وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ»
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا وپەراسيالىق جۇيە قانداي توپقا بولىنەدى، بۋما تەرەزەسىنىڭ پارامەترى، باسقارۋ تاقتاسى بۋمالارىنىڭ تەرەزەسى تۋرالى تولىق انىقتاما بەرۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋ، تانىمدىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا باۋلۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسى بويىنشا پراكتيكالىق تاپسىرمالار جاساي الۋ.
3. تاربيەلىك: جىلدامدىققا، ساۋاتتىلىققا، ءار ساباقتا قە ساقتاۋعا، تەحنيكالىق قۇرالداردى ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس، جەكە جۇمىس، شىعارماشىلىق جۇمىس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، كارتوچكالار، ەلەكتروندى وقۋلىق.، ساباقتا قولداناتىن MS Office پروگراممالارى، كىتاپ، داپتەر جانە قوسىمشا زاتتار ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، ادەبيەت، سۋرەت، پسيحولوگيا، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، ساباققا جۇمىلدىرۋ، كومپيۋتەردىڭ دايىندىعىن باقىلاۋ، تەحنيكالىق قاۋىپسىزدىگىن ەسكەرتۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ جانە تالداۋ.
ب) بۇگىنگى ساباقتىڭ بارىسىمەن تانىستىرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ ءۇشىن قىسقاشا سۇراقتار بەرىلەدى:
• وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز نە؟
• وپەراسيالىق جۇيەنىڭ قۇرامىنا قانداي كومپونەنتتەر كىرەدى؟
• درايۆەردىڭ قىزمەتى نە؟
• ينتەرفەيس دەگەنىمىز نە؟
• يادرو دەگەن نە؟
• ءبىر تاپسىرمالى جانە كوپتاپسىرمالى وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز نە؟
• ءبىر پايدالانۋشى جانە كوپ پايدالانۋشى وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز نە؟
جاۋاپتار:
• وپەراسيالىق جۇيە - ول ەسەپتەۋ پروسەستەرى مەن كومپيۋتەردى باسقارۋ جانە پايدالانۋشى مەن اپپاراتۋرانى بايلانىستىراتىن جيناقتالعان پروگرامما.
• وپەراسيالىق جۇيەنىڭ قۇرامىنا مىنا كومپونەنتتەر كىرەدى: اكسەسۋارلار (ديسك، تىشقان، پرينتەر) جانە قولدانبالى پروگراممالار (گرافيكالىق، ماتىندىك رەداكتور، كەستەلىك رەداكتور، ويىندار).
• درايۆەر - كومپيۋتەر قۇرامىنا كىرەتىن ءار ءتۇرلى قۇرىلعىلاردى باسقارۋعا ارنالعان ارنايى پروگراممالار.
• ينتەرفەيس - پايدالانۋشى كومپيۋتەرمەن بايلانىسىپ، قارىم - قاتىناستا بولاتىن ىڭعايلى قابىق.
• يادرو - كوماندالىق ينتەرپرەتاتور، پروگراممالىق تىلدەن «تەمىر» تىلىنە اۋىستىرعاندا اۋداراتىن اۋدارماشى، ماشينا كوداسىنىڭ ءتىلى.
• ءبىر تاپسىرمالى وپەراسيالىق جۇيەلەر پايدالانۋشىعا ءبىر پروگراممانى جۇكتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
• كوپتاپسىرمالى وپەراسيالىق جۇيەلەر پايدالانۋشىعا ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە پروگراممانى جۇكتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
• ءبىر پايدالانۋشى وج – كومپيۋتەردە ءبىر عانا پايدالانۋشىعا جۇمىس جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
• كوپ پايدالانۋشى وج – قۋاتتى كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە پايدالانۋشىنىڭ جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ: پايدالانۋشىنىڭ كورسەتۋىمەن سيپاتتامالاردى وزگەرتۋ وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ دەپ اتالادى. شارتتى تۇردە باپتاۋدى ءۇش توپقا بولۋگە بولادى:
1. بۋمانىڭ تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋ.
2. نەگىزگى مەنيۋدى باپتاۋ.
3. باسقارۋ تاقتاسىنىڭ كومەگىمەن جۇيەنى جالپى باپتاۋ.
بۋما تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋدى ءتۇرى – پارامەترلەر.....
كومانداسى بويىنشا ورىنداۋعا بولادى. وسىدان كەيىن ەكراندا ەكى نەمەسە ءۇش قوسىمشا بەتتەن تۇراتىن ديالوگتىك تەرەزە اشىلادى.
بۋما (پاپكا) قوسىمشا بەتىنەن ءسىز ءبىر بۋمادان ەكىنشى بۋماعا ءوتۋ ءۇشىن ەكراندا بۋمانى «الماستىرۋ» رەجيمىن تاڭداۋدىڭ باتىرمالار جۇبىن كورەسىز.
