۋشىلار سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرىن جانە جاي ساندار مەن قۇراما سانداردى ايىرىپ تانيدى.
قولدانىم ارەكەتى: • ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرىن تابۋدا ەسە ارتتىرۋ مەن ەسە كەمىتۋ ارقىلى بەرىلەتىن ساننىڭ ەسەلىگى مەن بولگىشىن تابۋعا بولاتىندىعىنىڭ سىرىن اشىپ تۇسىنەدى.
شىعارماشىلىق ارەكەت: • سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى تۋرالى بىلىمدەرىن جيناقتايدى جانە تۇيىندەيدى.
تاقىرىپ جوسپارى:
1. ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى.
2. جاي جانە قۇراما ساندار.
•انىقتاما: ەگەر ناتۋرال سانى d ناتۋرال سانىنا بولىنەتىن بولسا، وندا سانى d سانىنىڭ ەسەلىگى، ال d سانى سانىنىڭ بولگىشى دەپ اتالادى.
مىسالى، 8 سانى 4 سانىنا بولىنەدى. سوندىقتان 8 سانى 4 سانىنىڭ ەسەلىگى، ال 4 سانى 8 سانىنىڭ بولگىشى بولادى.
تاپسىرما: ەسەلىك پەن بولگىشكە مىسال كەلتىرىڭدەر.
_____________________________________________________________
جاي جانە قۇراما ساندار.
ناتۋرال ساندار بولگىشتەرىنىڭ سانىنا بايلانىستى جاي ساندار مەن قۇراما ساندارعا بولىنەدى.
•انىقتاما: 1 سانى مەن وزىنە عانا بولىنەتىن ناتۋرال سان جاي سان دەپ اتالادى.
مىسالى، 2 سانى جاي سان، ويتكەنى ول 1 مەن 2 - گە بولىنەدى، 5 سانى جاي سان، سەبەبى ول تەك 1 مەن 5 - كە بولىنەدى.
ءوز بەتتەرىڭشە مىسالدار كەلتىرىڭدەر.
_____________________________________________________________
جاي ساندار شەكسىز كوپ.
•انىقتاما: ەكىدەن ارتىق بولگىشتەرى بولاتىن سان قۇراما سان دەپ اتالادى.
مىسالى، 6 سانى قۇراما سان، سەبەبى ءتورت بولگىشى بار: 1، 2، 3، 6؛ ياعني ونىڭ بولگىشتەرىنىڭ سانى 2 - دەن ارتىق.
ءوز بەتتەرىڭشە مىسالدار كەلتىرىڭدەر.
_____________________________________________________________
ەسكەرتۋ: 1 سانىنىڭ ءبىر عانا بولگىشى بار. دەمەك، 1 سانى جاي سان دا، قۇراما ساندا ەمەس.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار:
ءى دەڭگەي تاپسىرمالارى
1. 1) 5 سانى 15 - ءتىڭ بولگىشى بولادى؛
2) 75 سانى 15 - ءتىڭ ەسەلىگى بولادى؛
3) 8سانى 24 - ءتىڭ بولگىشى بولادى؛
4) 72 سانى 8 - ءدىڭ ەسەلىگى بولادى؛
5) 3 سانى 105 - ءتىڭ بولگىشى بولادى؛
6) 66 سانى 9 - دىڭ ەسەلىگى بولمايدى دەگەن دۇرىس پا؟
ءپان ءمۇعالىمى: بەگاسيلوۆا ا. ە.
ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى. جاي جانە قۇراما ساندار. جۇكتەۋ
تاقىرىبى: ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى. جاي جانە قۇراما ساندار
ماقسات:
جاڭا ءبىلىم: • سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى ۇعىمدارىمەن تانىسادى جانە جاي ساندار مەن قۇراما ساندار تۋرالى بىلەدى.
جاڭا تۇسىنىك: • وقۋشىلار سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرىن جانە جاي ساندار مەن قۇراما سانداردى ايىرىپ تانيدى.
قولدانىم ارەكەتى: • ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرىن تابۋدا ەسە ارتتىرۋ مەن ەسە كەمىتۋ ارقىلى بەرىلەتىن ساننىڭ ەسەلىگى مەن بولگىشىن تابۋعا بولاتىندىعىنىڭ سىرىن اشىپ تۇسىنەدى.
شىعارماشىلىق ارەكەت: • سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى تۋرالى بىلىمدەرىن جيناقتايدى جانە تۇيىندەيدى.
تاقىرىپ جوسپارى:
1. ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى.
2. جاي جانە قۇراما ساندار.
•انىقتاما: ەگەر ناتۋرال سانى d ناتۋرال سانىنا بولىنەتىن بولسا، وندا سانى d سانىنىڭ ەسەلىگى، ال d سانى سانىنىڭ بولگىشى دەپ اتالادى.
مىسالى، 8 سانى 4 سانىنا بولىنەدى. سوندىقتان 8 سانى 4 سانىنىڭ ەسەلىگى، ال 4 سانى 8 سانىنىڭ بولگىشى بولادى.
تاپسىرما: ەسەلىك پەن بولگىشكە مىسال كەلتىرىڭدەر.
_____________________________________________________________
جاي جانە قۇراما ساندار.
ناتۋرال ساندار بولگىشتەرىنىڭ سانىنا بايلانىستى جاي ساندار مەن قۇراما ساندارعا بولىنەدى.
•انىقتاما: 1 سانى مەن وزىنە عانا بولىنەتىن ناتۋرال سان جاي سان دەپ اتالادى.
مىسالى، 2 سانى جاي سان، ويتكەنى ول 1 مەن 2 - گە بولىنەدى، 5 سانى جاي سان، سەبەبى ول تەك 1 مەن 5 - كە بولىنەدى.
ءوز بەتتەرىڭشە مىسالدار كەلتىرىڭدەر.
_____________________________________________________________
جاي ساندار شەكسىز كوپ.
•انىقتاما: ەكىدەن ارتىق بولگىشتەرى بولاتىن سان قۇراما سان دەپ اتالادى.
مىسالى، 6 سانى قۇراما سان، سەبەبى ءتورت بولگىشى بار: 1، 2، 3، 6؛ ياعني ونىڭ بولگىشتەرىنىڭ سانى 2 - دەن ارتىق.
ءوز بەتتەرىڭشە مىسالدار كەلتىرىڭدەر.
_____________________________________________________________
ەسكەرتۋ: 1 سانىنىڭ ءبىر عانا بولگىشى بار. دەمەك، 1 سانى جاي سان دا، قۇراما ساندا ەمەس.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار:
ءى دەڭگەي تاپسىرمالارى
1. 1) 5 سانى 15 - ءتىڭ بولگىشى بولادى؛
2) 75 سانى 15 - ءتىڭ ەسەلىگى بولادى؛
3) 8سانى 24 - ءتىڭ بولگىشى بولادى؛
4) 72 سانى 8 - ءدىڭ ەسەلىگى بولادى؛
5) 3 سانى 105 - ءتىڭ بولگىشى بولادى؛
6) 66 سانى 9 - دىڭ ەسەلىگى بولمايدى دەگەن دۇرىس پا؟
ءپان ءمۇعالىمى: بەگاسيلوۆا ا. ە.
ناتۋرال سانداردىڭ بولگىشتەرى مەن ەسەلىكتەرى. جاي جانە قۇراما ساندار. جۇكتەۋ
You Might Also Like
