ونەرلىنىڭ ءورىسى كەڭ
تاقىرىبى: ونەرلىنىڭ ءورىسى كەڭ (5 - سىنىپتار اراسىندا ءبىلىم سايىسى)
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن سايىس بارىسىندا دامىتىپ، سوزدىك قورلارىن، انا ءتىلى مەن تاريحىن، ءوز ەلىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
سايىستىڭ بارىسى:
قۇرمەتتى قوناقتار مەن وقۋشىلار!
«حالىق پەن حالىقتى، ادام مەن ادامدى تەڭدىك دارەجەسىنە جەتكىزەتىن قاسيەت – ءبىلىم» دەپ م. اۋەزوۆ ايتقانداي،
بىلەكتى ءبىردى جىعادى،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى
دەيدى حالىق دانالىعى دەپ سىزدەردى بۇگىنگى «ونەرلىنىڭ ءورىسى كەڭ» ءبىلىم – سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر دەيمىز!
سايىس بولعاندىقتان ءادىل قازىلار سايلاۋ.
سايىستىڭ جۇرگىزىلۋ شارتىمەن تانىستىرساق.
توپتار وزدەرىن تانىستىرادى.
1 - كەزەڭ «كىم جىلدام؟» دەپ اتالادى.
(5 سۇراق بەرىلەدى «ويلانۋعا 1 مين. ءبىر - بىردەن جاۋاپ بەرۋ كەرەك.)
1 - توپ
كونەرگەن سوزدەر دەگەنىمىز نە؟ ماعىناسىنا قاراي قانشاعا بولىنەدى؟
ادەبي ءتىل نەشە فورماعا بولىنەدى؟
قىرىق مىسال، ماسا جيناقتارىنىڭ اۆتورى كىم؟
م. ماقاتايەۆ قاي قالادا قىزمەت ەتكەن؟
ەڭ العاشقى تۇسىرلگەن كينوفيلم.
2 - توپ
انتونيم دەگەنىمىز نە؟
ديالەكت سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
ى. التىنسارين ۇيىمداستىرعان تۇڭعىش مەكتەپ قاي جىلى، قاي قالادا اشىلدى؟
تاسقا جازىلعان كونە داستاندار؟
1854 جىلى كوكتەمدە قۇرىلعان بەكىنىس.
3 - توپ
تابۋ دەگەنىمىز نە؟
تۇراقتى ءسوز تىركەستەرى دەگەنىمىز نە؟
ى. ءالتىنساريننىڭ قازاق حرەستوماتياسى كىمگە ارنالعان؟
ش. ايتماتوۆ قاي ۇلتتىڭ پەرزەنتى؟
رەسەيدەگى ءىربىت جارمەڭكەسى، قازاقستانداعى قوياندى جارمەڭكەسى سياقتى XIX عاسىردىڭ سوڭىندا جەتىسۋدا ەرەكشە كوزگە تۇسكەن جارمەڭكە.
4 - توپ
كوپ ماعىنالى سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
سينونيم دەگەنىمىز نە؟
قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ كىتابى قالاي اتالادى؟
شاكارىم قاي جىلى تولىق اقتالعان؟
ا. س. پۋشكين ورالدا قاعازعا تۇسىرگەن پوەما.
2 - كەزەڭ. «قىزىقتى گرامماتيكا»
بەرىلگەن سۋرەتەردەن كونەرگەن سوزدەردى، جاڭا سوزدەردى، كىرمە سوزدەردى، كاسىبي سوزدەردى تاۋىپ، فونەتيكالىق تالداۋ جاساۋ.
3 - كەزەڭ. لوگيكالىق تاپسىرما.
(سۋرەتتەردەن تۇراقتى تىركەستەردى تاۋىپ، بالاماسىن ايتۋ.)
4 - كەزەڭ. «وي ۇشقىرلىعى» سايىسى»
( كوزدى بايلاپ، سۋرەت سالۋ)
بيىلعى جىلى «جىلقى جىلى» بولعاندىقتان، تۇلپاردىڭ سۋرەتىن سالاسىڭدار.
5 - كەزەڭ. توپ باسشىلار جارىسى
(1 مين. ىشىندە نەشە سۇراققا جاۋاپ بەر)
I توپ
1. قازاقستاننىڭ استاناسى؟- استانا
2. «ون ەكى» - قانداي ءسوز؟- كۇردەلى ءسوز
3. كەلە – كەلە – قانداي ءسوز؟- قوس ءسوز
4. اكەڭنىڭ اكەسى ساعان كىم؟ – اتا
5. قازاق تىلىندە قانشا ءسوز تابى بار؟ – 9
6. جيرەنشە شەشەننىڭ ايەلىنىڭ اتى؟ – قاراشاش
7. ەر توستىكتىڭ تۇلپارىنىڭ اتى نە؟ – شالقۇيرىق
8. ۇلكەن ءسوزىنىڭ ءانتونيمى – كىشى
9. كوزدى اشىپ جۇمعانشا تۇراقتى تىركەسىنىڭ بالاماسى – تەز
10. حان قانداي ءسوز – كونەرگەن ءسوز.
