ناۆالنىيدىڭ ءولىمى تمد جانە الەم ءۇشىن نەنى بىلدىرەدى؟
كەرىمسال جۇباتقانوۆ
بۇگىندە بۇكىل الەمنىڭ نازارى الەكسەي ناۆالنىيدىڭ ەسىمىنە اۋىپ وتىر. مەن ولاردىڭ بارلىعىنىڭ الەكسەي ناۆالنىيدىڭ جەكە باسى تۋرالى پىكىرى بىردەي دەپ ايتۋعا باتىلىم جوق، ءبىراق مەن باسىم كوپشىلىگىندە بۇل پىكىردىڭ نەمقۇرايلى سيپاتتا ەكەنىن ايتامىن.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىن، گرۋزيندەر ءپۋتيننىڭ باستى قارسىلاسىن ۇناتپايدى، ويتكەنى 2008 جىلدىڭ تامىزىندا ناۆالنىي رەسەيدىڭ گرۋزياعا قارسى اگرەسسياسىن قولدادى، سونىمەن قاتار مەنىڭ حالقىمدى «كەمىرگىشتەر» دەپ اتادى.
بۇل رەتتە ناۆالنىيدىڭ سول كەزدە رەسەي بيلىگىنەن ابحازيا مەن وڭتۇستىك وسەتيانى قارجىلاندىرۋدى دەرەۋ توقتاتۋدى، ياعني ابحازيالاردى تبيليسيمەن ىمىراعا كەلۋگە ماجبۇرلەيتىن قادام جاساۋدى تالاپ ەتكەنىنە نەگە ەكەنى بەلگىسىز ەشكىم نازار اۋدارمايدى. مارقۇم وپپوزيسيونەردىڭ بۇل ۇستانىمى ونىڭ تازا ەموسيامەن جاسالعان رەسەيلىك اگرەسسيانى مويىنداۋىنان الدەقايدا ماڭىزدىراق.
ءبىراق ناۆالنىيدىڭ كرەملگە ارناعان ءسوزى: «باسقالاردىڭ سەپاراتيستەرىن قارجىلاندىرۋدىڭ قاجەتى جوق!» - ستراتەگيالىق، تۇراقتى ۇستانىم بولدى. ورتالىق ازيادا ناۆالنىي رەسەي بيلىگىن ولارمەن ۆيزالىق رەجيم ەنگىزۋگە شاقىرعانى ءۇشىن ۇنامادى.
قاراپ وتىرساڭىز، ولار رەسەيلىك وپپوزيسيونەرگە ريزا بولۋى كەرەك ەدى، ويتكەنى ۆيزالىق رەجيمدى ەنگىزۋ بۇرىنعى ورتالىق ازيا رەسپۋبليكالارىنىڭ «ۇلكەن اعاسىمەن» «ەرەكشە قارىم-قاتىناسىن» اۆتوماتتى تۇردە توقتاتۋدى بىلدىرەدى. كوپتەن كۇتكەن ساياسي جانە ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىكتىڭ اشىق تەڭىزىنە شىعۋ.
سولتۇستىك كاۆكازدا ناۆالنىيدىڭ «كاۆكازدى تاماقتاندىرۋدى توقتات!» دەگەن ۇرانىن تۇسىنبەي، اشىق انتيكاۆكازدىق كوزقاراستارى ءۇشىن ونى جەك كورەدى. شىن مانىندە مۇمكىن بولاتىن ەڭ انتييمپەريالىق بولدى. شىن مانىندە، ناۆالنىي كرەملدى كاۆكاز حالىقتارىن ءوز بەتىنشە تەڭىزگە جىبەرۋگە شاقىردى.
اقىرىندا، ناۆالنىيدى ءبىر كەزدەرى قىرىمدى سالىستىرعان «شۇجىق سەندۆيچى» ءۇشىن كەشىرە المايتىن ۋكرايندىقتار. ءبىراق سونىمەن بىرگە ولار ناۆالنىيدىڭ 2014 جىلى دونباسستاعى گيبريدتىك سوعىستىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ ۋكراينا جاعىندا بولعانىن ۇمىتادى.