قاراپ (پروسموتر) قوسىمشا بەتىندە كورىنبەيتىن فايلداردى بەينەلەۋگە تىيىم سالۋعا بولادى جانە ول بۋما تەرەزەسى باسىندا فايلدىڭ (بۋمانىڭ) تولىق ادرەسىن بەينەلەيتىن جالاۋشالاردى قوسادى جانە وشىرەدى.
كەلەسى پارامەترلەر قوسىمشا بەتى فايلداردىڭ جاڭا تيپتەرىن (جاڭا كەڭەيتۋلەر) قوسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
نەگىزگى مەنيۋدى جانە تاپسىرمالار تاقتاسىن باپتاۋدى نەگىزگى مەنيۋ (باپتاۋ – تاپسىرمالار تاقتاسى) نەمەسە تاپسىرمالار تاقتاسى (پانەل زاداچ) كونتەكستىك مەنيۋىنىڭ قاسيەتتەر كوماندالار كومەگىمەن ورىندايدى. ەكى كوماندا دا ەكى قوسىمشا بەتتەن تۇرادى، سولاردىڭ كومەگىمەن قاجەتتى پارامەترلەردى وزگەرتۋگە بولاتىن ءبىر عانا ديالوگتىك تەرەزە شاقىرادى.
باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسىندە ءسىز مىنا جازۋلار مەن كوپتەگەن بەلگىلەردى كورەسىز: ەكران، شريفتەر، كۇنى مەن ۋاقىت، كلاۆياتۋرا، تىشقان جانە ت. ب.
ەگەر كەرەكتى بەلگىنى ەكى رەت شەرتسەڭىز، ەكراندا ناقتى باپتاۋ ماقساتىنا قاراي اتقاراتىن قىزمەتىن تۇسىنۋگە بولاتىن ديالوگتىك تەرەزە پايدا بولادى.
پارامەترلەردى بەرگەن سوڭ وك نەمەسە بولدىرماۋ (وتمەنا) باتىرماسىن باسۋ قاجەت.
وقۋشىلار تاپسىرمانى ورىنداماس بۇرىن، قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن قايتالاپ كەتەيىك.
وقۋشىلار بۇگىنگى وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا تاپسىرمالار جاساۋ:
1. ۋاقىت پەن كۇندى باپتاۋ.
2. جۇمىس ۇستەلىن باپتاۋ.
3. قىستىرما بەت پارامەترلەرىن باپتاۋ.
4. تىشقاندى باپتاۋ.
5. «پۋسك» باتىرماسىن باپتاۋ.
وقۋشىلاردى 3 توپقا بولەمىن.
1 - ءشى توپ: «Word Pad»
2 - ءشى توپ: «MS Word»
3 - ءشى توپ: «Paint»
1 - تاپسىرما:
وقۋشىلارعا تاپسىرمالار تاراتىلادى.
وقۋشىلار ينتەراكتيۆتى تاقتامەن ءار ءتۇرلى تاپسىرما ورىنداۋ.
2 - تاپسىرما:
پسيحولوگيالىق ويىن:
زاتتاردى پايدالانىپ، قىسقاشا كۇندەلىكتى ومىردەن الىنعان ءۇزىندى نەمەسە سكەچ قۇراستىرىپ جەرىڭدەر.
3 - تاپسىرما:
ەلەكتروندىق وقۋلىقتى پايدالانىپ، وقۋشىلارعا تەست تاپسىرماسى بەرىلەدى. وقۋشىلار ءار ءتۇرلى مودۋل بويىنشا تەست جۇمىسىن جاساۋ كەرەك.
ءار توپ باسشىسى ءوز كومانداسىنا سەرگىتۋ نەمەسە جاتتىعۋ جاساۋ.
ساباقتى بەكىتۋگە ارنالعان سۇراقتار:
1. Windows جۇمىس ۇستەلىنىڭ فوندىق سۋرەتىن قالاي ورناتۋعا بولادى؟
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ مىندەتىن ايتىپ بەر؟
3. وج باپتاۋ قانشا توپقا بولىنەدى جانە ولاردىڭ ايىرماشىلىعى نەدە؟
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ءمۇعالىم ءسوزى:
سەندەر مەنىڭ بايلىعىم – وقۋشىلارىم،
ءۇمىت ەتكەن ماقساتىم، بار ارمانىم
مەن جەتپەگەن شىڭدارعا سەندەر جەتسەڭ،
ورىندالار ومىردە بار ارمانىم.