11. داپتەر قانداي ءسوز – كىرمە ءسوز.
12. اڭگەلەك قانداي ءسوز – كاسىبي ءسوز.
13. جاماننىڭ شىن اتى – اياز بي
14. «تولاعاي» ەرتەگىسىنىڭ اۆتورى – ءا.تاجىبايەۆ.
II توپ
1. اباي قۇنانبايەۆتىڭ ولەڭى - قىس، عىلىم تاپپاي ماقتانبا
2. ەگەۋقۇيرىق قانداي ءسوز - بىرىككەن ءسوز
3. جيىرما بەس قانداي ءسوز - كۇردەلى ءسوز
4. تازشا قاي ەرتەگىنىڭ كەيىپكەرى - قىرىق وتىرىك
5. كەنجەكەي قاي ەرتەگىدە كەزدەسەدى – ەر توستىك
6. بادىرەن قانداي ءسوز - ديالەكت ءسوز
7. ءشيىت قانداي سوزگە جاتادى - كاسىبي ءسوز
8. تورلاما قانداي ءسوز - كاسىبي ءسوز
9. « وگىز بەن باقا» كىمنىڭ شىعارماسى اۆتورى – ا. بايتۇرسىنوۆ
10. ەر توستىكتىڭ قالىڭدىعىنىڭ اتى – كەنجەكەي
11. تولاعاي نە ىستەدى؟- تاۋ كوتەردى
12. كەندەبايدىڭ تۇلپارىنىڭ اتى نە؟ – كەرقۇلا
13. جيىرما بەس قانداي ءسوز؟ – كۇردەلى
14. ءتۇس – قانداي ءسوز؟
III توپ
1. ماحامبەت وتەمىسوۆتىڭ ولەڭى - قىزعىش قۇس، نە سوعىس
2. ەكىباستۇز قانداي ءسوز؟ – بىرىككەن ءسوز
3. كەرقۇلا كىمنىڭ تۇلپارى – كەندەبايدىڭ
4. « ەگىننىڭ باستارى» كىمنىڭ شىعارماسى – ا.بايتۇرسىنوۆ
5. باتەڭكە قانداي ءسوز – كىرمە ءسوز
6. يت ولگەن جەر تۇراقتى تىركەستىڭ بالاماسى – الىس
7. پاتشا قانداي ءسوز – كونەرگەن ءسوز
8. اناڭنىڭ اكەسى ساعان كىم – ناعاشى اتا
9. يتقۇس قانداي ءسوز - تابۋ
10. بيىك سوزدەرىنىڭ ءانتونيمى – الاسا
11. ادام - قانداي ءسوز تابى – زات ەسىم
12. ايتا - ايتا قانداي ءسوز – قوس ءسوز
13. شەربەك – قاي سوزگە جاتادى
14. تولە بي، دوستىق جايلى نە دەگەن
IV توپ
1. تاسباقا قانداي ءسوز؟ – بىرىككەن.
2. تابۋعا مىسال كەلتىر؟
3. بۋىن تۇرلەرىن اتا؟
4. اكەڭنىڭ اناسى ساعان كىم؟ – اجە
5. عىلىم تاپپاي ماقتانبا - كىمنىڭ ولەڭى؟ – اباي
6. ەۆفەميزمگە مىسال كەلتىر؟
7. كونەرگەن سوزگە مىسال كەلتىر؟
8. سىرىڭكە قانداي ءسوز؟ – ديالەكت
9. بيىك ءسوزىنىڭ ءانتونيمى – الاسا
10. تابۋ قاي ءتىلدىڭ ءسوزى؟ – يندونەزيا
11. سينونيمگە مىسال كەلتىر؟
12. ماتەماتيكا تەرمينىن اتا – كۋب
13. نەلىكتەن كونەرگەن سوزدەر ءقازىر قولدانىلمايدى؟ – ويتكەنى كونەرگەن
14. «ەكى اياعىن ءبىر ەتىككە تىعۋ» بالاماسى – ۇرسۋ.
6 - كەزەڭ. جارناما جاساۋ (بەلگىلى ءبىر سۋرەتكە.)