سىرتقى ساياسات ىشكى ساياساتتىڭ تىكەلەي جالعاسى ەكەنىن ءبارى جاقسى بىلەدى. ەلدى نەوليت داۋىرىندەگى دالەلدەر جيناعى بار، كسرو زامانىنا ساعىنىشپەن قارايتىن جانە 45 ميلليون حالقى بار ەلدى جويۋ مۇمكىن دەپ ەسەپتەيتىن ادامدار باسقارسا، ونىڭ سىرتقى ساياساتى دا سوعان ساي بولادى.ناۆالنىيدىڭ پۋتيننەن جانە رەسەيدىڭ قازىرگى ساياسي ەليتاسىنىڭ باسقا وكىلدەرىنەن قانداي ايىرماشىلىعى بولدى؟
الەكسەي ناۆالنىي، ەڭ الدىمەن، جاس، جاڭا ۇرپاقتىڭ ادامى، يمپەريالىق كەشەندەردەن الدەقايدا از زارداپ شەگەتىن جانە رۋحاني قۇندىلىقتار جۇيەسى تۇرعىسىنان الدەقايدا ەۋروپالىق بولاتىنى انىق. بۇل بايلانىس كەمەلەرى سياقتى - ىشكى ساياسات ءبىرشاما بولجامدى جانە وركەنيەتتى بولا باستاعاندا، پاراللەل سىرتقى ساياسات بىردەي بولادى.
الەكسەي ناۆالنىي، ءسوزسىز، يمپەرياليست بولعانىمەن، الدەقايدا بايسالدى. سالىستىرمالى تۇردە جاس جانە زاماناۋي ادام رەتىندە ول باتىسقا قارسى الدەقايدا از جانە الدەقايدا كەلىسسوزگە بەيىم مەملەكەت باسشىسى بولار ەدى.
سونىمەن قاتار، ونىڭ گرۋزياعا نەمەسە ۋكرايناعا قالاي قارايتىنى مۇلدەم ماڭىزدى ەمەس. ول «دوستىق» ەلدەرگە رەسەيلىك قۇرلىقارالىق زىمىرانداردىڭ ۇشۋ ۋاقىتىن قىسقارتۋ ەمەس، رەسەي ازاماتتارىنىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋدى مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق ماقساتى دەپ جاريالاعان پرەزيدەنت بولۋى مۇمكىن ەدى.
ال بيۋدجەت اقشاسىن لدنر – ابحازيا - پرەدنەستروۆە جانە باسقا كۆازي سۋبەكتىلەرگە ەمەس، باسقا ەلدەردەگى زاڭدى بيلىككە ەمەس، ءوز ازاماتتارىنا مەكتەپتەر، بالاباقشالار، اۋرۋحانالار مەن جولدار سالۋعا بولاتىن ەدى. بۇل كەز كەلگەن جاعدايدا كورشى ەلدەردىڭ ءومىرىن جەڭىلدەتەدى.
رەسەيدەگى باستى وپپوزيسيا ليدەرىنىڭ قايعىلى ولىمىمەن مۇنداي مۇمكىندىك ەندى جوق. ويتكەنى قازىرگى رەسەيدە الەكسەي ناۆالنىي سياقتى ساياسي سالماق جيناي الاتىن باسشى شىعادى دەپ ۇمىتتەنۋ – عاجايىپتى كۇتۋمەن بىردەي.
You Might Also Like
-
قازاقستان – ورتالىق ازيانىڭ جۇرەگىندە ورنالاسقان، كەڭ بايتاق جەرى، باي مادەنيەتى جانە تەرەڭ تاريحى بار مەملەكەت. "ماڭگىلىك ەل" يدەياسى قازاقستاننىڭ بولاشاققا دەگەن كوزقاراسىن بەينەلەيدى، ونىڭ نەگىزىندە – تۇراقتىلىق، بىرلىك جانە پروگرەسس يدەالدارى جاتىر. بۇل ەسسە قازاقستاندى "ماڭگىلىك ەل" رەتىندە قالىپتاستىرۋ جولىنداعى نەگىزگى اسپەكتىلەردى قاراستىرادى.
-
«دونالد ترامپتىڭ پرەزيدەنتتىك سايلاۋدا جەڭىسكە جەتۋى وتە جامان؛ مەن بۇل جاعدايدا بىردە-بىر جاقسى سەناريي كورىپ تۇرعان جوقپىن. بايدەن اق ۇيدە قالىپ، دەموكراتتار جاقسى ناتيجە كورسەتسە، جاعدايدى وزگەرتۋگە ءالى دە كەش ەمەس»، - ايتتى امەريكالىق فيلوسوف فرەنسيس فۋكۋياما.