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما:
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا وپەراسيالىق جۇيە قانداي توپقا بولىنەدى، بۋما تەرەزەسىنىڭ پارامەترى، باسقارۋ تاقتاسى بۋمالارىنىڭ تەرەزەسى تۋرالى تولىق انىقتاما بەرۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋ، تانىمدىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا باۋلۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسى بويىنشا پراكتيكالىق تاپسىرمالار جاساي الۋ.
3. تاربيەلىك: جىلدامدىققا، ساۋاتتىلىققا، ءار ساباقتا قە ساقتاۋعا، تەحنيكالىق قۇرالداردى ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، ءوز بەتىمەن جۇمىس، جەكە جۇمىس، شىعارماشىلىق جۇمىس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، كارتوچكالار، ەلەكتروندى وقۋلىق.، ساباقتا قولداناتىن MS Office پروگراممالارى، كىتاپ، داپتەر جانە قوسىمشا زاتتار ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، ادەبيەت، سۋرەت، پسيحولوگيا، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، ساباققا جۇمىلدىرۋ، كومپيۋتەردىڭ دايىندىعىن باقىلاۋ، تەحنيكالىق قاۋىپسىزدىگىن ەسكەرتۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ جانە تالداۋ.
ب) بۇگىنگى ساباقتىڭ بارىسىمەن تانىستىرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ ءۇشىن قىسقاشا سۇراقتار بەرىلەدى:
• وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز نە؟
• وپەراسيالىق جۇيەنىڭ قۇرامىنا قانداي كومپونەنتتەر كىرەدى؟
• درايۆەردىڭ قىزمەتى نە؟
• ينتەرفەيس دەگەنىمىز نە؟
• يادرو دەگەن نە؟
• ءبىر تاپسىرمالى جانە كوپتاپسىرمالى وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز نە؟
• ءبىر پايدالانۋشى جانە كوپ پايدالانۋشى وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز نە؟
جاۋاپتار:
• وپەراسيالىق جۇيە - ول ەسەپتەۋ پروسەستەرى مەن كومپيۋتەردى باسقارۋ جانە پايدالانۋشى مەن اپپاراتۋرانى بايلانىستىراتىن جيناقتالعان پروگرامما.
• وپەراسيالىق جۇيەنىڭ قۇرامىنا مىنا كومپونەنتتەر كىرەدى: اكسەسۋارلار (ديسك، تىشقان، پرينتەر) جانە قولدانبالى پروگراممالار (گرافيكالىق، ماتىندىك رەداكتور، كەستەلىك رەداكتور، ويىندار).
• درايۆەر - كومپيۋتەر قۇرامىنا كىرەتىن ءار ءتۇرلى قۇرىلعىلاردى باسقارۋعا ارنالعان ارنايى پروگراممالار.
• ينتەرفەيس - پايدالانۋشى كومپيۋتەرمەن بايلانىسىپ، قارىم - قاتىناستا بولاتىن ىڭعايلى قابىق.
• يادرو - كوماندالىق ينتەرپرەتاتور، پروگراممالىق تىلدەن «تەمىر» تىلىنە اۋىستىرعاندا اۋداراتىن اۋدارماشى، ماشينا كوداسىنىڭ ءتىلى.
• ءبىر تاپسىرمالى وپەراسيالىق جۇيەلەر پايدالانۋشىعا ءبىر پروگراممانى جۇكتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
• كوپتاپسىرمالى وپەراسيالىق جۇيەلەر پايدالانۋشىعا ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە پروگراممانى جۇكتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
• ءبىر پايدالانۋشى وج – كومپيۋتەردە ءبىر عانا پايدالانۋشىعا جۇمىس جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
• كوپ پايدالانۋشى وج – قۋاتتى كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە پايدالانۋشىنىڭ جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ: پايدالانۋشىنىڭ كورسەتۋىمەن سيپاتتامالاردى وزگەرتۋ وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ دەپ اتالادى. شارتتى تۇردە باپتاۋدى ءۇش توپقا بولۋگە بولادى:
1. بۋمانىڭ تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋ.
2. نەگىزگى مەنيۋدى باپتاۋ.
3. باسقارۋ تاقتاسىنىڭ كومەگىمەن جۇيەنى جالپى باپتاۋ.
بۋما تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋدى ءتۇرى – پارامەترلەر.....
كومانداسى بويىنشا ورىنداۋعا بولادى. وسىدان كەيىن ەكراندا ەكى نەمەسە ءۇش قوسىمشا بەتتەن تۇراتىن ديالوگتىك تەرەزە اشىلادى.
بۋما (پاپكا) قوسىمشا بەتىنەن ءسىز ءبىر بۋمادان ەكىنشى بۋماعا ءوتۋ ءۇشىن ەكراندا بۋمانى «الماستىرۋ» رەجيمىن تاڭداۋدىڭ باتىرمالار جۇبىن كورەسىز.