ءادىل قازىلار ناتيجەسىن شىعارعانشا
ءان. «قازاق جاستارى»
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن سايىس بارىسىندا دامىتىپ، سوزدىك قورلارىن، انا ءتىلى مەن تاريحىن، ءوز ەلىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
سايىستىڭ بارىسى:
قۇرمەتتى قوناقتار مەن وقۋشىلار!
«حالىق پەن حالىقتى، ادام مەن ادامدى تەڭدىك دارەجەسىنە جەتكىزەتىن قاسيەت – ءبىلىم» دەپ م. اۋەزوۆ ايتقانداي،
بىلەكتى ءبىردى جىعادى،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى
دەيدى حالىق دانالىعى دەپ سىزدەردى بۇگىنگى «ونەرلىنىڭ ءورىسى كەڭ» ءبىلىم – سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر دەيمىز!
سايىس بولعاندىقتان ءادىل قازىلار سايلاۋ.
سايىستىڭ جۇرگىزىلۋ شارتىمەن تانىستىرساق.
توپتار وزدەرىن تانىستىرادى.
1 - كەزەڭ «كىم جىلدام؟» دەپ اتالادى.
(5 سۇراق بەرىلەدى «ويلانۋعا 1 مين. ءبىر - بىردەن جاۋاپ بەرۋ كەرەك.)
1 - توپ
كونەرگەن سوزدەر دەگەنىمىز نە؟ ماعىناسىنا قاراي قانشاعا بولىنەدى؟
ادەبي ءتىل نەشە فورماعا بولىنەدى؟
قىرىق مىسال، ماسا جيناقتارىنىڭ اۆتورى كىم؟
م. ماقاتايەۆ قاي قالادا قىزمەت ەتكەن؟
ەڭ العاشقى تۇسىرلگەن كينوفيلم.
2 - توپ
انتونيم دەگەنىمىز نە؟
ديالەكت سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
ى. التىنسارين ۇيىمداستىرعان تۇڭعىش مەكتەپ قاي جىلى، قاي قالادا اشىلدى؟
تاسقا جازىلعان كونە داستاندار؟
1854 جىلى كوكتەمدە قۇرىلعان بەكىنىس.
3 - توپ
تابۋ دەگەنىمىز نە؟
تۇراقتى ءسوز تىركەستەرى دەگەنىمىز نە؟
ى. ءالتىنساريننىڭ قازاق حرەستوماتياسى كىمگە ارنالعان؟
ش. ايتماتوۆ قاي ۇلتتىڭ پەرزەنتى؟
رەسەيدەگى ءىربىت جارمەڭكەسى، قازاقستانداعى قوياندى جارمەڭكەسى سياقتى XIX عاسىردىڭ سوڭىندا جەتىسۋدا ەرەكشە كوزگە تۇسكەن جارمەڭكە.
4 - توپ
كوپ ماعىنالى سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
سينونيم دەگەنىمىز نە؟
قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ كىتابى قالاي اتالادى؟
شاكارىم قاي جىلى تولىق اقتالعان؟
ا. س. پۋشكين ورالدا قاعازعا تۇسىرگەن پوەما.
2 - كەزەڭ. «قىزىقتى گرامماتيكا»
بەرىلگەن سۋرەتەردەن كونەرگەن سوزدەردى، جاڭا سوزدەردى، كىرمە سوزدەردى، كاسىبي سوزدەردى تاۋىپ، فونەتيكالىق تالداۋ جاساۋ.
3 - كەزەڭ. لوگيكالىق تاپسىرما.
(سۋرەتتەردەن تۇراقتى تىركەستەردى تاۋىپ، بالاماسىن ايتۋ.)
4 - كەزەڭ. «وي ۇشقىرلىعى» سايىسى»
( كوزدى بايلاپ، سۋرەت سالۋ)
بيىلعى جىلى «جىلقى جىلى» بولعاندىقتان، تۇلپاردىڭ سۋرەتىن سالاسىڭدار.
5 - كەزەڭ. توپ باسشىلار جارىسى
(1 مين. ىشىندە نەشە سۇراققا جاۋاپ بەر)
I توپ
1. قازاقستاننىڭ استاناسى؟- استانا
2. «ون ەكى» - قانداي ءسوز؟- كۇردەلى ءسوز
3. كەلە – كەلە – قانداي ءسوز؟- قوس ءسوز
4. اكەڭنىڭ اكەسى ساعان كىم؟ – اتا
5. قازاق تىلىندە قانشا ءسوز تابى بار؟ – 9
6. جيرەنشە شەشەننىڭ ايەلىنىڭ اتى؟ – قاراشاش
7. ەر توستىكتىڭ تۇلپارىنىڭ اتى نە؟ – شالقۇيرىق
8. ۇلكەن ءسوزىنىڭ ءانتونيمى – كىشى
9. كوزدى اشىپ جۇمعانشا تۇراقتى تىركەسىنىڭ بالاماسى – تەز
10. حان قانداي ءسوز – كونەرگەن ءسوز.