قاراپ (پروسموتر) قوسىمشا بەتىندە كورىنبەيتىن فايلداردى بەينەلەۋگە تىيىم سالۋعا بولادى جانە ول بۋما تەرەزەسى باسىندا فايلدىڭ (بۋمانىڭ) تولىق ادرەسىن بەينەلەيتىن جالاۋشالاردى قوسادى جانە وشىرەدى.
كەلەسى پارامەترلەر قوسىمشا بەتى فايلداردىڭ جاڭا تيپتەرىن (جاڭا كەڭەيتۋلەر) قوسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
نەگىزگى مەنيۋدى جانە تاپسىرمالار تاقتاسىن باپتاۋدى نەگىزگى مەنيۋ (باپتاۋ – تاپسىرمالار تاقتاسى) نەمەسە تاپسىرمالار تاقتاسى (پانەل زاداچ) كونتەكستىك مەنيۋىنىڭ قاسيەتتەر كوماندالار كومەگىمەن ورىندايدى. ەكى كوماندا دا ەكى قوسىمشا بەتتەن تۇرادى، سولاردىڭ كومەگىمەن قاجەتتى پارامەترلەردى وزگەرتۋگە بولاتىن ءبىر عانا ديالوگتىك تەرەزە شاقىرادى.
باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسىندە ءسىز مىنا جازۋلار مەن كوپتەگەن بەلگىلەردى كورەسىز: ەكران، شريفتەر، كۇنى مەن ۋاقىت، كلاۆياتۋرا، تىشقان جانە ت. ب.
ەگەر كەرەكتى بەلگىنى ەكى رەت شەرتسەڭىز، ەكراندا ناقتى باپتاۋ ماقساتىنا قاراي اتقاراتىن قىزمەتىن تۇسىنۋگە بولاتىن ديالوگتىك تەرەزە پايدا بولادى.
پارامەترلەردى بەرگەن سوڭ وك نەمەسە بولدىرماۋ (وتمەنا) باتىرماسىن باسۋ قاجەت.
وقۋشىلار تاپسىرمانى ورىنداماس بۇرىن، قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن قايتالاپ كەتەيىك.
وقۋشىلار بۇگىنگى وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا تاپسىرمالار جاساۋ:
1. ۋاقىت پەن كۇندى باپتاۋ.
2. جۇمىس ۇستەلىن باپتاۋ.
3. قىستىرما بەت پارامەترلەرىن باپتاۋ.
4. تىشقاندى باپتاۋ.
5. «پۋسك» باتىرماسىن باپتاۋ.
وقۋشىلاردى 3 توپقا بولەمىن.
1 - ءشى توپ: «Word Pad»
2 - ءشى توپ: «MS Word»
3 - ءشى توپ: «Paint»
1 - تاپسىرما:
وقۋشىلارعا تاپسىرمالار تاراتىلادى.
وقۋشىلار ينتەراكتيۆتى تاقتامەن ءار ءتۇرلى تاپسىرما ورىنداۋ.
2 - تاپسىرما:
پسيحولوگيالىق ويىن:
زاتتاردى پايدالانىپ، قىسقاشا كۇندەلىكتى ومىردەن الىنعان ءۇزىندى نەمەسە سكەچ قۇراستىرىپ جەرىڭدەر.
3 - تاپسىرما:
ەلەكتروندىق وقۋلىقتى پايدالانىپ، وقۋشىلارعا تەست تاپسىرماسى بەرىلەدى. وقۋشىلار ءار ءتۇرلى مودۋل بويىنشا تەست جۇمىسىن جاساۋ كەرەك.
ءار توپ باسشىسى ءوز كومانداسىنا سەرگىتۋ نەمەسە جاتتىعۋ جاساۋ.
ساباقتى بەكىتۋگە ارنالعان سۇراقتار:
1. Windows جۇمىس ۇستەلىنىڭ فوندىق سۋرەتىن قالاي ورناتۋعا بولادى؟
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ مىندەتىن ايتىپ بەر؟
3. وج باپتاۋ قانشا توپقا بولىنەدى جانە ولاردىڭ ايىرماشىلىعى نەدە؟
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ءمۇعالىم ءسوزى:
سەندەر مەنىڭ بايلىعىم – وقۋشىلارىم،
ءۇمىت ەتكەن ماقساتىم، بار ارمانىم
مەن جەتپەگەن شىڭدارعا سەندەر جەتسەڭ،
ورىندالار ومىردە بار ارمانىم.
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما:
You Might Also Like
-
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار جيناعى 8 – سىنىپ
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى:«ماتىندىك قۇجاتتارعا گرافيكالىق كەسكىندى كىرىستىرۋ»