11. داپتەر قانداي ءسوز – كىرمە ءسوز.
12. اڭگەلەك قانداي ءسوز – كاسىبي ءسوز.
13. جاماننىڭ شىن اتى – اياز بي
14. «تولاعاي» ەرتەگىسىنىڭ اۆتورى – ءا.تاجىبايەۆ.
II توپ
1. اباي قۇنانبايەۆتىڭ ولەڭى - قىس، عىلىم تاپپاي ماقتانبا
2. ەگەۋقۇيرىق قانداي ءسوز - بىرىككەن ءسوز
3. جيىرما بەس قانداي ءسوز - كۇردەلى ءسوز
4. تازشا قاي ەرتەگىنىڭ كەيىپكەرى - قىرىق وتىرىك
5. كەنجەكەي قاي ەرتەگىدە كەزدەسەدى – ەر توستىك
6. بادىرەن قانداي ءسوز - ديالەكت ءسوز
7. ءشيىت قانداي سوزگە جاتادى - كاسىبي ءسوز
8. تورلاما قانداي ءسوز - كاسىبي ءسوز
9. « وگىز بەن باقا» كىمنىڭ شىعارماسى اۆتورى – ا. بايتۇرسىنوۆ
10. ەر توستىكتىڭ قالىڭدىعىنىڭ اتى – كەنجەكەي
11. تولاعاي نە ىستەدى؟- تاۋ كوتەردى
12. كەندەبايدىڭ تۇلپارىنىڭ اتى نە؟ – كەرقۇلا
13. جيىرما بەس قانداي ءسوز؟ – كۇردەلى
14. ءتۇس – قانداي ءسوز؟
III توپ
1. ماحامبەت وتەمىسوۆتىڭ ولەڭى - قىزعىش قۇس، نە سوعىس
2. ەكىباستۇز قانداي ءسوز؟ – بىرىككەن ءسوز
3. كەرقۇلا كىمنىڭ تۇلپارى – كەندەبايدىڭ
4. « ەگىننىڭ باستارى» كىمنىڭ شىعارماسى – ا.بايتۇرسىنوۆ
5. باتەڭكە قانداي ءسوز – كىرمە ءسوز
6. يت ولگەن جەر تۇراقتى تىركەستىڭ بالاماسى – الىس
7. پاتشا قانداي ءسوز – كونەرگەن ءسوز
8. اناڭنىڭ اكەسى ساعان كىم – ناعاشى اتا
9. يتقۇس قانداي ءسوز - تابۋ
10. بيىك سوزدەرىنىڭ ءانتونيمى – الاسا
11. ادام - قانداي ءسوز تابى – زات ەسىم
12. ايتا - ايتا قانداي ءسوز – قوس ءسوز
13. شەربەك – قاي سوزگە جاتادى
14. تولە بي، دوستىق جايلى نە دەگەن
IV توپ
1. تاسباقا قانداي ءسوز؟ – بىرىككەن.
2. تابۋعا مىسال كەلتىر؟
3. بۋىن تۇرلەرىن اتا؟
4. اكەڭنىڭ اناسى ساعان كىم؟ – اجە
5. عىلىم تاپپاي ماقتانبا - كىمنىڭ ولەڭى؟ – اباي
6. ەۆفەميزمگە مىسال كەلتىر؟
7. كونەرگەن سوزگە مىسال كەلتىر؟
8. سىرىڭكە قانداي ءسوز؟ – ديالەكت
9. بيىك ءسوزىنىڭ ءانتونيمى – الاسا
10. تابۋ قاي ءتىلدىڭ ءسوزى؟ – يندونەزيا
11. سينونيمگە مىسال كەلتىر؟
12. ماتەماتيكا تەرمينىن اتا – كۋب
13. نەلىكتەن كونەرگەن سوزدەر ءقازىر قولدانىلمايدى؟ – ويتكەنى كونەرگەن
14. «ەكى اياعىن ءبىر ەتىككە تىعۋ» بالاماسى – ۇرسۋ.
6 - كەزەڭ. جارناما جاساۋ (بەلگىلى ءبىر سۋرەتكە.)
ءادىل قازىلار ناتيجەسىن شىعارعانشا
ءان. «قازاق جاستارى»
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
